Þjóðviljinn - 09.10.1938, Side 3

Þ JÖÐVILJINN
Sunnudaginn 9. okt .1938.
verflr semja vlð Ihaldlð?
Skjaldboffgðn semttr víð ifialdíð utn sam-
eítiíiigtt Vttmumidlunarskirífsfoftmnatr og
Rádníngarskrífsfofunnar.
Iuóoviuinn
Málgagn Kommúnistuíiokks
íslands.
Ritstjörl: Etnar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Ai'greiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudP^a.
Aski íftargjald á mánuði:
Reykjasík og nágrenni kr. 2,00.
Annarss taðar á landinu kr. 1,25.
t lausatölu 10 aura eintakio.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2884.
Atvínnubóíavínnan
verður að hefjast
strax.
Dagsbrúnarfundurinn, sem
haldinn var í fyrrakvöld skor-
aði einróma á bæjarstjórn
Reykjavíkur að hefja jiegar at-
vinnubótavinnu fyrir að minsta
kosti 200 manns Jafnfraint skor
aði fundurinn á ríkisstjórnina að
hefja þegar vinnu í nágrenni
bæjarins fyrir að minnsta kosti
100 menn.
Engan getur undrað þó að
krafa sem þessi komi fram. At-
vinnuleysi er nú helmingi meira
en það var á sama tím'a í fyrra
og mikið meira, en það hefir
nokkru sinni verið um þetta
leyti hausts í fjögur ár.
En þrátt fyrir það ,að ástand-
ið er svo alvarlegt, sem raun
ber vitni um ,virðist íhaldið
ekki hafa neinn áhuga fyrir að
bæta það. Þvert á móti let
borgarstjóri nú fyrir skömmu
vísa 90 mönnum, er unnu hjá
bænum úr vinnu.
Á síðasta bæjarstjórnarfundi,
er þetta mál bar á górria, hafði
Pétur Halldórsson ekki önnur
svör'á reiðum höndum, en að
peningar væru ekki til sam-
kvæmt fjárhagsáætlun bæjarins
Mestur hluti þess fjár, sem var
áætlaður til atvinnubótavinnu,
hafi verið notaður í fyrravet-
ur og í vor, io. s. frv.
Pað má vel vera að þetta sé
rétt hermt hjá borgarstjóra að
einhverju leyti, en það skýtur
bæjarstjórninni á engan hátt
undan þeirri skyldu, að láta
hag verkalýðsins til sín taka.
það er og vitað, að fjárhags-
áætlun bæjarins var samin með
það fyrir augum, að hitaveitunni
yrði hriundið í framkvæmd, og
að ekki væri slík þörf fyrir at-
vinnubætur, sem nú er raun á.
Bæjarstjómin hefir engan rétt
til þess að halda sér við fjár-
hagsáæthim, sem sniðin er eftir
forsendum ,sem ekki eriu fyrir
hendi og aldrei hafa verið það.
Hefði hitaveitunni verið
hrundið áleiðis í sumar má vel
vera að engin þörf hefði ver-
ið fyrir atvinnubótavinnu nú í
haust. kosningaloforð íhaldsins
hafa að þessu sinni sem fyr,
reynst létt í vasa verkámanna.
Íhaldinu, sem ræður öllu um
mál Reykjavíkurbæjar, ber
tvennskonar skylda til þess að
bæta úr ástandinu. Fyrst og
Efiítr Þorsteín Pcíorsson.
Atþýðublaðmu í gær verður
ekki á að minnast eimu orði á
samþyktir Dagsbrúnar í atvinmu
leysismálumum, en hinsvegar
belgir það sig út með offorsi og
útúrsnúnmgum út af lummælum
þeim er Sigurður Halldórsson,
formaður Óðins gaf um afstöðu
íhaldssimnaðra verkamanna til
skipulagsmála verklýðssamtak-
anna. Svíður Alþýðublaðinu
sýnilega að íhaldið skyldi gera
eina undantekningu uni algjör-
an stuðning við Skjaldborgina'
í Dagsbrún.
Aðalatriðið í grein blaðsins
Skógræktarfélag íslands hef-
ir nýlega seut bæjarráði erindi,
um að það hlutist til þess, að
skógarleifarnar, sem eru í Ell-
iðavatnslandi verði friðaðarfyr-
ir ágangi sauðfjár. Er Elliða-
vatn eins ög kunnugt er í eign
Rafmagnsveitunnar, sem keypti
jörðina, þegar Elliðaárvirkjun-
in hófst.
Bæjarráð hefir falið rafmagns
stjóra og bæjarverkfræðingi að
hafa mál þetia með höndum og
athuga það.
Leggur Skógræktarfélagið til
j í erindi sínu, að þetta svæði
verði notað sem hressingarstað-
ur fyrir bæjarbúa í framtíðinni.
Bendir Skógræktarfélagið á
það ,að eftir því sem bæirnir
vaxi, verði stöðugt erfiðara að
sjá íbúunum fyrir olhogarúmi,
frcmst hin almenna lagaskylda
ogi í öðru lagi að bæta nú að
nokkru fyrir öll þau loforð, sem
í fyrravetur voru látin af hendi
rakna, en gleymdust strax að
kosningunum loknum.
En jafnframt því, sem bæj-
larstjórnin verður að efna þeg-
ar í stað til atvinnubótavinnu,
verður ríkisstjórnin einnig að
hefja vinuu fyrir almenning í
nágrenni bæjarins. í surnar lét
ríkisstjórnin vinna nokkuð,
bæði austur á Hellisheiði og í
„Síbiríu", en hætti þeirri vinnu
síðar, ;vegna þess, að ekki var
hægt að fá bæinn til þess að
leggja neitt af mörkum.
Verkamennirnir lifa ekki til
langframa á sviknum loforðum
um hitaveitu og atvinnu í sam-
bandi við hana. Krafa þeirra er
atvinnubótavinna strax fyrir200
nranns og verklegar fram-
kvæmdir af ríkisins hálfu fyrir
100 manns.
eru þó rangfærslur á ummæl-
um S. H. <um samtal það er ég
átti við hann nýlega um skipu-
Jagsmál verkalýðssamtakanna.
í fyrsta lagi sagði Sigurður aldr-
ei að hann hefði talað við mig
sem umboðsmann Dagsbrúnar,
hvað heldur ekki var, í öðru
lagi fóru ekki fram neinar samn-
ingaumleitanir milli mín og Sig-
urðar, þótt skoðanir hans að
þessu sinni fæni saman við skoð
anir mínar og alls þorra verka-
manna, svo sem Dagsbrúnar-
fundurinn sýndi greinilega.
Annars skal Alþýðublaðimt
þar sem þeir geti notið lofts og
sólar umfram það, sem íbúðir
og athafnasvæði borganna leyfi.
Góðir leikvellir og skemtigarð-
ar innan bæjar eru ekki einhlít-
ir. Vegna þess sýni bæir nú
vaxandi áhuga fyrir því að eign
ast landspildur utan bæjanna,
sem er,n í hentugri fjarlægð.
Segir þá í erindinu frá því,
sem nágrannaþjóðirnar hafa
gert í /þessum efnum. Osló-búar
hafi nú aðgang að stórum land-
svæðum utan borgarinnar við
Osló-fjörðinn. Kaupmannahöfn
ráði yfir víðlendum landssvæð-
um norðan við borgina, og sé
nú iað hugsa um að færa út
kvíarnar og eignast græntbelti
umhverfis borgina. ! Stokk-
hólmi kannast allir við „Skan-
sen“ og svona megi lengi telja.
Þó að Reykjavík sé aðeins
smábær, ef borið er saman við
aðrar höfuðborgir Norðurlanda,
þá verði hún samt að láta til
skarar skríða í þessum efnum;
Sömu verkefnin bíði hér úr-
lausnar ogj í öðrum bæjum. —
Fjöldi Reykvíkinga geri mikið
að því að leita út úr bænum á
sumrin og sýni það vel hug
fólksins og þörf á þessu sviði.
Pá bendir Skógræktarfélagið
á, iað engin landssvæði séu í
hæfilegri fjarlægð frá bænum,
sem almenningur eigi greiðan
aðgang að. Þingvellir, sem eru
einna eftirsóttasti skemtistaður-
inn sé of langt í burtu til þess
að fjárhagslega illa stæður al-
menningur geti sótt þangað.
Kemst félagið að þeirri nið-
urstöðu að Elliðavatn sé einmitt
hinn tilvaldi staður fyrir Reyk-
víkinga í þessu augnamiði. —
Eins og sakir standa eru skóg-
jarleifar þar í bráðri hættu af
völdum sauðfjárbeitar og með
þessu sé því stefnt að eyðingu
| þeirra skógarleifa, sem næst-
sagt það í eitt skifti fyrir öll,
að hvorki égné aðrir fylgismenn
óháðs fagsambands, munum
standa Alþýðublaðinu nein reikn
ingsskil á því, við hverja við
tölum um þau mál, sem efst
eru á baugi meðal verkamanna.
Við munum gera alt, sem( í okk-
ar valdi stendur til þess að afla
skoðunu-m oRkar fyfgis, jafnt
meðal íhaldssinnaðra verka-
manna sem annara.
Um samvinnu íhaldsmanna og
kommú.nista í málefnum verka-
manna ætti Skjaldborgin að tala
sem minst. pví á sama tíma,
sem Skjaldborgin er að glamra
um samvinnu okkar við íhaldið,
'standa yfir samningar milli
Skjaldborgarinnar og íhaldsins
um að sameina Ráðningarskrif-
stofu bæjarins og Vinnumiðlun-
arskrifstofuna, sem síðan á að
reka sameiginlega undir stjórn
Alþýðuflokksfélagsins og Mál-
fundafélagsins óðins, og sem
væntanlega verður rekið eftir
reglum þeim er íhaldið hefir
skapað um úthlutun atvinnu-
bótavinnu.
porsteinn Pétursson.
ar eru höfuðstaðnum. Kveðst
félagið ekki trúa því að bærinn
vilji fórna þeim fyrir fáeinar
krónur, sem engu máli skifta,
en þar er átt við afgjaldið af
Ellið;avatni.
Telur félagið að hér sé ein-
mitt hinn ákjósanlegasti „þjóð-
garður“' fyrir íbúa Reykjavík-
ur. En til þess verði að girða
landið og verja það öllum á-
giangi.
Félaginu er það vitanlega
ljóst, að þetta muni hafa nokk-
urn kostnað í för með sér, en
telur þó, að með hagsýni þyrfti
hann ekki að verða svo niikill,
sem ýmsia mundi gruna við
fyrstu sýn.
Skógræktarfélagið leggur til
að hér fái hinn væntanlegi
vinnuskóli unglinga bækistöð
sína, og honum skapist mjög
mikil verkefni við ýmsar fram-
kvæmdir, sem hér séu nauð-
synlegar. Auk þess megi vinna
hér mjög mikið í atvinnubóta-
vinnu, sem verður að g'era
hvort sem er.
Hvaða byr þessi tillaga Skóg-
ræktarfélagsins kann að fá hjá
yfirvöldum bæjarins, skal ekki
Sagt að þessu sinni. En tillaga
þessi er um margt hin athyglis-
verðasta og tvímælalaust þess
verð, að almenningi gefist kost-
ur á að athuga hana nánar.
Menn hafa þegar fyrir nokkru
komið auga á það, að einfnitt
þarna í grenndinni væri hinn
væntanlegi sumarskemtistaður
bæjarbúa. Verkalýðsfélögin
hafa um nokkurra ára skeið átt
hér skemtistað,.
Mál þetta ,sem Skógræktar-
SbemiiitftiBarðiir iyrir
Reykríkinga við Elliða-
vaftn.
ííllögur SkógræMairíélags íslands.
7
Milnchen vard Golgatha hjdrœdis-
ins i Evrópu. Þcid var ekkert und-
arlegt öð á peim degi og peim stad
yrðu peir Chamberlain og Hitter
vinir. Tékkóslóvakiu var fórnad,
hún var svikin undir yfirskini frid-
arins. En app úr peirri fórn munu
lýðrœdisöflin í álfunni magnast og
útbreióast. Þaö hefir enn atdrei
tekizt með ofbeldi og sviknm að
drepa hugsjónir, sem eiga rœtur
i hugum lýdsins. f
**
England veitti Þjódabandalaginu
rothögg í Miinghen. 1 hverju ligg-
ur bregtingin rí afstödu Englands
frd 1030 gagnvart Þjó öa ban dalag -
inu? 1 pvi, að pegar enska Ihaldið
sá að hugsanlegt var, að Þjóða-
bandalagið yrði meir en hrœsni,
Héraðslæknirinn Anders Tjernker
var skynsamasti karl og hann hafði
um margra ára skeið verið læknir
í Norður-Svíþjóð. Síðan fluttist
hann enn norðar og hugði nú gotf
til þess að létta af sér öllum ó-
þarfa snúningum.
Eina nóttina kom námumaður að
vitja læknisins. Lögðu þeir báðir
af stað í áttina iil heimkynna námu-
mannsins. Er þeir höfðu ferðast
um skeið spyr læknirinn.
— Hver er veikur hjá þór?
— Það er hún amma mín.
Amma þin. Hvað gömul er
hún?
— Áttatíu ára.
— Snúið við. Það er kominn tími
fyrir hana að deyja.
— Ja, að vísu er kominn tími til
fyrir hann að hvílast eii það er eng-
in þörf fyrir hana að deyja án
læknis.
® O
Ameríkumenn geta fundið upp á
ýmsu sér til skemmtunar, sem okk-
ur finnst furðu einkennilegt,
Á skemmtistað einum i nánd við
New York, hefir verið komið fyr-
ir rafmagnsstól úr Sing Sir.g fang-
elsinu, og er sagt að 61 maður
hafi verið teknir þar af lífi.
Nú er að vísu hætt að nota stól-
»'nn í þeim tilgangi, en mönnum er
gefinn kostur á að setjnst i hann
gegn 10 centa gjaldi. Sagt er að
mjkil aðsókn sé að stóínum.
• «
Samkvæmt skýrsluin Þjóðabanda-
| lagsins var manufjöldinn á jörð-
inni í árslok 1936: 2.115.800.000. —
Hefir mannkyninu fjölgað um nærri
500 milljónir síðan 1914, þrátt fj'rir
stj’rjaldir hungursneyðir og krepp-
ur.
félagið hefir vakið athygli á,
um skemtistað handa bæjarbú-
iumi í inágrenninu, ereittaf þeim
málum, sem framtíðin verður
að leysa á einn eða annan hátt.