Þjóðviljinn - 15.10.1938, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVIL J I N N
Laugardagurinn 15. okt. 1938.
Kaupa þeir í stórum stíl ínnflutníngsleyfí
annara verslana tíl þess að ofera á?
Viðsbipti SiGiIdsalanna
ig Kanpiélagsins.
(Yfírlýsíng frá Kaupfélagínu).
Vísir og Morgunblaðið hafa ráðizt á Kaupfélag-
ið fyrir okurálagningu á tilgreindar vðrutegundir
(gardínuefni, Damask og Georgette). Fyrirspurn-
um þessu viðvíkjandi frá öðrum blöðum svaraði
Kauþfélagið með því að upplýsa, að vörur þessar
væru keyptar af heildsölum hér í bænum og skýrði
jafnframt frá söluverði heildsalanna. Kom þíá í ljós,
að álagning Kaupfélagsins á þessar vörur var ekki
137—194—288o/o, heldur aðeins 54—36—54<>/o. I
grein í Morgunblaðinu í morgun, er því haldið
fram, að skakkt sé skýrt frá um þessi viðskipti
Kaupfélagsins og heildsalanna. Peir hafi á þessu
ári engin innflutnings- og gjaldeyrisleyfi fengið fyr-
ir vefnaðarvöru, og geti því ekki hafa selt Kaupfé-
laginu þessar vefnaðarvörur né aðrar. Kaupfélagið
hljóti' að hafa keypt þær inn sjálft eða fengið þær
hjá Sambandi íslenzkra Samvinnufélaga.
Af þessu tilefni birtum við eftirfarandi notarial-
vottorð:
Útdráttur úr nótum til Kaupfélags Reykjavík-
ur og nágrennis frá heildsölum í Reykjavík.
1. Frá heildsala A. dags 4/10 1937
Gardínuefni Kr. 4,20 pr. meter.
2. Frá heildsala B. Dags. 11/12 1937.
Damask Kr. 2,20 pr. meter.
3. Frá heildsala A. Dags. 2/9 1937
Georgette Kr. 2,10 pr. meter.
Útdráttur þessi er rétt tekinn úr mér sýndum
frumritum.
Notarius publicus í Reykjavík.
14. okt. 1938.
Bjarni Bjarnason
(sign.)
Það vill svo til að allar þessar vörur voru keyptar
af heildsölunum rétt fyrir.síðustu áramót, en í vörzl-
um Kaupfélagsins er fjöldi af nótum frá heildsöl-
um yfir aðrar vefnaðarvörur keyptar á þessu áiy,
sem sýna svipaða hlutfallsálagningu Kaupfélagsins
og hún er á þessum umdeildu vörutegundum.
Ritstjórum Morgunblaðsins er velkomið, að kynna
sér þetta nánar ef þeir gefa sig fram á skriístofu
félagsins á Skólavörðustíg 12 (opin virka daga milii
kl. 9 og 6), þar sem nóturnar munu verða lagðar
fyrir þá.
bhbbhbbb;
IHÖOVIUIIIII
Málgagn Kommúnistaflokks
Islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laúgaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mfinudsza.
Aski iftargjald ð mánuði:
Reykjai ík og nágrenni kr. 2,00.
Annarss taðar ú landinu kr. 1,25.
1 lausatölu 10 aura eintakiö-
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Slmi 2864.
Rógburður heíld~
salatma um
KRON
Blöð heildsaíanna, Vísir og
Morgunblaðið, hafa i^ndanfarið
ráðist með miklum fáryrðum
að KRON og starfsemi þess.
Að vísu hefir farið svo að með
skrifum þessum hefir sannast
allt annað en það, sem heild-
salamálgögnin ætluðu sér.
I stað þess að sanna okur á
KRON, hafa þau lagt fram hin-
ar traustustu heimildir fyrir
okri heildsalanna og síðast í
dag fyrir mjög vafasamri að-
ferð heildsalanna til þess að ná
vefnaðarvörum í vöruskemm-
ur sínar.
En samhliða þessari opin-
beru herferð gegn KRON er
svo komið af stað annari her-
ferð, sem síður þolir ljós dags-
ins. Kosningasmalar heildsal-
anna þjóta hús úr húsi með
hverskonar Gróu-sögur um
Kaupfélagið og starfsemi þess.
Þetta eru mest sömu mennirnir
sem í vetur gengu um bæinn
og höfðu það fyrir satt, að hita
veitunni yrði komið Upp í sum-
ar ef íhaldið ynni bæjarstjórn-
arkosningarnar. Flest eru þetta
menn, sem eru þess albúnir
ljúga hverju sem þeim er sagt
fyrir nokkrar hnútur af borði
heildsalavaldsins. Andlega og
siðferðilega vankaðir vand-
ræðagemlingar, sem íhaldið
kannast aldrei við, meðan bjart
er af degi, en þykja hinsvegar
fullgóðir til þess erindisrekst-
urs, sem flokkurinn skammast
sin fyrir.
Þessum mönnum hefir íhald-
ið nú smalað saman og att út
um allan bæ með slefsögur um
KRON. Aðalviðfangsefnið eru
fjárreiður Kaupfélagsins og
fjárhagur. Kríta slefberarnir
mjög liðugt um hvorttveggja
og hafa af gömlum vana eftir,
„sannorðum" heimildum. Með
slíkum aðferðum á að fæla
menn frá Kaupfélaginu og
starfsemi þess og telja almenn-
ingi trú um að hér sé háska-
legt glæfrafyrirtæki.
Máinaðarlegt uppgjör á öll-
lum rekstri félagsins, fram-
kvæmt af löggiltum endurskoð
auda , slær hinsvegar þes&a
firru til jarðar í eiuu höggi.
Þess vegna þegja Morgunbl.
og Vísir og láta starf þetta
anna sannað með
notaríal ^ vof f orðí
pað hefir skyndilega borið
„reka“ á fjörur heildsalanna.
Er það bréf nokkurt frá Gjald-
eyris og innflutningsnefnd, þar
sem Félagi íslenskra stórkaup-
manna er samkvæmt beiðni
skýrt frá því, að heildsalar hafi
ekki fengið nein leyfi fyrir vefn
aðarvöm á síðastliðnu og yfir-
standandi ári“.
Segir svo Morgunblaðið, að
ekki komi til mála, að vörur
þær, sem KRON hefir skýrt
blöðunum frá, að séu fengnar
hjá heildsölunum og með
þeirra álagningu séu keyptar
,af þeim. Heildsalamir hafi eng-
ar vefnaðarvömr og geti engar
slíkar vörur selt. Er blaðið ,að
vonum kampakátt yfir þessum
hvalreka.
pjóðviljinn birtir hér á öðr-
ium stað yfirlýsingu frá KRON
um þetta efni. Fylgir henni
vottorð frá notarius publicus í
Reykjavík, um að ofangreindar
vömr séu keyptar ,af heildsöl-
um ásamt verði vömnnar til
KRON og dagsetningu kaup-
anna.
Notarial-vottorð þetta er úr-
dráttur úr umræddum nótum
og nafni heildsalanna einu slept
Jafnframt er ritstjórum Morg-
unblaðsins boðið að sjá fmm-
rit nótanna á skrifstofu félags-
ins.
Með þessu er hin nýja rök-
semd Morgunblaðsins fallin um
sjálfa sig, heildsalamir standa
eftir sem áður í sömu klípunni
og staðnir ;að okri með fógeta-
vottorði.
En yfirlýsing sú, sem heild-
salarnir hafa á hendinni um að
þeir fái engin gjaldeyrisleyfi,
vekur menn ósjálfrátt til um-
hugsunar um, á hvern hátt
heildsalarnir ,afla sér vefnaðar-
vöm. Það er vitað, að vöm-
skemmur sumra heildsalanna
eru vel byrgar af vefnaðarvöm,
þó að þeir hafi engin leyfi feng
ið í |nær tvö ár.
Hvemig stendur á því, að
heildsalarnir hafa þrátt fyrir
eftir ábyrgðarlausum flugu-
mönnum .
Sama máli gegnir um þá
firru slefberanna að KRON
verji öllum arði af starfsemi
sinni til pólitískrar starfsemi
kommúnista. En þar sem Mbl.
hefir nú líka hreyft þessu máli
hefir KRON ákveðið að stefna
því til ábyrgðar á ummælum
sínum. !
þetta mikið af vefnaðarvörum?
Virðist ekki nema ein leið hugs
anleg, og hún er sú, að þeir
kaupi upp í stórúm stíl gjald-
eyrisleyfi þau, sem veitt eru
vefinaðarvörukaupmönnum. —
Væri ekki úr vegi, að Morg-
unblaðið upplýsti þetta atriði
nánar.
Og engum skyldi koma á ó-
vart þó að ýmislegt sé bogið
við þá verslun.
Með þessu hafa íhaldsblöð-
in enn sýnt fram á það, að kom
inn er tími til að taka alla starf-
semi heildsalanna til rækilegrar
rannsóknar.
Kaupfélagið svarar
heitir blað, sem KRON gefur
út til þess að svara árásum
heildsalablaðanna á hendur
Kaupfélaginu.
Kemur blaðið út í dag og
birtist í því meðal annars
skýrsla frá framkvæmdastjórn
grein eftir formann félagsins,
Sveinbjörn Ouðlaugsson og
varaformann Theodór Líndal,
fyrrum bæjarfulltrúa Sjálfstæð-
isflokksins.
Utbielðii Diéifíljesis
pcer eru undarlegar aoferdirnar
viVplkjandi „vindttu‘‘ á hinum síd-
nstu og verstu dögum aii&valdsins:
Fasisminn aflar sér •„vina‘‘ me&
pví aö kúga pá til fylgis og hóta
a& drepa pcí ella. „Lijdrœc:isrikin“
í Vestur-Evrópu hinsvegar hrinda
frcí sér vinum sínum meö pví a&
svikja pá i trygckum og hóta að
drepa pá, ef peir ekki lcíti sér pah
vel líka. — Pa& parf ekki ad efast
um hvor „vinscelli“ ver&i.
**
Maxim Gorki mun hafa pekt pá
tegund manna, sem rce&ur í au&-
valdsskipulaginu, betur. en nokkurn
hefpi gruna&. Nú eftir samningana
í Múncjhen lesa menn vafalaust me&
meiri skilningi en fijr eftirfarandi
tilvitnanir úr grein hans „Menn-
ing“, er birtist i „Rau&um pennum“
1935:
Cr*
i„Á vorum dögum jpegar borgara-
stéttin hefir gersamlega tapa& hœfl-
leikanum til a& greina á milli hug<-
rekkis og blijg&unarteysis, er slík
hvatning um afturhvarf til mi&alda-
mgrkurs köllu& „hugprý&i hugsun-
arinnar“.
Á pessu sést a& hin borgaralega
menning Evrópu er ekki eins heil-
steypt og borgaralegir söguritai'ar
hennar vilja Idta hana sýnast. Lifs-
kraftur hennar krystallast i brösk-
urum og bankaeigendum, sem líta á
alla a&ra menn eins og ódjra vöru-
tegund i ofjramlei&slu, og verja af
mœtti sina pjó&félagslegu afstö&u
til háglifis i mönnum, sem ctf alefli
heimta, rétt sinn til a& hindra pró-
un menningarinnar, i fasistum, sem
ef til vill eru ennpá menn, ert sak-
ir langvarandi bjórölvnnar gegn
uni marga cettli&i gerspiltir menn,
sem nau&syn ber til a& einangra
e&a beita enn strangari varú&ar-
reglum vi&, til a& hindra peirra^
vi&bjó&slegu glœpi“.
*
fíér skal mi bceti viö nokkru á
svi&i cdpjó&legrar siofrœ&i“,
nokkru, sem borgarastétt Sfóra-Bnet
lands hefir fyrir nokkmm dögum
Idtiö sér sœma a& gera. Pessir
egjaborgarar hafa fyrir löngu á-
unniS sér paS cílit nágranna sinna,,
aöt peir séu „flárdöir“, p. e. blygö-
iinarlausir, hrcesnisfullir, jesúitisk-
ir. Eins og menn muna gáfu peir
borgurum Frakklands jms hdti&leg
loforö, sem au&vitaö áttu a& stu&la
a& vernd frönsku braskaranm, ef
til ófri&ar kcemi milli peirra og
Pjó&verja. Pad var m. a. vi&haft
petta vigorS: „Landamceri Engtands
eru uni Rin“, en pa& pj&ir, viS
landamcerin milli Fmkklands og
Pjskalands. Paö sjndi sig pó brátt,
a& petta um landamcerin var or&a-
leikur, pvi hinir bresku borgarar
ger&u samkomulag vio Pjó&verja,
og sviku pannig öl! loforö sin viS
Frakka. Ekki er ómögulegt, aS
landamœri Engiands kunni sl&ar
U& ver&a viö Rin, ekki eins cg
Frkkum er cetlaö a& skiija paS,
peim til varnar, heldur eftir ao
/3retfir i félagi viö Pjó&verja eru
bi’udr aö leggja pd undir sig. Möim
um, sem hafa hvorki ceru né sam-
visku er triiandi til alls.
Framhald á 4. síáu.