Þjóðviljinn - 10.11.1938, Blaðsíða 1
ROOSEVELT
Þingkosningarn-
ar í Bandarikj-
nnnm
Demókafar í ör~
uggum meiríhluía
LONDON I GÆRKV. F.Ú.
Koaníngaúrslitin í Bandaríkj
l'jnum eru enn ekki að íullu
kpnn, en það er talið víst, að
Idemokratar haldi öruggum
meirihluta í báðum þingdeild-
um.
Demokratar hafa fengið 232
fulltrúadeildarþingmenn repu-
blikanar 143, Progressivi flokk
urinn 8, Ofrett um 58 þingsæti
Óeirðir urðu á nokkrum stöð
um aðallega í Tennessee; og.
biðu 6 menn bana, en nokkrir
særðust.
Fjögra ára felpa
fersf af sfysförum
Fjögurra ára barn Svanborg
dóttir Guðmundar bónda Guð-
mundssonar að Litla-Kambi
í Breiðuvík, lést með svipleg-
um hætti 7. þ. m.
Barnið hafði nokkrum dögurn
áður — eða 4. þ. m. — verið
að leika sér að tæmdum skot-
hylkjum úr fjárbyssu. Lét það
þau í munn sér og lirökk þá
hylki niður í barkann. Barninu
virtist þó lítið eða ekkert verða
meint við það. Læknis var vitj-
(Frh. á 4. síðuj
LONDON I GÆRKVELDI (F. Ú.)
VIÐ umræðurnar í breEka þíngínu í dag íalaðí
Sír Stafford Crípps af hálfu jafnaðarmanna og
gagnrýndí hann hvasslega stefnu stjórnarínnar
í utanríhismálum. — Fjórveldasamkomulag,
hann, yrðí lYftístöng stefnu eínræðísríkjanna, og fór ,' *
hörðum orðum um störf hlutleYSÍsnefndarínnar. Ríhís-
stjórnín hefðí látíð síg lítlu shípta þjáníngar hínvershu
þjóðarínnar og ehhí orðíð henní að iíðí. Eínníg gagn- I
ji ;í
rýndí hann stjórnína fyrír stefnu hennar í ínnanríhís- j;
málum og ræddí m. a. um það, að hún hefði ehhí
sínnt málefnum þeírra tveggja mílljóna atvínnulausrai
manna, sem tíl værí í landínu o. s. frv
Lloyd George hrefst samvínnu víð Rússa
STAFFORD CRIPPS
Af hálfu frjálslyndra stjórnar
andstæðinga talaði Mr. Evans
sem hélt því fram, að Cham-
berlain væri að komast á sömu
skoðun og Hitler um það, að
ekki yrði unnið fyrir friðinn
nema með hótunum, en friður
fengist aldrei með því móti,
heldur með því að starfa á
þeim grundvelíi. sem Pjóða-
bandalaginu var ætlað að starfa
á.
David Lloyd Geórge flutti
ræðu, er einn íhaldsþingnjanna
sakaði hann um ábyrgðarleysi í
ræðuflutningi.
Lbyd George sagði m. a. að
ef friðjur yrð,i afleiðing sam-
kormilagsims í Munchen væri
aukiinn vígbúnaðiur óþarfur en
jafnvel meðal stjórnarsinna væri
engin trú á þvf. Hann sagði að
samkomulag lum frið gætí aldr
ei náðst með því að meina Rúss
|um þátttöku í slíkurn, samkomu
Iagsumleitunum, því að meðan
Rússar vígbyggjust yrðu þjóð-
verjar að gera slíkt hið sama.
Fiorsætisráðherrann ætti, sagði
hann , að sýna þjóðinni fullt
traust, og gera henni grein fyr-
ir áfiormum súium — svo og
frönsku ráðherrunum — áður
hann tæki nokkrar fullnaðará-
kvarðanir viðvíkjandi fjórvelda
samkomulagi. <
Kvikmynd nmj
blðrgnn og lífg-
nn úr dauðadái
Stjórn Slysavarnafélags ís-
lands sýndi í gær nokkrum
gestum, þar á meðal blaða-
mönnum, mjófilmu um björg-
uu manna úr sjó og lífgunarað-
ferðir Holger Nielsens, e(n sú
aðferð er talin sameinahið bezta
úr eldri lífgunaraðferðum.
Danskur sundkennari, Sverre
Mathiesen, sem staddur er í
Reykjavík hafði filmuua með
sér hingað og lánar Slysavarna-
félaginu hana til sýninga.
Filman er mjög fróðleg.
Gefur hún ágæta hugmynd um
aðferðir við björgun og lífgun.
Hún verður sýnd opinberlega
í Nýja Bíó innan fárra daga.
Ættu menn ekki að sleppa því
tækifæri. Öllum er hin mesta
nauðsyn á að afla sér þekkingar
um þessi efni.
Herútboð í Pýzha
landí í janúair?
LONDON í GÆRKV. F. U.
/
SQðrurMið 1 sóki við Ebrð
Stjórnarliðar á verði
Þotrír Skíaldborgin ad efssa
tíl aíMefjaratkmðagreíðslu
I Sjómannafél. og Framsókis?
Svo virðist sem Skjaldborg- I
inni þyki nokkur vafi leika á '
því, hvort gerðir síðasta Al-
þýðusambandsþings hafi verið
löglegar, og séu bindandi fyrir
félögin. Á þetta bendir óneitan-
lega sú staðreynd, að félögin
eru ;nú hvert fyrir sig látin sam-
þykkja lagabreytingarnar, sem
„fulltrúar" þeirra gerðu í þeirra
„umboði“ á þinginu.
Hefur slík atkvæðagreiðsla
farið fram í tveimur félögum,
sem telja um 2 þúsundir manna
og hafa. lagabreytingarnar vcrið
samþykktar með lOOatkvæöum.
Af 2000 hafa því aðeins hundr-
að lýst sig fylgjandi stefnu síð.
asta Alþýðusambandsþings.
Porir Alþýðusambandsstjórn-
in ekki að bera lagabreyíing-
arnar undir Sjómannafélagiðog
verkakvennafélagið ,Framsókn'
með allsherjaratkvæðagreiðslu ?
Krafa verkamanna er sú, að úr
þessu fáist skorið, af félögun-
um sem heild, en ekki á fá-
mennum fundum.
EINKASK. TIL þJÓÐVÍLJANS
KHÖFN I GÆRKV.
Sók i sú, sr stjórnárher’nn
hóf nýlega á Ebróvígstöðvum-
heldur ennþá áfram
þrátt fyrrr harðvíímguslu móí-
spyrmiu ú:nrásarherj.?;nna.
Við Seger-fljótið sækir
stjórinarheríiiin fram á 15 km.
svæði! og hefilr i tíag hrakið vn
nrásarherjin wm 5 km. iil b,?ka,
og tekzt að Iiok.a leið’nni mílli
framsveita hans og varaíiðs.
Á öllum þeim svæðum, sem
stjórnarherinn hefur náð á sitt
vald, hefur hann tryggt aðstöðu
sína eftir föngum og komið upp
varnarvirkjum. Stjómarherinn
hefur náð miklu af hergögnum
af fasistunum, og í dag hafa
varnarvirki Francos verið undir
stöðugri stórskotahríð.
Fréttaritari Reuters í Berlín
símar þaðan í dag. að samfara
því, að Hitler hafi í ræðum sín-
um veizt að brezkum stjórn-
jmálamönnum þ. e. þeim Wins-
ton Churchill Arthur Green-
woiod og Duff-Corper fyrver-
andi fíotamálaráðherra, hafi
komist á kreik lorðrómur um,
að ákvörðun hafi vcrið tekrn
lu.m að kveðja herlið í þýzka-
landi til vopna í janúarmániuði
n. k. þessu hefir verið opinber-
lega neitað í Berlíin, en frétta-
riiarinn segist hafa óvéfengjan-
íegar heimildir fyrir því, að
varaliðsherdeildum hafi verið
skipað að vera undir það bún-
ar að vera kvaddar ti.l herþjón-
ustu þá.
Við nýafstaðnar forsetakosningiar í Chile vann Alþýðufylking-
in sigur. Hér á myndinni sést forsetinn Aguirrei.Cerda í hópii
indíanskra bændakvenna.
Pjóðvíljínn hefír fengíð yfírlít hjá Vinnumíðlunar-
shrífstofunní um tölu skráðra atvínnuleYsíngja 7. nóv.
fjögur síðastlíðín ár og hve margír þeírra hafa veríð
í atvínnubótavínnu á sama tíma.
Yfírlít þetta fer hér á eftír:
1935 skráðír 878, þar af í afvinnubótavítimi 250
1936 — 916, — -
1937 — 867, — -
1938 — 937, — -
Þessar talandi tölur þurfa ekki
mikilla skýringa við. Pær sýna,
svo ,að ekki verður um deilt,
að atvinnuleysið vex, en atvinnu
bótavinnan þverr. .
Hvað hugsa þeir, sem ábyrgir
enx fyrir þessu ástandi. Hvað
hugsar bæjarstjórn? Hvaðhugs
ar ríkisstjórn og stuðningsflokk
.ar hennar? Er það ætlun þess-
ara máttarvalda, að benda svelt.
andi verkamannafjölskyldum á
að í stjórnarskránni stendur:
„Sá skal eiga rétt til styrktar úr
almennum sjóði, sem eigi fær
séjð fyrir sér og sínum“. Á að
senda nokkur hundruð verka-
mannafjölsky|ldna á sveitina, og
veita þeim af náð 80 aura á dag,
til uppfyllingar á þeim rétti sem
stjómarskráin heitir þeim?
Pað verður ekki annað séð
en að þessu sé stefnt. Fækkun
í atvinnubótavinnu, á sama tíma
sem atvinnuleysið vex hröðum
skrefum, getur ekki leitt til
annars en að hundruð fullvinn-
andi manna komi á bæjarfram-
færi.
Pað er skráður réttur hvers
íslenzks borgara ,að fá styrk úr
almennum sjóði, ef hann getur
ekki séð fyrir sér sjálfur. En
það er til annar réttur. Sá rétt-
ur er ekki skráður í lögbókuml
en þeim mun skýrar skráður í
hugum allra sæmilegra manna,
það er rétturinn til vinnunnar.
Hver eínasíi m.aSur á rétt á því
að fá að vinna og bera þr.u laen
úr býtum, að hann geti lifat^
menningarlífi. * '
þessmm rétti er nú haldið fyr-
ir mörg htmdnuð fjölskyldufeðr-
lum í Reykjavík.
Hversu I ngi verður vinnuréít
imum haldið fyrir verkamönn-
ium?
það er undir þeim sjálfum
komið. þartn dag, sem þeir
ganga fram allir sem eínn mað-
lur, án alls tillits til þess sém þá
jannars kann að greina á um1,
bæði um stjómmál og annað,
krefjast réttar síns, fá þeir hann.
— 230
— 250
— 150
íslenzk mold, íslenzk fiskimið,
íslenzkt fjármagn, á að veita
öllum bömum þjóðarinnar at-
vinnu og brauð. Moldin ernægi
lega frjó, fiskimiðin nógu auð-
ug, og jafnvel fjármagnið er
nægilega mikið til þess, ;að allir
vinnufærir menn geti unnið og
ölluð liðið vel. Meinið er að-
eins það, ,að hinir fáu handhafar
fjármagns og framleiðslutækja
sitja yfir hlut hinna mörgu
launþega, og halda fyrir þeim
réttinum til vinnu.
Pað er hlutverk ríkis ogbæj-
ar að rétta hlut fjöldans í þess-
um viðskiptum. Eu það hlut-
verk verður ekki unnið nema
verkamenn sjálfir knýji valdhaf-
ana til starfa. Það er vitanlegt,
að það þarf sterk átök til þess
að kenna þessum hermm að
lifa, þegar spillingin er gengin
svo langt, að forseti Alþýðu-
sambandsins fyrirskipar verka-
mönnum að krefjast ekki at-
vinnu.
En munið það, að í barátt-
lunni við atvinnuleysið á fjöldinn
samleið gegn fáum. Þessvegna
er hægt að vinna sigur, ef allir
standa saman, sem eiga hags-
munalega, stéttarlega samleið.
Verkamenn! Látið allar dsil-
ur og semdrung niður falla. Sam
einiizt til barátíu fyrir ykkar
helgasía rétti — atvinnu og,
brauði!
Vídsjáín í dag
Hlutleysisstefnur hafa verið
milcið ræddar á Norðurlöndum
síðasta ár, eins og lesendum er
kunnugt af víðsjá Pjóðviljans
3. þ. m., eftir Johan Vogt. Víð-
jsjá Vogts í dag er endursagður
kafli úr bók hans: Hvert stefna
Norðurlönd? (Hvilken Vej gaar
Norden?).
íslenzkar hlutleysisráðstafanir
eru svo brýnt og vandasamt
mál, að þessi viðhorf frænd-
þjóðanna krefjast opinnar at-
hygli.