Þjóðviljinn - 17.11.1938, Side 1

3. ÁRGANGUR
FIMMTUDAG 17. NóV. 1938.
267. TÖLÖBLAÐ.
E3E3
Mússolini: Halló, Chamberlain.
Nú fer ég að hjálpa mér sjálfur.
t
Brezk-itolskn
samniogarnir
ganga í gifdi
Samníngurínn er síg
ur fyrír fasísmann
LONDON I GÆRKV. FÚ.
Brezk-ítalshi sáttmálinn kom
til framkvæmda í dag. Skjöl þar
aðlútandi voru undirskrifuð í
Rómaborg í dag af Perth
lávarði, sendiherra Breta og
Ciano greifa,- ítalska utanríkis-
málaráðherranum. Aðstoðar-
sendiherra Egiptalands var við-
staddur, er þeir Perth lávarð-
' ur og Ciano greifi undirskrif-
uðu skjölin, en við þetta sama
tækifæri var skrifað undir skjöl
varðandi Suez-skurðinn og
Tsanavatn í Abessiníu, sem
varða hagsmuni Egiptalands
bg þar með Bretaveldis.
ítölsku blöðin birta langar
greinar um þennan atburð und-
ir fyrirsögnunum „Hið mikla
friðarverk" og „Bretland við'
urkennir ítalska keisaradæm-
ið“.
fiyðlngaofsðknlrDar for-
dæmdar nm allan hefm
Hardorð rífsfíómargrein i Pravda um
framferðí þýzku valdhafanna.
Sferfe andúð gegn Pjóðverfum I II. S. A.
EINKASK. TIL pJÓÐVILJANS
MOSKVA í GÆRKV.
Rússneska stórblaðið
„Pravda" bírfír í dag
rífsf jórnargreín með fyr-
írsögnínní: „Gyðínga-
ofsóknír fasísfanna“C
Par segir m. a.:
„Ura allan heím hafa
hínar ó$urle$u Gyð-
ingaofsóknír vaídhaf-
anna i Pfzhalandí vak-
ið áköf mófmaelL Of-
sóknírnar eru svo víð-
faekar o$ $rímmile$ar#
að ekkí er hæ$f að
líkfa þeím víð neíff
annað en Gyðín$aof-
sóknírnar á hínum
dekksfu fímum míð*-
aldanna.
Frá fornu fari hafa yfirráða-
stéttirnar notað Gyðinga-,,of-
sóknjr sem afleiðslufarveg fyr-
ir óánægju lágstéttanna. Keisara
stjórnin rússneska var illræmd
fyrir þessa aðferð til að beina
réttlátri en óstéttvísri reiði al-
þýðunnar inn á brautjr, erværu
valdhöfunum skaðlausar.
Eyþór Þórðarson segir
af sér b»]arst|érastarf-
iaa á Norðiirði
Hann hefír neítað að framkvæma
samþyhktír bæjarstjórnarínnar.
EINKASK. TIL pJóÐVILJANS NORÐFIRÐI f GÆR.
Bæjarstjórnarfundur var haldínn hér í Neshaup-
stað í $ær og sagðí bæjaistjóri af sér starfí sínu frá
næstu helgí að telja. Orsahír þess eru þær, að bæj-
arstjórn samþyhhtí hosníngu formanns hafnarnefndar.
Hafðí su hosníng áður faríð fram í hafnarnefnd og
víðhomandí maður hlotíð fjögur athvæðí gegn athv.
bæjarstjórans eínu, en hann á sætí i hafnarnefnd.
Þegar á bæjarstjórnarfund hom, hláut þessí mað-
ur hosníngu í formannssætí með hluthestí.
Jpfnframt þessu neitaði Ey-
þór Pórðarson að svara fyrir-
spurnum, er honum bárust frá
bæjarfulltrúum sameiningar-
manna og sjálfstæðismannn. Þá
hefur bæjarstjóri neitað aðfram
kvæma ýmsar af samþykktum
og ályktunum bæjarstjórnarinn-
ar.
A fundinum í gær var sam-
þykkt með þremur atkvæðum
sameiningarmanna að hefjaþeg
ar atvinnubótavinnu fyr'r 30
manns.
Fundurinn stóð í fjcra klukku
tíma. Var hann mjög vel sótt-
ur, en allmiklar æsingar urðu
meðan á fundi stóð. Ennþá er
með öltu óvíst, hver tekur við
bæjarstjórastarfinu eða á hvern
hátt því verður ráðstafað.
I FRÉTTARITARl
Bílar hlaSinir matvælnm leggja af stað frá París t?l Spá,nar<
Þing franska verklýðs-
sambandsins ræðir nm
Spánarbjálpina.
í Bandaríkjunum er áköf andúð gegn nazistum. Nazistar
í New York ætluðu í sumar'að koma upp tjaldbúðadvalarstað
skammt frá borginni, en urðu að hætta við það vegna mót-
mæla andnazista. Á myndinni sést ,,fallbyssa“ úr rörbútum
er nazistaandstæðingar reistu á staðnum, með orðsendingu)
til Mr. Dicksteins (myndin í börninu ), en Dickstein þessi er
einn þekktasti leiðtogi andnazistahreyfingarinnar.
Pýzka fasistastjórnin beilir nú
sömu aðferðunum, og þó enn
grimmdarlegri, sem hin rotna
og fallandi rússneska keisara-
stjórn taldi sér nauðsynlegt að
viðhafa. Fátt sannar betur van-
mátt og óheilbrijgði hins fasist-
iska stjórnarfars.
Gyðingaofsóknirnar urðu
ekki til þess að bjarga rúss-
nesku keisarastjórninni. Gyð-
inga-ofsóknirnar munu ekki
heldúr forða þýzku fasistastjórn
inni frá hruni.
Tilraunir nazistanna til að
kenna þýzku þjóðinni um hinar
glæpsamlegu Gyðingaofsöknir,
eru árangurslausar. Allur þorri
þýzku þjóðarinnar hefur and-
styggð á fiamferði valdhafanna
gegn Gyðingum. Fjöldi Þjóð-
verja hefur nú þegar risið upp
til mótmæla, þó að þeir með
því hætti lífi og limum.
Fasistisku ofsækjendurnir
munu komast að raun um, að
allur hinn siðaði heimur mun
fordæma og fyrirlíta þá og
framferði þeirr,a“.
Önnur blöð í Sovétríkjunum
'faka í sama streng.
FRÉTTARITARL
LONDON í GÆRICV. F.tí.
Gremjan í Bandaríkjunum út
úr aðförum Þjóðverja við.Gyð-
inga hefur ekki minnkað, held-
ur aukizt, Þýzka skipið Bremen
fór frá New York í dag. 1 Tíu
þúsund manns mættu á bryggj-
Frammh. á 4. siðiu
EINKASKEYTl TIL ÞJÓÐ-
VILJANS. KHÖFN I GÆRKV
Á þáigi franska verklýðssam-
bamds'ns (C. G. T.) fh.it a fall-
trúar erlendra yerkalýðssam-
banda ávörp, þar á rræðal s:ndi
Hafoarfjarðar
togararnir
Tíðindamaður blaðsins hefur
átt tal við Geir Zoégá útgerð-
armann í Hafnarfirði, nýkom-
inn frá Hull, um kaup þau, sem
talið v.ar, að hann hefði þegar
fest á 3 togurum frá Hull, og
hafði hann fengið leyfi íslenzku
stjórnarinnar til þess að flytja
þá inn í landið.
Hann tjáði oss, að þegar
hann fyrst kom til Hull, hefði
verið útlit fyrir, að hægt væri
að ganga frá kaupunum mjög
bráðlega, en rétt á eftir kom
svo ófriðarhræðslan sem gerði
það að verkum að stjórnin íagði
bann við sölu skipanna að svo
stoddu. Seljandi hefur því ekki
séð sér fært a!ð gera út um
í<aupin í bili, en það er ákveð-
in von Geirs Zoéga að úr þessu
rætist bráðlega, þannig að hægt
sé að gera út um þessi kaup
með samþykki stjófnarinnar þó
ekki verði fyrr en í byrjrrn árs-
ins 1939.
Hrm. Lárus Féldsted, sem er
nákunnugur þessu máli, tjáir
oss að hann telji þessa frásögn
Geirs Zoéga rétta samkvæmt
þeim upplýsingum er hann hef-
ur fengið frá seljanda nefndra
skipa. 1
If 1600 homnir í
Sfofnetidiiir Sósíalisfafélags Reykja^
víkur á elleffa htisidirað
I gæikvöldi var haldmn fram
haldsaðalfumdíj r í SósíaFstafé -
lagi Reykjavíkur. Stéinþór Guð-
mundsson sctii fundinn og
stjómaði honum.
Fyrsta mál fundarins var lög
félagsins. Fyrir fyrra- fundinn
hafði verið lagt frumvarp til
félagslaga. Höfðu milli funda
kömið nokkrar smávægilegffjr
breytingar við lagafrumvarpið
og voru þær sampykktar.
Að þessu loknu var rætt um
ýms félagstnál, kosnir cndur-
skoðendur og skemmtinefnd.'
Þá voru gerðar ýmsar ályktan-
ir viðvíkjandi hverfaskilptingu
félagsins og starfi þess í verk-
lýösfclög’unum og öðrum fjölda
félögum.
Formaður Iýsti yfir þ\í, að
stofnendur deildaiinnar væru á
ellefta hundrað.
Að því loknu flutli Steinþór
Guðmundsson erindi til félags-
manna, þar sem hann hvatti
þátil baráttu fyrir sameiningar-
flokkinn, lýsti þeim verkefnum
er bíða, og hét á menn til starfa
Að lokum las Jóhannes úr
Kötlum upp úr Gerska æfin-
týrinu.
SésíalístaféL Hafn-
arfjarðar stofnað í
gærhvöldí
í gærkvöldi var s'ofnað í
Hafnarfirði Sósíalistafélag Hafn
aýfjarðar.
Fluttu þeir ræður á fundin-
um, Ólafur Jónsson fyrir hönd
vinstri Alþýöuflokksmanna og
J( a Bjiarnason fyrir hönd kom-
múnista og röktu aðdraganda
sameiningarinnar. Þá tölucu
Einar Olgeirsson og Sigfús Sig-
urhjartarson um stefnumál
flokksins, en þeir Kristinn Sig-
urðsson og Lars Kristensen
ræddu hagsmunamál hafnfirzku
verkamannanna.
Frammh. á 4. sí£u
menn sambandanna í PóIIandi
tog á Spáni.
Hvatti spanski fulltrúinn til
aukinnar hjálpar við spanska
lýðveldið, og lagði áherzlu á
að alþjóðleg eining verkalýðs-
samtakanna væri grundvallar-
skilyrði árangursríkrar barát u.
Jouhaux hefur enn á ný í
ræðu lagt áherzlu á að einingin
haldist. Ennfremur mótmælti
hann eindregið samkomulaginu
í Múnchen, og krafðist þess að
spanska lýðveldinu yrði rétt öfl-
ug hjálp.
FRÉTT ARIT ARI.
Sendísveína-
félagíd feýs
sameiníngar-
menn í sfjórn.
Skjaldbor$ín fyl$íslaus
í gærkvöldi var haldinn aðal-
fundur í Sendisveinafélagi
Reykjavíkur.
Fóru þar fram venjuleg aðal-
fundarstörf, og var kosin stjórn
félagsins og umsjónarmenn.
Þessir voru kosnir:
Formaður: Þórarinn Löwe,
Og meðstjórnendur: Baldur
Norðdahl, Nikulás Guðmunds-
son, Jóhannes Björgvinsson,
Hannes Jónsson.
Umsjónarmenn vpru kosnir:
Gunnar M. Magnúss og Guðjón
Halldórsson.
Svo sem sjá má á kosning-
unni, eru sameiningarmenn í
öruggum meirihluta í félaginu.
Vlðsjáin í dag
Skúli póiðarson.
Skúli Þórðarson, sagnfræðing
ur, skrifar í Víðsjá Þjóðviljans
í dag um víg Spánverjanna á
Vestfjörðum árið 1615. Erþað
fyrri hluti greinarinnar, en síð-
ari hlutinn verður í Víðsjánni á
morgurr.