Þjóðviljinn - 22.11.1938, Qupperneq 1

ÞRIÐJUD. 22. NÓV. 1938.
271. TÖLUBLAÐ
SELMA LAGERLÖF
Seíma
Lagedöv
áftraeð
Kaupirsaiimahöfn í tyrrakvöld
Sænska skáldkonan Sslma
Lagerlöf varð átíræð á sunnu-
dagijnn. Fór hún í því tilefni
til Stokkhólms frá Marbakkia,
heimili sínu í Viermalandi og
hefiur hemni verið sýndiur ýmis
6ómi x Stokkhólmi. Sænska aka-
demíið sæmdi hana gullmedal-
íu og í kvöld fer fram hátíðá-
feýning á „Dunungen“ á sænska
pjóðleikhúsinu.
Selma Lagerlöf er fædd 20.
nóvember 1853 að Marbakka í
Vermalandi, sagnauðgri byggð
og fagurri. Hún varð ung kenn-
^ri í Landsk'róna. í bókmennta-
samkeppni, sem vikublað eitt
efndi til vann hún 1. verðlaun
fyrir nokkra kafla úr Gösta Ber-
lings saga. Kom bókin út 1891
og vakti ákaflega mikla athygli
á hinni ungu skáldkonu. Erbók-
in safn af ýmsum sögum frá
Vermalandi, sögðum af mikilli
hugkvæmni, með undurþýðum
og skáldlegum blæ. 1894 kom
„Osynlega láfnkar" og frá 1895
gefur hún sig eingöngu að
skáldskap og ritstörfum. 1897
kom „Antikrists Mirakler“,
sögur frá Sikiley 1899 ,;D.rottn-
ingar í Kunghalla“ og „En
herregaards sagen“ 1900 „Jer-
úsalem'í, 1904 „Kristus legend-
er“, ,.,Dunungen“ 1914 ogsama
ár „Kejseren av Portugalien“.
Hún fékk Nóbelsverðlaunin ár-
íð 1909 og er síðan 1914 með-
liinur sænska akademísins,
fyrsta konan, sem þar hefur
átt öæti.
F.Ú. •

DALADIER, er haran hafði lokið stefnuskrárræðu sinni á
radikalsósíalista.
Mófmælafundátr . og vcrfeföll cru í tmdm
búningí um allt landíð.
EINKASKEYTI TIL WÓÐVÍLJANS. KLIÖFN í GÆRKV
YFIRLÝSING Daladíers forsætísráðherra Frakka,
um að hann muní ekkí leyfa neínar umræður í
þíngínu um ákvarðanír stjórnarínnar og fjárhagsnefnd-
ar þíngsíns hefír vakíð mestu undúð víðsvegar um
Frakkland og vírðíst hún færast í aukana.
Segja menn, að þessar
ákvarðanír stríðí gegn öll-
um fyrrí loforðum Dala-
díers og stjórnar hans.
Á morgun mun þíngíð
taka tíl meðferðar álykt-
Sösfallstafélðo stofnnð ð
Sejölsfiiðl, Ejraibakka og
Isafirði nm helgina
Sósíalistafélag var stofuað á
Seyðisfirði á suininudaginn og
höfðju 85 skráð sig sem fé-
lagsmeinn og rúmir 70 af þeim
sóttu stofníundimn.
Eormaður var kosinn Árni
Ágúsftson, Steinn Stefánsson
varaform., Sveinbjörn Hjálm-
iarsson ritari, Ingvar Jónssoin
gjaldkeri og Baldur Jónsson
meðstjórnandi.
Ennfremur var kosin þriggja
manna varastjórn og endur-
skoðendur.
Framhaldsstofnfundur verður
haldinn á næstunni.
í fyrradag var stofnað Sósíal-
istafélag Eyrarbakka með 29
stofnendum.
I stjórn voru kösnir:
Gunnar Benediktssion, form.
Bergur Hallgrímsson,
Pórður Jónsson,
Vjgfús Jónsson,
Stefán Víglundsson.
Sósíalistafélag ísafjarðar var
stofnað í fyrradag,' 20. nóv.,
Eíga ungfíngar, scm njófa
afvínnubótavínnu cftír scm
áður að vcra byrðí
sfandcndnm
Afvinnumálaráðherra lækkar kaup þeirra náður
i 1,50 fil 2 krótmr á dag.
Fyrir nDkkrum árum var haf-
in hé;r í bæ sérstök vetrarstarf-
semi fyrir atvinnulausa ung-.
linga. Unglingarnir voru látnir
vinna erfiðisvinnu 3 tíma á dag
og fengu laun greidd samkv.
Dagsbrúnartaxta. Aule þess
fengu þeir ókeypis kennslu í
leikfimi, smíði og ýmsum bók-
legum fræðum.
Með þessui fyrirkomulagi
vannst það fyrst að forða þess-
um unglingum frá götunni og
veita þeim í hennar stað
fræðslu iog líkamsþjálfun, og í
öðru lagi það að létta þeim af
framfæri foreldr.a eða annarra
aðstandenda, sem undir flestum
kringumstæðum voru bláfátæk
og atvinnusnauð.
Nú hefur atvinnumálaráð-
herra tekið þá furðulegu -á
kvörðun að lækka kaup þess-
ara unglinga,- þannig að þeir
yngstu fá aðeins 1,50 kr. á dag,
en þeir eldri 2 kr. Sjá allir,
að langt er frá, að þetta kaup
endist unglingum fyrir nauð-,
þurftnm, og verða þeir cftir’
sem áður heimilum sínum
byrði. Fer hér eins og oftar,
þegar spara skal ,að þar er
byrjað, sem sízt skyldi og það
eitt gert, sem engu munar fyrir
það opinbera, en kemur þung-
lega niður á fátæklingunum. —
Slíkt ber að víta og það harð-
lega.
anír fjárhagsnefndarínnar,
og er ekkí talíð ólíklegt
að svo kunní að fara að
þær verðí felldar.
Andstaðan gegn frönsku
stjónnrnni fer daglega vaxandi
ium allt landið. Víða hafa verið
haldinir fjölmennir fundir til
þess að mótmæla gerðium henn
ar og afstöðiu.
Brezku ráðherrarnir Cham-
berlain og Halifax lávarður eru
væntanlegir til P.arísar á mið-
vikudaginn, og mun Daladier
leggjá megináherslu á það að
knýja fram vilja sinn áður en
þeir koma. Telur Daladier að
það sé prófsteinn á hin,a sam-
eiginlegu pólitík sína og bresku
stjórnarinnar.
Ekki er vitað enn með vissu,
hvað verður helzta umræðu-
efni Chamberlains og Halifax
við fransk.a stjórnmálamenn, en
talið er víst að Chamberlain
muni fara þess á leit, að Franco
verði veitt hernaðarrettindi. Pá
er og talið, að umræðúr þess-
ar muni snúast um sameiginleg
landvarnarmál Breta og Frakka
iog Gyðingaofsóknimar í Pýzka
landi og það ástand er þær hafa
skapað' í álfunni.
Frétfaritari.
LGNÐON I GÆESV. F.ÍJ.
Mótmælaverkföll gegn við-
reisnartilskipunum frönsku
stjórnarinnar eru nú að byrja
víöa í Frakklandi. í Valencí-
Frammh. á 4. siSiu
Æskan fylkir sér
undlr merki sam-
einingarinnar
Æsk>u!ýðsfylkingÍTi í Reykja-
vík hélt fyrstn samkomiu síina á
sunnudagskvöldið í Alþýðuhús-
mmi við Hvierfisgötiu. Var hús-
ið fullt, enda miun inokkuð á
þriðja hundrað hafa sótt fund-
inn og fjöldi manns varð frá að
hverfa.
Fundurinn hófst á því, að
kosnar voru nefndir til þess að
annast ýmsar greinar í vetrar-
starfsemi félagsins. Að því
loknu flutti Skúii Þorsteinsson
kennari ræðu, um hlutverk og
starf s emi ungm en n af élagann a
rithöfundur las upp kafla úr
óprentaðri sögu. Pegar fundar-
störfum var lokið, var stiginn
dans fram yfir miðnætti.
Eins og áður er sagt, var
fundurinn mjög fjölmennur og
fór prýðilega fram. Sýndi hann
ágætlega hve mikla athygli
stofnun æskulýðsfylkingarinnar
hefur vakið meðal æskulýðsins
í bænum. Purfa memi ekki
lannað en að lesa Alþýðubl. í
gær til þess að ganga úr
slfUgga !um ,að hér er risinn upp
félagsskapur, sem klofnings-
herrarnir í F. U. J. eru veru-
fyr og nú. Gunnar M. Magnúss | lega hræddir við
Nokkrijr þingmannanna á landsþingi Álandseyja. Myndin er
tekiin þegar þingið hafði feflt tiílögur Finna um víggirðirigu
eyjanina, en eyjarskeggjar e(ru þeim mjög mótfallnir.
með 30 stofnendum. Fram-
haldsstofnfundur verður bráð-
lega.
Nand, Noregs-
drottning, látin
LONDON I FYRRAKV.FÚ.
Maud Noregsdrottning and-
aðist á sjúkrahúsii í London að-
faranótt sunuudagsins. Var
gerður uppskurður á henni þar
fyrir nokkrum dögum og var
hún talin á allgóðum batavegi.
Hákon Noregskonungur hrað-
aði sér til London, er ákvörð-
un hafði verið tekin um upp-
skurðinn. Maud drottning var
seitnasta eftirlifandi barn Ját-
varðs konungs VII. Hún var
fædd árið 1869 og giftist 1896
Karli Danaprinsi, er tók sér
kbnungsheitið Hákon VII., er
hann settist á . konungsstól í
Noregi, eftir skilnað Noregsog
Svíþjóðar. Einkabarn Maud og
Hákionar konungs, er Ólafur
kionungsefni Norðmanna.
KHÖFN í GÆRKV. F.Ú.
Lík Maud drottningar verður
flutt til Noregs á brezka her-
skipinu Royal Oak og fylgja því
fjórir tundurspillar.
Happdíæffí Karla
kórs verkamanna
Drælfí vcrðuf fresfað
líl í. dcscmber.
Eins og oft hefur verið skýrt
frá hér í blaðinu efndi Karla-
kór verkamanna til happdrættis
í vor um bátslíkan Runólfs Ól-
afssonar og ýmsa fleiri ágæta
muni, þar á meðal öll ritverk
Halldórs Kiljan Laxness. Efndi
karlakÖrinn til happdrættis
þessa til þess að efla starfsemi
sína og fá nokkurt fé til henn-
ar.
Sala miðanna hefur gengið
fremur vel, en vegna þejss hve
mikið af þeim var sent út á
land, vannst ekki tími til þess
að heimta inn uppgjör frá öK-
um útsölumönnum fyrir 15.
nóvember, er dráttur átti að
fara frani. Fékk Karlakór verka-
manna því leyfi til þess að
fresta drættinum þar til 30. þ.
m.
Enn er því! í Reykjavík kost-
ur þess að eignast þessa ágætu
happdrættismiða og möguleika
fyrir því að verða eigandi
bátslíkansins, þegar 20 ára af-
mæli íslenzka sjálfstæðisins
rennur upp 1. desember.
Peir menn, sem hafa happ-
drættismiðana tilsöíu eru beðn-
ir að gera upp sölu þeirra sena
lallra fyrst í Hafnarstræti 21.