Þjóðviljinn - 03.12.1938, Side 1

'tfsstrtwen.
étvckskaV
• j ' j
3. ÁRGANOUR
LAUGARDAG 3. DES. 1938.
280. TÖLUBLAÐ.
Halldór Kiljan Laxnsss.
Verkbaan gegn 2 mlll|ðn-
nmfranskra verkamanna
Hefndaraðferð ríkíssfjórnarmnar og at«
vínnurekenda fyrir verkfall, sem þeir segfa
ad ekkí hafí heppnazt
FmiBska vsrklýðssambandið skipn-
leggar mótmmlabarátlnna
Chamberlain: Ég er góði hirðirinn! Ef ég slepp með eitthvað
af ensku nýlendunum, verða hinir sauðirnir að sjá um sig
tpHöll síimatr^
latidsins'* fætr
ágœta déma i
Ðanmötrku
KHÖFN í GÆRKV. F.Ú.
Bók Halldórs Kiljan Laxness,
„HöU siumarlandsins“, sem ný-
löomin er út á dönsku hjá Hass-
elbalchs bókaforlagi í Kaup-
rnannahöfn, fær mjög vinsam-
iega dómja' í dönskum blöðum.
(Sendiherrafrétt).
EINSASKEYTI TIL ÞJÓÐVIUANS. KHÖFN ! GÆRKV
Frá París er simaö;
Afvínnurefeendur hefja verkbann og segja-
verkamönnum upp um land allf. Ríkíssfjórnín
lokar hergagnaverksmíðjunum. 500,oeo málm~
verkamenn og eín mílljón verkamanna i öðrum
íðngreínum hafa begar míssí vínau vegna verk-
bannsíns.
Aáeð þessu er hafin hin harð- að arásinru m^ð verkföllum í
vítugasta árás atvinnurekenda
og ríkisvaldsins a réttinn til
sameiginlegra samninga og á
alla réttindalöggjöf verkalýðs-
ins. Víða hafa verkamenn svarr
Hátíðahöldin á
fullveldisdaginn
Hátíðahöldsn í tilefmi af full-
veldisafmælijiu l .des. fóm hið
be/ta fram, þó að mjög drægi
Þad úr agisókn þess hluta há-
tíþahaldanna, sem fóm frarri
hve veður var kalt <og
Búðum var lokað og
úíi,
hvasst.
vuiriu hætt víðast hvar.
Hatíðahöldin hófust með því
a stúdentar komu saman við
F«arð og íþróttamenn við í-
pröttavöllinn. Var svó gengið
1 fylkingu að leiði Jóns Sigurðs-
s,onar 'og þaðan inn á Austur-
vö,l. sem allur var fánum
skrýddúr. Um sama leyti, eða
k 1» flutti forsætisráðherra <■
varp til þjóðariunar í Ríkisúi
r rpið. Þá flutti Pétur Magnús-
aðalhátíðaræðuna fyrir
hoi.d stúdénta og talaði hann
a svölum Alþingishússins, að
raeðu hans liokinni lék lúðrasveit
guð vors lands“.
■ hófst endurvarp frá
í a,Ý..a'1^^um Vestur-íslendinga
_ winnjpgg Hófst það með
^rsong og söng kórinn ) Sverr.
r konungur", en þeir Rögn-
a ur Pétursaon og Brandur
“randsson læknir
er-
1 . —....- fluttu
1- ^gúrður Olaon söng 4 lög
k'nar P- jónsson flutti
^ * i- Leó jó.hannesson flutti
Varp fná hinni yngri kynslóð
#n!Stur'íslendinga, og að lok'-
söng Karlakór Vestur-ís-
n mga nokkur lög. Fór sam-
v.ma Þcssi hið bezta fram og
ar Vestur-ísJendin^uín til stór-
Tntn S ,S®ma' endurvarpinu
ayarpaÖi Hermann Jónas-
lend- 0rSætÍSráðherra Vest«r-fe-
mga.
Nokkru áður en endurvarpið
hófst frá Ameríku, byrjaði
skemmtun stúdenta í Gamla
Bíó og var hún mjög fjölsótt.
Flutti Ólafur Láruss,on prófess-
or aðalræðuna.
Dansleikur gtúdenta hófst að
Hótel Borgj kl. 7 é. h. bg hófst
hann með sameiginlegu borð-
haldi. Yfir horðum voru fluttar
margar ræður.
Stauning forsætisráðh. Dana
og Sveinn Björns&on sendiherra
fluttu báðir ræður í danska út-
varpið í tilefni af fullveldisaf-
mælinu og var þeim báðum
endurvarpað hér.
Um kvöldið fluttu formenn
stjórnmálaflokkanna á Alþingi
ávörp til landsmanna. Fyrir
hönd Sameiningarfliokks Alóýcu
faiaði varaformaður flokks'ns,
Einar Olgeirsson, vegna f'ar-
veru Héðins Valdimarssorar.
Víðsvegar um land var ofnt
til hátíðahalda í tilefní af deg-
inum.
Ný stjórn í Téhkó-
slóvakíu.
LONDON í ÖÆRKV. (F. Ú.)
Nýja stjórnih í Tékkóslóv-
akíu var skipuð í gærkveldi.
Rudolph Beran er forsætísráð-
herra. Sinovy fyrv. forsætisráð-
herra er landvamarmálaráðh.
Chvalkowsky heldur áfram sem
utanríkismálaráðherra.
þeim iðngreinum ,sem auðvald-
inu kemur verst. Pannig eru nú
verkföll í Valenciennes, Nant-
es, Ánzin og í Saint Nazaire er
í rauninni allsherjarverkfall.
Franska verklýðssambandið
(C. G T.) hefur gefið út á-
varp, þar sem það spyr Dala-
dier hví hann geri nú hefndar-
ráðstafanir gegn milljónum
verKamanna ©g loki hergagna-
verksmiðjunum, þegar hann
segir að engin verkföll hafi átt
sér stað .
Stjórn franska verklýðssam-
bandsins hefur veríð kölluð til
fundar á mánudag og mun þar
gera gagnráðstafanir gegn árás
ríkisstjórnarinnar.
FR£TTARITARi.
Paladícr neyðísf tíl að
kalla þíngið saman
10
LONDON í GÆRKV. (f! ú.)
Daladier forsætisráðh. hefur
ákveðið að kalla saman þjóð-
þingið á fimmtudag í næstu
viku. Allt frá því er stjómin fór
að gefa út tilskipanir sínar
fjárhags- og atvinnúlífinu til
viðreisnar, hafa leiötogar vinstri
flokkanna krafizt þess, að þing-
ið væri kallað saman. Hefur
forsætisráðherrann nú orðið við
þessum kröfum.
Réttíð Spání
hjíálparhönd!
Á annað ár heíir spanska
alþýðan síaðið gegn árásum
innlcndra og erlendra fas-
ista, í siöðugri vörn fyrir feg-
urstu frelsishugsjónum mann
kynsins gegn grimmasta aft-
urhaldi á mæli svartasta
myrkurs miðalda.
Alþj'ða hvers lands, sem,
enn nýtur frelsis síns óskerts,
stendur í óbætanlegri þakk-
arskuld við hina spönsku al-
þýðu, sem daglega úthellir
hjartablóði sínu fyrir frels-
ið.
í sömu þakkarskuld stend-
ur íslenzk alþýða við þá
menn úr hennar stétt, sem
tekið hafa sér það hlutverk
að berjast við hlið spönsku
alþýðuhermannanna — - vera
sÚ hjálparhönd, sem við rétt-
um peim yfir hafið.
Reykvískir alþýðumenn og
konur! Pessir fulltrúar okk-
ar Koma heim á sunnudag.
Fórnarstarfið gefur ekki auð
f aðra hönd. Peir eru févana
og Romast ekki hjálparlaust
héim.
Við heitum á ykkur áS
sýin^ í dag hug ykkar til
þessara manna með því að
gangast fyrir samskotum
handa þéim fyrir fargjald-
inu.
Afgr. Pjóðviljans mun taka
á móti samskotafé.
Stjórn Sósíalistafélags
Reykjavíkur.
Stjórai Æskulýðsfylk-
ingarinnar.
Fnndar nm atvinnu~
leyslð ð morgnn.
Ðagsbfún, Svcinasamband byggíngamanna o, fl,
halda aímcnnan fund út af atvínnuleysínu
Með óþreyju hafa hundruð
verkamanna beðið eftir því, að
hert yrði á baráttunni fyrir at-
vinnu. Nú hefur Dagsbrún haf-
izt handa um undirbúning fund-
ar og Svéinasamband bygginga-
manna þegar ákveðið að vera
með og má vænta að fleiri verk
lýðssamtök, sem láta sig at-
vinnu meðlime sinna nokkru
varða verði með .
Er nú nauðsynlegt að hver
verkíýðssinni mæti á
á mörgun og undir-
sannur
fundinum
búi sem bezt að hann verði fjöl-
sottur.1 -'yöc t
Verkamenn! Sýnið að fjöld-
inn stendur bak við kröfurnar
um aukna atvinnu, um fjölgun
í atvinnUbótavinnunni, um inn-
flutning byggingarefnis, um
aukna útgerð.
Airir í K. R.-húsið kl. 4
á morgiun.
Dalaáier iasr lannin fyrlr
nndanlátssemina við
fnsflstana
Italír hrefjast hluta af Frakkíandí,

LONDON í GÆRKV. (F. Ú.)
Frönsk blöð eru ákaflega
gröm! í garð Itala í dag út af
óvild þeirri sem framkom í gaið
Frakklands í fulltrjúadeild
ítalska þingsins s.l. mrðvikudajg.
Eru blöðin miklu beizkyrtari >en
í gær.
Pað er nú kunnugt orðið, að
sendiherra Frakka í Rómaborg
hefur verið falið að krefjast
skýringar á þessum atburði.
ítölsk blöð ræða málið í dag
og vekja einna mesta athygli
ummæli signor Gayda, sem tal-
inn er túlka skoðanir stjórn-
arínnar. Hann segir, að þjóðin
standi einbuga með stjórninni í
þessu máli, og sé reiðubúin tif
hvers, sem af henni verður kraf
izt, jafnvel að berjast við
Frakka.
SidaidboPDin á Horðlirái
er aloeriega lyloislaes
Hún faeir 8 afkvæðí í allsherfaraf^
kvæðagreíðslu |f
EINKASK. TIL þJÓÐVILJANS
NORÐFIRÐÍ ! FYRRAKV.
Lokið er allsherjaratkvæða-
greiðslu í Verkalýðsfélagi Norð
fjarðar, um tillögur þær, erlágu
fyrir fundinum, sem Skjaldborg
in hleypti upp 22. nóvember.
Vioriu tillögúrnar samþykktar
með 121 atkvæði gegin 6 atkv.
Skjaldborgtn gafst upp að
mestu fyrir kosningar, þar sem
ósigur hemnar var fyrirfram sýni
legur. Af þessum ástæðjum var
þátttaka minni í kosnlngunum
em húTi1 hefði ella verið og það
eirnnig af hálfu sameiningar-
manna.
Skjaldhorgin hafði fúlltrúá
við talningu atkvæða. Úrslitin
þykja verðugt svar verkamanna
hér í bænum við fullyrðingum
AlJjýðublaðsins, um að þeir hafi
yfirgefið sameiningarmenn
vegna lausnar J>eirra á bæjar-
stjóramálinu.
FRÉTTARITARI
Tillögur þær, sém allsherjar-
atkvæðagreiðslan fór fram um
voru þessar:
Vetrktýðsíélagími
Að félagið Iýsir ánægju sinni
yfir framkomu fulltrúa sinna í
sambandi við Alþýðusambands-
þingið, að félagið mótmælir
lagabreytingum síðasta Alþýðu-
sambandsþings, að skora á
Dagsbrún að beita sér fyrir
siofnun óháðs’ verkalýðssam-
bands og í fjórða jagi: Mót-
mæli gegn því að Skjaldborgin
kljúfi Verkalýðsfélag Norðfjarð
ar ejns og ‘orðrómurgengurum.
Víðsjáín I dag
Haukur Helgaston, íslenzkur
stiudent er stundar hagfræði-
nám í Stokkhólmi, skrifár víð*
sjá Pjóðviljáns1 í dag, um futtd
ér haldinn var nýlega þar í
borg til að mótmæla Gyðinga-
ofsóknum þýzku nazistanna.
Ámi ólá blaðamaðuf við
Morgurtblaðið átti fimmtugsáf-
Sfíelí. ‘f 'g&T. .‘.Öeiir' "Árru'yerié
starfsmaður Morgunblaðsins frá
byrjun, eða í 25 ár.