Þjóðviljinn - 13.12.1938, Síða 1

Maiurioe Thiorez (á miðri myndinni).
Yfírvöld [rífeis og bœjaf hafa að engu feröfur
verfealýðssamtakanna um aukna atvínnu.
30000 ▼erkamenn i París
mótmæla neyðarráðstOf-
nnam stíórnarlanar
einkask. til þjóðviljans
KHÖFN I QÆRKV.
Franski Kiommúnisíafliokk-
tnrinn boðaði í dag til almenns
verkalýðsfiundar í París ííl að
mótmæla neyðarráðstöíumim
stjómarinnar.
Varð fundurinn mjög fjöl-
mennur, og er talið að 30000
manns hafi verið viðstaddur, er
leiðíogi flokksins, Maurice
Thorez, hélt aðalræðuna.
Fundurinn samþykkti harðorð
mótmæli gegn stefnu frönsku
stjórnarinnar í verklýðsmálum.
FRÉTTARÍTARÍ
Bæðst m Hepini inn í
Gvœðgí fasisfafíkíanna hefír aúkizt
við svík Chamherlaíns og Daladíers í Mtínchen
EINKASKEYTI TIL ÞJÓÐ-
VILJANS. khöfn í qærkv
Ensk blöð eru mjög áhyggju-
fuíl þessa dagana vegna ástands
®ns í stjórnmálium heimsins.
Ðaily Telegraph viðurkennir,
að ekkert hafi nofað til þrátt
fyrir Munchen-sáttmálann. í
stað friðartímabilsins, er vænzt
haíi verið, virðist ófriðarhættan
sízt minni en áður. Fasistaríkin
beri þegar fram nýjar kröfur
mn landaafsal í Evrópu og ný-
lendur í öðrurn heimsálfum.
Svo er að sjá, að Memel eigi
að verða næsta ,,viðfangsefni“
þýzka fasismans, og verði það
sennilega innlimað í Rýzkaland
í janúar eða febrúar næstkom-
andi. Jafnframt beri ítalía fram
ósvífnar kröfur á hendur Frökk-
um, Þýzkaland ógni Póllandi
með því að stuðla að úkrainskri
sjálfstjórnarhreyfingiu.
Blaðið segir ennfremur að
þýzlcu herforingjunum Jiafi ver-
I ið skiipað að vera til taks í febr-
úar til að styðja þýðingarmiklar
j stjórnmálaaðgerðir.
Bókaverzlnn Heimsbringlu
færir út kviarnar
Bókaverzkm Heimskringlu log
Mál og menning hafa að
U:ndanförnu fært svo út kvíarn-
ar að húsnæði það, sem þau
höfðu yfir að ráða var allsend-
|s ófullnægjandi. Hefur nú ver-
bætt úr þessu á þann hátt
bæði fyrirtækin hafa tekið
n leigu alla neðstu hæðina á
Eaugaveg 38, ,0g sett þar upp
s óra sniekklega nýtízku bóka-
Auk bóka þeirra, er Heims-
lingla og Máj Gg rnenning
gefa út, fást þarna flestar eða
a lar þær bækur, ,er komið hafa
ut hér á landi síðfjstu árin. En
auk þess hefur verzlunin fengíð
gott úrval erlendra bóka, eftir
því s.m gerist nú á þessum
kreppu og gjaldeyrisvandræða-
tímum.
Pað eru nú liðin 5 ár síðan
Bókaútgáfan Heimskringla hóf
starfsemi sína og var hún í
mjög smáum stíl fyrstu 2 árin.
En síðustu 3 árin hefur Heims-
kringla elfzt mjög og er nú ,orð-
in eitt af stærstu útgáfufyrir-
tækjum landsins. Af bókum
þeim, er Heimskringla hefur
gefið út má fyrst nefna bækur
H. K. Laxness um Ólaf Kára-
son, ritgerðasafn hans og
Qerska æfintýrið, íslenzkan að-
al, eftir Þórberg Pórðarson,
bækúr Jóhannesar úr Kötlum
og Líðandi stund, eftir Sigurð
Einarsson.
Sósfiffllisfafé"
lag sfofnað á
Fásktfúðsfírðí
EINKASK. FRÁ FÁSKRÚÐSF.
Sósíalistafélag FáskrúðsfjarS-
ar var stofnað í gærkvöldi. Síofn-
eindiur eru 32.
Stjórnina skipa Lárus Guð-
mundsson formaður. Meðstjórn-
endur: Antoníus Samúelsson og
Qestur Guðmundsson.
FRCTTARITARI
Það er nú augljóst orðíð að yfírvöld bæjar og
ríkís ætla að þvershallast víð kröfurn verhlýðssamtak-
anna um aukna atvínnu.
Atvinnuleysíð hefur aldreí veríð meíra eða
hættulegra en nú. Fjöldí fátækra heímíla í Reykjavík
líður skort, víða er ekkí annað sjáanlegt en að hung-
ur og neyð verðí hlutskíptí hundraða og þúsunda al-
þýðufólks í Reykjavík, ©f ekki verða gerðar ráðstaf-
anír til atvinnuaukningar tafarlaust.
Þær ráðstafanir þola enga bíð.
Atvinríuleysisnefnd og stjórn
Dagsbrúnar. fóru í gærmorgun
á fund Skúla Guðmundssonar,
atvinnumálaráðherra, til að fá
ákveðin svör við kröfum verka-
lýðsins í Reykjavík um aukið
framlag til atvinnubóta og aðr-
ar ráðstafanir til atvinnuaukn-
ingaij í bænum .
En engin ákveðin svör feng-
ust. Ráðherrann lýsti því yfir
að' allt stæði við það sama, rík-
isstjórnin væri að reyna að fá
bæjarstjórnina til að gera eitt-
hvað; sjálf gæti ríkisstjórnin
ekki gert annað né meira en hún
hefði gert.
Er það sama svarið og áður.
Ríkisstjórn og bæjarstjórn vísa
hvor til annarrar og kejjna hvor
annarri um að ekkert er gert.
Meðan þessu fer fram eykst
neyðin daglega í bæuum, fjölda
Víðsjáín í dag
Sigurður Helgason, rithöfund
ur, skrifar í Viðsjá Pjóðviljans
í dag um bókmenntafélagið
„Mál og menning“. Saga þessa
félags, er stofnað var fyrir hálfu
öðru ári og ;nú hefur á fimmta
þúsund meðlima, líkist æfintýri,
-A en er í raun og veru glæsi-
legur vitnisburður um lestrar-
þorsta iog menningu íslenzkrar
alþýðu.
í Víðsjánni á morgun ritar
Sigurður um bækur ,,Máls og
menningar“.
heimila liggur við hungri, skort-
urinn verður sífellt tilfinnanlegri
á heimilum fátæklinga.
Samt er ætlazt til að þeir taki
svörum yfirvaldanna með þögn
og þolinmæði. Pessi ósvífnu
svör við einföldustu og sjálf-
sögðpstu lífskröfum alþýðunnar
(eru^ gefin í ’þeirri trú, aS verka-
lýðiurinn láti sér þetta lynda,
geri ekkert til að knýja fram
atvinnubætur, að verkamenn
Reykjavíkiur láti leiða hungrið
iog skiortinn inn á heimili sín án
þess; að haíast að.
En þeir reikna skakt þessir
herrar. Verkalýður Reykjavíkur
hefur sýnt að hann getur barizt
fyrir rétti sínum og hann mun
gera það enn.
Stjórn Dagsbrúnar og atvinnu
leysisnefndin boða til almenns
verklýðsfundar í dag kl. 5 við
Verkamannaskýlið um þessi
mál.
Atviinniuleysingjar og aðrir
reykvískir verkamenn! Fjöl-
Framh. á 4. síðu
ið M. 5 j dao
Verkiýðsíélap Borgarness lýsir sig
fylgjandi óháðn fagsambanði
EINKASKEYTI TIL ÞJÓÐV.
BORGÁRNESI í GÆR.
Á fundi Verklýðsfélags Borg-
arness í gær var svohljóðandi
tillaga samþykkt:
„Verklýðsfélag Borgarness
mótmælir gerðum 15. þings Al-
þýðusambands Islands og telur
það ólöglegt vegna þess að lög_
legum forseta þess og löglegá
kosnum fulltrúum var meinuð
þingseta.
Félagið mótmælir því harð-
lega lögum þeim er þing þetta
samþykkti og telur sig ekki
bundið af þeim. Vill félagið ger-
ast aðili að samningi þeim sem
nokkur félög fyrir forgöngu
Dagsbrúnar hafa gert með sér
um að koma á óháðu fagsam-
bandi.
FRÉTTAFÖTARI.
100 áta landnám Bða
LONDON I GÆRKV. (F. Ú.)
í Suðiir-Afríku ríkjunum, í
Transvaal og víðar, fara þessa
dagana fram mikil hátíðahöid
í tilefni af því, að lOOárerulið-
in frá því landnám Búa fór að
komast þar á fastan grundvöll.
Fyrsta varanlegt landnám hvítra
manna fyrir norðan Vaal var
stofnað af Potgieter í nóv.ember
1838, er þeir settust að á bökk-
um Mooi-árinnar og sftofnuðu
bæinn Potchef-stnoom. — Nú
eins og fyrir hundrað árum fara
lestir landnema-vagna alla leið
frá Höfðanýlendunni norður, og
<eru vagnarnir eins útbúnir og
á fyrsta landnámstíma, og þeir,
sem í þeim eru, klæddir að
þeirra tíma sið. Er vagnalest-
unum hvarvetna fagnað' í þorp-
um og bæjum, og allsstaðar er
hin mesta gleði og samvinnu-
hugur ríkjandi, jafnt meðal Búa
sem brezkra manna, enda gróið
yfir gömlu sárin.
Myndin: Johannesburg í Suðjur-
Afríku. Efri hluti myndarinnar
sýnir borgarstæðið fyrir 50 ár-
um.