Þjóðviljinn - 22.10.1939, Blaðsíða 2

Sunnudagurinn 22. október 1939.
ó Ð V I L J I N N
þiðmnuimi
ftgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Ritst jórnarskrif stof ur: Aust-
urstræti 12 (1. hæð). Símar
5276 og 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
Áskriftargjald á raánuði:
Reykjavík og nágrenni kr,
2.50. Annarsstaðar á land-
inu kr. 1,75. 1 lausasölu 10
aura eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Simi 2864.
„Föðurlandsási"
valdhafanna.
Engin ásökun er nú tíðari í
munni hræsnaranna í herbúðum
burgeisastéttarinnar en sú að só-
sialistar séu landráðamenn. Ekki
er þetta frumleg ásökun hjá leigu-
þýjum burgeisanna. Þetta er sú
ásökun, sem afturhaldið alltaf hef
ur tönnlazt á gagnvart sósíalist-
um frá því þeir hófu starf sitt í
heiminum. Undir þessu yfirskini
var Marx rekinn úr föðurlandi
sínu. August Bebel og Wilhelm
Liebknecht voru fangelsaðir fyrir
„föðurlandssvik” 1870, fyrir að
vera á móti stríði þýzka auðvalds-
ins. Karl Liebknecht „fyrir sömu
sök er gerður svívirðing í eigin
hóp og dæmdur” segir Stephan
G. um hann. Jean Jaures er myrt-
ur af þjóðrembingspostulum
Frakka. Lenin er úthrópaður um
alia álfuna sem þýzkur njósnari
og föðurlandssvikari. Það þarf
því engan að furða, þó andlegir
veslingar íslenzkrar burgeisastétt-
ar tyggi upp það, sem erient aft-
urhald hefur japlað á í heila öld.
Það hefur aldrei farið mikið fyrir
frumlegri hugsun í heila þeirra
hvort sem var.
Ástæðan til hatursins er aug-
ljós. Sósíalistar berjast fyrir því
að verkalýðurinn fái fullt frelsi
til að hækka kaup sitt. Þeir
heimta að hann fái hollar og ódýr-
ar íbúðir að búa í. Þeir vilja fá að
reisa verksmiðjur, svo atvinna
verkamanna vaxi. Þeir berjast fyr
ir réttlæti í þjóðfélaginu, svo hin-
ir ríku og voldugu fái ekki að fé-
fietta þá fátæku, eins og nú tíðk-
ast.
Fyrir þessa baráttu hata vald-
hafarnir sósíalistana, þó þeir þori
ekki af skiljanlegum ástæðum að
segja hið sanna um orsökina. Þess
ir valdhafar þykja3t elska föður-
landið, — en hvað er það, sem þeir
elska. Þeir elska skrauthýsin sín
00 ef til vill elska þeir kjallara-
íbúðirnar, sem verkamennirnir
verða að hýrast i, — því þær gefa
burgeisunum gróða og þvi halda
þeir þeim við. En þeir hata verka-
mannabústaðina og banna nú með
ofbeldi að byggja þá áfram, en
ræna fénu, sem átti að fara í þá,
handa bitlingalýð sínum. — Vald-
hafarnir elska háu launin sín og
bitlingana, en verkalýðnum hóta
þeir fangelsunum fyrir lög-
brot, ef hann vill fá laun, sem
eru fjórðungurinn af þeirra laun-
um. — Valdhafarnir elska gróð-
ann og völdin, sem verksmiðjur
og atvinnufyrirtæki þeirra gefa
þeim, og láta alþýðuna borga, ef
þeir tapa, — en vilji alþýðan
koma upp verksmiðjum sjálf, þá
sameinast öll klikan um að hindra
Utanríkisstefna Sovétríkj anna
Það er vissulega ekkert undariegt
þótt margúr hafi orðið ruglaður út
j af þeim atburðum, sem gerzt hafa
| í heimspólitíkinni síðustu dagana.
( Þeir hafa skollið yfir eins og reið-
' arslag. Það er háð styrjöld ekki
þðeins á landí, i lofti .og á legi held-
ur líka á öldum útvarpsins o(gfí d’áfk
um blaðanna. Þeim andlegu styrj-
aldartaskjum, sem drottna í landi
voru er að mestu leyti beitt í þágu
eins striðsaðilans, Chamberlainstjórn
arinnar. Það er því ekki undarlegt
þó það tækist að svipta fjölda fólks
ráði og rænu. En á slíkum timum
riður á því fyrjr okkur sósíalista
og verklýðsstéttina alla að hafa vald
á tilfinningum sínum, hafa heila-
-frumurnar í lagi og kunna að beita
yfirburðum hinnar marxistisku hugs
unar.
Þjóðstjórnarflokkarnir vita vel að
þeir stancla vel að vígi til þess að
rugla fólk og æsa það upp út af
því, sem er að gerast í heiminum.
Aftur á móti vita þeir um veik
leika sína innanlands. Þessvegna
leggja þeir allt kapp á það að
jagazt sé um alþjóðamálin, til þess
að það gleymist sem nær liggur.
Þetta bragð má ekki takast. Við
sósíalistar verðum að einbeita kröft-
um okkar að innanlandsmálum. Þar
er okkar verkefni fyrst og 'fremst.
Hitt er jafn ljóst, að það er slrýlda
okkar að gera sjálfum okkur og öðr
um, sem bezta grein fyrir þeim
úrslitaátökum, sem nú eru að gerast’
í veraldarsögunni. Ef það tækist.
að svipta okkur ráði og rænu á
mati okkar á slíkum grundvallarat
riðum, þá liði varla á löngu áður
en við misstum allt skynsamlegt
vit í innanríkispólitíkinni líka.
Því hefur verið haldið frain meira
að segjaj í gr»3in í Þjóðviljanum, að
Ráðstjórnarríkin hafi gerbreytt um
stefinu í ufanríkismálum siðan þau
afsöluðu sér réttindum sínum í
Kína. Þá hafi stefna þeirra í ut-
anríkismálum miðast við hagsmuni
sósíalismans. En nú miðist hún að-
eins við hagsmuni þjóða Sovét-ríkj
anna. Og úr því að það er stefnu-
breyting að hætta að miða stefnu
sína við hagsmuni sósíalismans, en
fara að miða hana við Sovétríkin,
þá liggur í hlutarins eðli að hags-
munir sósíalismans og þjóða Sovét-
ríkjanna fara ekki saman. Enda er
sagt að það nái engri átt, fyrst
svona sé að sósíalistar í auðvalds-
löndunum „bindi sér byrðar” með
því að taka afstöðu með utanríkis
pólitík Sovétrikjanna. Og úr þvi
að utanríkispólitík Sovétríkjanna er
„byrði” fyrir sósíalistana í auðvalds
löndunum, þá skilst manni að það
sé ærjð djúp mótsetning milli hags
muna þjóða Sovéfríkjanna og sósí-
alismans í heiminum. Það er líka
fyllilega gefið í skyn, að Sovét-
stjórnin liafi nú látið allan stuðn-
ing við fralsisbaráttu þjóðanna nið-
ur falla, en tekið upp landvinn-
ingastefnu til að undjroka aðrar |
þjóðir. Og það ér réttilega tekið
fram, að þegar ekkert er í þjóð-
skipulaginu, sem knýr tjl landvinn
inga, þ. e. þegar þjóðfélagið er orð-
ið sósíalistiskf og mennimir, er með >
völdin fara eru fylgendur hinna sós
íalistisku hugsjóna, þá sé hættan á
slíkri ofbeldispólifík úr sögunni.Eftir
öllu þessu að dæma, þá hlýtur eitt
hvað að vera í þjóðskipulagi Sovét-
ríkjanna, sem knýr til landvinninga,
eða þeir, sem með völdin fara, eru
það með einokun sinni og kúgun.
En þessir valdhafar þurfa eng-
um að segja að þeir elski Island
eða þjóðina, sem í landinu býr, því
þá mundu þeir ekki níðast svona
á henni, fjötra hendur hennar,
pína hana með álögum og banna
henni allar bjargir. Þeir elska að-
eins peningana, sem þeir geta pint
út úr alþýðunni.
Efiir Brynjólf
ekki sósíalistar, með öðrum orðum
Sovétríkin eru að hverfa af braut
sósíalismans.
— Niðurstaðan af öllum þessuin
bollaleggingum hlýtur því að vera
þessi: Sovétrikin hafa svikið stefnu
sína og grundvallarhagsmuni verka-
lýðsins.
Allt þetta er byggt á eftirfar-
andi spurningu, sem Molo.toff varp
aði fram í ræðu sinni 01. ágúst
1939. |
„Er svona erfitt að skilja, að
Sovétríkin hafa og munu hafa eigm
sjálfstæða stefnu, sem miðast við
hagsmuni þjóða Sovétríkjanna, og
aðeins þeirra hagsmuni”?
Með þessari spurningu gerir Mol-
otoff ekki annað en að minna
á það, sem Stalin sagði fyrir meira
en 5 t(rum síðan á 17. flokksþing-
inu:
„við höfum ekki miðað stefnu
okkar við Þýzkaland, fremur en við
miðum stefnu okkar við Pólland og
Frakklamt. Við miðuðum stefnu okk
ar áður við Sovétríkin og við mið-
um stefnu okkar nú við Sovétríkin
og aðeins við Sovétríkin”.
Þetta útskýrir Molotoff svo Ijós
Jega í þessari ræðu sinni, að enginn
þarf að efast um hvað átt er við,
er hann ’segir:
„Annarsvegar voru fenska og
franska stjórnjn, hræddar við árás-
ir, og vildu þessvegna gjarna fá
samning við Sovétstjórnina um gagn
kvæma hjálp, að svo miklu leyti,
sem þetta styrkti þær sjálfar, var
til stuðnings fyrir England og
Frakkland En á hinn bóginn öttuð
ust enska og franska stjórnin að
raunveruleg samningsgerð við Sov-
étrikin um gagnkvæma hjálp gæti
styrkt land vort, gæti orðið stuðning
ur fyrir Sovétríkin, og það sýndi
sig að þetta var ekki í samræmi
við tilgang þeirra”.
Og hann heldur áfram litlu siðar:
„Það er skylda vor að hugsa um
hagsmuni Sovétþjóðarinnar, um
hagsmuni hinna sósíalistisku * Sovét- j
lýðvelda. Þetta er því meiri skykla ,
sem við erum fastlega sannfærðir
um að hagsmunir Sovétlýðveldanna
og grundvallarhagsmunir fólksins í
öðrum löndum fara algerlega sam- 1
an‘‘.
Það er krossgáta, sem menn geta
spreytt sig á að leysa, hvernig hægt
er að finna það út úr ræðu Molo
toffs, að Sovétríkin hafi nú gert
þá stefnubreytingu að skeyta ekkert
um hagsmuni alþýðunnar í öðrum
löndum veymi pess að þau hugsi
aðeins urn hagsmuni þjóða Sovét-
ríkjanna!
Jafn fjarri lagi er að halda því
fram, að Sovétríkin hafi allt í einu
snúizt öndverð gegn stefnu hins
sameiginlega öryggis með þýzk-
rússneska griðasáttmálanum, en liafi
nú ekkert á móti því að fasistarík-
in fái að vera i friði með fórnar-
lömbin. Sannleikurinn er sá, að Sov-
étlýðveldin hafa ein barizt hiklaust
Og af einlægni fyrir sameiginlegu
öryggi. Þetta hefor verið sfpfna
Sovétríkjanna, en engin einkastefna
utanríkisráðherranna, Iivorki Litvin-
ovs né Molotoffs. Hefði þessi við-
leitni Sovétríkjanna horið árangur,
liefði hvorki Abessinia, Spánn, Aust
urríki, Tékkóslóvakía, Albanía né
Kína verið ofurseld og stórvelda-
styrjöldin mundi þá ekki hafa brot-
izt út. Sovétríkin telja stefnu hins
sameiginlega öryggis jafn æskilega
nú eins og áður. En stefna hins
sameiginlega öryggis strandaði á
auðvaldsstjórnum Bretlands og
Frakklands af þeirri einföldu á-
stæðu, sem hlýtur að liggja i a:ug!um
uppi fyrir hvern sósíalista, að stjórn
ir þessara landa eru ekki að berj-
ast fyrjr mannréttindum og frelsi,
eins og þær þóttust gera i s'ðustu
styrjöld og þykjast enn gera í þess-
ari styrjöld, heldur miða þessar
Bjarnason.
stjórnir utanríkispólitík sína við
hagsinuni yfirstéttarinnar í löndum
sínum, stéttarhagsmuni hennar, stór
veldahagsmuni hennar. Þessvegna
er styrjöld sú, sem nú geisar „inn-
perialistisk” styrjöld landvinninga-
þyrstra stórvelda, eins og sjálfstæð
isflokkur Indverja, Mexikóríki og
allir sósíalistaflokkar, sem ekki hafa
orðið múgsefjun stríðsæsinganna að
bráð, hafa lýst yfir.
Molotoff rekur alla þessa sögu
mjög ýtarlega í ræðu sinni. En
þegar öll Evrópa er að fara í bál
vegna þess að baráttan fyrir sam-
eiginlegu öryggi hefur inistekizt, þá
,er að horfast í augu við staðreynd
irnar, oj? það hafa Sovétrikin gert
og reynt að styrkja taflstöðu sína
svo vel sem kostur var, ekki aðeins
gagnvart Hitler heldur líka gagn-
vart öðrum gömlum og nýjunr óvin
um Sovétlýðveldanna. Er þá að líta
á hvernig það hefur tekizt í stað
þess að berja sér á brjóst og segja:
Hið sameiginlega .öryggi er komið i
hundana, hér stend ég, ég get ekki
annað, guð hjálpi mér, amen! Það
er nefnilega háttur kommúnista, og
ætti að vera háttur allra sósíalista
að haga bardagaaðferðum sínum
eftir því sem aðstæðurnar breyt-
ast.
Þvi er haldið frám að úr því að
við emm ekki í neinum skipulags-
tengslum við bolsévikkaflokkinn, þá
ættum við ekki að gerast fótaþurrk
ur fyrir pólitik Sovétríkjanna. En
ef við værum nú í skipulagstengsl
um við bolsévikkaflokkinn, væri þá
eðlilegt að við gerðumst fótaþurrkur
fyrjr iiólitík hans? (Ég bið menn
að afsaka þó orðalagið sé dálítið
svipað Alþýðublaðinu). Ég held yfir-
leitt. að það sé hið mesta óráð að
gerast fótaþurrka eins eða annars
hvað sem öilum skipulagstengslum
líður. En undarleg skoðun er það,
að ef við séum ekki í skipulags-
tengslum við hinn ráðandi flokk í
■ Sovétríkjunum, þá séum við lausir
I allra mála, þá kæmi það okkur lít-
j ið við hvort Sovétríkin hafa svikið
hagsmuni verkalýðsins eða ekki, en
skipulagstengslin geri það aftur
eðlilegra að við tækjum upp vörn
1 fyrir allt þeirra athæfi.
Þessar „útskýringar” á pólitík
Sovétlýðveldanna eru að vísu ckki
hótinu verri, en margar fullyrðingar
sem við höfum séð í dálkum and-
stæðingablaðanna ár eftir ár. Einu
sinni fullyrti Alþýðublaðið t. d. að
Stalin hefði fyrirskipað öllum konnn
únistaflokkum í auðvaldslöndunum
að hætta allri starfsemi sinni. Frá
sjónarmiði andstæðinganna er þetta
vel skiljanlegt. Þeir vita að Sovét-
ríkin er sterkasta vígi verkalýðs-
hreyfingarinnar og sósíalismans og
þess vegna er það eitt af höfuðat-
riðmn í áróðri þeirra að níða þau
niður. En þegar sósíalistar taka
unp á því að gera hið sósíalistíska
stórveírii tortryggilegt án þess að
hafa gildar ástæður, þá er það Iétt
úðarfull og ábyrgðalaus iðja. Þvi
vonir verkaiýðsins um sigur sósíal
fsman,s í þeim átökum, sem nú fara
fram í heiminum eru tengdar við
það að til er sósíalistiskt stórveldi,
sem ræður yfir sjötta hlutanum af
þurrlendi jarðarinnar’og hefur enga
aðra hagsmuni en heildarhagsmuni
alþýðunnar i öllum löndum. Ef verka
lýðurjnn glataði Sovétlýðveldunum
sem bandamanni þá væri það
stærsta áfallið, sem verkalýðshreyf-
ing nútímans hefur orðið fyrir og
í augum alls fjöldans myndi baráttan
•fyrir sigri sósíalismans í þeirri úr-
slitahríð, sem nú er háð, ekki leng-
ur vera raunhæf pólitík. Allar örök-
studdar tilraunir til að gera Sov-
étlýðvveldin tortryggileg miða
að því að veikja traust manna á
sósíalismanum og trú manna á sigur
hans í stéttabaráttu nútímans; slik
ar tilraunir eru árás á sósíalism-
ann. 1 því sambandi er gott að minn
ast þessara orða Dimitroffs:
„Prófsteinnim á einlægni og
heiðarleik hvers starfsmanns verka-
lýðshreyfingarinnar, hvers verka-
lýðsflokks og verkalýðssamtaka og
hvers lýðræðissinna í auðvaldslönd
unum er afstada hans til hins mikla
lands sósíalismans‘‘.
Ég tel nauðsynlegt að þess sé vel
gætt, að það endurtaki sig ekki
að inn í Þjóðviljann slæðist mál-
flutningur, „er talizt geti stuðnmg
ur viS amðvaldsárásir á samtök
verkalýðsins i öðrum löndum eða
óhróður um riki hans“, eins og
Sósíalistafélag Reykjavíkur hefur
einróma krafizt af miðstjórninni að
vaka yfir að ekki komi fyrir.
II.
Við skulum nú leitast við að gera
okkur grein fy rir atburðunuml i sem
stytztu máli.
Fyrst er að athuga orsakir þessar
ar styrjaldar. Þær er'u í höfuðatrið
um hinar sömu og orsakir síðasta
stríðs, þ. e. barátta auðvaldsstór-i
veldanna uin markaði og hráefni.
Hinar sérstöku hagrænu orsakir
þessa stríðs eru eftirfarandi: Krepp-
an mikla, sem hófst 1929 leiddi til
skarpari mótsetninga milli stórveld
anna. Hvert land reynir að loka ný-
lendum sínum, mörkuðum og hrá-*
efnalindum sem mest fyrir hinum.
Til þess að verjast falli spilla yf-
irstéttir ýmsra landa út sínu síðasta
trompi, og koma á fasistisku ein-
ræði. Fasistarnir í þessum löndum
taka upp algera hernaðarpóiitík.
Allt atvinnulíf landanna er tekið í
þjónustu hernaðarins. Þau leggja út
í landvinningastríð með góðum á-
rangri af því ekki er veitt viðnám.
Italía leggur undir sig Abessiníu,
Albaníu og Spán, að kalla má,
Þýzkaland leggur undir sig Austur-*
riki, Tékkóslóvakíu og Memelhér
að og Japánir leggja undir sig Man
sjúríu og hefja stríðið í Kína og
búast jafnframt í strið gegn Sov-
étríkjunum.
En þessi ríki geta ekki stöðvað út-
þenslu sína. Þau þola ekki frið, af
þeim ástæðum sem nú skal greina:
Allt þeirra atvinnulíf er tekið í
þjónustu hernaðarins. Gullforðinn
gengur til 'þurrðar. Þeir kraftar
þrjóta æ meir, sem nauðsynlegir
eru til þess að halda atvinnulífinu
í gangi og viðhalda hernaðarbákn-
inu. Ný kreppa veifar sigðinni yf-
ir höfðum þeirra-r Eina úrræðiö verð
ur áframhaldandi stríð, sem að vísu
er flótti úr öskunni í eldinn.
Þá er spurningin: var hægt að
stöðva þetta stríð? Var nauðsyn-
legt að láta ftalíu taka Abessiniu
og Spán og Þýzkaland Austurriki
og Tékkóslóvakíu? Vissulega ekki.
Það vnr hægt að kom!a í veg fyrir
það með sanieiginlegum öryggisráS-
stöfunum Bretlands, Frakklands,
Bandaríkjanna, Sovétlýðveldanna
!og annarra landa, ems og
Sovétríkin hafa alla tíð bar-
izt fyrir. En það var ekki
gert, heldur hjálpuðu Frakkland og
Bretland fasistunum heinlínis til
að leggja þessi Iönd undir sig. Á-
I standið er nú allt annað en fyrir
síðasta stríð. Nú áttu yfirstéttir
Bretlands og Frakklands ekki að-
eins kapitalistiska keppinauta um
auðæfi jarðarinnar, lieidur miklu
hættulegri fjandmann, sem voru Sov
étlýðveldin og verkalýður þeirra
eigin landa. Lif auðvaldsinsi í þess-
um löndum er undir því komið,
hvort þeim tekst að koma þessum
andstæðingum á kné.
Þessvegna dreymdi Chamberlain
um að etja Þýzkalandi og Japan í
stríð við Sovétríkin og til pess vildi
hann styðja þessi fasistaríki, til
þess síðan, er þéssi lönd væru löm-
uð af langvarandi styrjöld, að geta
komið og ráðið friðarskilmálunum
í samræmi við drauma brezka auð-
FRAMH. Á 2. SIÐU
i