Alþýðublaðið - 31.08.1921, Blaðsíða 1

aðið
0-©fi.Ö Ht af .AlþýOiafloldknwm*
1921
Miðvikudaginn 31. ágúst.
199 tölubl.
Járnbrautirnar
í Bandarikjunum.
Ivernig kapitalistar framkvæma
sociaiismann.
Þ&ð hefir oft verið taiað um
pað al formælendum auðvalds-
skipuiagsins, bœði hér og annars-
staðar, að hugmyndir jafnaðar-
manna um almenningsatvinnu-
rekstur eða ríkisrekstur, væru
ekki frarnkvæmanlegar. í vetur
var Guðmundur á Sandi sendur
npp f ræðustól hér í Reykjavík
með þessa iullyrðingu og hann
"hmti á ríkisrekstur járnbrautanna
í Bandaríkjunum, sem sönnun
iyrir sírtu máli.
Guðmundur skýrði að vísu lítið
fyrir mönnum á hvera hátt Banda-
rfkjastjórnin rak járnbrautirnar á
ófriðarárunum. Hefir sennilega
ekki mikið vitað um það, frekar
en um margt annað, sem hann
hefir ieyft sér að þvaðra um..
Nú skal sagt frá því í mjög
stuttu máli, hvernig ríkisrekstri
járnbrauta í Bandarfkjunum var
farið. Heimildirnar eru „Udenrigs-
minesteriets Tidsskrift" 1. ágúst
1921, »De ameri'.-.anske Jernbaner"
IjIs. 260.
Járnbrautarnet Bandaríkjanna er
áljka stórt eins og allra annara
ianda í heiminum til samans.
Rétt fyrir heimsstyrjöldina voru
aílar járnbrautir í landinu í hönd-
um svo sem 100 járnbrautarfélaga.
Fyrstu ófriðarárin héldu þessi fé-
lög áfram að reka járnbrautirnar,
en vorið 1917 lentu Bandartkin í
ófriðinn og nokkru seinna, 29.
desember 1917, tók ríkið að^sér
rekstur þeirra í þeim tilgangi að
sem allra mést not mættu ycrða
að þeim til hemaðarþarfa.
Rékstur járnbrautanna þótti
ekki bera sig vel í höndum rík-
isins; það kom heldur ekki til af
góðu. Vitanlega éx kostnaðurinn
við reksturinn á árinu 1918, laun
járnbrautarþjónanna hækkuðu um
Hús til sölu.
Vegna þess að eg flyt mig héðan búferlum á næstunni, er húseign
mín á HverfisgötU 76 B til sölu fyrir mjög lágt verð og borgunar-
skiimálar ágætir. — Eignin verður afhent í ágætu standi, svo vænt-
ániegur kaupandi þarf ekkert til viðhaids að kosta næstu 4—5 ár. —
Semjið í dag eða á morgun við Þörð K?iStÍD8SOIl«
ca. 50°/o og vinnutíminn v'ar
færður niður í 8 stundir, svo það
varð að fjölga mönnum. Aftur á
móti voru flutningsgjöld hækkuð
um 25 og alt sð 40e/o. En ofan
á allan annan kostnað hafði rik-
ið skuldbundið sig til þess að
greiða járnbrautarfélögunum 900
miljónir dollara árlega, eða sem
svaraði gróða þeirra nœstu árin
á undan, sem vertð köfðu veruleg
gróðaár fyrir félögin.
Árið 1918 hatði ríkið á þeona
hátt 4,9 milliarða dollara tekjur
sf járnbrautunura en 5,1 miliiarða
útgjöld. Tspið varð um 200 milj.
doliara á því fyrsta ári. Rfkis
reksturinn héit áfram í 26 mán-
uði og alt tap ríkisins á houum
varð 745 milj. doltara. En það
er eftirtektavett að 1886 miljónir
dollara bargaði það járnbráuiar-
félógunum á þessum tíma, og í 6
mánuði eftir það, að félögin tóku
við rekstri járnbrautanna aftur,
hélt það áfram að ala þessi
sníkjudýr. 1
Af þessu tai vel sjá, hvernig
framkvæmdir á socialismanum
verða í höudum kapitalistanna.
Von er að auðvaldssinnarnir ó
skapist 5'fir því sem kaliað er al-
ræði alþyðunnar. Þeir vita að
fyrst þegar það er komið á, má
vænta þess að socialisminn verði
gerður að veruteika. Alia þá
stund, sem alþýðan leyfir kapital-
istum að fara með völdin, er
þeim það hægðarieikur að féfletta
almenning. Socialisminn verður
aldrei að veruleika f þeirra hönd-
uib, hvorki hér á landi né ann-
arsstaðar.
Brunatryggingar
á innbúi og vörum
hvergi ódýrari en hj á
A. V. Tulínius
vátryggingaskrlfstofu
Eimskfpafélagshúsinu,
2. hseð.
Alþýðan losnar aldrei úr fjötr-
um auðvaidsins öðruvísi en að
hún sprengi þá sjálf. Fyrsta 'spor-
ið til þess er að .hún nái völdun-
um í hverju iandi sem er í sinar
hendur og myndi róttæka jafnað-
armannastjórn, sem ekki þarf að
kaupa sér íilvemrétt af auðvald-
inu, með þvf að veita því hvers-
konar hiunnindi á kostnað verka-
lýðsins. (Frh.)
Spánartollurinn.
Það má segja að horfur þess
máls fari batnsndi með degi
hverjum.
Það er meðai annars komið all
beriega í Ijós, að krafa Spánverja
um mun hærri fisktoli en verið
hefir, er runnin undan rifjum and-
banninga, en hefir engan almenn-
an stuðning þar heima fyrir, á
Spáni, hvörki hjá þjóð né þingi.
Og enn haria óvíst að hin nýju
tolilög komist þar gegn um þing-
ið. Er mælt að Spánverjar sjálfir