Þjóðviljinn - 17.10.1940, Blaðsíða 4

Nœtarlœlcnír í inótt: Halldót Stef-
ánssDn, Ránargötu 12, sími 2234.
Nœturvörðcir er þessa viku i
Reykjavíkurapóteki >)g Lyfjabúðinni
Iðnnni.
Ján Magnússon fil. kand. flytur í
kvöld útvarpserindi um bréfaskóla.
Otmrpið í dag:
12,00 Hádegisútvarp.
15.30 Miðdegisútvarp.
18.30 Dönskukennsla, 1. flokkur.
19,00 Enskukennsla, 2. flokkur.
19,25 HljómplötuT: Ungversk fanta-
sía eftir Doppler.
19.50 Auglýsingar.
20,00 Fréttir.
20.30 Erindi: Um bréfaskóla (Jón
. Magnússon fil. kand.)
20,55 Utvarpshljómsveitin: Itölsk
rapsódía eftir Mezzacapo.
21.30 Minnisverð tíðindi (Sigurður
Einarsson dósent).
21.50 Fréttir.
Dagskrárlok.
Búkasafn Svipjóðar er iopið til
útlána hvern fimmtudag . kl. 4—
,4,45 í Mjólkurfélagshúsinu, herbergi
47—49. Þeir sem hafa bækur að
láni frá í vor, gjöri 'svo vel að skila
þeim sem fyrst.
Bókavörður
Eyrbekkingafélag var stofnað hér
í bænum á mánudagskvöldið. Stofn
endur voru um 80, en fleiri hafa til-
kynnt þátttöku, sem ekki gátu mætt
á stofnfundi. Stjórn félagsins er
þannig skipuð: Þorleifur Guð-
mundsson formaður, Ragnar Jóns-
son varaformaður, Guðinundur Pét-
ursson ritari, Lárus Bl. Guðmunds
son gjaldkeri; meðstjórnendur:
Sigrún Gísladóttir, Konráð Gisla-
son, Aron Guðbrandsson, Ásmund
ur Guðmundsson, Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson og Ingibjörg Bjama-
dóttir.
Póst- og símamálastjórnin hefur
keypt húseignina Aðalstræti 11 og
11 B, ásamt trjágarðinum á horni
Aðalstrætis og Kirkjustrætis.
Húsnœo is vwtlrœ ðin. Á síðasta
fundi Bæjarráðs Reykjiavíjtur var
lagt fram bréf frá félagsmálaráðu-
neytinu varðandi húsnæðisvandræð-
unum í bænum. Samþykkti bæjar
ráðið að skora á rikisstjórnina að
gera nú þegar ráðstafanir til að
fólki búsettu í bænum verði tryggð
ur forgangsréttur að íbúðum þeim
sem til eru.
Barnavpmdarnsfnd Reykjavíkur
og barnavemdarráð hafa skorað á
bæjarstjórn að banna útivist barna
yngri en 14 ára eftir kl. 7,30 að
Ensknkennsla
Áherzla lögð á talæf-
ingar og framburð.
Upplysingar kl. 5,30—7,30
Hallgr, Jakobsson
Lokasfíg 18.
Ætlar ríkisstjórnin að krefja
Gort lávarð um Islendingana
sem rænt var?
Því eru Sígurður Fímmbogason og Þórhallur
Pálsson ekkí
Þegar brezka hervaldið á Islandi
rændi tveimui* tslendingum í ^ágúst-
mánuði s. 1. og flutti þá nauðuga af
landi burt, þá bar herstjórnin hér
það m. a. fyrir sig, að útkljáð yrði
um mál þeirra utanlands.
Nú erkominn hingað einn af æðstu
hershöfðingjum Breta, Gort lávarð-
ur.
íslenzka ríkisstjómin hefur þar
með tækifæri til að ítreka kröfur
þjóðarinnar, um að þessum Islend-
ingum sé skilað aftur, við einn
helzta valdsmann Breta. Við skulum
vona að hún gieri það.
Brezka stjórnin vill fá menn til
að trúa því, að hún sé að berjast
fyrir Iýðræði, fyrir persónufrelsi
og mannréttindum. Sjálf hefur hún
nú látið ræna hér tveimur Islend-
ingum og flytja af landi burt á
sendír hesm ?
sanici hátt og Hitler hvað eftir
annað hefur látið ræna andfasistum
erlendis og flytja þá til Þýzka-
lands.
Islenzka þjóðin — auðvitað að
undanteknum brezku þýjunum við
Alþýðublaðið — hefur mótmælt
þessari tröðkun á mannréttindum
og persónufrelsi íslenzkra borgara.
Brezka herstjórnin hér hefur við-
urkennt sakleysi manna þessara, en
kvaðst vilja láta þetta verða víti
til vamaðar. Sjálf lærði hún hins-
vegar ekki betur af þessu, en að
láta ríkisstjórnina gefa Þjóðverjum
óbeinar upplýsingar um hvar Bret
arhefðu hervamir hér, með birtingu
á flæðarmálsauglýsingunni alræmdu
Það er tími til kominn að Is-
lendingarnir tveir séu sendirheim.
Þjóðin krefst þess.
líi EngiM seglr iri Esiiierðini
Framhald af 1. síðu.
Á þessari bílferð urðu Islending-
arnir áþreifanlega varir við her-
búnað þar nyrðra.
I Rovaniemi hafði bætzt í hóp-
inn Þórarinn nokkur Sigmunds-
son, er verið hafði sjálfboðaliði
hjá Finnum í stríðinu og unnið að
víggirðingum með þeim síðustu
mánuðina, sem Finnar eru að
byggja við nýju landamærin. Ann-
ar sjálfboðaliði, sem var í stríðinu
Ásgeií Einarsson, vinnur enn að
víggirðingum í Miehikkálá — að
sögn Þórarins. Kvað Þórarinn og
mikið komið af þýzkum hermönn-
um til Rovaniemi.
Vegsummerkin eftir stríðið í
vetur blöstu hvarvetna við, er
bílarnir nálguðust Petsamo og
innan um eyðilegginguna voru
hvarvetna að risa upp nýir her-
mannaskálar, nýjar víggirðingar
og önnur vegsummerki um nýjan
stríðsundirbúning.
Alltaf öðru hvoru urðu Islend-
ingabílarnir að hægja ferðina
vegna þess hve margir þýzldr her-
flutningabílar voru á leiðinni, m.
a. gríðarstórir tankbílar. Reyndi
bílstjórinn í fremsta vagninum að
vinna þessar tafir upp með því að
aka siðustu 100 kílómetrana með
slíkum ofsahraða að öllum ofbauð
— og þurfti samt nokkuð til.
Síðasti bíllinn kom til Tribuna
í Petsamohéraði, — en svo heitir
réttu nafni staðurinn bar sem
Esja var — um klukkan 10 um
kvöldið 4. okt.
Urðu menn nú meir en lítið
fegnir að komast um borð í Esju
og fá loks hvíld. Var Esju svo
siglt til Liinahamari og komið
þangað kl. 6y2 um morguninn 5.
okt.
Ferðín med Esju hefsf
Um 6-leytið um kvöldið var svo
siglt á haf út. Bátsæfingar voru
gerðar til þess að vera við öllu
búin.
Fyrstu dagana var stefnt eins
og sigla ætti norður fyrir Island
og héldu allir að haldið yrði beint
heim. 8. okt. uppgötvuðu farþeg-
ar að breytt hafði verið um stefnu
og fór hrollur um flesta, er grun-
ur þeirra rættist, um að sigla yrði
inn á hættusvæðið, til að koma við
í Kirkwall.
9. okt. lagðist Esja „til drifs”
og var legið fyrir fullum Ijósum
undan Shetlandseyjum. Var það
slæm nótt og voru allir í fötum.
Næsta dag var aftur haldið af
stað og kl. 3 þann dag var lagst
fyrir akkeri við Vestri-Papey.
Voru ljós slökkt og allir farþegar
aftur látnir vera í fötum. — Var
Esja og allir farþegar hennar
settir í óþarflega mikla hættu með
því að verða að fara þessa leið.
11. okt. um morguninn var hald
ið til Kirkwall. Gekk eftirlit Eng-
lendinga þar fljótt og greiðlega.
Og sunnudagsmorguninn 13. okt.
var svo haldið af stað til Islands,
og voru herskip í námunda við
Esju lengst af meðan hún var á
hættusvæðinu. Batnaði nú skap
manna, enda fundu menn nú að
Esja gekk af fullri ferð heim á
leið. Sáu hinir ágætu vélstjórar
skipsins, Aðalsteinn Bjömsson og
Kristján Sigurjónsson fyrir því að
ekki væri úr dregið.
Höfðu farþegar ekkert nema
allt hið bezta af skipshöfninni að
segja. Á brytinn, Sigurður Guð-
bjartsson, ekki hvað síst þakkir
skyldar fyrir umhyggju sina fyr-
ir farþegum, sem voru honum
mjög þakklátir. Hjálpaði hann
sérstaklega börnunum vel. Er
vonandi að Esja fái lengi að njóta
krafta lians, segir Jón.
Farþegamir höfðu og hina
beztu samvinnu um að gera hver
öðrum lífið létt, söngkór var,kom-
ið upp, blað gefið út o. s. frv.
Skylt er að minnast sérstaklega
aðalfararstjórans, Hólmjáms.
Þjóðviljanum vannst ekki tími
til að spyrja Jón frekari frétta að
þessu sinni, en vonast til þess að
geta næst flutt ýmsar fréttir frá
Danmörku og ástandinu þar, frá
Jóni og fleirum.
Trésmíðadeilan
Tílraun tít verkfallsbrots
mtstókst í gaer
Klukkan 12 á hádegp í gær
fengu trésmiðir vitneskju um, að
Langvaad yfirverkfræðingur á-
samt öðrum verkfræðing og nokkr
um verkamönnum (þar á meðal 3
Islendingum), höfðu hafið vinnu
víð að losa mótin utan af kapal-
húsi Landssímans. Tilkynntu tré-
smiðirnir þetta lögreglunni, en
hún vildi ekki sinna því. Stöðvuðu
trésmiðirnir vinnuna, en kl. liðlega
eitt voru báðir aðilar kallaðir á
skrifstofu lögreglustjóra. Ákvað
hann að vinnan skyldi stöðvuð þar
til rannsóknarlögreglan hefði
rannsakað málið og fellt úrskurð
í því. Var úrskurðurinn samt ekki
kominn kl. lO’/z ,í gærkvöldi.
KÍukkan 3 var reynt að hefja
vinnu á ný, en var stöðvuð af full-
trúa lögreglustjóra.
Framkoma eins Islendingsins,
Oddgeirs Bárðarsonar (kollu-
bana), er sérstaklega athyglis-
verð, har sem hann gerði tilraun
til að slá með kúbeini í höfuð eins
af trésmiðunum, er þeir reyndu
að stöðva vinnuna. Hefur stjóm
Trésmiðafélagsins sent kæm á
hann sem og á firmað Höjgaard
& Schultz.
Síðan verkfallið hófst, hafa
engin samtöl eða samningaumleit-
anir farið fram milli deiluaðila.
Trésmiðirnir halda því verkfallinu
áfram ' og njóta vaxandi samúðar
verkamanná og alþýðu Reykja-
víkur yfirleitt.
Sextán og liálf . milljón Banda-
ríkjamanna á aldrinum 21—25
ára voru í gær kvaddir til vopna
samkvæmt hinum nýju herskyldu-
lögum.
Báðir framhjóðendurnir til for-
setakjörsins í næsta mánuði héldu
útvarpsræður og ávörpuðu nýju
hermennina. Roosevelt minnti á
Ijá tíma þegar hver Bandaríkja-
maður hefði orðið að eiga byssu
og kunna að nota liana. Svo gæti
farið að enn á ný yrði að taka upp
þann sið.
Smniner- Wslles, aðstcðarutanrík
isráðherxa Bandarík janna hefur und
anfarið átt nærri daglegar viðræður
við Úmanskí, sovétsendiherrann í
Washington, að þvi er brezkar
fregnir herma, um málefni, sem
varða bælta sambúð Bandarikjanna
og Sovétrikjanna.
Þeír sesn kotnu med Esju
Framhald af 2. síðu.
varðsson Rv„ Franoe Michaelsen
Sauðárkr. Sigríður Axelsd. Lauf 79
Brandur Jönsson Rv., Gísli Halldórs
son Fram. 17, Helgi Halldórsson
Rv„ Pétur Pétursscn Rv., Margrét
Þorfinns Baldurh. Ragnar Guð-
laugss m Rv„ Sigurður Pétursson
Pálsbæ, Björt Eiríksson, Guðm.
Jónnnmdsson Stað, Mary Jónmunds
son Stað, Haukur Jakobsson Rv„
Kjartan Guðmvundsson Oð. 8, Stef
án Wathne Rv„ Björn Jóhannesson
Rv„ I.árus Pálsson Rv„ Friðgeir
Grímsson Rv„ Steinunn Hafstað
Skagaf. Hjörleifur Elíasson Rv„
Kristrún Cortes Eiriksg. 11, Sita
Sigurðsson • Rv„ Haraldur Sigurðs
son Rv„ Kristbjörn Tryggvason Rv.
Haraldur Sigurðsson Rv„ Ósk Ölafs
dóttir, Rv„ Jóhann Þorsteinsson Víf
Þilsst., Þorbjörg Sturludóttir Rv„
Kristinn Arnet Rv„ Sigríður Pét-
ursdóttir Rv„ Þórdís Péturd. Rv„
Alma Leifsson Rán. 19, Lára Ás-
mundsdóttir Rán. 34, Guðrún Valdi
mars Sjafn. 14, Ragnhildur Eiríks
dóttir lsaf„ Valgerður Magnússon
Bank. 7, Guðrún G. Finnbogason
Suðurg. 7, Birgitta Engilberts Rv.
Amelía Engilberts Rv„ Tove Engil
berts Rv„ Ingibjörg H. Jónsdóttir
Rv„ Þorbjörg Eldjám Svarf.d. Guð
jón Guðbjörnsson Ak„ Stefán Bjöms
son Rv„ Halldór Erlendsson Rv„
Kjartan R. Guðmundsson Rv„ Þ.
Ragnar Jónsson Blönduósi, Sveinn
Einarsson Rv„ Jörundur Pálsson Rv.,
Árni Jónsson Sandfellshaga, Gerður
Gunnars Laug. 19. Kristjana Pét-
ursdótttir Tún. 38, Kristján Aðal-
steinsson Mán. 17, Ólöf Richter Isaf.
Auður Guðjónsdóttir Vestm., Petrina
J. Röge Sighif., Guðrún Björnsd,
Rv„ Haraldur Magnússon Grjót. 7,
Ester Blöndal Tún. 38, Þórdís Claes
sen Hólatorg 7, Margrét Sólmunds
son Klapp. 17, Óla Hinriksen Sf„
Hekla Árnadóttir Ak„ Pálnra Thord
arson Rv„ Sigvaldi Thordarsen Rv„
Sigríður Pálsdóttir Skólavst. 8, Ól-
afur Davíðsson Hafnarf., Ásta Ein
arsson Rv„ Sigurgeir Gíslason Rv„
Guðmundur Gíslason Rv„ Sigurrós
Níelsd. Rv„ Edith Guðmundsson,
Rv„ Páll Ólafsson Rv„ Gunftar Gort
es Eiríksg. 11, Björa Sigurðsson
Þingh. 31, Regína Þórðard. Leifsg. 8
Jöhanna Björnsson Sólv. 17, Guð-
rún Björnsson Sólv. 17, Skúli Skúla
son Bankastr., Elma Jóhannsson Rv.
Ólafur Jóhannsson Rv.„ Finnur Jóns
son lsaf„ Broddi Jóhannesson Rv„
Gunnar Guðnnmdsson Laugav. 42,
Anna Vigfúsdóttir Rv„ Bergljót Ei-
rí'ksdóttir barn, Einar Eiríksson
barn, Hólmjárn J. Hólmjám Rv„
Davíð Gíslason Rv„ Jón Matthías-
son Rv„ Guðjón Vigfússon Húsav.,
Gunnar Jóelsson Rv„ Elsa Andres
sen Rv„ Hulda Soebech Rv„ Elín
Soebech, Kristjana R. Soebech Rv.
Sig Ágúst Soebech Ak„ Vésteinn
Guðmundsson Rv„ Ásgrimur Gari-
baldason Ak„ Hulda Svanlaugsdólt
ir Ak„ Bjarni Jónsson Rv„ Einar
Malmberg Rv„ Toni Malmberg Rv„
Sveinn Þórarinsson Rv„ Karen Þór
arinsson Rv„ Ragnar Karlsson Rv„
Baldur Kristjánss. Rv„ Jósef Gísla
son Rv„ Kristján Guðmundsson
Rv„ Þorleifur Sigurðsson Rv., Haf
steinn Axelsson Rv„ Höskuldur
Austmar Rv„ Jón Engilberts Rv„
Ólafur Tómasson Rv„ Kristbjörg Júl
íusdóttir Rv„ Bjarni Jónsson Rv„
Bjarnheiður Pétursdóttir Rv„ Guðm
Hólm., Georgina Bjarnason. Rv.