Þjóðviljinn - 03.01.1943, Blaðsíða 1

Llkur tU aO de Gaulle og
Giravd hittist i næstunni
Frá aðalstöðvum hinna stríð-
andi Frakka í London hefur ver
ið tilkynnt, að de Gaulle hafi
sent Giraud hershöfðingja orð-
sendingu daginn eftir að Darian
var veginn.
í orðsendingu þessari lagði
de Gaulle til að þeir Giraud
hittost til að ræða um samvinnu
og einingu allra þeirra Frakka,
er berjast með Bandamönnum
fyrir frelsi Fraklkands.
Ekki er kunnugt um hverju
Giraud hefur svarað, en talið er
líklegt að til samvinnu dragi-
Rússncsfcar skríðdrefóa** og fóígöngulíðssveífír saskja fram í áft fíX landa-
mæra Lefflands, — Þýzka sefufiðíð i Rseff reýnír árangursfausf að brjóf-
asf fíf vesturs, — Sókn rauða hersins á suðurvigsfödvunum hefdur áfram
Rauði heriun hefur unnið enn einn stórsigur. í
tilkynningu frá sovétherstjórninni í gær var skýrt frá
því að borgin Velikíe Lúki sé á valdi rauða hersins.
Það voru úrvalshersveitir sem sovétherstjómin
tefldi fram til úrslitaárásarinnar á þessa þýðingar-
miglu járnbrautarborg. Árásin var undirbúin meö
geysiharðri stórskotahríð, og baráttan um sjálfa borg-
ina var mjög hörð.
Var barizt í návígi um nær hvert virki og hús, og
kveiktu Þjóðverjar í byggingunum er þeir neyddust til
að yfirgefa þær. Víða þar sem setuliðssveitimar neit-
uðu að gefast upp, voru þær stráfelldar.
Síðustu fregnir herma, að um Velíkíe Lúkí fari nú
stöðugur straumur sovéthersveita, fótgöngulið og skrið
drekar, til vígstöðvanna vestur af borginni, þar sem
Rússar sækja fram í átt til landamæra Lettlands.
Aðstaða setuliðs Þjóðverja í
Rseff hefur veikst mikið við
það að Velíkíe Lúkí er komin á
vald rauða hersins. í fregnum
frá Moskva í gær er skýrt frá
margendurteknum tilraunum
þýzka hersins í Bseff að brjóta
sér braut til vesturs, en borgin
má heita umkringd. Rauði her-
inn hratt öllum þessum árásum.
Taka borgarinnar Velíkíe
Lúkí hefur mikla hernaðarþýð-
ingu. Sjálf er borgin járnbraut-
armiðstöð, og skammt fyrir vest
an hana liggur ein þýðingar-
mesta samgönguæð fasistaherj-
anna á austurvígstöðvunum:
járnbrautin frá Leningrad til
Kieff.
Talið er að næsta markmið
sovéthersins á þessum vígstöðv-
um sé bærinn Novo Sokolniki,
um 30 km. vestur af Velíkíe
Lúkí, en hann stendur við þessa
III hrimiidar
7. nóv. gaf fátæk ekkja hér
í bænum, sem eitki hefur ann
að sér til lifsuppeldis en lítil-
fjörlegan ellistyrk, Sósíalista
félaginu 10 kr. Þettaergeymt
til þess að leggjast sem fyrsta
framlag i söfnun tii Sovét-
lýðveldanna.
Nú um áramótin færði
þessi sama ekkja flokknum
20 kr. og nokkru fyrr 15 kr.,
og var hvorttveggja áheit.
Flokkurinn færir henni hér
með sínar beztu þakkir fyrir
þenna höfðingskap. Meira
virði en peningarnir er það
hugarfar, sem slíkar gjafir
bera vott um. Flokki, sem á
marga slíka fylgjendur, eru
allir vegir færir.
miklu flutningaleið þýzku herj-
anna.
Á suðurvígstöðvunum held-
ur sókn rauða hersins áfram.
Á Donvígstöðvunum hefur
rauði herinn þjarmað að innikró
aða þýzka hernum og tekið bæ
einn. Fyrir suðvestan Kotelni-
koff sækja Rússar fram í áttina
til Salsk, og austar á þeimvíg
stöðvum féll borgin Elista í
hendur rússneskum her, sem
sækir hratt fram til suðurs.
Norðm- af Túapse hefur rauða
hernum einnig orðið vel ágengt-
Fallhlífarhermönnum Rússa
tókst að eyðileggja 30 þýzkar
ílugvélar bak við víglinu Þjóð-
verja á Svartahafsströnd.
„Síðasta dag ársins er svo
komið, að þýzkir herir, meira
en hálf milljón manna, eru í stór
hættu“, segir enska blaðið Daily
Telegraph í ritstjórnargrein á
gamlársdag.
„Þegar þeirrar staðreyndar er
gætt, þarf engan að undra þó
leiðtogar fasistaríkjanna í árs-
yfirliti sínu dveldu aðalíega
við hernaðaraðgerðir á vori og
sumri, meðan herir þeirra sóttu
fram (álíka hratt og þeir hörfa
nú undan) frá Karkoff til Stal-
íngrad, frá Taganrog í átt til
Mosdoksvæðisins. En sagan sú
er ekki saga ársins 1942. Það
er staðreynd, að fasistunum hef-
ur ekki tekizt aðalætlun sín,
en það var að mola rússnesku
herina, og heldur ekki þeirri
ætlan sinni að stöðva flutning-
ana um Volgu og lama norður-
herina með því að svipta þá
Kákasusolíunni. Eins er það, að
hinar ýkjumiklu yfirlýsingar
Þjóðverja um tjón Rússa að
mönnum og hergögnuro verða
furðu hljómlitlar ef það er haft
í húga að Rússar áttu þó í árslok
Framh. á 4. síðu
„Frehun alþýðunnarverður að verí hsnnar eigið verk“
Banðaian mmauui uarf ai
uarda oronniOllanai ai oalialeffl
ii
Samþykkt Alþýðusambandsþingsins um nauðsynina á því
að mynda bandalag alþýðusamtakanna á hinum ýmsu sviðum,
er eftirtektarvert tímanna tákn. Fjöldhui finnur til máttar síns
og skilur að í samtökum hans liggur valdið, sem hann verður
að leggja til grundvallar aðgerðum sínum í þjóðlífinu.
Þessi hugmynd inn bandaiag alþýðusamtakanna er ekki
gripin úr lausu lofti- Hún á sér rætur hjá' fólkinu sjálfu og
kemur fram svo að segja samtímis hjá fleiri en einum af sam-
tökum þess.
Bandalag starfsmanna rikis og bæja samþykkti á þingi
sínu, sem haldið var á undan Alþýðusambandsþinginu, svipaða
tillögu. Sósíalistaflokkurinn tók á flokksþingi sínu samsvarandi
ákvörðun.
Alþýðan — launþegarnir og
aðrir vinnandi menn og konur
— þarf að flýta sameiningu
krafta sinna svo sero frekast er
unt. Yfirstéttin hefur auð og
allskyns drottnunartæki til þess
að tryggja það að stjórnað sé
henni í hag. En alþýðan hefur
aðeins sjálfa sig — fjöldann —
skipulagðan í samtökunum — á
að treysta.
Það hlutverk, sem nú bíður
alþýðunnar hér á íslandi, er að
afla sér frelsis, öðlast svo mikil
áhrif á þjóðfélagið að því verði
stjórnað méð hag hennar og þar
með alþjóðar fyrir augum. Þessi
áhrif getur alþýðan því aðeins
öðlast að öll samtök hennar legg
ist á eitt til þess að ná þessu
marki, að í hverju einasta verk-
lýðsfélagi, samvinnufélagi,
menningarfélagi, stjórnmálafé-
lagi ræði menn þessi viðhorf og
geri allan þorrann af meðlim-
unum virkan til þess að vinna
að framkvæmd þeirra stefnu-
.marka, sem bandalag alþýðu-
samtakanna setur sér.
AÍþýðan á íslandi verður að
byggja upp_ valdakerfi sitt á
grundvelli samtaka sinna.
Bandalag alþýðusamtakanna á
að vera sá kraftur, sem róttæk
stjórn í landinu styddist við.
Það kemur til með að kosta bar-
áttu, og fórnir að knýja fram
þær róttæku aðgerðir, sem gera
þarf til þess að tryggja alþýð-
unni það öryggi, sem hún krefst
Framh. á 4. síð'u.
Norsu gjlf til fslenzkra
stúdenta
Á gamlársdag afhenti hr. Har.
Faaherg skipamiðlari og formað-
ur ..Normanslaget" í Reykjavík
tíu þúsund króna gjöf til Stúd-
entagarðsins frá tfu Norðmönn-
um hér í bæ, þeir eru: Paul
Smith verkfræðingur, Bernhard
Petersen kaupm., L. H. Múller
kaupm., E. Rokstad kaupm., frú
Marie Ellingsen, Othar Elling-
sen, Erling Ellingsen verkfr.,
Joh. Rönning rafmagnsfræðing-
ur, A. J. Bertelsen kaupm. og
Harald Faaberg skipamiðlari.
Fyrir þetta verður eitt herbergi á
Nýja Garði nefnt ,,Norska her-
bergið" og er ætlun gefenda síð-
ar að skreyta það norskum hús-
munum.
Þessi veglega gjöf mun eiga
sinn þátt í að styrkja þau sterku
sifjabönd, er tengja oss við hina
norsku frændur vora.
Færi ég gefendunum, fyrir
Könd byggingarnefndar alúðar-
þakkir íslenzkra stúdenta.
Alexander Jóhannesson,
Asgcír Bjarnason frá Ásfardí scgir frá dvöl sinni
í Noregi^of Sviþjód,
Ásgeir Bjarnason, sonur hins kunna bændahöfðingja, Bjama
Jenssonar í Ásgarði, er fyrir skömmu kominn heim frá Svíþjóð,
en hann hefur dvalið við nám þar og í Noregi undanfarandi ár.
Þjóðviljinn hitti hann að máli í gær og fer frásögn hans
hér á eftir.
Hvað geturðu sagt okkur um
dvöl þína í Noregi ?
— Eg fór til Noregs vorið
1938. Fyrst dvaldi ég á bóndabæ
hjá íslenzkum bónda, Edvard
Búasyni landbúnaðarkandídat
frá Stuðlum á Reyðarfirði, en
hann hefur dvalið í Noregi frá
því í fyrra stríðinu. Systir hans
er gift norskum bónda, er býr
þar skammt frá. Hjá Edvard
dvaldi ég unz ég fór á Statens
smábruklererskole, Sem Asker,
sem er um 2 mílur frá Oslo, en
það er landbúnaðar-kennara-
skóli fyrir smærri bændur. Þang-
að fór ég um áramótin 38— 39
og var þar óslitið í 2 ár, eða til
ársloka 1940. Síðan vann ég í
skrifstofu í Osló við búreikninga
hjá Selskabet for Norges Vel,
sem er félagsskapur, sem upp-
runalega starfaði á svipuðum
grundvelli og Biinaðarfélag ís-
lands og hefur haft helztu fram-
kvæmdamál landbúnaðarins á
dagskrá sinni. Þaðan fór ég á
landbúnaðarháskólann í Ás, til-
raunastöðina Vollebek og dvaldi
þar til haustsins 1941, en þá fór
ég til Svíþjóðar. Tilraunastöðin í
Vollebek starfar aðallega að til-
raunum með allskonar afbrigði
af korni, kartöflum og rófum.
— Þú varst í Noregi, þegar
Þjóðverjar hertóku landið. Hvað
segir þú um ástandið þar ?
— Já, innrásin kom Norð-
mönnum algerlega á óvart og
það mun alkunnugt hverjar til-
finningar Norðmenn bera í
brjósti til þýzka hersins, en þó
munu þeir- hata norsku kvisling-
ana enn meir. — Fréttir þaðan
hafa borizt hingað. — Þar eru
allar vörur skammtaðar og oft
þröngt í búi.
Um hemám Noregs vildi Ás-
geir hafa sem fæst orð, en vísaði
til þeirra frétta, sem þaðan hafa
borizt.
— Hvað er að segja um dvöl
þína í Svíþjóð ?
Framh. á 4. síöu.