Þjóðviljinn - 06.01.1943, Síða 1
Miðvikudagur 6. janúar 1943.
3. tölublað.
{Htraieii öriíla fH
iif dí lála iltas.
í fyrrakvöld iétu hermenn all
dólgslega inni í Laugarnes-
hverfl, hetmtuðu kvenfólk og
kaffi og brutu rúður.
Um kl. 7,30 í fyrrakvöld var
hringt til lögreglunnar frá Álf-
heimum við Kirkjuteig, vegna
Sólín Rússa heldur áfram á ollum ausíurvígstöövunum
í aukatilkynningu sem birt var í Moskva í gær-
kvöld, segir að rauði herinn hafi tekið borgirnar Nalt-
sik, Kotlarevskaja og Prokladnaja í Mið-Kákasus.
Þetta er enn einn stórsigurinn sem sovétherinn
vinnur á fáum dögum. Hafa Rússar sótt fram um 80
km. frá því á sunnudag, er þeir tóku Mosdok. Þjóð-
verjar höfðu gert Naltsik að einni þýðingarmestu bæki
stöð sinni í Mið-Kákasus, og er missir borgarinnar mik-
ið áfall fyrir fasistaherina.
Síðan sóknin hófst í Kákasus hafa Rússar eyðilagt
eða hertekið 320 þýzka skriðdreka, en 11 þúsund fas-
istahermenn hafa fallið.
í nýrri tilkynningu sem birt var í Moskva seint
í gærkvöld, segir að rauði herinn hafi tekið Tsimljans- |
kaja, eina öflugustu hernaðarstöð Þjóðverja við Neðri- !
Don, miðja vegu milli Stalíngrad og Rostoff.
Á Mið-Donvígstöðvunum hafa Rússar tekið bæinn
Morosovskaja, við járnbrautina frá Stalíngrad til
Donets. Þjóðverjar hafa nú aðeins einn eða tvo jám-
brautarbæi á þessari iínu á valdi sínu.
Hitler: Ach — ég sem hélt að þeir ræktuðu hveiti! (Mynd úr
enska blaðinu News Chronicle).
þess að amerískir hermenn væru
að brjóta þar rúður.
íslenzk og amerísk lögregla
fór þegar á staðinn, en þegar
þangað kom, var henni sagt frá
því að hermennirnir væru komn
ir að Laugarnesskólanum.
Höfðu nokkrir kennarar farið
fólkinu í Álfheimum til aðstoð-
ar og handsamað hermennina,
en þeir höfðu komið að Álfheim-
um og ætlað inn í íbúð manns
nokkurs, heimtuðu þeir kaffi og
kvenfólk, en þegar hvorugt var
í té látið, brugðust þeir illa við
og réðust á rúður hússins með
grjótkasti og brutu 8 rúður, áð-
ur en þeir voru handsamaðir.
Ameriska lögreglan tók her-
mennina í sína vörzlu.
Frá Alþingí
Á fundi efri deildar, sem
hófst kl. \Vz e. m., voru þessi
mál afgreidd:
Frv. Steingr. Aðalsteinssonar
um br. á 1. um sjúkrahús, var
vísað til 2 umræðu og allsherj-
arn. Frv. Jónasar Jónssonar, um
kaup á Vesturheimsblöðunum
Heimskringlu og Lögbergi, var
vísað til 2. umræðu og mennta-
málanefndar. Út af frv. þessu
Framh. á 4. síðu.
Á þessum vígstöðvum hratt
rauói hexlnn áköfum gagn-
árásum Þjóöverja í gær. Tókst
þýzka hernum áö stööva fram-
sókn rauöa hersins um sinn
með gagnárásum þessum, en
hafa nú verið hraktir til
undanhalds á ný.
Á vígstöövunum vestur af
Velikie Lúki hefur rauði
herinn sótt fram, og liggur
nú nokkur hluti jánxbrautar-
inxmar fi*á Leningrad til
Kieff undir skothiíö Rússa.
í tilkynningum Þjóöverja
er skýrt frá höröum árásum
sovéthersins á Leningrad- og
Kandalaksaví gstöövimum.
Ekki hefur veriö getið um
hernaðaraögeröir á þessum
vígstöövum í sovétfregnum
síðustu dagama .
Nýtf stjórnarfrumvarp
IggflgmnniFili inra Filstsfgnlr odii
fíiui latt ( mmflii liiduuin
Yfírlýsíng 16 ríkíssfjórna §
Stjómir Bretlands, Sovétríkjanna, Bandarikjanna og þrettán
annarra Bandamannaríkja hafa birt yfirlýsingar um að þær
muni gera ráðstafanir til að liindra og ógilda rán fasistastjórn-
anna á verðmætum í hernumdu löndunum.
í yfirlýsingunni segir:
• Ríkisstjórnin lagði í gær fyrir Alþing frumvarp til laga um
innflutning og gjaldeyrismeðferð. Frumvarpið var þegar tekið á
dagskrá neðri deildar og afgreitt eftir alllangar umræður til
annarrar umræðu og fjárhagsnefndar. Aðalatriði frv. felast í
fyrstu greinum þess, sem eru
Ríkisstjórnir Suður-Afríku,
gandaríkjanna, Ástralíu, Belgíu,
Kanada, Kína, Tékkoslovakíu,
Bretlands, Grikklands, Indlands,
Luxemburgs, Hollands, Nýja
Sjálands, Noregs, 'Póllands, Sov-
étríkjanha, Júgoslavíu og þjóð-
nefndin franska birta hérmeð
opinbera aðvörun til allra hlut-
aðeigandi og einkum til manna
í hlutlausum löndum um það, að
þær muni gera sitt ýtrasta til að
hindra þær eignasviptingar, sem
stjórnir óvinaríkja hafa fram-
kvæmt í löndum þeim, sem ráð-
izt hefur verið á og rænd að
ósekju.
Samkvæmt þessu áskilja r.ík-
isstjórnir þær er þessa yfírlýs-
ingu gefa og þjóðnefndin
franska sér rétt til að ógilda öll
slík eignaskipti í londum sem
hafa verið hernumin eða lent
undir beint eða óbeint eftirlit
óvinaríkisstjórna. Þessi aðvörun
á jafnt við eignaskipti hvort
sem um beint rán er að ræða,
eða hvort þau hafi farið fram
undir löglegu yfirskyni.
1. gr.
Ríkisstjórnin skipar fimm
manna nefnd, er nefnist ViÖ-
skiptaráð, og jafnmarga vara-
menn, er sæti taka í ráðinu
í forföllum aöalmanna, eöa ef
sæti veröur laust um stundar-
sakir-
2. gr.
ViÖskiptaráð hefur þessi
verkefni með höndum:
1. Ákvieður hvaða vörur
skuli fluttar til landsins.
2. Ráöstafanir fai’mrýma í
.skipum, er annast eiga vöru-
flutninga til landsins og eru
eign íslenzkra aöilja eðaj á
vegum þeirra.
3. Ráðstafar gjaldeyri til
vörukaupa erlendis og ann-
arra nauðsynja.
4. Úthlutar innflutningi á
svohljóðandi:
vörum til innflytjenda og
setur þau skilyröi txm hann,
sem nauösynleg kunna aö
vera eöa veröa vegna ófriðar-
ástands eöa viöskiptaskilyröa.
5. Annast innflutning brýn-
na nauösynja ef sýnilegt þykir
aö innflytjendur sjái ekki
þörfum þjóöarinnar borgiö.
6. Fer meö verölagseftirlit
og vöruskömmtun lögiun
samkvæmt, svo og önnur þau
mál, er ríkisvaldið kann að
fela því.
Ráðherra getur sett Viö-
skiptaráöi starfsreglur.
3. gr.
Engan erlendan gjaldeyri
má láta af hendi án leyfis
Viðskiptaráös, nema séu
greiöslur vegna ríkissjóös og
banka eöa vextir og afborg-
anir bæjar- og sveitafélaga.
Landsbanki íslands hefur
einn kauprétt á ei'lendum
gjaldeyi*i og þeir bankar sem
hann gefur umboö til þess.
Slíkt umboö skal faliö tJt-
vegsbanka íslands h.f. Skylt
er áö afhenda til bankanna
þenn gjaldeyri, sem menn
eiga eöa eignast.
Þeim gjaldeyri, sem bank-
inn kaupir, skal skipta milli
hans og Útvegsbank^ íslands
h.f. þannig, að hinn síðar-
nefndi fái einn þriðja hluta
alls gjaldeyrisins fyiir inn-
kaupsverð, hlutfallslega af
hverri mynt, sem keypt er á
mánuði hverjum, ef hann
óskar þess. Hlutfalli því, sem
hvor banki fær, getur ráð-
herra breytt ef báöir bank-
ai*inr samþykkjá. Engjnn hef-
ur rétt til áö selja erlendan
gjaldeyri nema, Landsbankl
íslands og Útvegsbanki íslands
h.f. Þó er póststjóminni heimil
slík verzlun innan þeirra tak-
Framh. á 4. síðu.