Þjóðviljinn - 16.01.1943, Blaðsíða 1
/
8. árgangur.
Laugardagur 16. janúar 1943.
12. tölublað.
8. brezki herinn býst
til úrslitaátaka við
her Rommels
I Norður-Afríku heí'ur ekki
líomið til mikilla átaka á
landi undanfarið, en í fregn-
um frá London er talið að
Montgomersy, yfirhershöfð-
ingi 8. brezka hersins, sé um
það bil að ljúka undirbúningi
að nýrri stórárás á stöðvar
Rommels í Libíu.
Flugher Bandamanna hef-
ur sig mjög í frammi, og held
m- uppi hörðum árásum á
herstöðvar Rommels og hafn-
arborgir í Líbíu og Túnis.
i dag oo á irooo sreiáa Oagsbrdoar
frskur uppreisnarforingi
strýkur úr fangelsi
Herráðsforingja hins leyni-
lega irska lýðveldishers tókst
að strjúka úr fangelsi í Bel-
fast á Norður-írlandi í gær-
morgun.
Hafði hann verið dæmdur
til 15 ára hegnin^xrvinnu.
Er talið að honum hafi verið
hjálpað til að flýja af sam-
herjum sínum, er hafi varpað
stiga yfir fangelsismúrinn og
haft bíl fyrir utan.
Verkamennirnir í Dagsbrún unnu mikla sigra síðasta ár.
Þeir brutu ísinn fyrir sókn verkalýðsins hvarvetna á landinu.
Þeir náðu stórfelldum kjarabótum. Þeir sköpuðu einingu sín
á meðal og einingarstefna þeirra vann algeran sigur á þingi
verklýðssamtakanna haustið sem leið.
Verkamenn Dagsbrúnar sýndu, að þeir gátu sjálfir stjórn-
að félagi sínu og stjórn þess ávann sér slíkt traust, að hún varð
sjálfkjörin.
Verkamenn Dagsbrúnar sýndu, að þeir kunnu krók við
brögðum stóratvinnurekendanna. Krafa Claessens um burtrekst
ur 300 hafnarverkamanna úr Dagsbrún varð honum til smán-
ar. Svarti listinn hans gerði feril hans sjálfs ennþá svartari.
Með skæruhemaðimun og samningum frá 22. ágúst knúðu
verkamennirnir fram stórfellda leiðréttingu á þeirri miklu
kaupkúgun og réttleysi, sem þeir bjuggu við undanfarin ár.
þeim. Þessvegna er allsherjar-
' atkvæðagreiðslan í dag og á
morgun um leið veigamikil að-
stoð við öU önnur verklýðssam-
tök landsins í varnarbaráttu
þeirra gegn kauplækkun.
í dag og á morgun þurfa allir
Framh. á 4. síðu.
Kært til sakadómara
yfir notkun rafmagns
ofna
Rafmagnsveitan hefur lát-
ið fara fram eftirlit með notk
un rafmagnsofna á tímanum
kl. 10,45—12 fyrir hádegi dag-
ana 7.—13. jan. Var athugað
hjá 891 rafmagnsnotanda og
höfðu 39 þeirra ofna í notkun.
Þá hefur og farið fram skoð
un í annað sinn hjá 54 not-
endum, sem áður voru staðn-
ir að óleyfilegri notkun ofna.
Bæjarráð samþykkti áfundi
sínum i gær, að afhenda saka
dómara mál þessarra manna,
til meðferðar.
W unMu
En stríðsgróðamennirnir eru
að sækja aftur í sig veðrið. Kröf
ur þeirra um grunnkaupslækk-
un og lengingu vinnutímans
verða stöðugt háværari. i>eir
hafa ráðizt á garðinn, þar sem
hann var lægstur, á minnstu
verklýðsfélögin út um land
Frystihúseigendur krefjast þess,
HarðiF bardipap á Daoefsveitiiiu
Rauði herínn í Kákasus sóltí fram
12^35 km, í gaer, ~ Þjódverjar skýra
enn frá sóknaraðgerdum Rússa á
nordurvigstððvunum
Harðir bardagar voru Iiáðir ó Donvígstöðvunum og í
Kákasus allan síðastliðinn sólarhring, og heldur sóknrauða
hersins áfram þrátt fyrir harðar gagnárásir fasistaherj-
anna-
Á vígstöðvunum við Neðri-Don hefur sovéther streymt
gegnum hliðið, þar sem Rússar brutust í gegnum vamar-
línur Þjóðverja daginn áður. Aðalbardagarnir fara fram
á svæðinu, þar sem Donets fcliur í Don, um 100 km.
austur af Rostoff.
í Kákasus sótti sovéther fram 12 km. í gær eftir aðal-
járnbrautinni til Rostoff. Norðan við brautina sóttu Rúss-
ar fram 35 km. i stefnu til borgarinnar Armavir..
í Stalingrad hefur rauði
herinn hrakið Þjóöverja úr
56 virkjum og nokkrum verk-
smiðjum.
Suður af Rseff hefur rauöi
herinn hrundið öflugum gagn
árásum Þjóðverja og náð þýö-
ingármiklum stöðvum.
Útvarpið í Berlín skýrði enn
í gær frá hörðum árásum
rauða hersins suður af Vor-
ones, suð-austur af Ilmen-
vatni og suöur af Ladoga-
vatni. Ekkert þessara svæða
hefur verið nefnt í hernaðar-
tilkynningum Rússa síðustu
daga.
Undanhald Þjóðverja í Kák-
asus hefur verið svo hratt
undanfarna daga, að þeir
hafa ekki haft tóm til að
leggja jarðsprengjum í stór
landsvæði til að tefja sókn
rauöa hersins.
að verkalýðurinn beri hallann
af braski þeirra og óstjórn. Þeir
krefjast þess, að braskfyrirtæk-
in béri sig, en þeim gerir það
ekkert til, þótt verkamanna-
heimilin beri sig ekki. Atvinnu-
rekendur binda vonir sínar við
það, að atvinnuleysið komi aft-
ur. Þeir lofa guð fyrir það til
þess að þeir geti á ný kúgað og
svínbeygt verkalýðinn.
Áætlun atvinurekendanna er
jafn auvirðileg og hún er sví-
virðileg: að brjóta niður við-
námsþrótt minnstu verklýðsfé-
laganna í skjóli atvinnuleysis og
neyðar til þess síðan að koma
hinum þróttmeiri samtökum á
kné.
Verkalýðurinn hefur fyrr sett
strik í reikning Claessens og
samherja hans. Og 'hann þarf
einnig að gera það nú. Eins og
Dagsbrún valdi sér réttan tíma
í fyrra til samninga, eins hefur
hún valið sér núverandi augna-
blik til þess að taka fyrir kverk
ar kauplækkunarslöngunnar.
í dag og á morgun greiða
Dagsbrúnarmenn atkvæðl gegn
kauplækkunaráætlun Claessens
mannanna. í dag og á morgun
streyma Dagsbrúnarmenn á
kjörstað til þess að sýna hinn
sameinaða vilja sinn í því að
halda til streitu öllu því, sem
áunnist hefur og gefa atvinnu-
rekendunum svarið fyrirfram.
Það er gagnráðstöfun Dags-
brúnarmanna, það er svarið til
þeirra, sem eiga sök á dýrtíð-
inni, til þeirra, sem vilja, að
verkamannaheimilin svelti en
fáeinar braskarafjölskyldur
velti sér í auði og allsnægtum.
Dagsbrúnarmenn vita ofur-
vel, að ef kauplækkun verður
framkvæmd út um land, þá
beaat Jeikmúnn iijóUega að
1 Frumvarp imi, atkvæða-
greiðslu um áfengisútsölurn-
ar var txl annarrar umræöu
í neðri deild í gær.
Allsherjarnefnd hafði klof-
nað í málinu. Meirihluti
nefndarinnar, Garöar Þor-
steinsson og Gunnar Thorodd-
sen lögðu til að málinu yrði
vísað frá með rökstuddri
dagskrá, þar sem það bryti
í bág við verzlunarsamning
við Spán og Portúgal. Þessi
rökstudda dagskrá kom fyrst
til atkvæöa og var felld, að
viðhöfðu nafnakalli meö 20
atkvæðum gegn 9. Með dag-
skránni greiddu atkvæði:
Garðar Þorsteinsson, Gísli
Sveinsson, Gunnar Thorodd-
sen, Helgi Jónsson, Jón Pálma-
son, Jón Sigurðsson, Sigurður
Bjarnason, Sigurður E. Hlíðar
og Siguröur Kristjánsson, en
á móti Aki Jakobsson, Bjarni
Ásgeirsson, Einar Olgeirsson,
Emil Jónsson, Eysteinn Jóns-
son, Finnur Jónsson, Ingólfur
Jónsson, Gísli Guömundsson,
Jakob Möller, Jörundur Brynj-
ólfsson, Lúðvík Jósefsson, Páll
Zophaníasson, Pétur Ottesen,
Sigfús Sigm'hjartarson, Sig1-
urður Guðnason, Siguröur *
Thoroddsen, Sigurður Þórðar- I
son, Stefán Jóh. Stefánsson, '
Sveinbjörn Högnason og Þór-
oddur Guðmundsson. Sex j
þingmenn voru fjarverandi.
Meirihluti allsherjai'nefndar,
Áki Jakobsson, Jörundur
Biynjólfsson og Stefán Jóh.
Stefánsson lagöi hinsvegar til
aö frumvarpiö yröi samþykkt
með nokkrum breytingum.
Varsúhelztað við þaöbættist
ákvæöi um að ríkisstjórnin
skyldi gera ráöstafanir til þess
að segja upp milliríkjasamn-
ingum þeim, sem kynnu aS
Uemnr lll
l uuðrl ðelld
koma x bág við lögin og
skyldu þau eKki taka gud fyr
en þeir samningar heíúu
verið íeiid úr giidi.
Við umræðuna bar Jakob
Möller fram skriflega breyt-
ingartillögu um aö x scaó þess
sem gert er ráð fyrir í frum-
varpinu aö einfaidur meh'i-
hluti atkvæöa nægi til aö
loka og opna útsoiu, kæmi
66 af hundi'aöi. Tillaga Jakobs
var felld meö 15 ackv. gegn
12.
Gisli Guðmundsson bai'
fram breytingartillögu um aö
í stað þess aö rik-sstjórnmni
skyldi skylt aö segja upp mxlh-
ríkjasamningum sem kynnu
að bi'jóta 1 bág viö lög þessi
kæmi, að hixn skyldi gera
í'áðstafanir til aö breyta þexm,
þannig aö þeh’ yröu samiým-
anlegri lögunum.
Tillaga Gísla -var samþykkt
meö 16 atkvæðum gegn 7 og
tillaga meirihluta allsherjar-
nefndar svo breytt samþykkt,
að viöhöfðu nafnakalli meö
22 atkv. gegn 10 og rnálinu
vísaö til þrxðju umræðu.
Þessh' greiddu frumvarpinu
atkvæði:
Aki Jakobsson, Baröi Guð-
mundsson, Bjarni Ásgehsson,
Einar Olgeirsson, Emil Jóns-
son, Eysteinn Jónsson, Finnur
Jónsson, Gísli Guðmundsson,
Ingólfur Jónsson, Jörundur
3rynjólfsson, Lúövik iJósefs-
son, Páll Zophoníasson, Páll
Þorsteinsson, Pétur Ottesen,
Sigfús Sigin’hjartarson, Sig-
urður Guðnason, Siguröur
Thox'oddsen, Sigurður Þórðai'-
son, Skúli Guðmundsson,
Stefán Jóh. Stefánsson, Svein-
björn Högnason, Þóroddur
Guðmxmdsson.
Framh. á 4. síðu.