Þjóðviljinn - 17.01.1943, Blaðsíða 4
þJÓÐVILJINN
Helgidagslæknir: Halldór Steíáns-
son, Ránargötu 12, sími 2234.
Næturlæknir: Ólafur Jóhannsson,
Gunnarsbraut 39, sími 5979.
Næturvörður er í Lyfjabúðinni
Iðunni.
Næturlæknir aðfaranótl þriðju-
dags: Halldór Stefánsson, Ránar-
götu 12, sími 2234.
OOOOOOOOOOÖOOOOOO
Flokkurinn
JOOOOOO
>00000 S
Félagsfundur, sem verða átti
n. k. mánudag (18. jan.) fellur
niður.
Rafvirkjun Lagarfoss
Framhald af 1. síðu.
Eins og þessi lýsing ber með
sér, verður innan skamms að
gera einhverjar ráðstafanir til
verulegra endurbóta í öllum
þorpum þar eystra. Við þau
flest háttar þannig til, að mögu
leikar eru þar til smávirkjana,
sem þó gera ekki meira en að
fullnægja þröfinni í bili, ef i
þær er ráðizt, hvað þá að vera
til frambúðar.
Sú skoðun ryður sér nú æ
meira og meira til rúms, að
stéfna beri að fáum en stórum
virkjunum, en hverfa frá hinum
mörgu og dreifðu smávirkjun-
um. Fyrir Austurland er ekki
um að ræða til slíkrar virkjunar
nema eitt fallvatn, þar sem er
Lagarfljót.
Þrátt fyrir þetta hefur engin
nákvæm rannsókn farið fram
um virkjun Lagarfoss. Að vísu
er til ágizkun um virkjanlegt
afl í fossinum og það talið um
30 000 h. a. en um aðstöðu til
virkjunar og dreifingar orkunn-
ar til byggða og þorpa austan-
lands eru engar áreiðanlegar
heimildir til. Má segja, að A'ust-
urland hafi hér verið sniðgeng-
ið, því að í öðrum fjórðungum
landsins hafa verið gerðar all-
verulegar athuganir um þessi
atriði.
Á síðasta Alþingi var kosin
milliþinganefnd í raforkumál-
um. Átti hún einkum að gera til
lögur um fjáröflun til þess að
koma upp rafveitum, sem*gætu
komið nægri rafork* út um all-
ar byggðir landsins. Þá var og
ríkisstjórninni falið að láta rann
saka skilyrði til vatnsaflsvirkj-
ana í fallvtönum landsins.
Þessi tillaga, sem hér liggur
fyrir, er fram borin þrátt fyrir
þessar fyrri samþykktir, til þess
að ákveða það skýlaust, aðrann
sókn á virkjunaraðstöðu fyrir
Austurland, l Lagarfossi, fari
fram á sumri komanda.
Þorp og sveitir eystra bíða nú
eftir að fá úr því skorið, hvort
kleyft sé að virkja sameiginlega
á einum stað eða hvort þau eigi
að ráðast í sína virkjunina
hvert. Rannsókn þessi er því að-
kallandi nauðsynjamál, sem eng
an drátt þolir.
Það fer ekki hjá því, að ef
þessi rannsókn leiðir það í ljós,
eins og flutningsmenn búast við,
að stórvirkjun í Lagarfossi sé
heppilegri leið en sú, sem hing-
að til hefur verið farin, muni
rrreð h'enni skhpaat ný*ir ög sfcðr-
HD TJARNAKBIO 4RI NÝJA BÍÓ
1 Drúfur reiðinnar
1 Þeir hnigu til foldar (The Grapes of Wrath)
' (They Died With Their Stórmynd gerð samkvæmt
Boots On). hlnni frægu skáldsögu eftir
JOHN STEINBECK.
Amerísk stórmynd úr ævi Aðalhlutverkin leika:
Custers hershöfðingja. HENRY FONDA,
Errol Flynn JANE DARWELL,
Olivia de Havilland JOHN CARRADINE.
Sýnd kl. 4 — 6.30 — 9. Sýnd kl. 6,30 og 9.
Sýning kl. 3 og 5.
Bönnuð fyrir börn innan 1 PÓSTRÆNINGJARNIR
12 ára. 1 Spennandi Cowboymynd með
Kl. 2,30 — 3,30; JOHNNY MackBROWN.
Smámyndasýning. Bönnuð fyrir böm
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR.
Dansinn I Hruna“
eftir Indriða Einarsson.
Sýning í kvöld kl. 8
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 2 í dag.
Breyfíngarfillögur sósíalisfa voru
lífea fefldar I efri deíld
Frumvarp rikisstjóx-narlmiar um innflutning og gjaldeyrismeðferð
var til 2. umræðu á fundi efri deildar, er hófst kl. 1,30 e. m. í gær.
Frumvarpinu hafði verið visað til fjárhagsnefndar og flutti hún svo-
hljóðandi breytingartillögu við 1. gr. frumvarpsins:
„Eigi má skipa í viðskiptaráð full-
trúa sérstakra stétta eða félaga, né1
heldur menn, er eiga beinna hags-
muna að gæta í sambandi við störf
ráðsins eða eru í þjónustu aðila,
bem svo er áslatt um“.
Brynjólfur Bjarnason benti á, að
þó tillaga þessi væri til nokkurra
bóta, að því leyti sem hún þrengdi
vald ríkisstjórnarinnar til skipun-
ar manna í viðskiptaráðið, þá væri
hún engin lausn á því atriði, sem
Sósíalistaflokkurinn heíði lagt aðal-
áherzluna á, þ. e. samráð ríkis-
stjórnarinnar og þingflokkanna um
val manna í viðskiftaráðið. Flutti
hann því breytingartillögu eam-
hljóða þeirri, sem Einar Olgeirsson
flutti við afgreíðslu málsins í neðri
deild.
Breytingartillaga Brynjólfs var
íelld með 10 atkv. gegn 3, en tillaga
fjárhagsnefndar samþykkt.
Sfríðsyfírlýsíng fraks
Framhald af 1. síðu.
sér einhuga um málstað Banda
manna.
Brezkur her hefur haft bæki-
stöðvar í írak síðan í apríl 1941.
Fasistinn Rasíd Alí hrifsaði
völdin í landinu og hóf bar-
áttu gegn Bandamönnum, en
beið ósigur og flýði land.
Var frumv. síðan samþ. þannig
breytt, og á öðrum fundi strax á eft-
ir afgreitt frá deildinni og endursent
neðri deild, sem mun þá þegar hafa
afgreitt það sem lög.
felldir möguleikar fyrir Aust-
firðinga til margháttaðrar at-
vinnu og menningarskilyrði
einnig stórauka'st.
Einróma samþykkt aO fela
Alþýðusamban dsstjðrn
aO semja fyrir VerklýOs-
félag SandgerOis og MiO-
neshrepps.
í fyiTakvöld kl. 10 lauk alls-
herjaratkvæðagreiðslu, sem
fram fór í Verklýðsfélagi Sand-
gerðis og Miðneshrepps um það,
hvort félagið vildi heimila stjórn
Alþýðusambandsins að semja
fyrlr félagsins hönd við eigend-
ur hraðfrystihúsanna og stöðva
vinnu ef samningar ekki nást
Hafði atkvæðagreiðslan þá
staðið í tvo daga,
Atkvæði greiddu 57 og voru
allir með því að gefa stjórn Al-
þýðusambandsins heimild til
þess að stöðva vinnu hjá þeim
atvinnurekendum, sem ekki
væru búnir að semja fyrir 24.
þ. m.
Hreppstjórinn taldi atkvæðin
og úrskurðaði hann 6 atkvæði ó-
gild. Á 4 atkvæðaseðlum var
krossað aftan við já, en á tveim
var jé skrifað fyrix framan já.
DREKAKYN
Eftir Pearl Buck
hafði, en hann þekkti hana svo vel að hann vissi að hún
mundi fljótt finna ef hann reyndi að fela eitthvað fyrir
henni, og áður en hann vissi voru þau komin heim og
hann hafði ekki komizt að neinni niðurstöðu. Honum
fannst hann aldrei hafa verið svo fljótur heim frá borg-
inni, enda þótt hann héldi á barni í fanginu og þetta væri
um næturtíma.
Ling Sao hljóp inn í húsið og kveikti á olíulampanum,
sem hún vissi að mundi standa á sínum stað á borðinu.
Einhverskonar borð var þar, en borðplatan var lögð milli
tveggja stólpa sem reknir höfðu verið í moldarglófið, og
þegar hún sá þetta og allt það annað sem Ijósið sýndi
henni, brast hún í háværan grát.
Hvar er allt sem ég átti, hrópaði hún, og starði allt í
kringum sig. — Hvar eru allir stólamir okkar og langa
borðið, og fannstu aldrei kertastjakana? Eg heyrði ekki
betur en þú segðist hafa gert við allt og sett hlutina á
sinn stað..
Og meðan hún bar upp kveinstafi sína horíði hún allt
í kringum sig og tók alltaf eftir einhverju sem vantaði.
Hvar eru litlu hliðarborðin mín sem ég kom með heim-
an frá mér — eru þau líka týnd? Gaztu ekki fundið tvo
stóla sem saman áttu.
Karlmennirnir tveir voru orðnir herbergjunum vanir
eins og þau voru, og þeir höfðu næm gleymt öllu því sem
átti að vera þar, af því að þeir voru karlmenn og höfðu
ekki þann starfa að þurrka af innanhússmunum dag hvern.
Þeir stóðu eins og fífl með börnin í fanginu en hún hljóp
úr einu herberginu í annað og saknaði alstaðar einhvers,
og settist loks niður og hágrét af söknuði yfir öllu því
sem hún hafði misst. Karlmennirnir urðu að leggja frá
sér börnin og fara að hugga hana, og þeir lögðu sig svo
fram að þeirra eigin harmur varð fjarlægari.
Æ, hvernig á ég að geta stjórnað heimilinu, andvarpaði
Ling Sao, og hvemig á ég að halda heiðri mínum gagn-
vart öðrum konum? Heimilið mitt var alltaf öðrum til fyr-
irmyndar, allt var bezt og fullkomnast hjá mér, en nú á
ég ekkert sem í lagi sé.
Hún vissi það ekki sjálf, en það var ekki af þessum
ástæðum einvörðungu að hún grét. Hún grét vegna þess
að hún var dauðþreytt og af því að börn hennar voru
dáin og dreifð, og atf því að hún hafði hugboð um að heim-
urinn sem þau ui'ðu að lifa í, yrði aldrei samur og áður.
Henni fannst að hún gæti aldrei látið huggast, og karl-
mennirnir tveir gáfust loks upp við að hugga hana; sonur
hennar fór inn til sín en Ling Tan bölvaði hástöfum, fyrst
kvenfólkinu, sem gæti saknað svo mjög dauðra hluta og
svo formælti hann stríðinu og því að stríð skyldu vera til
í heiminum.
Stilltu þig, gamli minn. Eg veit að ég hef ekki verið
þér eins og góð kona á að vera, en nú skal ég hætta allri
vitleysu. Komin er ég heim, og fer ekki aftur, hvað sem á
dynur. Við skulum halda saman hér í húsinu okkar, þú og
ég, hvað sem bölvuðum óvinunum líður.
Hann hætti að gráta og þerraði augun, en hún virtist
hlusta eftir einhverju og loks kom spurningin, sem Ling
Tan vissi að hlaut að koma:
Sefur yngsti sonur okkar svo fast, að hann heyri ekki
móður sína koma heim?
Þá vissi hann að hann mundí ekki geta leynt hana
neinu og réttast var að segja henni sannleikann allan.
Fyrst hún ætlaði að verða hjá honum og þau urðu að
bera sameiginlega það, sem fraínundan var, urðu þau að
skipta byrðinni jafnt. Og hann sagði henni með erfiðis-
munum og löngum þögnum hvað gerzt hafði.
Bölvaðir séu állir' þeir karlmenn sem fæðast í heiminn
til þess að eyðileggja allt með styrjöldum! hrópaði hann.
Bölvaðir séu þeir sem leggja heimili okkar í rústir og
saurga konur okkar og gera allt okkar líf að angri og ótta.
Bölvaðir séu þeir strákslegu karlmenn, sem ekki geta
látið sér nægja að slást og deila á unglingsárum, en eru
þau börn á fullorðinsárum að halda áfram að berjast og
eyðileggja með því líf og heimili heiðarlegs fólks eins og
við erum! Bölvaðir séu þær konur, sem fæða karlmenn,
er verða til að hleypa af stað styrjöldum og bölvaðar
séu ömmur þeirra og allt þeirra slekti.
88
&