Þjóðviljinn - 28.01.1943, Side 1

'ILJINN
8. árgangur.
Fimmtudagur 28. janúar 1943.
21. tölublað.
55fc.
L w.íj
ilier mnslun
hli insiiM-
endUHi f Sand-
lerfli di Gardi
Eins og frá var skýrt í blað-
inu í gær hófst vinnustöðvun í
gærmorgun hjá nokkrum fyrir-
tækjum í Sandgerði og Garði,
þar sem bæði verkamenn og at-
vinnurekendur höfðu hafnað
miðlunartillögu sáttasemjara í
deilunni milli verkamanna og
hraðfrystihúseigenda.
Var ekkert unnið í gær hjá
þeim atvinnurekendnm í Sand-
gerði og Garði, sem eiga í deilu-
Bif reiða einkasölufrum
varpið fellt með
jöfnum atkvæðum
Frumvarp Framsóknar og Al-
þýðuflokksins um bifreiðaeinka
sölu var til 3. umræðu í neðri
deild í gær. Fyrir lá breytingai--
tillaga frá Einari Olgeirssyni
um að tryggja rétt bílstjóra við
úthlutun bifreiða. Var það yfir-
lýst, að Sósíalistaflokkurinn
myndi greiða atkvæði með
frumvarpinu, ef breytingartil-
lagan væri samþykkt, en sitja
hjá ella. Engu að síður hafði
Framsókn og Alþýðuflokkurinn
atkvæðamagn til þess að sam-
þykkja þá frumvarpið, ef allir
Framh. á 4. síðu.
Óvenjuleg afgreídsla meíríhluta fjárveíl-
ínganef ndar á fjárlagaf rumvarpínu fyrír 1943
Mcírí hlufí nefndarinnar neífar ad leggja fram íillðgur
um fjárveífingar fil verklegra framkvaemda svo sem
vegagerda, haf nar~ og brúargerda og ýmíssa annarra
framkvœmda# fyrr en víd 3« umraedu
í gær var útbýtt á Alþingi nefndaráliti ijárveitinganeindar
um fruinvarp til fjárlaga fyrir árið 1943. Nefndin hefur eins og
venja er til unnið að athugun á frumvarpinu og undirbúið ýms-
ar breytingatillögur við það. Samtals hefur hún þegar haldið
53 fundi og komizt að raun um, að margar og miklar breytingar
er óhjákvæmilegt að gera við frumvarpið. Það hefnr komið-í
Ijós að frumvarpið hefur verið mjög illa undirbúið af fyrrver-
andi stjórn og því óhjákvæmilegt að breyta að verulegu leyti
t. d. rekstraráætlunum skóla, sjúkrahúsa og ýmsra annarra
stofnana á vegum rikisins, og miða flestar þessar breytingar til
hækkana á gjöldum. Þá var öllum ljóst frá upphafi að framlög
þau, sem frumvarpið gerir ráð fyrir til verklegra framkvæmda
ná engri átt, þar sem þau eru miklum mun lægri en þau hafa
reynzt s.I. ár.
Sama gildir um fjárframlög til menningarmála, sem yfir-
leitt hafa ekki verið hækkuð þrátt fyrir stórum hækkaða dýrtíð.
Samkvæmt tillögu nefndar-
innar hækka útgjaldaliðir frum
varpsins um ca. 7 millj. króna.
Nefndin leggur engar tillögur
fram um tekjuhliðina, en sam-
kvæmt frumvarpinu eru tekj-
urnar áætlaðar 47% millj. kr.
S.l. ár reyndust tekjurnar um
86 millj. kr. og má því öllum
Þjóðverjar skýra frá hlrBum árásum Rússa á miB-
vfgstðOvunum viB Rsetf og Velfkle Lúkf
Bauði herihn heldur áfrara sókn á sömu vigstöðvunum og
nndanfama daga, og náði miklum árangri á Vorones- og Káka-
susvígstöðvunum, segir í miðuæturtilkynningunni frá Moskva.
Á Voronesvígstöðvunum tók rauði herinn allmarga bæi, þar
á meðal mikilvægan jámbraútárbæ. Fimm þúsund manna fas-
istaher gafst upp á þessum vígstöðvum í gær.
í Kákasus tók rauði herinn bæinn Novo Alexandrovskaja,
sem er 64 km. frá Krapotkín-
öflugi sovéther, sem sótti að
vestan og náði í gær til borgar-
innar sjálfrar, búi sig þegar til
þátttöku í þeim miklu átökum,
sem nú fai'a fram í vestri og suð
vestri, þar sem rauði herinn
Framhald á 4. siðu.
í nágrenni Stalíngrads og í
borginni sjálfri heldur rauði
herinn áfram að „hreinsa til“ og
voru í gær teknir 1350 fangar.
Hernaðara.gerðum á þessu
svæði er um það bil lokið, og seg
ir í fregn frá Moskva að hinn
vera ljóst, að tekjuáætlunin
nær engri átt. Ástæðan til þess,
að meirihluti nefndarinnar
bregst þeirri skyldu sinni að
leggja þegar fram tillögur um
framlög til verklegra fram-
kvæmda og menningarmála,
mun fyrst og fremst vera sú, að
hann ætlar að verja til þeirra
smánarupphæðum og rökstyðja
þær gerðir sínar með því, að
ekki sé unnt að áætla tekjurnar
nema lítið eitt hærri en þær eru
í frumv. nú, og tekjuhallafrum-
varp megi ekki samþykkja.
Öllum hlýtur hinsvegar að
vera það ljóst, að hér er um
blekkingu að ræða. Tekjurnar
ættu ekki að vera mikið minni
1943 en þær reyndust 1942, og
auk þess er í ráði að breyta
skattalögunum til tekjuauka
fyrir ríkissjóð-
Afgreiðsla meirihluta fjár-
veitinganefndar á frumvarpinu.
er með fádæmum og er sjálf-
sagt að Alþingi vísi frumvarp-
inu að nýju til nefndarinnar og
krefjist þess af henni, að hún
leggi tillögur um fjárframlög
til verklegra framkvæmda o. fl.
þegar fram við 2. umr.
Fulltrúar sósíalista í fjárveit-
inganefnd hafa mótmælt. þess-
ari aðferð meirihlutans og taka
ennfremur fram, að þeir séu and
vígir ýmsum einstökum tillög-
um nefndarinnar, er þeir munu
gera grein fyrir við 2. umræðu.
Hálftíma ráðstefna í
Kreml um árangur
Casablancafu.darins
Samtímis og yfirlýsingin um
ráðstefnuna í Casablanca var
birt, afhentu sendiherrar Banda-
ríkjanna og Bretlands í Moskva
Stalín skjöl frá Roosevelt og
Churchill.
Molotoff, utanríkisþjóðfull-
trúi Sovétríkjanna var viðstadd-
ur, og ræddu þeir Stalín við
sendiherranna 1 hálftíma.
Standley flotaforingi, sendi-
herra Bandaríkjanna, staðfesti í
viðtali við blaðamenn að Stalín
hefði fylgzt með öllum þeim
hernaðaráætlunum sem ræddar
voru á Casablancaráðstefnunni.
Blöð um allan heim rœddu i
gœr yfirlýsinguna um ráðstefnu
þeirra Roosevelts og Churchills
og eru brezku blöðin ánœgð með
yfirlýsinguna um að sóknarað-
gerðir gegn fasistarikjunum
verði auknar á þessu ári, og
Bandamenn muni ekki láta sér
nœgja neitt minna en skilyrðis-
lausa uppgjöf fasistaherjanna.
Tveir norski- kormfir-
istaleiSiogar enn ler.de
f höndum nazista:
flttar Lle og Arne
Gauslaa
Norska og þýzka leynilög-
reglan höfðu lengi leitað að
þeim Arne Gauslaa og Ottar
Lie, norskum kommúnista-
leiðtogum.
í byrjun nóvember tókst
þýzku lögreglunni að finna
þá, þar sem þeir ásamt konum
sínum höfðu falizt í afskekktu
húsi í vesturhluta Oslo. Kon-
urnar sáu, er Þjóðverjarnir
komu og læstu dyrunum.
Brutust nú Þjóðverjarnir inn.
Gauslaa var drepinn, þeg-
ar hann reyndi að komast nið
ur af svölum. Lie hlaut mikil
skotsár í fæturnar og tókst
lögreglunni að ná honum. Var
farið með hann í sjúkradeild
þýzks fangelsis í Oslo og er
ókunnugt um örlög hans. Kon
ur þeirra voru teknar fastar.
Gauslaa gerðist sem ungur
sjómaður þáttakandi í verka-
lýðshreyfingunni. Sem með-
limur í Sambandi ungra
kommúnista , tók hann þátt í
hinni liörðu baráttu norska
verkalýðsins 1930—’31. Hann
var einn af leiðtogum hinnar
nafntoguðu Menstad-deilu
1931.
Þá var Quisling landvarn-
arráðherra Noregs. Lét hann
lögreglu og hermenn bæla
verkfallið niður.
Gauslaa var settur í sex
mánaða fangelsi. Var hann þá
formaður Félags ungra komm
únista í Menstad. Síðan varð
hann formaður Þelamerkur-
deildar Sambands ungra
kommúnista og frá 1934 for-
seti Sambands ungra komm-
únista í Noregi. 1936 ,varð
hann meðlimur miðstjórnar
norska Kommúninstaflokks-
ins og var þekktur um allt
landið fyrir starf sitt. Gauslaa
var þrítugur að aldri er hann
var myrtur. Hefur hann bar-
izt gegn nasistunum sleitu-
laust allt hernámstímabilið.
Ottar Lie er fimmtugur að
aldri og er einn af þekktustu
leiðtogum norska Kommún-
istaflokksins.
Loftárásir á Kaupmanna-
hðfn og Wilhelrashafen
Fyrsta árís bandarískra flugvéla á pýzkar borgir
Brezkar og bandarískar flugvélar gerðu í gær harðar árás-
ir á stöðvar Þjóðverja á meginlandinu, allt frá Kaupmanna-
höfn til Bordeaux á Frakklandi.
Brezkar sprengjuflugvélar flugu lágt yfir Kaupmaunahöfn
og vörpuðu sprengjum á skipasmíðastöðvarnar. Urðu þar mikl-
ar sprengingar, að því er segir í fregn frá London.
Bandarískar sprengjuflugvélar réðust á þýzku herskipa-
höfnina Wilhelmshafen og fleiri staði í Þýzkalandi.
Þetta er fyrsta loftárás sem
bandarískar flugvélar gera á
Þýzkaland.
Engar orustuflugvélar fylgdu
sprengjuflugvélunum. Þrjár
Bandaríkjaflugvélanna komu
ekki til stöðva sinna.
Harðar árásir voru einnig
gerðar á frönsku hafnarborg-
irnar Lorient og Bordeaux og
skip úti fyrir ströndum Hol-
lands.