Þjóðviljinn - 31.01.1943, Qupperneq 3

ÞJÓÐVILJIRH
V
Sunnudagur 31. januar 1943.
PJOWfllJINH
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson
Ritstjóm:
Garðarstræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
fkfgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h. f. Garðarstrseti 17
Veríd á verdíí
Það er nauðsynlegt að öll al-
þýða sé á verði gagnvart því,
sem nú er að gerast í íslenzkum
stjórnmálum. Það er nauðsyn-
legt að öll alþýða viti hvað það
er, sem er að gerast að tjalda-
baki.
Afturhaldsöflin á íslandi eru
að reyna að skapa nýja þjóð-
stjórn afturhaldsins úr þeirri
rikisstjórn, er nú situr, — og
ætla sér að framkvæma aftur-
haidspólitíkina fyrst og fremst
með aðstoð tveggja ráðherra í
henni: Björns Ólafssonar og Vil
hjálms Þórs, og með því að
blekkja þingið eða koma því að
óvörum og fá þannig út úr þvi
samþykktir, er afturhaldsklíkan
getur piisnotað.
Eftirfarandi atriði eru glögg
merki þess hvað hér er á seiði:
1. Morgunblaðið kemur fram
með þá kröfu, að laun verka-
manna séu lækkuð, þannig að
dýrtíðaruppbótin sé aðeins 80%
í stað 100%. Samtímis fara
verstu afturhaldsöflin í þinginu
fram á slíkar launalækkanir og
reyna að knýja það fram að
frestað sé afgreiðslu allra
ákvarðana þingsins um verkleg-
ar framkvæmdir til 3. umræðu
fjárlaganna- Það er auðséð að
hér er á ferðinni skipulagður
undirbúningur að launalækkun
og samtímis eru svo eigendur
hraðfrystihúsanna látnir ríða á
vaðið til þess að kanna styrk-
leik verklýðsfélaganna-
2. Ríkisstjómin spyr þing-
flokkana að því hvort þeir vilji
fresta fundum Alþingis 1943 til
hausts. Morgunblaðið tekur
áróður um að þingið sé bara til
trafala og fiækist fyrir. Og í út-
varpinu láta afturhaldsklíkum-
ar svívirðingamar dynja á Al-
þingi til þess að reyna að rægja
það í augum fólksins. Og einn
ráðherrann gerir samtímis leik
að því að brjóta ákvæði ný-
samdra laga frá þinginu, með
skipunjnni í Viðskiptaráð.
3. Sami ráðherra sýnir verk-
lýðshreyfingunni fullan fjand-
skap með því að ganga alveg
frara hjá henni við skipuu Við-
skiptaráðsins.
Og svo byrjar Morgunblaðið
samtímis hatraman áróður gegn
kommúnismanum i gamla stíln-
um. Þetta málgagn afturhalds-
ins, sem síðasta áratug hefur
verið hér eins og útspýtt hund-
skinn fyrir nazismann og allt
versta afturhald, sem heimur-
inn hefur þekkt, það heldur að
nú sé loks komið tækifæri til að
taka höndum saman við Jónas
frá Hriflu og allt amiaíð aftur-
Svcrrír Krísfjánsson:
Hitler yfir Þýzkalandi
Hið örlagaríka ár 1932 var
flugvél jafnan á lofti í Þýzka-
landi. Þá var oft kosið í Þýzka-
landi, og Adolf Hitler flaug á
milli kosningafundanna og tal-
aði 3—4 sinnum á dag. Fáir
þýzkir stjórnmálamenn gátu á
þeim dögum veitt sér slíkan
munað. En flugvéljn var gjöf
þýzku stóriðjunnar handa þess-
um bæheimska liðþjálfa, er
kjörinn hafði verið til að veita
þýzka afturhaldinu enn nokk-
ur setugrið.
Hitler uber Deutschland! —
Hitler yfir Þýzkalandi — var
heróp nazista á þessum mánuð-
um. í tíu ár hefur þetta finn-
gálkn svifið yfir Þýzkalandi og
öllu meginlandi Evrópu. En á
tíunda ársdegi hinnar nazísku
valdatöku er finngálkni þessu
loks farið að daprast flugið. Nú
er Þýzkland ekki fánum
skreytt, eins og jafnan áður 30.
janúar. 30. janúar 1943 flýja
hinir ósigrandi herskarar Hitl-
ers vestur á bóginn. Maðurinn,
sem ætlaði að „bjarga siðmenn-
ingunni11 undan bolsévisman-
um, þorir nú ekki eftir tíu ára
völd að tala við þýzku þjóðina
og svara til saka. En örlögin,
sem Göring flugmarskálki varð
svo tíðrætt um í ræðu sinni í
gær, segja við Hitler í dag:
læknir, bjargaðu sjálfum þér!
**#
Þessi áratugur, sem liðinn er
síðan Hitler stóð sem nýbakað-
ur ríkiskanslari við hliðina á
Hindenburg gamla á svölum
kanslarahallarinnar í Berlín,
er óslitin chronique scandal-
ense. Veraldarsagan varð að
glæpareyfara. Þegar maður lít-
ur um öxl og virðir fyrir sér röð
viðburðanna, verður maður
gripinn undrun og skelfingu yf-
ir skammsýni og heimsku
þeirra, sem með völd fóru í Ev-
rópu og leyfðu, að svo ægilegt
sambland harms og skrípa væri
leikið á leiksviði 20. aldar. Og
þó var þetta ekki heimska tóm
— fjarri fer því! Valdhafarnir,
innan Þýzklands og utan, sem
lyftu Hitler í valdaséssinn og
studdu hann í hvert skipti er
hann tók til að verða valtur,
tefldu djarfan og slóttugan leik
— en biðu lægra hlut. Hitler
gekk fram á sjónarsviðið og
bauð þýzka auðvaldinu að
bjarga því undan kommúnism-
anum og hann kynnti sig auð-
valdi alls heimsins sem bjarg-
vættur þess gegn rússneskum
bolsévismá.
í tíu ár hafa- menn haft tæki-
hald, sem kann að fyrirfinnast
utan íhaldsins.
Það er því engum blöðum um
það að fietta, hvað afturhalds-
klíkurnar undirbúa nú. Það
verður að nota tækifærið við
aðra umræðu fjárlaganna til
þess að draga fyrirætlanir aft-
urhaldsins fram í dagsljósið.
Álþýðan og allir þeir sem
hennar baráttu vilja heyja,
verða nú að vera á verði
færi til að sannreyna loforð
Hitlers. Hann hefur efnt þau
við þýzka afturhaldið. Öll Vest-
ur-Evrópa ásamt Norðurlönd-
um hefur verið ofurseld fjár-
hagslegu arðráni og atvinnu-
legri undirokun þýzkra banka
og þýzkrar stóriðju. Þýzkur
herra hefur sezt í bú hinna
evrópsku þjóða allt frá Norður-
höfða til Miðjarðarhafs, frá
Ermarsundi austur á gresjur
Rússlands. En hann gat ekki
efnt loforð sín við erlend auð-
valdsríki og bregst því vonum
þeirra.
**#
Vjð vöggu hinnar nazisku
valdatöku stóðu hin gömlu
máttarvöld þýzka ríkisins, sem
Weimarlýðveldið skorti þrek til
að steypa af stóli. Stóriðjuhöld-
arnir ,stórjarðeigendurnir og
þýzki herinn tóku höndum sam
an síðustu mánuði ársins 1932
og reyndu að höggva af sér her-
fjötur hinnar pólitísku og at-
vinnulegu kreppu með þv-í að
hefja Hitler og flokk hans til
valda í Þýzkalandi.
Hitler var foringi fjölmenn-
asta flokksins í Þýzkalandi. Á
kreppuárunum hafði hann sóp-
að að sér nálega allri smáborg-
arastétt Þýzklands, bændum og
ríflegum hluta atvinnuleysingj
anna. En hann hafði í sama
mund teygt til sín áhrifarík-
ustu hluta hinnar þýzku yfir-
stéttar. Og það voru afturhald-
sömustu og átfrekustu klíkur
þessarar yfirstéttar er studdu
hann með fé og gerðu honum
fært að reka íburðarmeiri áróð-
ur en dæmi voru til í stjórn-
málasögu Þýzkalands. Þarna
var maðurinn kominn, sem
þýzka yfistéttin hafði lengi
vonast eftir: maðurinn, sem
hafði múginn að baki sér og
var reiðubúinn að varpa hags-
munum þessa múgs fyrir borð
til aukinnar dýrðar þýzkrar yf-
irstéttar.
En í ríkisþingskosningunum
í októbermánuði 1932 tók múg-
urinn að tvístrast: nazistaflokk-
urinn missti tvær milljónir at-
kvæða. Þá var sýnt, að Adolf
Hitler gat ekki komizt til valda
fyrir ramleik alþýðunnar.
Þýzka afturhaldið var í voða
statt. Gamlar pólitískar rottur
sem lifðu skuggalífi sínu að
tjaldabaki þýzkra stjórnmála,
en voru heimagangur i húsum
og forðabúrum auðmannanna
og hins jarðauðuga aðals, tóku
nú saman ráð sín. Hitler og
flokkm' hans voru dubbaðir upp
og eftir tveggja mánaða refskák
ir og baktjaldamakk var svo
komið í lok janúarmánaðar
1933, að hinn bæheimski lið-
þjálfi sór Hindenburg gamla,
ærum af elli og stéttarfordóm*
um, hollustu eið. Markinu var
náð. Myrkúr hinar nazisku óald
ar grúfðist yfir „land spekinga
og skálda.“
**#
Saga Hitlerstjórnarinnar hef-
uroft verið sögð; ög hév verður
það ekki gert nema að litlu
leyti. í nafni „menningarinnar“
var hafið leifturstríð gegn öllu
því, er telja mátti skerf Þýzka-
lands til heimsmenningarinnar.
Allir rithöfundar og vísinda-
menn, sem voru Gyðingaættar
eða vildu ekki lúta valdi hins
naziska óaldarlýðs, urðu að
flýja land eða þola allar skelf-
ingar fangabúðanna. Hin stolt-
lega þýzka verklýðshreyfing,
eitt hið glæsilegasta skipulags-
afrek alþýðunnar á vorum tím-
um, var moluð mélinu smærra.
Allir fulltrúar handar og anda
í Þýzkalandi urðu nú að þola
píslarvætti, sem ekki á sinn líka
síðan á dögum frumkristindóms
ins og trúvillingaofsóknanna.
Hér var grimmdin og siðleysið
gert að vísindalegu kerfi.
Heimurinn stóð höggdofa yfir
þessum aðförum. Menn gátu
tæplega skilið, að skrefið væri
svona stutt milli manns 20. ald-
arinnar og villidýrsins. Verka-
menn, menntamenn og frjáls-
lyndir menn um heim allan,
sem höfðu ekki týnt almennum
siðgæðishugmyndum, reyndu
að vekja mótmælahreyfingu
gegn ógnarstjórn nazismans og
stofna til múgsamtaka gegn
henni. En allt kom fyrir ekki.
Því að í hinum svokölluðu lýð-
frjálsu löndum áttu hinir þýzku
nazistar mikil ítök og óbland-
inni samúð að fagna meðal
þeirra manna og stétta, sem
lyklavöldin hafa í lýðfrjálsustu
auðvaldslöndum. Hin evrópska
og ameríska stórborgarastétt
gleypti við áróðri nazismans
um hið menningarlega hlutverk
Hitlers gagnvart bolsévisman-
um. Óttinn við bolsévismann
hafði árum saman riðið húsum
vestrænnar yfirstéttar og svipt
hana bókstaflega pólitísku ráði
og rænu þegar ekki óvitrari
maðm' en Lloyd George fagnaði
Hitler í fyrstu sem brimbrjóti
Evrópu gegn flóðöldu bolsévism
ans, þá má nærri geta, hvernig
umhorfs hefur verið í hug-
myndaheimi þeirra hluta borg-
arastéttarinnar, sem guð hefur
ekki ofhlaðið mannviti.
Jafnskjótt og Hitle.r hafði fest
sig í sessi og stjórnmálamenn
lýðræðisríkjanna þóttust vissir
um, að nazisminn væri annað
og meira en pólitískur góugróð-
ur, þótti það hámark allrar
stjórnmálavizku að tryggja
völd hans í pólitískum, alþjóð-
legum og atvinntilegum efnum.
Alþjóðasamtök auðvaldsms
riðu hér fyrst á vaðið. Vorið
1934 komu nokkrir stórauð-
menn Englands saman á fund
í híbýlum Englandsbanka í Lon
don. Þetta voru fulltrúar nokk-
urra stærstu auðhringa Eng-
lands, en frumkvöðull og for-
seti samkundunnar var Mon-
tague Norman, bankastjóri Eng
landsbanka.
Normann talaði um stjórn-
málaástandið í Evrópu og fram-
tíðarhorfur. Hann taldi nazism-
ann ,eiga langa og örugga fram-
fl
tíð fyrir höndum sér, og Eng-
landi væri nauðsynlegt að taka
upp samvinnu við hið volduga
þýzka ríki í þeim tilgangi að
koma Sovét-Rússlandi fyrir
kattarnef. En af því hlaut
að leiða, að England gæti ekki
stutt stefnuna um sameiginlegt
öryggi, þ. e. England yrði að
hverfa frá Versalasáttmálanum
og því pólitíska millilandakerfi,
er á honum hefði verið byggt.
Á þessum fundi þeirra auðjölr-
anna var það samþykkt, að
Hitler skyldi fá leynilega fjár-
hagshjálp frá London, þar til
Norman tækist að beygja ensku
stjórnina til að hætta samstarfi
við Frakkland og taka þess í
stað upp samvinnu við Þýzka-
land.
Þetta var upphaf að alþjóð-
legu samsæri við auðvaldshring
anna til að koma fótum undir
hervæðingu Hitlers. Hitler
breytti Þýzkalandi í vopna-
smiðju og vígbjóst leynt og
ljóst í stærri stíl en dæmi voru
áður til. En hann gat þetta því
aðeins, að hergagnahringar Eng
lands og Frakklands réttu hon-
um hjálparhönd. Hin óbrotna
alþýða þessara landa hefði mátt
minnast þess, að þegar vígvélar
þýzka hersins ruddust yfir Norð
ur-Frakkland vorið 1940 og þeg-
ar þýzkar flugvélar helltu
sprengjum sínum yfir Lundúna-
borg, þá var þetta því aðeins
mögulegt vegna þess, að auðug-
ir og háttsettir brezkir og
franskir valdamenn auðhring-
anna höfðu staðið að smíði þess-
ara vopna. Og þegar sjómenn
bandamanna hníga í hafið þeg-
ar tundurskeyti þýzkra kafbáta
hafa skotið undan þeim skipin,
þá mættu þeir minnast þess, er
Bretland gerði flotasamninginn
við Þýzkaland og leyfði því að
smíða kafbáta í stórum stíl.
Menn ættu að taka eftir ártal-
inu: samningurinn er gerður
einu ári eftir að brezka stórauð-
valdið hóf stuðning sinn við víg
búnað Hitlers. Sambandið milli
auðvalds og stjórnmála hefur
sjaldan komið berar í ljós en í
þessum tveimur ártölum.
**#
Konungur vill sigla, en byr
hlýtur ráða. Það varð aldrei
neitt úr því, að listmálarinn frá
V ínarborg yrði yfirherforingi
yfir liðstyrk allra auðvaldsríkja
í almennri herför gegn Ráð-
stjórnarríkj’unum. Sagan fór
aðrar og kynlegri brautir og
gerði að engu hinar klóknu ráða
gerðir auðdrottnanna, sem
kippa í stjórnmálabrúður sínar
að tjaldabaki. Sagan er stund-
um „stjórnendum" sögunnar yf-
irsterkari. Fyrir stuttleika sakir
getum við kallað þetta örlögin.
Og nú hrópa hinir vambmiklu
leiðtogar þýzka nazismans,
skjálfandi af ótta við þjóð sína
og rauða herinn, að örlögin geti
ekki verið svo ill, að nazisminn
bíði ósigur.
En örlögin hafa borið sigð
dauðans að stofni nazismans.
Og ef Þjóðverjar hafa ekki með
öllu gleymt sínum klassísku
skáldum, þá ættu þeir að minn-
ast orða Schillers úr Don Carl-
os: Der Henker steht hinter
der Tur! — Böðullinn stendur
að hurðarbaki!