Þjóðviljinn - 07.02.1943, Blaðsíða 1

8. árgangur.
Sunnudagur 7. febrúar 1943.
30- tölublaft.
Allur fasistaherínn i Suðausfur«Ukraími i haettu vegna sigra Rússa á
Donetsvígstðdvunum* — Sovéther tekur Batafsk (16 km« frá Rostoff) og
Jeísk (víd Asovshaf)
Drengur bíður bana
af þvf að hanga aft-
an í bfl
/ fyrrakvöld, kl. 'rúmlega 6,
vildi það slys til, að 10 ára dreng
ur, Kristján Vestfjörð að nafni,
beið bana af því að hanga aftan
x bifreið.
Slys þetta vildi til með þeim
hætti að herbifreið ók vestur hjá
Alliance, en þar ók hún nokkuð
aftui’ábak. Varð drengurinn
Frámh. á 4. síðu.
i aukatilkynningu sem birt var í Moskva í gærkvöld segir
að rauði herinn hafi í gær náð á vald sitt þremur mikilvægum
borgum í Úkraínu. Borgir þessar eru Barvenkova (40 km. suð-
vestur af ísjúm), Balaklea (40 km. norðvestur af isjúm) og
Lisitsjansk, sem er ein þýðingarmesta miðstöð kolanámuhér-
aðanna í Úkraínu.
Þessi öfluga sókn Rússa á Donetsvígstöðvunum er farin að
ógna öllum hinum mikla her, er Þjóðverjar og bandamenn
þeirra hafa enn í suðausturhluta Úkraínu. Fréttaritarar í
Moskva eru famir að ympra á að hér muni vera um stórkostlega
tangarsókn að ræða, og muni Rússar ætia sér að brjótast suður
að Asovshafi vestan við Taganrog samtímis því sem sótt er að
Rostoff að austan og sunnan.
Sóknarher Rússa frá Kákasus tók í gær bæinn Batajsk, sem
er aðeins J6 km. suður af Rostoff og hafnarbæinn Jeisk við
Asovshaf, eftir harða bardaga, að því er segir í aukatilkynn-
ingu, sem birt var í gærkvöld. Þar með er mjög þrengt að þýzka
hernum sem enn er i Vestur-Kákasus, og er talið líklegt að
mikill hluti hans eigi ekki undankomu auðið.
NtnlasUlw nílnzla rfln lirfl-
inrslans fll al flslrlla alOlaala
Almennur fundur nemenda Menntaskólans, haldinn 27. jan.
sJ. hefur sent Alþingi mótmæli gegn reglugerð þeirri, sem
kennslumálaráðuneytið gaf út í nóvember s.1., þar sem Verzl-
unarskólanum voru veitt réttindi til þess að útskrifa stúdenta.
Ályktunin, sem var samþykkt með miklum meirihluta atkvæða,
er svohljóðandi:
„Almennur fundur nemenda almenna menntun né svipaðan
Menntaskólans í Reykjavík, undirbúning undir háskólanám
Þýzku herstjórninni er sýni-
lega ljóst hvílík hætta fasista-
herjunum stafar af sókn rauða
hersins í Úkrainu. í þýzkum
fregnum í gær var sagt að mik-
ið og öflugt varalið hefði verið
sent til Karkoff-svæðisins, og
í þýzkum útvarpsfyrirlestrum
um hernaðarmál er hvað eftir
annað vikið að Karkoff-Kúrsk-
Orel-línunni sem aðalvarnarlínu
'„fasistaherjanna er reynast
muni ósigrandi“.
Norskar flugsveilir
gera árðsir & megin-
la dið með Banda-
mðnnum
Norskar flugsveitir táka daglega
þátt í þeim loftárásum sem
Bandamannaflugmenn gera á
meginlandið. Norsku flugmenn-
imvr skutu niður þýzkar flug-
vélar í árásunum á þriðjudag j
og miðvikudag í þessari viku.
í skeyti frá London í gær er
tilkynnt að norskir flugmenn
hafi einnig tekið þátt í árásun-
um á fimmtudag og hafi skotið
niður þrjár þýzkar flugvélar.
Brezka flugstjórnin hefur lát-
ið í ljós mikla viðurkenningu á
hugrekki, snarræði og dugnaði
norsku flugmannanna.
haldinn í hátíðarsalnum föstu-
dagirni 27. janúar 1943, telur
nauðsynlegt að mótmæla reglu-
gerð útgefinni af kennslumála-
ráðuneytinu 5. nóv. 1942, þar
sem Verzlunarskólanum eru
veitt réttindi til þess að útskrifa
stúdenta, og skorar á hið háa
Alþingi og kennslumálaráð-
herra að koma nú þegar í veg
fyrir, að reglugerð þessi komi
til framkvæmda."
f greinargerð «fyrir ályktun
þessari er gerð rækileg grein
fyrir því, hversu gerólík
kennsla og nám sé í Mennta- og
Verzlunarskólanum, og enn-
fremur því, hversu erfitt það
hljóti að vera að samræma nám
skólanna. Þar segir ennfremur:
„.... Stúdentar, sem útskrif-
aðir yrðu úr Verzlunarskólan-
um
gerð, hefðu hvorki jafn víðtæka
og stúdentar, útskrifaðir úr
Menntaskólanum. Þeir mundu
lækka menntastig íslenzkra
stúdenta, spilla fyrir því góða
orði, sem íslenzkir stúdentar
hafa áunnið sér, hvar sem leið
þeirra hefur legið. Því er þessi
ályktun fram komin. Hitt er svo
annað mál, að ef kennslunni í
Verzlunarskólanum verður
breytt eða kenrtslan í framhalds
deild hans aukin svo, að telja
megi stúdenta útskrifaða úr
henni, á svipuðu stigi og stúd-
enta útskrifaða úr Menntaskól-
unum, þá er ekkert um það að
segja, þótt Verzlunarskólanum
verði veitt réttindi til þess að
útskrifa stúdenta. En telja verð
ur öllu hentugri og betri leið til
þess að fullnægja þeirri eftir-
spurn, sem er eftir stúdenta-
menntun, með því að stækka
Dómur f máli sildarð tvegsnelndar gegn
Þóroddi Guðmundssyni alþingismanni
Þeffa er fyrsfí démurffin samkvæmf hínum hneikslan
legu ákvæðum 108« gr« refslfaganna sem þjéðsfjórnin
sáluga Iðgleiddi
samkvæmt þessari reglu- j Menntaskólana á einn eða ann-
j an hátt“
15. janúar s.l. var uppkveðinn í hæstarétti dómur yfir Þór-
oddi Guðmundssyni alþm. f máli sem ríkisstjómin lét höfða
gegn honum, samkvæmt beiðni síldarútvegsnefndar, vegna
greinar, er hann birti hér í blaðinu um störf síldarútvegs-
nefndar. Dómur þessi er að mörgu leyti athyglisverður. Þetta
er fyrsti dómurinn sem byggist á 108. gr. núgildandi hegning-
arlaga. Þykir blaðinu rétt- að birta dóm hæstaréttar í heild sinni.
„Ár 1943, föstudaginn 15. janúar,
var í haestarétti í málinu nr.
67/1942:
Réttvísin gegn Þóroddi Guðmunds-
syni, uppkveðinn svohljóðandi
dómur:
Héraðsdómurinn er kveðinn upp
af lögfræðingi Sigurði Guðjónssyni,
dómara samkv. umboðsskrá, útgef-
inni 11 .des, 1940.
í stefnu til héraðsdóms er ákærða
stefnt til ábyrgðar fyrir brot gegn
ákvæðum 108. gr. hegningarlaga nr.
19/1940, en ekki greind þau um-
mæli, sem honum voru gefin að sök.
Áður en rannsókn málsins væri haf-
in, kom fram kæra af hendi síldar-
útvegsnefndar, þar sem kvartað er
undan ákveðnum ummælum. Rann-
sókn héraðsdómara varðar eingöngu
þau ummæli, og ákærða hefur gefizt
kostur á að koma fram vörnum, að
því er til þeirra tekur. Verður að
telja héraðsdómarann hafa afmark-
að sakarefnið við ummæli þessi, og
er því unnt að dæma um þau. Þyk-
ir þessvegna ekki nægileg ástæða
til að ómerkja héraðsdóm og máls-
meðferð frá útgáfu héraðsstefnu
vegna framangreinds galla á með-
ferð málsins.
Ummaeli þau, sem ákærði er sak-
sóttur fyrir, hefur hann viðhaft um
síldarútvegsnefnd í heild og ein-
staka nefndarmenn, svo og fram-
kvæmdarstjóra, sem nefndin réð séri
Telja verður menn þessa opinbera
starfsmenn, þegar litlð er til starfs
þess og valds, sem þeim er fengið
með lögum nr. 74/1943.
Gegn mótmælum ákærða er eigi
sannað, að hann eigi hlut að fyrir-
sögn og undirfyrirsögn greinar þeirr
ar, sem ummæli þau eru tekin úr,
sem hann er sóttur til sakar fyrir.
Verður hann því eigi sakfelldur
vegna þeirra ummæla, sem þar
koma fram.
í héraðsdómi eru greind öll þau
ummæli, sem ákærði er sakaður um.
Eftirtalin ummæli þykja fara út fyr-
ir takmörk leyfilegrar gagnrýni og
Framh. á 2. síðu
Sllin friisig ideiliaua I Mor-
M DnW I Irjflsligri hirl
Fullfrúi Sfrídandi Frahba fsr sennílega saeli í
sfjóra nýlendoanna
Mlklar breytingar hafa verið gerðar á stjórn frönsku ný-
lendnanna í Norður-Afríku. Ráðið er Darlan stofnaði hefur ver-
ið leyst upp, og ný stjómamefnd mynduð, er hafa á yfirstjóra
allra mála nýlendnanna. 1 ráði þessu eiga sæti landstjórar ný-
lendnanna, en gert er ráð fyrir að fulltrúi frá stjóm Stríðandi
Frakka taki þar sæti. Giraud hershöfðingi er forseti ráðsins.
Ýmsar ráðstafanir hafa verið
gerðar, er benda til þess að tek-
in verði upp frjálsynd stjórnar-
stefna. Fasistasinnuð félög hafa
tísku fanga, sem hafðir eru í
fangaþúðum í Norður-Afríku
þúsundum saman, verður tekið
til meðferðar tafarlaust.
verið bönnuð, mál hinna póli-