Þjóðviljinn - 10.02.1943, Blaðsíða 2
ÞJÓfi V ILJ ÍN N
Miðvikudagur lO. febi’Rar 1,943.
*>
Bókaúfgáfa Menníngarsjóds
o$ Þjóðvinafélagsfns
Útgáfustjómin hefir ákveðið að félagsmenn fái á næstu ár-
um, auk Almanaksins og Andvara, Heimskringlu Snorra Sturlu-
sonar og íslendingasögur, úrvalsljóð eða sögur íslenzkra höfuð-
skálda, og í úrvali heimsbókmenntanna, þegar lokið er skáldsög-
unni Anna Karenina, þýðingu Sveinbjarnar Egilssonar á Illions-
og Ódysseifskviðu.
í hverju bindi af íslendingasögunum verður inngangur með
bókmenntalegum skýringum, æviágrip hvers skálds með úrvali
af verkum hans og með þýðingum Sveinbjarnar Egilssonar inn-
gangin-, skýringar landabréf og myndir.
Saga íslendinga verður seld eiris og nú gegn sérstöku á-
skriftargjaldi. t
Jónas Jónsson, Bogi Ólafsson, Ámi Pálsson,
Þorkell Jóhannesson, Guðmundur Finnbogason,
Barði Guðmundsson, Pálmi Hannesson.
IIIH iélai Berhsniliufdllis
heldur aðalfund í* Iðnó föstudaginn 12. febr. kl. 9 e. h.
DAGSKHÁ:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Lagabreytingar.
3. Önnur mál.
Reikningar félagsins liggja frammi í skrifst. félagsins frá 5—7.
STJÓRNIN.
/
Sund
S. R. R.
Æflis
verður í kvöld í Sundhöllinni kl. 8%. Keppt verður í eftir-
töldum vegalengdum:
50 m. skriðsimd 500 m. skriðsund
100 m. baksund 4x50 m. bringusund
100 m. bringusund f. drengi. 50 m. skriðsund f. drengi
50 m- bringusund, stúlkur innan 16 ára.
Spennandi keppni! Allir upp í höll!
SIGLINGAR
milli Bretlands og íslands halda áfram,
eins og að undanfömu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
sendingar sendist
Culliford’s Associated Li es, Ltd.
25 LONDON STREET,
FLEETWOOD.
Kaffísoluia
Hafnarsfraefí 16
Daglep
nýsoðin *tið, Ný egf,
soðín og hrá.
Kaffísalan
Hafnarstræti 16.
Óperubók.
Til skamms tíma hefúr það verið
tízka að skamma útvarpið fyrir
flutning sígildra tónverka.
Hannes á horninu og aðrir yfir-
spekingar þjóðarinnar hafa keppzt
um að fara háðsyrðum um „óperur
og symfóníur“ útvarpsins, enda
varla við að búast, að menn, sem
hafa fengið undanþágubíla, með
meiru, geti þreytt sínar blessuðu
hlustir með „óperu og symfóníu
gargi“.
En hvað sem því líður, þá er það
skoðun margra manna, að hin sí-
gilda hljómlist, sem útvarpið flytur,
sé ekki aðeíns það bezta, heldur það
langbezta í dagskrá þess. Hinu ber
svo ekki að neita, að við mundum
njóta óperanna betur ef við vissum
á þeim fyllri deili en við flestir vit-
um. Útvarpið hefur vissulega sýnt
nokkra viðleitni í þá átt, að kynna
okkur efni óperanna, höfunda þeirra
og sögulegan uppruna. Þetta er gert
með þeim kynningum, sem við og
við fylgja flutningi þessara tónverka,
en þetta er ekki fullnægjandi.
Gæti ekki útvarpið gefið út óperu-
bók, þar sem birt væri meginefni
og helzt orðréttir textar þeirra ópera
sem búizt er við að verði fluttar í
náinni framtíð? í slíkri bók þyrfti
að vera sagt nokkuð frá höfundum
óperanna, hin helztu listrænu ein-
kenni þeirra skýrð, o. fl. o. fl.
Þetta mundi hjálpa okkur, sem
unnum sígildri hljómlist, til að njóta
enn betur þess bezta, sem útvarpið
flytur, og þetta mundi vissulega
verða þjóðinni til menningarauka,
og drýgri en flesta grunar.
Forráðamenn útyarpsins ættu að
athuga þessa tillögu og reyna að
koma henni í framkvæmd í einni
eða annarri mynd.
Þingmenn! Gleymið ekki
bílferjunni yfir Hvalfjörð.
Vill ekki Bæjarpósturinrt vera svo
góður að færa þingmönnum þessar
línur.
Eg skrifaði í sumar í 89. tölubl.
Þjóðviljans allýtarlega grein um
nauðsyn þess áð byggð yrði full-
kötnin bílferja yfir Hvalfjörð, og
færði sterk rök fyrir því að slík
framkvæmd væri mjög aðkallandi.
Eg ætla ekki með línum þessum að
endurtaka það nú, sem ég sagði þá,
beldur aðeins að hreyfa málinu aft-
pr, ef það mætti verða til þess að
forráðamenn þjóðarinnar gleymdu
því ekki innan um aUt annað sem
þeir þurfa að hugsa um á þessum
alvarlegu tímum. Síðan hefur það
gerzt í málinu, að nokkru seinna rit-
uðu um 40 þingmenn þáverandi rik-
isstjórn og skoruðu á hana að láta
rannsaka möguleika fyrir því að
koma bílferju á Hvalfjörð, og bentu
á í því sambandi, að heppiiegt væri
að njóta aðstoðar þeirra amerísku
verkfræðinga, sem hér kynnu að
vera staddir á vegum herstjómar-
innar, og reynztu o’g þekkingu hefðu
á sUkum bílferjum í heimalandi
sínu. Nú væri mjög fróðlegt að vita
hvað gerzt hefur í þessu máli, og þá
að hvaða niðurstöðu komizt hefur
verið.
Það eru fjölda margir sem vona
að þessir 40 þingmenn, sem rituðu
ríkisstjóniinni í sumar, og sem flest-
Ir eru þingmenn ennþá, gangi eftir
svari, svo almenningur fái að vita
ura það. Það er mikiU áhúgi fyrir
þessu hjá fjölda fólks, en þó sér-
staklega hjá öllum bílstjórum og
bflaeigendinn inn allt land, því
reynslan er búin að kenna þeim hvað
Hvalfjarðarvegurinn kostar þó,
einnig að þingmennirnir láti málið
ekkl falla í djúp gleymskunnar og
sinnuleysisins, þótt ríkisstjórnin
hafi ef til vill ekki gert neitt í því.
Nú vr tooisitopjðL þoQor vweíð wr yð
ganga fró afgreiðslu fjórlaga fyrir
yíirstandandi ár, að taka upp í þessi
fjárlög fjárveitingu til þess, ef
nokkur kostur er á því að bílferjan
komi á næsta sumri, svo ekki verði
; hægt að kenna því um að ekki sé
til fjárveiting fyrir henni, eins og
oft hefur heyrzt þegar rætt hefur
verið um framkvæmd ýmissa'mála.
Hér er um að ræða allt í senn,
stórkostlega vegabót sem tengir höf
uðborg landsins og vegakerfi Suður-
landsundirlendisins saman við vega-
kerfi Borgarfjarðar héraðanna Vest-
ur-, Norður- og Austurlands, og þá
um leið af létt stórkostlegum og
margvíslegum flutningaerfiðleikum,
bæði á fólki og vörum, sem er og
hafa verið. sérstaklega á sumum
tímum árs, mjög tilfinnanlegir. Með
því pr bægt frá okkur þeirri ómenn-
ingu að hafa í nágrenni höfuðstað-
ai'ins, stundum alófæra og alltaf
hálfófæra, stórhættulega troðninga,
sem hanga utan i snarbröttum
fjallahlíðunum eða niðri í fjöru á svo
þýðingarmikilli samgönguleið sem
þessari, vegurinn styttist til stórra
muna og er langtum fljótfamari en
áður, og síðast en ekki sízt allur sá
sparnaður á tíma, bensíni, gúmmíi
og bifreiðum, sem verður við það
að komast á ferju yfir, er stórkost-
legri en svo að hann verði reiknað-
ur, því vjm leið og það er sparnaður
fyrir einstaklinga, er það sparnaður
fyrir þjóðarheildina, því allt slit og
eyðsla í sambandi við bifreiðar,
kemur fram í auknum og dýrum inn-
flutningsvörum. Því er hér með
skorað á þingmennina sem stóðu að
áskoruninni á ríkisstjómina I sum-
ar, að þeir endurtaki hana Æftur nú,
og samþykki fjárveitingu á fjárlög-
um 1943 til bílferju yfir Hvalfjörð.
Það er einnig vert til athugunar
ef það reynist óframkvæmanlegl að
koma ó fullkominni bílferju sökum
stríðs erfiðleika á meðan ó styrj-
öldinni stendur, hvort ekki væri
hægt með einhverjum ráðum að
koma á bráðabirgðaferju, sem flutt
gæti 1—2 hlaðnar bifreiðar í einu.
Það mundi bæta mikið úr brýnustu
þörfinni, þangað til stríðinu léttir,
og hægt er að stækka hana og end-
urbæta, svo að hún fullnægi flutn-
ingaþörf okkar á komandi árum,
sem alltaf mun aukast eftir því sem
tímar liða.
Fyrir heildina er þetta áhugamál,
menningarlegt atriði og fjárhagsleg-
ur ávinningur. Þess vegna segi ég
enn: Þingmenn! Gleymið ekki bíl-
ferjunni yfir Hvalíjörð.
Árni Guðmundsson, bílstjóri.
Hversu langt á vitleysan
að ganga.
Herra ritstjóri'
Ýmsa mun hafa furðað á hinni
nýmóðins háttvísi hins virðulega
„Menntamálaráðs“, er það tók sig
til að auglýsa stórfellda áukningu á
„útgáfustarfsemi“ sinni fyrir kom-
andi ár.
Nú er það auðvitað mál, út af
fyrir sig, að þessi sama „útgáfu-
starfsemi11 með öllu, sem henni hefur
verið samfara, getur naumast talizt
til þeirra fyrirbæra, sem þjóðlnni
eru til sæmdar, og hefði því að lik-
indum farið bezt á þvi, að hún hefði
heldur lítið um sig og fengi hægt
andlát. — En seniilega er of mikið
' heimtað af hinum vlrðulegu „Mennta
málaráðs“mönnum, ef ætlazt er til,
að þeir sjái og skilji iafn augljós
sannindi sjálíir. Hitt hljóta þeir aft-
ur á móti að vita, að nú standa
fyrir dyrum nýjar kosningar í
„Menntamálaráð“. Verður auglýs-
ingin, sem áður getur, því naumast
skilin nema á einn veg, að þeir
virðulegu herrar hugsi sér að þeír
séu þarna orðnir eilífir augnakarlar,
«is!»rt toöft Þurfi ttð Mto
hvernig slíkar kosningar kunni að
fara á Alþingi. Samt mun það nú
vera von flestra heiðarlegra manna,
að Alþingi meti auglýsingaaðferðir
núverandi „Menntamálaráðs“ að
maldegleikum og veiti hinum trúu
„ráðsmönnum" lausn í náð. — Þeir
eru búnir að stríða i ströngu og er
orðið hvfldar þörf — enda má telja
vonlaust, að viðleitni þeirra tíl að
„betra“ listamenn og aðra utan-
garðs-óþokka beri nokkurn árangur.
Og ætti þeim sjálfum að vera orðið
það ljóst. En því meiri furðu vekur
það, að sjá nú þessa virðulegu „frá-
farandi" vera að auglýsa afrekin,
sem þeir ætla að framkvæma í
„Menntamálaráði“ — á komandi ái'-
um.
Á annað skal einnig bent í sam-
bandi við þessa furðulegu auglýs-
ingu: „Menntamálaráð" auglýsir m.
a. nýja útgáfu á íslendingasögum,
sem nú eigi að hefjast á vegum
þess, og er helzt að skilja, að hún
eigj að vera samskonar og Fornrita.
útgáfan, sem nú starfar — eða með
öðrum. orðum eigi að vera samkeppn-
isfyrirtæki við hana. Eins og menn
vita, er Fomritaútgáfan í eðli sínu
opinbert fyrirtæki og er rekin með
stuðningi af almannafé. En samt
ætlar „Menntamálaráð" að stofna
til samkeppisútgáfu — fyrir al-
mannafé — auðvitað — um annað
er ekki að ræða þar. Það er því ætl-
azt til að hið opinbera fari þama
að keppa við sjálft sig. — Heyrzt
hefur, sem rök fyrjr þessarj fáran-
legu hugmynd, að bækur Fomrita-
útgáfunnar séu of dýrar fyrir al-
menning.
En nú verður manni að spyrja:
Hvað á vitleysan að ganga langt?
Getur þetta nú gengið lika, án þess
að Alþingi sjái hvert stefnir og taki
i taumana? Væri ekki nær að verja
einhverju ofurlitlu af þeirri fúlgu,
sem þetta fyrirhugaða fyrirtæki
„Menntamálaráðs" mundi kosta, til
þess að stýrkja fornritaútgáfu þá,
sem fyrir er, og lækka þá verð á
bókum hennar, séu þær of dýrar til
þess að almenningur geti eignazt
þær?
Eg spyr — og fleiri munu spyrja,
sem eru svo skilningssljóir, að þeir
geti ekki áttað sig ó þessari ráðs-
mennsku með fé ríkisins.
Skilur Alþingi ekki þann óvita-
skap, sem hér er verið að ráðgera?
Skilur þingið ekki enn, það sem
allur almenningur er löngu búinn
að átta sig á, að menn þeir, sem nú
skipa ineix-i hluta „Menntamála-
ráðs“, þurf a að fá lausn frá störf-
um.
„Vituð ér enn eða hvat?“
Kaupþingið.
iíc o® ir- • ~ —-
Þriðjud. 9./2,1943. Birt án ábyrgðar.
, a
i* f 3 í 3* i
I §• & © i
> > ft w Ö
5 Veðd. 12. fl. 105
5 — 11. £1. 105%
5 — 10. fl. 106
5 — 6. fl. 105%
4 Hitaveitubr. 99%
til Vestmannaeyja
og
Lv Ármannl
til Gjögurs og Djúpuvíkur í dag.
Tekið á móti flutningi í bæði
skipin til hádegis.
UttUUttU
w{*
tttttttt