Þjóðviljinn - 13.02.1943, Blaðsíða 3

WÖÐVH4JHIR
aí.oaaa»3
Ávarp frá stjórn fulltrúaráðs
verklýðsfélaganna í Reykjavík
Islenzki verkalýðurinn og þjóðin öll hefur fylgst af sívax*
andi áhuga með frelsisstriði því, er lýðræðisþjóðimar heyja ná
gegn kógunar og ofbeldisstefnu nazismans. tslenzku þjóðinni
hefur skilizt, að frelsi hennar og framtíð og öll örlög eru undir
því komin, að lýðræðisþjóðimar vinni fullnaðarsigur í þessum
hildarleik. Hún hefur því fyllzt djúpri samúð með þeim þjóð-
um, er nazistar hafa undirokað og hrundið út í ósegjanlegar
hörmungar, en jafnframt hefur hún lært að meta þá stórfeng-
legu og fómfreku baráttu, sem þjóðir Bandamanna heyja fyrir
frelsi alls mannkyns.
Vegna þessarar ótviræðu samúðar með málstað lýðræðisins
og þeirra þjóða, er berjast fyrir frelsins, vegna þess, að íslenzka
þjóðin hefur i skjóli þessarar baráttu komizt hjá mestu hörm-
ungum styrjaldarinnar, finnur hún til þeirrar siðferð'isskyldu
að sýna eitthvert merki þeirrar samúðar með þeim, sem orðið
hafa að þola þrautir og þjáningar í baráttunni. í þvf skyni
hafa Islendingar safnað hundruðum þúsimda króna handa frænd
þjóð vorri, Norðmönnum. Og í sama skyni hefur fulltrúaráð verk
lýðsfélaganna í Reykjavík ákveðið að hefjast handa um almenna
fjársöfnun handa Rauða krossi Sovétríkjanna
Þjóðlr Sovétríkjanna em meðal þeirra, sem mestu hafa
fórnað í styrjöldinni gegn nazismanum. Á þeim hefur megin-
þungi hinnar ægilegu sóknar fasistaherjanna hvilt. Tugir
* milljóna af alþýðu þessara þjóða hafa orðið að þola ógnarstjóm
og hryðjuverk nazísta. Þjóðir Sovétríkjanna hafa nú um skeið
orðið að neita sér um flestar nauðsynjar til þess að hægt væri
að birgja herinn til fullnustu. Þær skortir mat, kiæðnað, hjúkr-
unargögn og fleira. í annarri mestu borg landsins, Leníngrad,
hefur geisað hungursneyð vegna sextán mánaða umsáturs óvina-
hers. Þjáningar Sovétþjóðanna hafa eigi verið minni en fómir
þeirra, hetjudáðir og sigrar, sem vakið hafa aðdáun allra frjáls-
huga manna.
Tilgangurinn með söfnun þeirri, sem fulltrúaráð verklýðs-
félaganna gengst nú fyrir, er sá, að sýna nokkum lit á því að
vér kunnum að meta fómir þeirra, sem nú berjast I fremstu
viglínu, og viljum leggja nokkuð af mörkum til að draga örlltið
úr þjáningum þeirra.
I flestum öðrum frjálsum löndum hefur siík söfnun farið
fram og borið góðan árangur. Karlar og konur af öllum stéttum
og flokkum hafa tekið þar liöndum saman, og fremstar í söfn-
unarstarfinu hafa þær staðíð, kona Churclxills forsætisráðherra
Breta, kona Roosevelts Bandaríkjaforseta og aðrar heimsfrægar
konur. Þessi samtök hafa með f jársöfnun sinni bjargað þúsund-
um mannslifa.
þótt fulltrúaráð verklýðsfélaganna hefji þessa fjársöfn
un hanria Rauða krossi Sovétríkjanna, er öllum öðrum sam-
tökum svo og hverjum einstaklingi heimil hlutdeild í hennL
Forseti brezka verkamannasambandsins hefur tjáð sig fúsan til
að koma áleiðis þvi fé, er safnað verður.
Vér heftnm á aHan verkalýð íslands að taka sem almennast-
an þátt í fjársöínun þessari.
Vér faeítxim á alla íslenzku þjóðina að láta nokkuð af hen.
rakna og votta með þvi hetjulegri og fórnfrekri baráttu Sovév
þjóðanna samúð sina.
Stjóm
Fulltrúaráðs verklýðsfélaganna
í Reykjavík.

Flelnr WAUi nn afgreltt
Eftir að þingmenn úr öllum flokkum nema Sósíalista-
flokknum höfðu nærri eyðilagt fiskveiðasjóðsfrum-
varpið í efri deild, tókst sósialistum að bjarga málinu
aftur f neðri deild.
Laugarclagur 1.3. febrúar 1943.
|l!ð«IVlUINN
Útgefandi:
Someiningarflokkur alþý/u
Sósialistaflakkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeireson (áb )
fiigfós SigurbjartarsAC
Rit<«tióm:
Garðorstrceti 17 — Vílti gaprent
Sími 2270.
\fgreiösla og auglýsingr skrif-
stofa, Austurstræti 12 (1.
fiími 2184
Vlkingsprent h. f. GarSa<strœti 17
Nú er eftir yðvarr
hlutur
Söfnunin til ágóða fyrir
Rauða kross Sovétríkjanna
hefst í dag. Verkalýðsfélögin
í Reykjavík hefjast handa.
Og það mun sýna sig, að
þorri þjóðarinnar mun taka
imdir þá viðleitni, sem hér er
hafin.
Hvergi hefur þýzka herbákn
ið valdið ægilegri eyðilegg-
Ingum en í Sovétríkjunum.
Vér minnumst þess íslend-
ingar, að þegar nazistaherinn
réðist á Sovétríkin, þá var um
það fyrir hann að velja að
ráðast á þau — austur á bóg-
inn, — eða heíja úrslitaárás
í vesturátt, á England og. ís-
land. Vér vitum hvað vor hefði
beðið þá.
Engar þjóðir hafa hugrakk-
ar mætt ógnum nazismans
en þjóöir Sovétríkjanna og
hefm þó ekki skort hugrekkið
hjá Norðmönnum, Serbum
eða mörgum öðrum þjóðum.
Engar þjóðir hafa fómaö
jafn hiklaust og djarft sem
Sovétþjóöirnar, til þess að sig
urinn vinníst í þessari styrj-
öid.
Þegar rússneski bóndinn
kveikir í húsinu stnu tii þess
aö þýzkir hermenn fái þar
hvergi skjól, — þegar akram-
h- eru sviðnir, ef ekki tekst aö
koma konúnu burtu í tíma, tíl
þess aö nazistarnir fái þar
ekki mat, — þegar þúsxuidir
og aftur þúsimdir manna og
icvenna, sem ekki komust und-
an, leggjast út í skóginn, til
þess aö heyja skæruhernaðinn
gegn Þjóðverjunum, — þegar
Dneprostroj er sprengt í loffc
upp, — þegar helmingurimi
af íbúxun Leningrads fómar
lífinu fremur en gefasfc upp,
— er þá ekki veriö að fremja
slíkar hetjudáðir fómfýslnnar,
Hð hverri einustu þjóð, sem
r'relsi ann, ber að sýna sifVnm
nönnum samúð sína og virð-
igu ^ verki án tilllte tdl þess,
iivaða skoðanir menn hafa.
Og svo afrekið mikla við
ntalingrad, — vörnin óviðjafn
rnlega, sem barg öllu mann-
kyninu frá lengfi sfcyrjöld og
hugsanlegum heimssigri naz-
ismans, — ekki mun það sfður
koma við oss íslendinga, en
í ðrar þjóðir.
Fátfc hefur slfk áhrif á oss
islendmga, sem drenglund,
fómfýsi og tryggð, — það eru
dyggðir, sem vér frá upphafi
tUveru vorrar, sem þjóöar höf-
um lært að fcigna.
Frá bamæsku höfum vór
lært að dázt að tryggð Þóröar
Káxasonax, er hann vildi held-
ux brenna inni meö fóstru
sinni og fóstra en skilja viö
þau. Drenglund Ingjaldar í
Hergiisey stendiu enn fýrir
hugskotssjónum vorum, sem
, eitthvert glæsilegasta for-
daami, er vér þekkjum. Vöra
Grettis og fómfýsi Illuga er
skáldum enn yrkisefnl
Og enn lifir þessi andi meo
þjóð vorri. Hetjiunar á blóði
stokknum Fróða, — særöar og
deyjandi undan kúlum naz-
ista, eða þeii', sem aeðrulausirj
dóu á Reykjaborginni — sýna
oss, að það eru engir ættlerar,
sem byggja nú þetta land. |
Og nú er drengiund, tryggö-i
og fómfýsi, sýnd í ríkari mæli|
en nokkru sinni hefur þegar:
þekkst. af hálfu þjóða þeirrav ,
er byggja Sovétríkin. , f
Á þá að standa á oss íslend-
ingum að sýna þeim vott um
I frumvarpi því um fiski-
veiðasjóð, er legið hefur fyrir
Alþingi er gert ráð fyrir þrem-
ur megin breytingum til veru-
legra bóta frá núgildandi lög-
xun.
1. Tekjur fiskiveiðasjóðs
verða stór auknai’, þar sem í
hann á að renna allt útflutn-
ingsgjaldið af sjávarafuröum
er fram að þessu hefur runnið
í ríkissjóði. S. 1. ár mun þetta
gjald hafa numið rúmum 2
millj. króna.
2. Útlánsvextir sjóðsins eiga
að lækka úr 414% í 3%.
3. Ríkissjóður á að leggja 2
millj. kr. í sérstaka deild inn-
an sjóöins til styrkveitinga úr
á byggingu fiskibáta.
Með atkvæðum nokkurra
Sjálfstæðismana og Framsókn
annanna var samþ. í efri deild
að hækka aftur útlánsvextina,
frá því sem n. d. hafði ákveð-
ið þá, — úr 3% upp í 4%.
Allir þingmenn Sósíalistafl.
greiddu atkv. gegn þessarí
breytingu. Þingmenn þessars
sömu flokka og auk þeirra A1
þýðufl. samþykktu auk þessa
að breyta því ákvæði, að full-
trúar sjómanna og útgeröar-
manna úthlutuðu bátabygg-
ingastyrkjunum eftir ákveðn-
um reglum, sem þar yrðu um
settai'. En í stað þess samþ.
þeir, gegn atkv. sósialista áö
fela bankastjórum Útvegs-
bankans að úthluta styrkjun-
um.
Öllum má vera það ljóst, að
sú tilhögun að fela sömu aðil r
um að úthluta styrkjum tilf
útgerðarmanna, og þeim serrí
íána eiga útgerðarmönnum o:|
dga við þá margvísleg skulda E
skipti, — er alveg fyrir neðar f
allar hellur. Auðvitað er stór!
hætt á þvi, að þeir aðilar, sen |
'oankinn er kominn í fjárhagí j
’ega hættu með, fái fyrst or ,
'remst styrkina. Með þessu á
kvæði vai* spillingunni boðic
hedm.
í þessu sambandi er rétt a‘
minnast þess, að það er unc Bj
arleg umhyggja fyrir útgn p
og sjómönnum, sem Aiþýðufl.-
menn bera, er þeir greiða at-
kvæði gegn þvi, að fulltrúar
útgm. og sjómanna skuli út-
hlute. sfcyrkjunum. í tillögu
sósíaiista var Iagt til að 3
menn úthlutuöu styrkjunum,
einn frá Farmanna- og fiski-
mannasambandinu (sá yrði
fulltrúi yfirmanna á skipun-
vél-
stj.), annar frá Flskifélagi ís-
lands (fulltrúi útgm.) og sá
þriðji frá Alþýðusambandinu,
sem fulltrúi sjómannanna.
Þegai- t. d. þannig hafði
hækkað vexina og falið
þeim aðila úthlutun styrkj-
anna, sem sízt mátti, þá gerðu
sósíalistar tilraim til að bjarga
málinu, en ekki til að draga
málið eiiis og Alþbl. er að
fleiprað með.
Tillaga sú, er m.' d. samþ'
með eins atkv. meíri hluta var
um þaö, aö breyta því ákvæð'i
að veita styiki úr sjóðnum, en
í stað þess' skyldi veita vaxta-
laus lán og afborgunarlaus
fyrstu 5 árin. Vaxtalaus lán
koma aö sömu notum og styrk
irnir, en útiloka margvíslega
misnotkun, sem styrkjaleiðin
oftast heftu’ í för með sér. Ef
fiskiveiðasjóðsfrumv. verður
samþykkt í e„ d. eins og það
nú liggur fyrir verður þaö út-
geröinni til mikils stuðnings.
Þá ættu t, d. allir þeir, sem
byggja fiskibáta í ár að geta
fengið 1. veðsréttarlán úr
sjóðnum, sem nemur 50—60%
af byggingarkostnaði. Auk
þess geta þeir fengið 2. og 3.
veðréttarlán 25% af bygging-
arkostnaðinum, vaxalaust í 10
ír og afborgunarlaust í 5 ár.
Með þessu má telja að skilyi'öi
fcil þess að ráöast í bátabygg-
ingu haii vexáð stórkostlega
bætt og afleiðing þess mun
veröa sú, að ráðist verður í
fleiri bátabyggingar en að
ondanförnu.
Það eru því alger ósannindi
hjá Alþ.bl., er það segir að
eyöilagt hafi verið ágætt mál,
meö þeirri breytingu að á-
kveða yaxtalaus lán 1 stað
úyrkja úi' fiskiveiðasjóði.
Styrkjapólitíkin hefur leitt
n.óg illt af sér að undanfömu
í okkar landi, þó enn sé ekki
haldið áfram á þeixri braut.
Útgerðin þarfnast ekki styrkja.
hún þarfnast eðlilegra og
sanngjamra starfsmöguleika.
Útgerðin þarf að losna við
okurvexti, og önnur ókjör, sem
braskaralýður landsins leggur
henni á herðar. Til þess að
báta- og skipabyggingar haldi
hér áfram og aukist frá því,
sem verið hefur að undan-
fömu þarf að skapa mögu-
leika fyi’ir þá, sem við útgerð
fást til þess að koma sér upp
bátum og skipum, gera þeim
kleift að komast yfir hinnháa
Framhald á 4. síðu.
múð vora í verki?
- Nei, slíkt má aldrei skiDsti.. stvrim