Þjóðviljinn - 14.02.1943, Blaðsíða 2

2
TILKYNNING
Hemaðaryfirvöldin hafa tilkynnt að krafist verði
nýrra vegabréfa til aðgangs að herbúðum og hemaðar-
svæðum frá 1. marz 1943 að telja. Afhending þessara
u veg : .iefst 15. febrúar. Frá og með 1. marz
■ ?rðor ekkjrt vegabréf, útgefið f /rir 15. febrúar, tekið
gílt. Allir íslendingar sem nú hafa hin hvítu vegabréf
frá setuliðinu („CIVILIAN EMPLOYEES IDENTITY
CARD“) eru alvarlega áminntir að skila þeim á
Vinnuskrifstofuna, Hafnarstræti 21, Reykjavík, eins
fljótt og hægt er eftir 15. febrúar. Beiðnir um hin nýju
vegabréf má leggja inn hvenær sem er.
Öllum vegabréfum skal skilað þegar þeirra er
eigi þörf lengur; þetta á við um öll setuliðsvegabréf
útgefin eftir 10. maí, 1940. Ef vegabréf hefur tapast
skal eigandi þess strax tilkynna það Vinnuskrifstof-
unni.
Þegar setuliðsvinna er fyrir hendi, mimu þeir sitja
fyrir um vinnu, sem hafa gætt þess að skila vegabréf-
um sínum.
Nú er hún komin út bókin, sem
GILS GUÐMUNDSSON skrásetti:
„Frá yztu ncsjum"
Skemmtilegar og fróðlegar sagnir frá Vestfjörðum.
BÓKAVERZLUN ÍSAFOLDAR
og ÚTIBÚ, LAUGAVEG 13.
TILKYNNING
Að margendurteknu tilefni viljum við taka það fram að
Teíknísfofa okkar
er á Laugavegi 64
HÚN ER OPIN DAGLEGA KL. 10—12 OG 3—5, SÍMI 4196
og eins og að unianfömu tökum við að okkur allskonar
HÚSATEIKNINGAR og önnur HÚSAMEISTARASTÖRF. —
GÍSLI HALLDÓRSSON
3.GVALDI THO DARSON
. ^ddddd
D*ö*en
nýsodm >vid. Ny
sodin og hrá.
Kaffísalan
Haínarstræti li>.
maaaöDaaDana
KRAKKA VANTAR
t DDDDDDDDDDDD
l Gullmunir
hatidimnfr — - vnndaðir
iteinhringar. plötuhringar
o. m. fl.
Trúlofunarhringar
alltaf fyrirliggjandi.
Aðalbjöm Pétursson.
gullsm., Hverfisgötu 90.
Sími ífyrst um sinn) 4803
atanantaQaQDDD
Toii^s V’ð af,rrei'ðs]una Austurstræti 12, sími 2184
tu* skj ^ra i^jóoviljann tíl kaupenda.
ÞJÖSVitiJTNN
CUGL’JQT pLKH MLvi'Vm
Bæjarrekstur bíóanna.
Á fundi bæjarráðs á föstudaginn
var ákveðið að borgarstjórinn skyldi
ieita samninga við eigendur Gamla-
•g Nýja Bíós, um lcaup á þessum
óignum í samræmi við samþykkt síð
asta fundar bæjarstjSrnar.
Ekki þykir sennilegt að samningar
takist, og kemur þá til kasta Alþing-
is að veita bænum eignamáms heim-
iid. Fyrir Alþingi liggur nú frum-
varp um bæjarrekstur kvikmynda-
húss á Siglufirði. Komin er fram
breytingartillaga við frumvarpið, í
. á átt, að það nái til allra bæjarfé-
'aga, og virðist nú eðlilegast að því
erði komið í það horf, að bæjar-
'élögunum verði gefin heimild til að
taka eignarn’mi þau kvikmyndahús,
sem nú eru einstaklings eign.
þá menn, sem líta á skáldin og list'a-
mennina sem styrkþega ríkisins.
Skortir ekki almikið á að þessir
menn kunni að meta þau verðmæti,
sem þjóðinni eru hvað dýrmætust?
Lifa þessir menn ekki í hugmynda
heima liðins tima, eru þetta ekki eins
konar eftirlegukindur, sem ekki
skilja samtíð sína, og brestur vit og
vilja til að meta bókmenntir og list-
ir sem vert er?
„Verður er verkamaðurinn laun-
anna“, segir gamalt orðtæki, og satt
er það. Ekki skiptir það miklu í
þessu sambandi, hvort hann sækir á
sjóinn, erjar landið eða vinnur á akri
unna fögru lista. Allt eru þetta þörf
verk, og verðskuldalaun, og þeir,
sem þau ynna af hendi, eiga vissu-
lega rétt á sínum hluta af afrakstri
þjóðarbúsins, rétt á launum. Þeir,
__ Sunnudagur 14, febrúar 1943.
^ ;em vinna á akri listarinnar, eru
kki i þjonustu neinna einstaklinga
ða félaga, sem telja sig hafa hag
af að kaupa vinnuafl þeirra. Nei,
, peir vinna fyrir þjóðarheildina, fyrst
alla sem einn og einn sem alla. Þjóð-
inni ber því að greiða þeim launin,
ríkið á að borga þeim laun, ekki af
náð, ekki með eftirtölum. Það á ekki
að velja þeim hið auðmýkjandi heiti
styrkþegar. Nei, það á að greiða
þeim laun, af því að verkamaður-
mn er verður launanna.
Strax eða síðar.
Fyrir Alþingi liggur tillaga um að
ríkið greiði 350 þús. kr. í Noregs-
söfnunina, en fé það, sem til þess-
arar söfnunar fer, verður geymt og
fyrst afhent Norðmönnum að stríð-
inu loknu. Þingmenn úr Sósíalista-
flokknum bera fram breytingartil-
lögu um að féð skuli afhent Norð-
mönnum nú þegar, án allra skil-
yrða um hversu því verði varið.
Vonandi fallast meiri hluti þing-
manna á þetta, því Norðmenn þurfa
á fé að halda nú, það sýnir þeim
viðleitni til hjálpar strax. Það má
ekki bíða síðari tíma.
Til athugunar fyrir
almenning.
Það er vissa fyrir að megin þorri
bæjarbúa telur rétt og eðlilegt að
bærinn reki kvikmyndahús, og ein-
staklingar geri það ekki. Það orkar
ekki tvímælis, að almenningur, hvar
sem er á landinu, álítur rekstur þess
ara fyrirtækja eigi að vera í hönd-
um hins opinbera á einn eða annan
hátt. Innan skamms kemur það í
ljós, hvaða alþingismenn verða að
þessu leyti í samræmi við vilja
íjöldans, og hverjir gera talsmenn
þeirra örfáu einstaklinga, sem grætt
hafa og græða vilja stórfé á rekstri
kivkmyndahúsa.
Afstaða þingmanna Sósíalista-
flokksins og Alþýðuflokksins er öll-
um kunn, þeir munu allir sem einn
leggja lið sitt til þess að rekstur
kvikmyndahúsanna komizt í hendur
hins oþinbera.
Sennilegt er að Framsóknarflokk-
urinn hallist á sömu sveif. En hvað
gerir flokkur allra stétta — Sjálf-
stæðisflokkurinn?
Eigendur kvikmyndahúsanna
skyldu þó aldrei reynast ígildi allra
-íétta í augum þingmanna þessa
virðulega flokks?
Þetta er til athugunar fyrir almenn
ing, Þjóðviljinn mun gefa lesendum
sínum tækifæri ó að fylgjast með
afstöðu hvers einasta þingmanns til
þessa máls. Þeir munu fyrr eða
seinna verða að sýna við nafnakall
hvort þeir meta meira hag og vilja
almennings eða hag og vilja bíóeig-
endanna.
Laun eða styrkir.
Það er mikið talað um afstöðu
ríkisvaldsins til skálda og lista-
manna. í því sambandi tala sumir
um laun til þessara manna, aðrir
tala um styrk, og orðið styrkþegi
er ósjaldan viðhaft um skáld og
listamenn í sölum Alþingis og víðar.
Hvað verður með sanni sagt um
>o^oooo-oooooooooo
Karmanriafdf
gód ódýr
Verzlun H. Toft
Skólavörðustíg 5
Sími 1035
ooooooooooooooooo
DDDDDDDDDDDD
Munið
Kaffisöluna
Haffiarstrnefí 16

Atkvæððgreiðslan um fjárlðgin
Framhald af 1. síðu.
Nú flytja, allir þingmenn
Reykjavíkinga, nema Jakob
Möller, breytingartillögu viö'
fjárlögin um aö ríkiö leggi og
fram 600 þús. kr. í þessu
skyni (til vara: 300 þús. kr.).
Hér er á feröinni eitthvert
sjálfsagöasta . velferöarmál,
sem hægt er aö hugsa sér.
Ríkiö er að ráöstafa mestu
tekjum sem þaö hefur nokk-
ur sinni haft til umráða. Það
veröur einn prófsteinninn á
réttlætið í þeirri ráöstöfun,
hvemig þessu- máli reiöir af
á morgun.
Til atvinnuaukningar
Þá er lagt til af hálfu Sós-
íalistaílokksins aö verja einni
milljón króna meira en nú er
æ-aö til atvinnuaukningar.
Yrði sú upphæö þá alls IVz
milljón kr. og ætti ríkisstjórn-
in aö’ ráöstafa henni í sam-
ráöi viö bæjar- og sveitastjórn
ir, en hinsvegar heföi yfir-
framfærslunefndin, sem kosin
var samkv. höggormsfrum-
varpinu hér á árunum, ekk-
ert með hana að gera.
Þetta fé ætti aö vera eins-
konar trygging gegn atvinnu-
leysi á þessu ári og geymast
til næsta árs, ef engin þörf
yrði fyrir það’ í ár.
Fávitahæli.
Þá liggur fyrir tillaga frá
Sósíalistaflokknurr^ um fjár-
framlag til þess aö koma upp
fávitahæli. Er þess mikil þörf
og eindregin ósk frá barna-
vemamefnd áð undinn sé
bráöur bugur að því.
Slysavamir.
Þeir Einar Olgeirsson, Guö-
mundur I. GuÖmundsson og
Sigurður Guðnason bera fram
tillgu um aö hækka framlagið
til slysavarna úr 35 þús. upp
í 100 þús kr.
Þaö þarf ekki aö minna á
hve nauðsynleg starfsemi
Slysavarnafélagsins er og
hver skylda hvílir á heröum
ríkisinfi að gera eitthvað veru-
legt til þess aö efla slysavam-
irnar. Framlag eins og 100
þús. kr. er það minnsta, sem
Alþingi getur veriö þekkt fyr-
ir aö láta. Þaö er til lítils aö
tala fagurlega um hætturnar
á sjónum og hugprýði sjó-
manna vorra og gera svo lítiö
sem ekkert í verki til þess aö
draga eitthvaö úr þessum
hættum.
Ýmsar fleiri breytingatil-
lögur mætti nefna, en þaö
veröur aö bíöa unz skýrt verö
ur frá endanlegum afdrifum
þeirra.
Alveg sérstaklega hörð átök
verða um tvö atriði í sam-
bandi viö afgreiöslu fjárlag-
anna:
AnnaÖ er að fella niöur þá
heimild ríkisstjórnarinnar aö
mega lækka þau útgjöld rík-
issjóös, sem aðeins eru lög-
bundin í fjárlögum (þ. e. verk
legu framkvæmdirnar o. fl.)
um 35%. ef henni þykir þess
þörf vegna of lítilla tekna.
Meirihluti fjárveitinganefnd-
ar samþykkti að fella þessa
heimild niður og setja í staö-
inn ákvæöi um aö leggja
mætti fé, sem ætlaö er til
verklegra framkvæmda, til
hliöar, ef ókleift reyndist aö
vinna þær vegna efnisskorts
eöa vöntunar á vinnuafli. —
Þeir Jónas frá Hriflu og P.
Ottesen voru mjög andstæöir
þessari samþykkt nefndarinn-
ar og flytja allskonar breyt-
ingatillögur til þess aö reyna
aö eyðileggja hana.
Hitt málið eru framlögin til
bókmennta, lista og vísinda.
Þjcðin biöur úrslitanna um
fjárlögin meö eftirvæntingu.
Hún ætlast til þess aö þing-
I menn sýni nú í verki ábyrgö-
J artilfinningu sína gagnvart
fólkinu, gagnvart kjósendum
þeirra. En afturhaldið heimt-
ar af þinginu „ábyrgöartil-
finningu “gagnvart pyngju
stórgróðamannanna. Aftur-
haldið vill láta velíeröarmál
fólksins sitja á hakanum, svo
þeir geti byggt sér luxusvillur
og lifaö í óhófi. — ViÖ sjáum
brátt hvor ábyrgðartilfinning-
í in er ríkari.