Þjóðviljinn - 18.02.1943, Blaðsíða 2
2
Þ J Ó Ð V IL J IN JSI
Fimmtudagur 18. febr. 1943.
ATMUGASEMD
Eftirfarandi athugasemd
hefur Þjóöviljanum borizt frá
sænska sendiráðinu.
„Flytja Þjóðverjar her yfir
Svíþjóð til austurvígstöðv-
anna með leyfi Svía?“, spyr
Þjóöviljinn í dveggja dálka
fyrirögn á laugardaginn og
vitnar í Göteborgs Handels-
och Sjöfartstidning eftir
norska útvarpinu frá London.
Sænska sendiráðið hefur aö-
stöðu til pess að róa Þjóövilj-
ann og lesendur hans í þessu
efni. Enginn þýzkur her er
fluttur meö eöa án leyfis
sænsku stjórnarinnar um Sví-
þjóð til austurvígstöövanna
eð'a nokkuð annaö.
ÞjóÖviljinn viröist ekki hafa
veitt því eftirtekt, aö þetta
stóra, sænska blað, sem vitn-
að er í, hefur þi'ásinnis í
meira en eitt og hálft ár end-
aianannnnsnna
Gulimunir
handimnir — vandaðir
Steinhringar, plötuhringar
o. m. fl.
Trúlofunarhringar
alltaf fyrirliggjandi.
Aðalbjöm Pétursson,
gullsm., Hverfisgötu 90.
Sími (fyrst um sinn) 4503.
an&Kttnhnn'Cízitt
Daglega
nýsoðín svíð. Ný egg,
soðln og hrá.
Kaffísaðan
Hafnarstræti 16.
öiaaisisöisai;: -..-aia
mrrn 11 .-n
L.v. Svcrrir
Tökum á móti flutningi til
Vestmannaeyja fram til há-
degis í daag.
'urtCKio uyxgjur um iiutning
pyz±ia nerxyiKisms, sem ao
ueioni xiimsKu stjornarinnar
og meo ieyn sænsKU stjorn-
arinnar var íiuct ira iNoregi
ui í'innianas sumanö íyn,
par eo övimn var pao hags-
munamai ao ircussar næou
tínKi voiamn i ií inniancLi. Þao
er neinnega peua neriyiKi.
sem urn er aö ræoa.
Viö þetta tæKiræri lýsti
sænsKa stjornm opinDeritíga
ynr pvi, ao nún neioi meo
uiiiti ul sérscaKrar aiscoou
tíVipjoöar gagnvart Fimiianai
viKto ao þessu ieýci Ira hiut-
ieysisstefnu smni. totjomin var
| hKa reióuDúin aó taKa aíleio-
ingunum, ef þær yröu ein-
hverjar. Svo varö þo ekki, og
nú er þaö varla nokkur ann-
ar en ritstjori sænska blaðs-
; ins, er vitnaö var í, sem, með
! aðstoö’ norska ‘útvarpsins irá
! London, sér um aö þessi at-
I buröur hverfi ekki meö öllu
í gleymsku.
Aö því er Þjóöviljinn segir
staöhæfir Göteborgs Handels-
tidning enn fremur, að þýzk
um her hafi veriö leyft að
fara um SvíþjóÖ til Noregs
og frá Noregi. Hér er einnig
rnn gamla sögu aö ræöa, sem
borin er fram í aödróttunar-
skyni. Sænska stjórnin hefur
aldrei leyft þýzkum hersveit-
um aö fara um Svíþjóó til
Noregs eöa frá Noregi, heldur
heiur hún ávallt vísaö ein-
dregiö á bug öllum kröfum
Þjóöverja í þessu efni. Þegar
styrjöldinni var lokið í Nor-
egi sumariö 1940, og her
bandamanna var farinn úr
landi, féllst sænska stjórnin
þó á, aö þýzkir hermenn
fengju að fara vopnlausir í
orlofsferö til heimalandsins
um Svíþjóö undir ströngu eft
irliti sænska hersins. Þessii
hermenn fengu síöan aö fara
aftur til Noregs á sama hátt.
Þaö er auöskiliö aö þessar or-
lofsferðir hafa hvorki haft
neina hernaðarlega þýðingu
né heldur brotið í bág við al-
þjóða hlutleysislög, þótt þær
hafi ekki í sjálfu sér verið
sérstaklega geðfeíldar.
Þannig er þessu háttaö
með þýzka herinn. sem flutt-
ur hefur verið til Noregs ° og
frá Noregi um SvíþjóÖ.
Sænska Sendiráðið.
Aðvðrnn
Það tilkynnist hérmeð öllum viðskiptavinum okk-
ar, að frá og með 17 þ. m. að telja, inniheldur benzín
það, sem við seljum, blý, og má aðeins nota það á
hreyfla. Menn eru því varaðir við að nota það til ann-
arra hluta, eins og t. d. við áhalda- eða fatahreinsun.
Einkum ber að forðast, að benzínið komizt í opin sár
eða að menn sjúgi það upp í sig.
H.f. „Shell“ á íslandi.
Olíuverzlun íslands h.f.
Hið íslenzka steinolíuhlutafélag.
Barnaskólar og villur
Við Túngötuna stendur nýreist
villa, sem sennilega hefur kostað
fimm til sex hundruð þúsundir
króna. 1 þessari villu búa öldruð
hjón ein síns liðs. Við Hávallagötu
stendur önnur villa. álíka. Hún er
reist fyrir fé íslenzkra samvinnu-
manna, þar býr Jónas Jónsson, mað-
urinn, sem eitt sinn réðist fastast á
óhóf og prjál yfirstéttarinnar.
Það eru kaldhæðin örlög, sem
valda því, að baráttulaun hans skuli
I vera hátíðleg upphafning til þess
mesta prjáls og’óhófs, hvað húsnseði
snertir, sem þekkist hér í bæ.
Ekki hafa yfirvöld bæjar eða ríkis
séð ástæðu til að hindra að villur
j væru reistar fyrir einstaka menn,
j sem kostuðu um eða yfir hálfa millj-
j ón, síður en svo. En það kom annað
hljóð í strokkinn, þegar um það var
j rætt á Alþingi, að verja 400 þús. kr.
j til að byggja bamaskóla í sveitum,
\ þá fundu sömu mennirnir, sem enga
ástæðu hafa séð til að hindra villu-
byggingarnar, hvöt hjá sér til að
skerast í leik. Að byggja barnaskóla
í sveitum fyrir álíka upphæð eins
og villurnar við Túngötu og Hávalla-
götu kosta hvor um sig, það var að
þeirra dómi óhæfa sem varð að
stöðva, 250 þúsund, það var hámark
þeirrar rausnar, sem þeir gátu hugs-
að sér að ríkið sýndi gagnvart menn-
ingarmálum dreifbýlsins.
Okrið á skemmti- og veit-
ingastöðum bæjarins
Herra ritstjóri!
Við lifum nú á afarmerkilegum
tímum, frá sumra sjónarmiði alveg
óskiljanlegum. í>etta óskiljanlega
birtist í því, að allir vinnandi menn
geta keypt það nauðsynlegasta til
fæðis og klæðis. Sumir telja þetta
vorboða nýrrar aldar í mannkyns-
sögunni. /Betur að svo væri, en engar
spár rætast óhugsaðar.
Þetta óskiljanlega merkir eins og
stendur ekki annað en það, að nú
stendur yfir sláturtíð hjá auðvald-
inu, í mátulegri fjarlægð frá okkur.
Orðið sláturtíð hjá okkur ber í sér
angan ósaddra manna, í aldir fram.
Við höfum átt tvær stórhátíðir, jólin
og sláturtíðina, þá fengu jafnvel þeir
aumustu fylli sína.
En sláturtíðin og jólin hafa aðeins
verið vinjar í hungursögu okkar og
svö getur orðið enn. í þjóðskipulagi
því sem nú ríkir, virðist ekki annar
mögujeiki til að magafylla heila
þjóð, en að einhversstaðar sé fólk
rekið saman í hópa og því slátrað
eftir nýjustu tækni, og þeir sém eft-
ir lifa á sömu slóðum píndir and-
lega og líkamlega, eftir vísindaleg-
um leiðum.
Þeim sem finnst þetta öfgar, ættu
að hugsa áður en þeir tala.
Það er satt, að íslenzk alþýða var
orðin langsoltin, enda virðist hún
vera ginkeypt fyrir þeirri falsfylli,
sem hún að undanförnu hefur öðl-
azt: Hún virðist jafnvel trúa því, að
þetta sé sjálfvirk fylli.
Næstu mánuðir skera úr um þetta.
Jú, við höfum fengið stjórn nærri
því utan við þjóðina, þó ekki nógu
fjarlæga til að minna á guðsstjórn.
Það er komið eftirlit með öllum sköp
uðum hlutum. Enginn má okra, og
gott ef allur mannamunur þurrkast
ekki út. Nú á að taka af þeim ríku.
Ekkert af hinum, nema þá grunn-
kaupshækkanir, sjálfsagða skatta og
kannske dýrtíðaruppbót að ein-
hverju leyti, en slíkt er nú ekki telj-
andi í augum þeirra óhugsandi.
Eg ætla þá að komast að fyrirsögn
inni, sem er aðeins eitt dæmi um
hvernig allt þetta verkar og á eftir
að verka.
Fjöldinn af vinnandi fólki, sem
ekki getur misst heilan dag í að ná
sér í aðgöngumiða að bíói, leikhúsi
•eða einhverjum skemmtunum, þarf „
að kaupa þá okurverði sem er þegar ‘
kunnugt. Ekkert virðist gert til að
iétta þessu af.
Þa skreppur maður á veitingahús-
in, svona i gamni:
Bjóríiaskan kostar 3 kr. til 3,25,
heiiasoiuvero 55 aurar. Sitron kostar
3 kr. tii 3.25, heildsoiuverð 35 aurar.
Aörir gosdrykkir kosta 3 kr. tii 3.25,
heiidsoiuvero 45 aurar. iVioiakaffi 3
kr. Kaili með brauúi 4 kr. IViig minn-
ir að haif sneið af smuröu brauði sé
50 au., annars skiptir það engu máli.
Nu heidur kannske einhver fróm
sál að nú sé hún sioppin. Nei, fyrir-
geíiö þér. Þú færö ekki að borða
þetta sem þú heíur borgað, nema
ieggja með því 15% af verömu. Og
ennþa er ekki óli noti úti. Nýríki
maöurinn geíur 50 % og kannske
meira í þjóríé. Þjónninn er auðvitað
mannþekkjari. Honum sézt kannske
yíir mig sem hann sér út úr 15%,
og kannske með ólund. Hann er all-
ur á hjólum í kringum 50 % mann-
inn, þó hann sýni honum takmarka-
lausa mannfyrirlitningu. Nú er ég
þarna inni með vinum mínum, kann-
ske stúlkunni minni. Til þess að ekki
komi hundur í íélagsskapmn, neyð-
ist ég til að þurrka snöggvast af mér
15 % merkið, og hagá mér sam-
kvæmt reglu þess nýríka.
Það er höfuðsmán að veitinga-
húsaeigendur skuli fram á þennan
dag losna við að greiða sínu fólki
kaup eins og aðrir vinnuveitendur,
heldur J.áta fólkið betla fyrir sig
kaupið. Þetta er alveg hliðstætt við
það, að rónar með hristingshiksta,
hanga á fólki á götum úti og biðja
það um túkall.
Þetta er skipulagt þrælahald. Á
einu veitingahúsi bæjarins þótti ein
um manni skórnir sínir ekki gljá
nógu mikið. Komdu hingað þræll og
burstaðu skóna mína, hrópaði hann
til þjónsins. Þjónninn kraup á kné
og burstaði skóna. Um leið og hann
stóð upp sparkaði sá ríki í rassinn
á honum og henti 50 kall á gólfið.
Hneiging. Þakk. Það má enginn taka
orð mín svo, að ég haldi að þjónustu-
fólk sé innrætt öðruvísi en aðrir
menn. En hvers má sá vænta, sem
á líf sitt undir gjafmildi annars?
Nú munu forráðamennirnir segja:
Þú þarft ekki að fara á þessa staði,
þú getur drukkið þetta heima og
haft þitt útvarp.
Tilgátan mun vera rétt. Það var
ekki meiningin, þó íslenzk alþýða
fengi snöggvast í belginn, af utanað-
komandi áhrifum, að hún færi að
seilast inn á svið menningarlífsins.
Hennar húgsjón má ekki seilast út
yfir það, „að draga fram lífið.“
íslenzk alþýða! í þessu kapítalist-
iska happdrætti, var ekki í bili hægt
að vama þér jóla og matar. En út-
koman átti að verða sú, og verður
kannske, að þeir ríku verði ríkari.
Þessir ríku selja svo allt undir
eftirliti. Réttlætið situr hugumglatt
í hásæti og horfir niður. Sjáð þið
ekki hvernig órétturinn engist sund-
ur og saman, eins og ánamaðkur í
alúminíumdós.
Þrátt fyrir þetta hrópa ég, 15%
maðurinn til ykkar og segi: Hugsið
áður en það verður um seinan. Ána-
maðkurinn sem ykkur sýnist vera,
minnir að byggingu á höggorminn.
Hvað gerir höggormurinn?
H. P.
I.O.G.T.
St. Mínerva nr. 172.
Fundur í kvöld kl. 8.30
Innsetning embættismanna.
Erindi, Hvað ertu líf, Guð-
jön Halldórsson.
Æ.T.
LD
SIGURSÆLL HERSHÖFÐINGI
Hin glæsilega sókn rauða hersins
við Stalíngrad, á Donvígstöðvimum
og í Kákasus, hefur verið áætluð og
framkvæmd af nánasta samverka-
manni Stalíns á hernaðarsvæðinu,
E. K. Súkoff marskálki, varaþjóðfull
trúa landvarnanna í Sovétríkjunum.
Súkoff er rúmlega fertugur, einn
af „yngri skólanum“ meðal hinna
rússnesku hershöfðingja, einn þeirra
er fengu ungir reynsluna í miskunn-
arlausum skóla borgarastyrjaldar-
innar. Á seinni árum hafa þeir num-
ið hemaðarvísindi og skipulagningu
undir leiðsögn hinna ágætu leiðtoga
rauða hersins, Mikael Fruntse og
Kliment Vorosiloff.
MARXISMI OG HERNAÐAR-
FRÆÐI
Súkoff hefur starfað í rauða hern-
um sem herforingjaráðsmaður, víg-
stöðvahershöfðingi og kennari við
herfræðiháskólann. Hann fékk
reynslu af nútímahernaði 1939 í
Mongolíu, tók þátt í bardögunum við
Karkingol, þar sem „rússnesku her-
mönnunum tókst að sigrast á öllum
erfiðleikum, hafa fyllstu not af her-
gögnum sínum samkvæmt öllum
reglum nútímahernaðar“, að því er
Súkoff segir sjálfur.
Árið 1940 var hann skipaður for-
seti herforingjaráðs rauða hersins,
ogfaliðásamt Timosjenko marskálki
að endurskipuleggja bardagaaðferð
ir og þjálfun rauða hersins með til-
liti til reynslunnar af Finnlandsstyrj
öldinni og herferðum Þjóðverja í
Póllandi og Frakklandi.
Við lausn þeirra verkefna fygldi
Súkoff kjörorði kennara síns, Frún-
tse: „Foringjar rauða hersins verða
að ná fullkomnu valdi á þeirri hugs-
anaaðferð og snilli í skilgreiningu
og skilningi fyrirbæra, sem Marxism
inn veitir." Súkoff tók að rannsaka
vísindalega þróun herfræðinnar og
hernaðaraðferða, og beita þeim við
verkefni rauða hersins.
RAUÐI HERINN ENDUR-
SKIPULAGÐUR
Hugmyndum sínum lýsti hann í
grein, „Ársstarf að endurskipulagn-
ingu rauða hersins", er birtist í svo-
étblöðum á 23. ára afmæli bylting-
arinnar.
Súkoff leggur áherzlu á að þjálfa
hermenn við skilyrði eins lík nú-
tímahemaði og hægt er, og útrýma
þeim göllum er koma í ljós vegna
þess, að eldri þjálfunaraðferðir hafa
ekki reynst fullnægjandi. Hann
benti á, að með „nákvæmri rannsókn
á hverju smáatriði í virkjum óvin-
anna og landslaginu, og óþrotlegri
þjálfun við að brjótast gegnum slík-
ar virkjalínur, hafi rauði herinn
undirbúið hina sigursælu árás á
Mannerheimlínuna.“ Hann er þeirr-
ar skoðunar, að ein þungvægasta
ástæðan fyrir hrakförum franska
hersins (frá hernaðarlegu sjónar-
miði) hafi verið ónóg þjálfun
frönsku hermannanna, og ókunnug-
leiki þeirra á því litla sem þeir
höfðu af nútímahergögnum."
FRÆÐINÁM OG REYNSLUSKÓLI
Lokniðurstöður Súkoffs eru þess-
ar:
„Það er alkunn staðreynd, að hern
aðarvísindi og tækni taka aldrei
slíkum framförum og í styrjöld. Ef
við eigum að geta fylgzt með þró-
uninni, verðum við að koma á þjálf-
unarkerfi fyrir hermennina, sem
eykur daglega baráttuhæfni við
breytileg skilyrði og herðir þá. Þessi
undirstöðuregla gerir það óhjá-
kvæmilegt að foringjar allir fylgjist
með og skilji til hlýtar hvert nýtt
þróunarstig herfræðinnar. Því hærra
settur sem herforingi er, því ná-
kvæmar verður hann að hema og
kynna sér herfræði nútímans, og
Framhald á 3. síðu.