Þjóðviljinn - 23.02.1943, Page 1

attguar

Sókn^Rússa á|Orelsvæðítiu, i Donefshérudunumjfög i
Kákasus^heldur áfram, Vörn Pjódverjaj harðnandí
U .Ua -**- <»■- : - r:1 SB^
Á Vestur-Donetssvæðinu sækja tveir sovétherir í átt til
borgarinnar Dnépropetrovsk við Dnépr, og eru þeir í 40 og 50
km. fjarlægð fá borginni, segir í Moskvafregn í gærkvöld.
Á austurhluta Donetssvæðisins heldur sókn sovétherjanna
einnig áfram og tóku Rússar í gær tvo bæi austur af Stalíno.
Þjóðverjar hafa sent mikið varalið til Donets- og Orelvíg-
stöðvanna, og gert víða hörð gagnáhlaup. Hefur það tafið sókn
sovétherjanna undanfarna sólarhringa, en livergi megnað að
stöðva han.
Stjórn Alþýdusambandsíns
mófmælír harðlega kaup-
laskkunarfíllðgum ríkís-
stfórnarínnar
Á fundi stjórnar Alþýðusambands íslands er haldinn var
í gær var svoliljóðandi samþykkt gjörð:
Stjórn Alþýðusambands íslands naótmælir harðlega þeim
tillögum um skerðingu á verðlagsuppbót verkafólks og annarra
launþega, sem lagðar hafa verið fyrir Alþingi af núverandi
ríkisstjórn í frv. til laga um dýrtíðarráðstafanir.
í fyrsta lagi fellst í tillögunum ný tilefnislaus árás ríkis-
valdsins á samningsfrelsi verkafólksins og allra þeirra annarra
sem föst laun taka, þar sem raunverulega öllum samningum
um kaup og kjör er raskað með valdboði ríkisvaldsins, ef á-
kvæðin um niðurskurð dýrtíðaruppbótarinnar ná fram að ganga.
í öðru lagi er með frumvarpi stjórnarinnar gerð tilraun til
að rýra stórkostlega þær kjarabætur sem samtök verkafólksins
áunnu sér á síðast liðnu ári, eftir harða baráttu gegn hinum
illræmdu kúgunarlögum fyrrverandi ríkisstjórnar, og eftir að
launastéttirnar höfðu um langt skeið orðið að búa við skarðan
hlut, samtímis því sem atvinnurekendur, heildsalar og kaup-
menn rökuðu að sér meiri gróða en nokkur dæmi eru til í sögu
landsins.
Má sérstaklega benda á það, að meðan verðlag fór ört
hækkandi hækkaði kaupið jafnan löngu á eftir, en með frum-
varþi ríkisstjórnarinnar er ætlast til, að kaupgjaldið lækki stór-
um, áður en verðlagslækkun verður og miklu meira en frum-
varpið gerir ráð fyrir að verðlagslækkunin nemi.
Sú lækkun sem með frumvarpinu er ákveðin á landbún-
aðarafurðum er allt að þriðjungi minni en lækkunin á kaup-
gjaldið þrátt fyrir það, þótt hækkun á afurðum landbúnaðarins
hafi jafnan farið langt á undan hækkun kaupgjaldsins, og alltaf
verið mikið meiri.
En þar að auki er til þess ætlast í frumvarpinu að greiddar
séu verðlagsuppbætur á landbúnaðarafurðir, og er launþegum
þannig gert að greiða landbúnaðarafurðimar niður með verð-
lagsuppbótum, auk þess sem skerða á laun þeirra með beinni
kauplækkun.
Að þessu athuguðu lýsir stjórn Alþýðusambands íslands
því yfir, að hún telur stjórnarfrumvarp þetta miða að því, að
velta byrðum dýrtíðarinnar yfir á þá sem sízt mega við því að
bera þær, en hlífa hinsvegar stríðsgóðamönnum, heildsölum og
kaupmönnum, sem í skjóli vaxandi dýrtíðar hafa safnað stríðs-
gróða, og ættu því fyrst og fremst að greiða kostnaðinn við
að lækka hana. Fyrir því skorar stjórn Alþýðusambandsins
eindregið á Alþingi að fella frumvarpið eins og það liggur fyrir.
Bókaflokkur um íslenzk þjóðfélagsmál,
sósíalisma og alþjóðastjórnmál
Fyrsta ritið „Frá draumum til dáða“ eftir Gurrn-
ar Benediktsson, kom út í gær
f gær kom út fyrsta ritið í bókaflokki er nefnist Fræðslu-
rit um þjóðfélagsmál, og er til ætlazt að í flokki þessum verði
rit um íslenzk þjóðfélagsmál og fræðirit um sósíalisina og al-
þjóðastjórnmál, frumsamin og þýdd. Fræðslunefnd Sósíalista-
flokksins velur ritin og gefur þau út.
Bókin sem kom út í gær er eftir Gunnar Benediktsson, og
heitir Frá dríimum til dáða.
Rauði herinn hefur tekið
nokkra bæi í Vestur Kákasus
eftir harða bardaga. Þýski
herinn sem verst á Taman-
skaga og héruöunum þar í
giennd, hefur gert hörö gagn-
áhlaup.
Á suöurvígstöövunum er
Háttv. alþingismenn.
Hæstv. ríkisstjórn.
Vér minnumst nú á fundi
þessum hörmulegra atburöa.
Á örfáum ofviðrisdögum ný-
liðnum hafa hátt á fjórólai tug
íslendinga farizt í sjávarháska
úti fyrir ströndum landsins.
Aö kveldi hins 12. febr. s.
1. héldu fjórir tugir fiskibáta
af svæöinu frá Súöavík til
Flateyrar, út á miö til veiöa.
Sjóveóur var sæmile^t og afla-
von, og því sótt af kappi.
Daginn eftir skall á ofsaveö-
ur. Síðla dags voru 20 bátar
ókomnir að landi. Mörg hundr
uö manna og kvenna biöu
milli vonar og ótta. Einn
báturinn kom af öörum. Um
kvöldiö vantaði aöeins fjóra.
Til þriggja spuröist brátt. En
hinn fjóröi, báturinn Draupn-
ir frá SúÖavík, hefur enn
eigi komiö fram. Má telja
fullvíst. aö hann hafi farizt
með allri áhöfn. Fimm vask-
ir sjómenn á bezta aldri létu
þar lífið, þar af fjórir úr sömu
sveit. Fjögur börn ung misstu
þax' feður og fyrirvinnu. Tvær
konur voru þar sviptar eigin-
mönnum og aldraöir foreldr-
ar vöskum sonum.
Mikil harmsaga er þessi.
Þó var skammt aö bíða
annarrar enn stærri.
Nóttina milli 17. og 18.
þessa mánaöar fórst m/s Þor-
móöur frá Bíldudal, á leiö
frá Patreksfiröi hingaö' til
Reykjavíkur, meö allri áhöfn.. i
víöa komin hláka, og segir
enski fréttaritarinn Paul Win-
terton, aö líklegt sé aö hún
tefji sókn rauöa hersins á
vissum hlutum vígstöövanna.
en ekki sé líklegt áö sóknin
muni stöövast af þessum á-
stæöum.
sjö skipverjum og tuttugu og
íjórum farþegum. Af farþeg-
um voru níu konur og eitt
oarn, drengur sjö ária.
Þetta mun vera eitt hiö
slórfelldasta mianntjón íslend-
mga, af einu skipi, og á ýms-
an hátt allra átakanlegasta.
Á einni nóttu misstu þar
tuttugu og sex börn feöur.
Atta þeirra uröu móöurlaus
um leiö. Auk þess missti eitt
barn fósturforeldra sína báöa.
Hve margar mæöur og feöur
hafa þar misst uppkomin böm
sín og ellistoö', er mér enn
ekki kunnugt um.
Tuttugu og tveir þeirra, sem
fórust, áttu heimili á Bíldu-
dal, sjö konur, einn drengur
og fjórtán' karlmenn, allir full-
þroska menn. Þeir gengdu
þar fjölbreyttum störfum
nokkrir mikiivægum trúnaö-
arstööum. Vinna þeirra allra
og velmegun var tengd kaup-
túninu og velmegun þess ná-
tengd atorku þeirra.
Munu þess enginn dæmi
hér á landi, að jafnfámennt
byggðarlag hafi goldið slíkt
afhroð meö svo snöggum og ;
sviplegum hætti.
Vinnuskyldu komið á
í Noregi
Kvisling tilkynnti í gær í
útvarpsræöu, að vinnuskyldu
hafi verið komiði á í Noregi
og séu vinnuskyldir allir karl-
menn á aldrinum 18—55 ára
og konur á aldi'inum 21—40
ára.
Jón ívarsson dæmd-
ur í 1500 kr. sekt
Dómui' hefur nú veriö kveö-
inn upp í máli því, sem Al-
þýðúsambandið höfðaöi gegn
ilóni ívarssyni kaupfélags-
stflóra fyrir ólöglega verð-
hækkun á vörxim.
Var hann dæmdui' í 1500,00
kr. sekt (til vara í 45 daga
varöhald), og greiöslu máls-
tostnaöar.
Bensínskömmtunin
Loksins er farið að skammta
benzín á íslandi. Það var vonum
seinna. En loks þegar farið er af
stað er það gert með endemum.
Bílum, sem vinna bráðnauðsyn-
leg störf í þágu atvinnulífsins er
skammtað svo naumt, að þeir
verða að draga úr starfsemi
sinni, hinsvegar fá lúxusbílar þó
nokkurn skammt.
Ef skömmtun á benzíni er
nauðsynleg, og það er hún senni
lega, þá ætti að svipta lúxusbíl-
ana benzíni með öllu, og krefj-
ast þess að herliðið leggi til allt
það benzín, sem fer á bíla, er
notaðir eru í þjónustu þess. Á
þennan hátt yrði sá benzínforði,
sem við fáum notaður til að full-
nægja raunverulegum þörfum
íslendinga fyrir notkun bíla.
Tvö lík rekur á
Akranesi
í gærmorgun fundust tvö
lík rekin á land skammt frá
Þetta er ekki stór bók, enda
ódýr (3,00 ki\), en fjállar um
þýöingarmikinn þátt í ís-
lenzku nútímalífi, landbúnáö-
inn, ástand hans og horfur.
og leiðirnar sem sósíalistar
vísa „frá draumum tdl dáöa“.
Bækur Gunars eru meö beztu
sölubókum. og «er í'étt fyrii' þá
sem ætla sér aöi ná i þelta
rit, aö draga þáö ekki. Vegria
þess hve útgáfukostnaöur er
oröinn mikill, var ekki hægt
aö hafa upplagiö stórt.
Bókin fæst hjá bóksölum og
á afgreiðslu Þjóðviljans, Austur
straeti 12.
M/s Þormóður var um 100
smáleaíár aö stærði. Skipiö fór
frá Patreksfiröi s. 1. þriðju-
dag, 16. þ. m. Hið síðasta sem
frá þyí heyröist, viar neyðai'-
skeyti er skipstjórinn sendi
seint á miövikudagskvöld.
Það hljóöáöi svo: „Erum djúpt
Framhald á 4. síðu.
Akranesi.
Var annaö af konu en hítt
af karlmanni. Lík þessi, sem
voru af tveim þeirra sem fór-
ust meú Þormóði, voru flutt
hingaö til bæjarins.
Rekið hefur ýmislegt brak
úr skipinu í grennd viö Akra-
nes og Borgarnes.
mmm.
Ninningarathðfn á alþingi
Fundur sameinaðs þings í gær var einvörðungu helgaður
minningu þeirra íslendinga, sem látið hafa lífið á sjónum und-
anfarna daga.
Forseti sameinaðs þings, Ilaraldur Guðmundsson, flutti
eftirfarandi ræðu: