Þjóðviljinn - 24.02.1943, Blaðsíða 3

MiðvikuÖagUr 24. fefbr. 1943.
ÞJ ÓÐ VILJTINN
Hallgrimur Hallgrímsson:
Íf sðgo rauða hersins
Lco Rublnsfcíns
Litlu, grænu Ijosin
• -
IIJÓOVIIIINIA
» ^
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþý/u
Sósíalistaflakkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb )
Sigfús Sigurhjartarsoc
Ritstjóm:
Garðarstrœti 17 — Víkiugsprent
Sími 2270.
\fgreiðsla og auglýsingrskrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h. f. Garðarstræti 17
Þaö veröa njaumast talin
meö öllu ómerk tíöindi, aö
rikisstjórnin hefur opinberaö
stefnu sína, í dýrtíðarmálum,
eöa væri ef til vill réttara aö
segja aöeins, stefnu sína meö
tilliti til þess, að ekki geti ver-
iö að tala um stefnu þessiarar
lofsælu stjórnar í neinum öðr-
um. málum.
Og hver er þá stefna stjórn-
arinnar.
Hún vill láta afnema skatt-
frelsi þaö sem hlutafélög og
fleiri stóratvinnurekendur hafa
notiö, en útgeröarfélög og
samvinnufélög eiga þó aö
halda því. Segja má því aö
hér sé furöu smátt stigiö,
enda væntir stjórnin sér ekki
mikils af, hún áætlar aö þessi
lagabreyting gefi ríkissjóðn-
um aöeins 1—2 milljónir kr.
í tekjur á þessu ári. En til að
gera þessi smáu spor enn þá
smærri, vill ríkisstjórnin hafa
heimild, til aö veita fyrirtækj
um, sem starfa aö útflutnings-
framleiöslu, leyfi til aö af-
skfifa eignir þeirra umfram
lög og venjur, og mundi víst
margur fnamleiöandinn sjá
þar leik á boröi til aö endur-
heirnta þar skattfrelsi, sem aö
nafninu til váeri frá honum
tekiö, og hinir sem halda
skattfrelsinu myndu þar finna
leið til að auka þaö stórlega.
Stjórnin vill leggja á sér-
stakan viðreisnarskatt, og
gera mönnum aö skyldu, aö
spara, og þaö sem þeir spara
ætlar hún. aö vera svo vin-
samleg, aö geyma, endurgjalds
laust og fénu ætlar hún aö
skila, óskertu og rentulaust.
á næstu 2—5 árum eftir að
styrjöldini lýkur í Evrópu.
Skattur þessi og skyldusparn-
aöúr hvílir á öllum, sem hafa
yfir 6000 kr. og undir 200000
kr. í skattskyldar tekjur,
þyngst á þeim sem hafa frá
6000 til 100000, þegár hærra
kemur fer hann lækkandi og
hverfur með öllu þegar tekj-
urnar fara yfir 200000 kr. Meö
þessu móti hyggst stjómin aö
reita saman 11 milljónir kr.
á þessu ári, einkum frá þeim
sem hafa meöal tekjur, af
þeirri upphæð ætlar hún aö
skila ef guð lofar, 2 milj. eft-
ir stríö. Þar er skyldusparn-
áöurinn. Svo leggur stjórnin
til aö lagður sé á eignarauka-
skattur. um hann er heill
Niðurlag.
Milli meginatriða.
Ekkert land hefur nokkru
sinni aflokið öðru eins þrekvirki
í alhliða framförum og Sovét-
lýðveldin á tímabilinu 1922—
1941, tímabili friðarins.
Átta ára styrjöld hafði komið
landinu á vonarvöl. Atvinnu-
tækin voru niðurnídd eða eyði-
lögð. Samgöngutækin brotin og
■ týnd. Skipin á hafsbotni, brýrn-
ar sprengdar í loft upp. Starf-
ræksla öll í bæjum og sveitum í
kaldakoli, fólkið soltið og hálf-
klæðlaust.
En á þessu 19 ára tímabili
reis land og þjóð úr rústum.
Ollum kröftum hins samvirka
þjóðfélags var beitt að því marki
að byggja upp nýjan heim: skapa
nýtízku stóriðnað og vélrekinn
landbunað á samyrkjugrunni;
treysta samskipti bæja og sveita;
mennta þjóðina og efla listir og
/ísindi. í fáum orðum sagt: skapa
folkinu þá velmegun og lífsham
tngju og framast var hægt á sem
skemmstum tíma.
Á þessum 19 árum urðu Sovét
lýðveldin eitt af mestu fram-
leiðslu- og menningaríkjum
heimsins.
En mitt í önnum friðsamlegra
starfa gleymdu þjóðir Sovétríkj
anna aldiæi þeirri staðreynd, að
þær voru umkringdar fjandsam-
legum auðvaldsríkjum. Rauði
herinn var efldur jafnt og þétt,
ekki að mannafla, heldur að
þjálfun, útbúnaði og skipulagn-
ingu. Fyrst nú varð landið þess
umkomið að framleiða öll þau
vopn og hjálpargögn, sem stór
nútímaher þarfnaðist.
kafli í frumvarpinu, og er
hann slíkt meistai-averk, aö
ókleift er meö öllu aö gera
sér grein fyrir hvernig þessi
skattur er hugsaöur. AÖeins
eitt er víst, aö stjórnin ætlast
til aö ekki veröi fast aö eign-
um hinna auðugu gengiö og
til þess að vera alveg viss
hefur hún skotiö inn svohljóö-
andi ákvæöi: Heimilt skial fjár-
málaráöherra, aö fengnu á-
liti ríkisskattanefndar, aö færa
eig-naraukaskattinn niöur eöa
veita gjaldfrest á honum aö'
einhverju leyti, ef sérstaklega
stendur á, svo sem ef eigna-
aukinn er bundinn í fyrirtækj-
um, gjaldþegi veröur fyrir ó-
happi, er hann fær eigi bætt
o. s. frv.
Launþegunum 1 landinu
nægir ein stutt grein, laun
þeirra skulu lækka um 12—
13%. Frá því er engin und-
anþága gefin.
Bændunum er helgaöur
einn kafli. Afuröir búia þeirra
Heimsvaldasinnum láðist held
ur ekki að minna rauða herinn
á sig. Árið 1929 gerðu þeir upp-
steit á Austurkínverksu járn-
brautinni í Mandsjúríu, en hún
var þá eign Sovétríkjanna.
Frömdu þeir rán og hryðjuverk
og handtóku fjölda sovétborgara
í því skyni að egna til stríðs. En
það kom fyrir ekki. Þá sendu
þeir af stað kínverskan leppher
inn yfir landamærin. Rauði her-
inn afgreiddi hann fljótlega og
lauk þeirri tilraun þar með.
Eftir að Japanir hreiðruðu um
sig í norður-kínverskum lönd-
um, urðu landamæraýfingar
þeirra fastur dagskrárliður. Þó
voru aðeins tvær af árásum
þeirra meiriháttar aðgerðir.
Það var einu eða tveimur ár-
um fyrir upphaf þessarar styrj-
aldar.
Hernaðarklíka Japana lagði út
í tvær „generalprufur" til að
reyna krafta og bardagaaðferð
beggja herja, aðra við Hkassan-
vatn, en hina vestur við landa-
mæri MongólíulýðvelJisins, sem
er í varnarbandalagi við Sovét-
ríkin. Fyrri árásin var gerð með
um 20 þús. manna vélbúnu liði
og öflugu stórskotaliði, hin síð-
ari með þrefalt meiri her, bún-
um skriðdrekum og öflugu flug-
liði, auk stórskotaliðs.
í bæði skiptin fóru Japanir
hinar mestu hrakfarir. Báðum
innrásardeildunum var eytt að
mestu í ógurlegum sprengju- og
drekaárásum rauðliða. í Mongól
íubardögunum töpuðu þeir auk
þess eigi færra en 600 flugvél-
um, og má af því marka, að við-
ureignin hafi ekki verið í smá-
um stíl.
Síðan hafa Japanir verið til-
tölulega stilltir við Sovétlanda-
mærin.
skulu lækka um 10% hvað
sem tautar og raular, síöan á
aö leggja fram fé úr ríkissjóði
til ab lækka þær ennþá meiria,
Þessi er stefna ríkisstjórn-
arinnar. Þeir sem minnst
hafa skulu fórna, laun þeirra
skulu lækka, skattar þeirra
skulu hækka.
Um leiö og þessi fórn er
lærö skal látiö í veöri vaka
aö hinir ríkustu eigi að fórna
líka en tryggt að allar leiðir séu
þeim opnar til aö fela fé sitt.
Ekkert er nýstárlegt viö
þessa stefnu, þetta er hin sí-i
gilda steína afturhaldsins, eft-
ii á aö hyg'gja, þaö ka,nn aö
veia aö tvennt sé nýstár-
legt viö hana, aö í þeim
fimm manna hópi sem aö
henni stendur, séu menn sem
ekki vita hvaö þeir eru aö
gieia, og aö hún sé borin fram
meö enn þá meiri fjálgleik
08 hiæsni, en gengur og' ger-
ist.
í súður-Úralhéruðunum er
venjulega 42 stiga frost í des-
embermánuði og auk þess níst-
andi kaldur vindur.
í slíku veðri þegar blindhríð
var um Úfa-steppuna, fékk
ég að setja á sleðanum hjá Tem-
ir Jusupoff frá Lipovkaþorpinu
til Tsekmagus, sem er miðstöð
héraðsins. Hríðin var svo dimm,
að ég sá hann tæpast, þar sem
hann var í fannbarinni loðkápu.
Eg heyrði aðeins að hann hott-
aði á hestana og hrópaði fjör-
legri röddu: „Halló! pósturinn
er að koma“.
Ef satt skal segja, þá bar ég
ekki mikið traust til þessa öku-
manns, þótt póstafgreiðslumað-
urinn í Lipovka segði mér að
hann væri einhver sá bezti í
póstþjónustunnni. Temir þessi
var nefnilega aðeins 14 ára. Þeg
ar ég sagði honum þetta sjálf-
um varð þessi litli Baskirbúi
móðgaður.
„Nokkuð meira?“, hreytti
hann út úr sér. „Salavat var orð
inn fræg hetja þegar hann var
13 ára“. (Salavat var bardaga-
maður og skáld. Hann var uppi
á 18. öld og þjóðhetja Baskír-
sovétlýðveldisins).
„En heldur þú, að þú komir
mér nokkurn tíma til Tsekmag-
us?“
„ Ef þú vantreystir mér svo
mjög væri betra fyrir þig að
fara gangandi. Eg hef dýrmæt-
ari hluti meðferðis heldur en
skrokkinn á þér bróðir sæll —
gjafir til hermannanna á víg-
stöðvunum, tóbak, hlýja sokka
og ýmislegt þess háttar, og góð-
ar fréttir. Hvað áttu við, þegar
þú spyrð hvort ég muni koma
þér til Tsekmagus? Við verðum
þar klukkan nákvæmlega 6“.
„Hefur þú lengi haft þetta
starf á hendi?“
„Alltaf síðan Galim bróð-
ir minn fór í stríðið. Hann var
póstur áður. Nú berst hann við
Þjóðverjána“.
Þegar við vorum komnir um
8 mílur frá Lipovka tók ég eftir
því, að rétt fyrir aftan okkur
glitti í mörg græn, lítil ljós.
„Sjáðu, Temir“, sagði ég,
„hvaða ljós eru þetta?“
„Hvaða ljós? Þetta eru ekki
ljós“, svaraði Temir rólega.
„Þetta eru úlfar“.
Eins og til að staðfesta orð
hans tóku hestarnir snöggt við-
bragð og hlupu á sprett. Sleðinn
lenti á háum snjóskafli, hentist
áfram um 10 metra á öðrum
meiðnum, en rann síðan eftir
sléttri steppunni.
I „Er allt í lagi með bögglana?“
heyrði ég Temir spyrja.
„Þetta eru þýðingarmikklar
sendingar til vígstöðvanna. Þú
skilur?“
„Það er allt í lagi með böggl-
ana, en þú ættir að reyna að
stilla hestana11.
„Vertu rólegur. Við verðum
komnir til Tsekmagus kl. 6“.
Grænu ljósin fylgdu okkur
eftir.
Temir hélt af öllum mætti
við hestana og hallaði sér aftur
á bak. Iiríðarstrókarnir lömdu
andlit hans og urðu að klaka
Hestarnir virtust vera orönir
trylltir.
Þegar við vorum komnir 60
mílur frá Lipovka beygði sleð-
inn allt í einu og ég missti jafn-
vægið og hentist út í snjóskafl.
„Temir!“ hrópaði ég af öllum
mætti. Qegn um stormgnýinn
heyrði ég rödd hans: „Eg er að
koma“.
Eg skaut þrem skotum af
skammbyssunni minni . Aftur
heyrði ég hina rólegu rödd Tem-
irs: „Þú eyðir skotunum til
ónýtis. Og vertu ekki hræddur.
Eg held við hestana“.
„Hvernig tókst þér að stilla
hestana?“
„Eg söng“.
Eg horfði undrandi á hann.
Hann brosti og fór að syngja.
Það var þunglyndislegur bask-
irskur söngur, sem hann samdi
sjálfur. Söngur um steppuna.
úlfana og bróðurinn, Galim,
sem nú var að berjast við Þjóð-
verjana við Don, um gjafirnar
til hermannanna á vígstöðvun-
um og hinar góðu fréttir. Grænu
deplarnir fjarlægðust meir og
og meir, unz þeir hurfu að lok-
um alveg. Syngjandi kom Tem-
ir til Tsekmagu og ók til póst-
hússins.
„Þú mátt ekki vera hræddur
við úlfa“, sagði Temir ertnislega.
„Þú þarft ekki annað en syngja
fyrir þá, þá fara þeir“.
Og hann skellihló.
„Skráðu sendingarnar til víg-
stöðvanna, Temir“, sagði póst-
afgreiðslustúlkan. „Þær verða
sendar af stað innnan klukku-
stundar“.
„Hvað er í fréttum?“ spurði
hún síðan með ákafa.
„Ágætar fréttir. Þjóðverjar
bíða ósigur!“ Hann sló með svip
unni sinni á stígvélin sín og fór
út.
Klukkustundu síðar heyrðum
við í bjöllum úti fyrir.
Hinn 14 ára gamli póstur var
að leggja af stað út í hríðina og
storminn á steppunni. Eg
heyrði hann kalla mjög fjör-
legri röddu, eins og vildi hann
storka trylltum náttúruöflun-
um, blindhríð og náttmyrkri:
„Halló! Pósturinn er að koma!“
Nokkrum dögum síðar frétti
ég að Temir Jusupoff hefði ver-
ið sæmdur heiðursmerki fyrir
framúrskarandi dugnað í starfi
sínu.
aanianiaaaœaön
Manlð
Kaffísöluoa
Hafnarsfrœfi 16