Þjóðviljinn - 25.02.1943, Síða 1

8. árgangur.
Fimmtudagur 25. febrúar 1943
44. tölublað.
Umræðurnar á alþíngí
1. umræðu um dýrííðarfrumvarp ríkisstjórnarinnar var lok-
ið í gær. Til máls tóku Einar Olgeirsson, Ólafur Thors, Jóhann
Sæmundsson félagsmálaráðherra og Páll Zophoníasson.
Einar gerði grein fyrir afstöðu Sósíalistaflokksins í alllangri
ræðu og er þess enginn kostur að rekja efni hennar hér. Hann
minnti á, að Sósíalistaflokkurinn hefði, þegar rikisstjórnin tók
við völdum, boðið öllum hinum þingflokkanna samvinnu um
að undirbúa þá þegar flutning frumvarpa varðandi dýrtíðina.
Árangur af þessu tilboði væri enn enginn sjáanlegur. Ríkis-
stjórnin hefði að sínu leyti hafið undirbúning að dýrtíðarfrum-
varpi sínu án samstarfs við flokkana og nú kæmi árangurinn
af því starfi ríkisstjórnarinnar fram í þessu frumvarpi og ekki
væri hann upp á marga fiska. Það væri búið að eyða tveggja
mánaða tíma, sem hægt hefði verið að nota til starfs að dýr-
tíðamálunum og nú fyrst væri svo langt komið að þau væru
Sóff l ad Orel úr þremur áffum, Þjódverjar fílkynna
rússnesba sókn á svædfnu mflfí Smolensk og Brjansk
Þrír sovétherir sækja fram á breiðum vígstöðvum á Norð-
ur-Úkraínu, norðvestur af Karkoff, og tóku í gær mörg þorp
og byggðarlög, og eina allstóra borg, sem ekki var nafngreind
í fréttunum í gærkvöld.
Einn herinn, sá er sækir fram frá Lebedín, er nú um 270
km. frá stórborginni Kíeff, og eru Moskvafréttaritarar enskra
blaða farnir að ympra á því, að rauði herinn hafi sett sér það
mark að ná Kíeff á tiltölulega skömmum tíma.
Víða á svæðinu milli rauða hersins og Kíeff eru öflugir
flokkar skæruliða, og hafa þeir mörg hundruð þorp á valdi sínu.
Vald fasistaherjanna á Norður-Úkraínu hefur aldrei verið ör-
uggt vegna starfsemi skæruflokkanna, sein liafa náið samband
við rauða herinn sem sækir fram úr austri.
tekin á dagskrá!
Ræddi Einar síðan ýtarlega
ýmislegt, sem áthuga þyrfti í
sambandi við dýrtíðarmálin og
deildi hart á stjórnina fyrir árás
þá á verkalýðinn, sem í frum-
varpinu fælist. M. a. benti
hann á, að með því að fella dýr-
tíðaruppbótina niður í 80% væri
lagt til að ræna af verkalýð
Reykjavíkur einum saman upp
undir 14 milljónum króna af
árstekjum hans eða meiru en
næmi því, sem lagt hefði verið
í nýbyggingasjóði útgerðarinn-
ar öll þessi ár, og margfalt meiru
en því, sem krafizt væri, að auð-
menn „fórnuðu“ nú. Dýrtíðin
hefði verið hafin, skipulögð af
valdhöfunum 1939, í þágu stór-
útgerðarinnar og á kostnað
verkalýðsins, — og nú, þegar
hún væri orðin stórútgerðinni til
baga, þá ætti að minnka hana á
kostnað verkalýðsins, en hlífa
um fram allt eignarhaldi út-
gerðarinnar yfir skipunum.
Fulltrúar allra hinna þing-
flokkanna gagnrýndu frumvarp-
ið skarplega. Alþýðuflokkurinn
tók eins og Sósíalistaflokkurinn
eindregna afstöðu gegn því.
Framsókn gagnrýndi það mjög
og Ólafur Thórs fann því og ým-
islegt til foráttu. — Frá ýmsu í
ræðu félagsmálaráðherra verður
sagt síðar.
Rætt var um að skipa sér-
staka nefnd til að athuga frum-
varpið, en endanleg ákvörðun
ekki tekin.
Áhugamenn í söjnun lil Rauba kross
Ráðatjórnarrikjanna eru beSnir að koma
á skrifstofu Dagsbrúnar í dag kl. 4-7
Rauði hermn sækir nú að
Orel úr þremur áttum og
nálgast borgina óðum, þrátt
fyrir gagnáhlaup Þjóðverja.
er flutt hafa mikið varalið til
þessara vígstöðva.
Þjóðverjar tilkynntu í gær,
að rauði herinn hafi hafið sókn
á svæðinu milli Brjansk og
Smolensk síðastliðinn mánudag,
frá bænum Súkinitsi. Ekki hef-
ur enn verið getið um sókn
þessa í sovétfregnum.
Þjóðverjar gera harðar
gagnárásir í Donetshér-
unum
Á Donetssvæðinu hafa Þjóð-
verjar gert geysihörð gagná-
hlaup, og virðast hafa sett sér
það mark að ná aftur bæjunum
Kramatorskaja og Krasno Arm-
eisk hvað sem það kostar. Á-
Ný prentmyndagerð
tekur til starfa
Eymundur Magnússon og
Ingimundur Eyjólfsson opn-
uðu í gær nýja prentmynda-
gerð, cr þeir nefna „Litróf“
og buðu blaðamönnurp aö líta
á hinar nýju vélar sínar og
vinnustofur.
Vélar þær er þeir nota: eru
allar af nýjustu gerö og
munu hinar fullkomnustu sem
til eru hér á landi í þessai’i
iön. Hafa ýmsar framfarir
oröiö á síðustu árum í gerö
slíkra véla. sem auka afköst-
in og vaidia því aö verkiö er
einnig betur af hendi leyst.
Nota þpir vélar til alls sem
aö iðnaöinum lýtur og fram-
.leiöa myndamót til áö prenta
hlaupunum hefur verið hrundið
við mikið manntjón í liði fas-
ista.
á grófustu gerð af blaöapapp-
ír til myndamóta fyrir fínustu
gerð af glanspappír.
Munu útgefendur bóka,
blaða og tímai’ita fag-na því
að geta nú fengið þarna unn-
in verk meö beztu nútímai-
tækjum, sem völ er á í þess-
ari iön hér á landi. Kváöust
þeir Eymundur og Ingimund-
ur leggja höfuöáherzlu á aö
islenzkur sjómaður
drukknar
Samkvæmt símskeyti frá
scndiráði íslands í London
hefur m/k Magnús frá Nesi
í Norðfirði, hinn 19. þ. m.
misst út tvo menn. Annar
þeirra bjargaðist og er nafns
hans eigi getið. en hinn Ólaf-
ur Jónsson háseti drukknaði.
Ólafur var 23 ára að aldri og
lætur eftir sig konu og eitt
barn.
leysa þau verk, er þeir taka
að sér, bæöi fljótt og vel af
og heföu ekkert til þess spar-
aö aö geta leyst af hendi sem
fullkomn'asta vinnu.
Þeir sögðu ennfremur, að
þeir hefðu þegar birgt sig vel
upp með efni.
Prentmyndagerö þessi er
uppi á lofti í húsi Ofnasmiðj-
unnar, Einholti 10.
MiaM! DiisMr niW dijr-
IíMniiim! FikisstlfrnariDnaF
Á fundi Trúnaðarráðs Verkamannafélagsins Dagsbrún, 23.
febrúar 1943, var eftirfarandi samþykkt gerð í einu hljóði:
„Fundur í Trúnaðarráði Vmf. Dagsbrún, lialdinn 23. febr.
1943, mótmælir eindregið dýrtíðarfrumvarpi því sem ríkis-
stjórnin hefur lagt fyrir Alþingi og skorar á þingið að fella það.
Fundurinn álítur, að verkalýðurinn muni ekki sætta sig
við þær árásir á kjör alþýðunnar, sem frumvarpið fer fram á
og sem einkum beinast gegn launþegum, bændum og mönnum
með miðlungstekjur.
Jafnframt skorar fundurinn eindregið á Alþingi að gera
öflugar ráðstafanir gegn dýrtíðinni á grundvelli þeirra sam-
þykkta, sem 17. þing Alþýðusambands íslands gerði og fela það
í sér, að ráðstafanir gegn dýrtíðinni verði kostaðar af þeim
milljónagróða, er fáeinir menn hafa safnað að sér á undanförn-
um árum, í stað þess að láta alþýðu manna bera byrðarnar,
eins og frumvarp ríkisstjórnarinnar ætlast til“.
SOVÉTSÖFNUNIN:
Trúnaðarráð Dagsbrúnar samþykkir að
Dagsbrún gefi 1000 kr. og skorar á
Dagsbrúnarmenn að gefa. Söfnunin orð-
in yfir 20 þús. kr. - Stjórn Rauða kross
íslands mælir með söfnuninni
Á fundi Trúnaðarráðs Verkamannafél. Dagsbrún, 23. febr.
1943, voru samþykktar í einu hljóði eftirfarandi tillögur varð-
andi fjársöfnun til Rauða kross Sovétríkjanna:
„Fundur í Trúnaðarráði Verkam.fél. Dagsbrún, haldinn 23.
febr. 1943, hvetur mjög eindregið alla Dagsbrúnarmenn til þess
að gerast virkir þátttakendur í fjársöfnun þeirri, er nú fer fram
á vegum Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna til Rauða kross
Ráðstjórnarríkjanna.
Vill fundurinn sérstaklega vekja athygli á því, að hver sú
gjöf, sem gefin er í þessa söfnun táknar á bezta liátt skilning
á því, að meginátök frelsisbaráttu allra þjóða fara fram á aust-
urvígstöðvunum, og mæða þyngst á þjóðum Ráðstjórnarríkj-
anna. Frá stjórnarmiði Trúnaðarráðs Dagsbrúnar er því fjár-
söfnun til Rauða kross Ráðstjórnarríkjanna ótvíræðasta stað-
festing þess, hvar vér skipum oss í baráttunni fyrir frelsi þjóð-
anna. Frá sjónarmiði Trúnaðarráðs Dagsbrúnar er því fjár-
þjóðlegri samhjálp verkalýðsins“.
„Trúnaðarráð Vmf. Dagsbrún samþykkir að veita kr.
1000,00 úr félagssjóði, sem sinn skerf til þess að standa undir
kostnaði við fjársöfnun til Rauða kross Ráðstjórnarríkjanna“.
í gær höfðu safnazt til Rauða kross Sovétríkjanna 20 291,91
kr.
Fjögur sveitarbýli í nágrenni Reykjavíkur hafa gefið til
söfnunarinnar samtals 320,00 kr. Stjórn Rauða kross íslands
hefur ákveðið að mæla með söfnuninni til Rauða kross Sovét-
ríkjanna.