Þjóðviljinn - 28.02.1943, Blaðsíða 3

Sunnu'dagur .28. febrúar 1943,.
Þ {Jj S Ð VIL' SI] I' N N
Qi*
PSéHVIlIINII
Útgeíandi:
Sameiningarílokkur alþýfu
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurkjartarson
Ritstjóm:
Garðarstræti 17 — Víkiugsprent
Síipi 2270.
fkfgreiðsla og auglýsing: skrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h. f. Garðarstræti 17
Níkolaí Tíkonofí:
Samtal i Lenlngrad
Frásögn sú, sem hér birtist er eftir einn af fremstu smá-
sagnahöfundum Sovétríkjanna. — Hún var skrifuð meðan um-
sát Þjóðverja um Leningrad stóð sem hæst.
Austur eda
vestur
'Áiiú úú landnámstíó hafa
íslendingar haí't nain sam-
bönd viö frændþjóöimar á
Noröurlöndum.
Meginhluti viöskipta þehra
heíur veriö viö þessjair þjóöir,
og nær öll menningarsam-
bond, þau er legið hafa út
fyrir landsteinana, hafa leg-
ío til þessara lanaa.
Ofriöurinn hefur rofió þessi
sambönd i bili og nauösyn
hefur rekiö til aó myndiai ný
sambönd, þau hafa ílest leg-
iö vestur um haf.
Ekki orkar þaö tvímælis,
aó viö höfum aö mörgu leyti
haft gott af aö kynnast menn-
ingu hinna voidugu þjóða
vestan hiaís, viöskiptin vió
þau liafa veriö okkur lífsnauö-
syn og eftir atvikum hag-
kvæm. Það er heldur ekki a-
stæöa til aö efast um aö eftir
stríö veröi okkur hollt aö hafa
menningar- og viöskiptasam-
bönd vestur um haf, en hítt
er þó einnig vist aö okkur er
nauösyn, eí til vill lífsnauö-
syn, aö mennmgar- og viö-
skiptasambönd fengjus'u aitur
1 austur, og þá fyrst vió Noró-
urlönd.
Hvaö mál og menningu
snertir eru Noröurlandaþjóö-
irnar okkur svo langsamlega
skyldastar, allra þjóöa, aó
ekki veröur efast um aö okk-
ur er í senn eölilegast og
kærast aö ieiga viö þær menn-
ingarviöskipti. Hvað verzlun-
arviöskipti snertir, veröur
þeirri stiaöreynd ekki gleymt,
að sjóleið til þessara landa
er styttri, en til annarra
landa, og aö þjóðir þær sem
þau byggja, framleiöa margt
þeirra vara, sem aö vió þurf-
um aö flytja inn.
Enn er þó eitt atrjöi ótal-
iö, sem ef til vill skiptir mestu
máli. Smáþjóö er ætíö hollast,
aö eiga viöskipti viö smáþjóö-
ir, bæöi menningarlega og
efnalega. ÞaÖ er ætíö mikil
hætta á aö smáþjóö, sem
tengir viöskipta- og menmng-
arsambönd viö stórþjóö glati
sjálfstæöi sínu, á einn eöa
annan hátt, fjárhagssjálfstæö-
inu fyrst, hinu mennmgar-
lega sjálfstæöi þar næst, og þá
er svo komiö aö tunga og
þjóöerni er í voöa, er þá hætt
viö aö stjórnarfarslegt sjálf-
stæöi eigi ekki langt ólifaö.
Allt ber þetbai aö einum og'
sama brunni, aó stríöi loknu
ber okkur aö tengja viöskipta-
Hann gekk eftir ísþaktri gang
stéttinni í þungum þönkum.
Öðru hvoru virti hann fyrir
sér húsin við götuna. Vetur, hús-
in myrk, stríðstímar. Nokkur
þeirra í rústum. Hann stað-
næmdist framan við hús eitt
með breiðum inngangi. Þetta
hús var — hafði verið — barna-
leikhúsið hans.
Nú var það autt og yfirgefið.
Eftir voru aðeins tætlur af leik-
skrám, er vindurinn hafði leik-
ið sér að á dimmri götunni, bút-
ar af litprentuðum blöðum, sem
minntu á daga, er nú vOru horfn
ir. Svo hraðaði leikstjórinn för
sinni áfram. Hann sá í hug-
anum leikarana, sem fyrir ekki
mjög löngu síðan höfðu staðið
glaðir og kátir frammi fyrir stór
um speglum, rifjað upp og haft
yfir hlutverk sín meðan þeir
biðu þess með jafnmikilli eftir-
væntingu og Leningradsbúarn-
ir, er safnazt höfðu á áhorfenda-
bekkina, að tjaldinu væri lyft
— því áhrifamikla augnabliki!
Sumir leikararnir voru nú
fallnir. Hinir .. Hann sá ljós-
lifandi fyrir sér tvo þeirra, sem
voru í sömu herdeild og hann
á vígstöðvunum, Hve látlaust
hafði líf þeirra orðið.
Þeir léku á pöllum flutning'a-
bifreiða á snæþöktum vígstöðv-
um og í skotgröfum. Glaðir,
góðir drengir með traust hjörtu
og heiðvirð nöfn: Semeonoff og
Emelianoff ....
Þeir féllu báðir sama kyrra
vetrarmorguninn. Við leiksýn-
ingu næsta dags var skarð
þeirra ófyllt.
Já, allt var orðið látlaust, eins
látlaust og Leningrad, þessi
myrkra borg, sem áður fyrr
ljómaði í ljósadýrð ...... Hinn
stórfelldi einfaldleiki kvöldsins,
dimm hús, mannlausar götur,
einfaldleiki lífsins, einfaldleiki
dauðans.
***
Leikstjórinn tók viöbragö.
þegar hann sá mann á undan
sér á götunni riöa til falls
og baöa út höndunum eins
og drukknandi maöur. Hann
hljóp til hans og greip um
hann.
Maöurinn hallaöi sér aiiur
á bak og lét höfuöiö hvíla viö
öxl leikstjórans.
Þettiai var gamall maöur.
andlitiö horaö, augun þanin
m'unnuirnn opiim, máðurinn
baröist viö aö ná andanum.
Aö lokum jafnaði þessi
gamli maöur sig. Hann leit
á manninn sem haföi komiö
honum til hjálpar og hvísl-
aöi hásri röddu: ,.Mér þykir
þetta mjög leiðinlegt,, en ég
bönd okkar í austur, fyrst og
fi'emst, með Noröurlandaþjóö-
unum viljum vió starfa öör-
um fremur, og Evrópuþjóö
viljum viö umfram allt vera.
er mjög óstyrkur“.
,.Attu heima langt í burtu?“
„Nei“, svaraöi gamli maó-
unnn. „Eg a heima í húsinu
þarna vio endann á göiijunni“.
„Eg fylgi þér þangaö — vió
eígum samleiö“.
Hann leiddi gamla mann-
inn og þeir heldu af staö.
Gamli maöurinn stundi og
tautaöi eitthvaö fyrír munni
sér. Þeir fóru hægt eftir ísi-
þaktri gangstéttinni unz þeir
komu aö dyrum hússins, er
voru ■ dimmar eins og hellir.
„Hérna“, sagði gamli maö-
urinn og hallaói sér upp aö
veggnurn. Leikstjórinn stóö
kyrr hjá honum. Gam.li maö-
urinn rétti seinlega úr sér,
leit út á götuna, á dimman
kuldalegan himinimi og síö-
an á hjálparmanninn. „Ungi
maöur“, sagöi hann og dauft
bros færöist yfir þunnai, blá-
ar varirnar.
„Veiztu í hvaða borg þú
býrð?“
' Leiksbjórinn svaraöi því
engu. Gamli maöurinn færöi
sig þá nær honum.
„Þú býrö í Iiionsborg“, sagöi
hann.
„I Ilionsborg"?“ sagöi leik-
stjórinn. „Hvaó er sameigin-
legt meö ninni gömlu Troju
og Leningrad?“
„Eg bio þig aö afsaka ....
. . Eg er gamall maöur. Eg
er gamall kennari í fornaldar-
sögu. Engin ömiur borg atti
jaíngiæsilega sögu, þar til . .
. . Heldur þú ekki aö Lenin-
grad hafi ekki aöeins jafnazt
á viö Illionsborg .... heldur
jiafnvel sýnt enn meiri hetju-
skap?“
Mennirnir tveir stóöu þög-
ulir í anddyri hússinsi, sem
var ‘dimmt eins og hellir.
Húsin umhverfis líktust virkj-
uni.
„Vera má aö þú hafir rétt
fyrir þér, en í Tróju okkar
finnst enginn Trójuhestur“.
Leiðrétting
Eítirfarandi grein hefur
blaöinu borizt frá Siguröi
Jónassyni:
í 46. tbl’ Þjóöviljans stend-
ur í greininni „Sálnuasöngur,
bænaliald og salt fyrir sýkt
fé“ eftirfarandi klausa: „Vest-
ur á Ránargötu hefur aðseT
ur sitt einn af uppáhaldsmiöl-
um Siguröar Jónassonar. etc.“
Vegna þess aö hér er eigi rétt
meö farið hjá höfundi grein-
arinnar, finn ég mér skylt aö
leiörétta ummælin.
Ég hygg að átt muni vera
vera viö frú Sveinbjörgu
Sveinsdóttur á Ránargötu 11
hér 1 bænum. Ég hef tvisvar
sinnum setiö sem gestur á
miöilsfundum hjá frú Svein-
björgu. Hygg ég aö hún hafi
allmerkilega miðilshæfileika
en er algerlega, ókunnugt um
miöilsstarf hennar aö ööru
leyti en af reynslu minni af
þeim tveim miöilsfundum sem
ég tók þátt í hjá henni og
svo af afspurn. Ég heyri vel
látiö af.starfi frú Sveinbjarg-
ar og hef enga ástæöu til
þess aö efast um aö hæfileiki
hennar sé merkilegur og meö-
ferö hans góö. En vera mín
á tveirn fundum hjá frúnni
sem gcstur fyrir hálfu ári s.ö-
an, nægir ekki áö mínu áliti
til þesi aö kalla frúna „einn
af uppáhaldsmiölum11 mínum.
Þá vil ég leinnig taka þaö
fram aö ég hef engan þátt
átt í því að fá mæöiveiki-
neínd til þess aö reyna aö
lækna þá hvimleiöu pest,
mæöiv ikina, meö salti. Hins-
vegar spuröist ég í dag af
forvitni fyrir um þetta salt-
lækningamál hjá kunnugum
mönnum og viröast þær upp-
lýsingar sem ég fékk, benda
til þess aö uppistaöan í grein
,,H“ sé nokkuö vcik. Vil ég
ráöleggja honum vegna þeirr-
ar sannleiksástar sem hann
kveður sig bera í brjósti, áö
afla sér upplýsinga um máliö
hjá sjálfri mæöiveikinefndinni
og birta þær síðan í Þjóövilj-
anum. Annars vil ég úr því
minnst er á saltlækningar.
gefa greinarhöfundi þáö ráö
aö skola munn og nef meö
saltvatni á hverjum morgni.
Þétta er gamalt og þraut-
reynt ráö, sem' ver kvefi og
tekur óbragö úr munninum.
Meö þakklæti fyrir birting-
una.
Reykjiavík, 27. febrúar 1943
Siguröur Jónasson
Svar frá Húsameist-
araféiagi Reykjavíkur
við áskorun hr. Jón-
asar Jónssonar
I gremarkorni í Timanum
þ. zu. p. m. veróur hr. Jonas
jonsson ao játa aö hafa fano
meö rangt mal um öaurbæj-
aixeppnma, en skorar á Húsa-
meiscaraiélagiö aö birta hmia
veioiaunuöu uppdrætti.
Hr. Jónas Jónssson veit
þao, ao meo þvi aö birta hina
‘i veroiaunuou uppdræcti í
biaöi s,nu og gefa i skyn ao
aorir upparættir haii ,ekki
borizfc, héíur haim ekki ein-
migis gerzt sjalfur brotlegur
viu ianasiog;, nelaur og gdt
tnraun tii ao biekkja aimenn-
ing meö þvi ao oirta aöeins
loKustu uppdrættina, en geta
aiis eKki um þá beztu, &em
iaginenn hoíöu víaliö. Honum
var þó íulikunnugt um þessa
upparætti og honum neföi
veriö auövelt aó greimslast um
þa, eí þeir haia ekki verið
nandbænr. Auk þess er þaö
einkennilegt, aö viija ekki
birta upparátt próf. Guöjóns
Samúelssonar af Saurbæjar-
kirkjunni, til samanburöar.
Eins og flestum er kunnugt
eru veröiaunaöir samkeppnis-
uppdiættir venjulega eign
þess er íil keppninnar heíur
stofnaö og heíur hann umráó
yfir þeim, aö svo miklu leyti
sem höfundaréttur ieyfir. Þaó
er því ekki á valdi Húsameist-
araíeiagsins aö veröa viö til-
mælum hr. J. J.
Um hin drýgindalegu um-
mæli hr. J. J. í sömu grein,
p'ár sem haim segir: „Þegar
ninir samkeppnisiæru húsa-
meistarar hiaía lagt fram
þessi gögn í málinu, mun ég
taka verk þeirra til meöferö-
ar“, viljum vér taka þaö fram
aó vér höfum enga löngun
til aö rökræöa viö hr. J.. J.
um byggingarlist. Vér leyfum
oss iaÖ efast um hæfni hans
á því sviöi og teljum þess-
vegna slíkar umræöur ójafn-
an leik, ef hami ekki nýtur
sérí'ræðilegrar a'östoöar.
Húsameistarafélag íslands.
fllkynnlnn
frá ríkísstfórnínni

Brezka flotastjórnin hefur tilkynnt íslenzku ríkis-
stjórninni- að nauðsynlegt sé, að öll íslenzk skip, 10 til
750 smál. að stærð, fái endurnýjuð eins fljótt og hægt
er eftir 1. marz 1943, ferðaskírteini þau, sem um ræðir
í tilkynningu ríkisstjórnarinnar, dags. 7. marz 1941.
Skírteini þessi verða afgreidd sem hér segir:
í Reykjavík hjá brezka aðalkonsúlnum, á Akur-
eyri hjá brezka vice-konsúlnum, á Seyðisfirði hjá
brezku flotastjórninni og í Vestmannaeyjum hjá
brezka vice-konsúlnum.
Atvinnu- og samgöngumálaráðuneytið, 26. febr. 1943.