Þjóðviljinn - 03.03.1943, Blaðsíða 2

2
ÞJÖÐ V1L31NN
Miövikudagiu’ 3. rnarz 1943.
Mg oid hépaðiblDH sanMHt
1 fyrradag var samþ. í efri
deild frumvarpið um héraðs-
bönn, sem lög frá Alþingi.
Lögin voru samþykkt aö
viðhöfðu nafnakalli meö 9 at-
kvæöum gegn 8. Já sögöu:
Brynjólfur Bjarnason, Krist-
inn Andrésson, ^Steingrímur
AÖalsteinsson, Haraldur GuÖ-
mundsson, Guömundur í Guð
mundsson. Jónas Jónsson, Her
mann Jónasson, Páll Her-
mannsson og Eiríkur Einars-
son. Nei sögðu: Bjarni Bene-
diktsson, Magnús Jónsson.
Lárus Jóhannesson, Gísli Jóns
son, Pétur Magnússon, Þor-
steinn Þorsteinsson, Bernharö
Stefánsson og Ing-var Pálma-
son.
nasaKaasaEiaœaa
Daglega
nýsodín sríð, Ný cgtf,
soðin og hrá.
Kaffísalan
Halnarstræti 16.
Munið
Kaffisðluna
Hafnarsfrœfí 16
*
>*^**t''I**X**X**!,*«MX*4«*4X*,»,**MX*****X,**”X’*»*'
Leikfimiskór kr. 3.75
Spartaskór kr. 6.50
Smábarnaskór
Mokkasíur og
Gúmmískór
Gúmmískógerð
Austurbæjar.
Laugaveg 53,B.
’***4»*,*****444**M«**«MI4*tnI**«
Lögin eru þannig:
„1. gr. Ríkisstjórninni er
heimilt aö setja á stofn út-
sölustaði áfengis, en þó aöeins
í kaupstööum og kauptúnum.
Áöur en útsala er sett á
stofn, skal fara fram atkvæöa
greiösla kosningabærra
manna í því sýslu- eða bæjar-
félagi, sem í hlut á, og þarf
mísiri hluta greiddra atkvæöa
til þess að útsala sé leyfð.
Hafi útsalan verið stofn-
sett, veröur hún ekki lögö nið
ur aftur, nema því aðeins. aö
atkvæðagreðisla fari fram og
samþykkt sé að loka áfengis-
útsölunni meö meiri hluta at-
kvæðái.
Atkvæöagreiöslur, sem um
getur í 2. og 3. mgr., skulu
fram fara, er Vá hluti kjós-
enda eöa meiri hluti sýslu-
nefndar eöa bæjarstjómar í
viðkomandi sýslu- eða bæjar-
félagi krefst þess.
Nú hefur veriö fellt meö at-
kvæöagreiöslu aö stofna út-
sölu eöa loka útsölu. og getur
atkvæöagreiösla ekki fariö
fram á ný, fyrr, en aö tveim-
ur árum liönum.
2. gr. Nú telur ríkisstjórnin
aö lög þessi kunni aö brjóta
í bága viö milliríkjasamninga
og skal hún þá gera þær ráö-
stafanir, er hún álítur nauö'-
synlegar til þess aö samrýma
þá samninga ákvæöum lag-
anna. Aö því loknu öölast lög-
in gildi, enda birtir ríkisstjórn
in um þaö tilkynningu.
000000^0000000000
Gullmunir
handunnir — vandaðir
Steinhringar, plötuhringar
o. m. fl.
Trúlofunarhringar
alltaf fyrirliggjandi.
Aðalbjörn Pétursson,
gullsm., Hverfisgötu 90.
Sími (fyret um sizm) 4803.
M^OOOÖOÖOOOÖOOOO#
TILKYNNING
Vegna síaukinnar aðsóknar utanspítalasjúklinga
til smáaðgerða við minni háttar slysum og öðru, sem
nú er orðin meiri en svo, að komizt verði yfir að sinna,
neyðist Landspítalinn til að tilkynna, að frá 15. næsta
mánaðar sinnir hann ekki slíkum aðgerðum nema í
neyðartilfellum. Jafnframt verður með öllu tekið fyr-
ir umbúðaskiptingar og framhaldsaðgerðir á utanspít-
alasjúklingum, nema um sjúklinga sé að ræða, sem
nýlega hafa legið á spítalanum og fyrir hefur verið
lagt að koma til eftirlits.
Enníremur tilkynnist, að eftirleiðis verður tekið
gjald af utanspítalasjúklingum, er leita aðgerðar á
spítalanum, og nemur þá gjaldið fyrir hverja aðgerð,
auk læknishjálparinnar, daggjaldi spítalans á hverj-
um tíma.
Reykjavík, 27. febrúar 1943.
F. h. stjórnarnefndar ríkisspítalanna.
Vilm. Jónsson.
Guðm. Thoroddsen,
forstjóri Landspítalans.
Hvað á þetta að ganga lengi?
Hoar m iH ntenn Hlpýfluliohhsins?
Alþýðubladið birtir cnn cinu sinni svívirðilcga árásargrein á Sósíai-
istaflokkinn sem ritstjórnargrein í gær. Enn einu sinni er ritað í blað
þetta eins og það væri samkvæmt beinum fyrirskipunum frá Berlín.
Hatrið til Sósíalistaflokksins logar í liverri línu.
Þetta gerist á sama tíma sem Sósíalistaflokkurinn stendur í samn-
ingum við Alþýðuflokkinn um stjórnai-samvinnu og allsherjar samstarf.
Dettur leiðtogum og liðsmönnum Alþýðuflokksins í hug að hægt sé að
láta reka svona róg og níð bara í skjóli þess að ritstjórinn sé fyrirlit-
inn, sálsjúkur kommúnistahatari, — og án þess að Alþýðuflokkurinn
verði gerður ábyrgur fyrir svona skrifum?
Slikt er óhugsandi. Alþýðuflokkurinn verður að velja á milli þeirr-
ar fasistisku stjórnmáiastefnu, sem ritstjórn Alþýðublaðsins er fulltrúi
fyrir, og samvinnunnar við Sósíalistaflokkinn. Alþýðuflokksmenn verða
að gera sér ljóst að það tvennt er jafn lítt samrýmanlegt og eldur og
vatn. Alþýðublaðið er sjálft bezta sönnunin.
Alþýðuflokknum er nauðsynlegt að gera þetta upp við sig, athuga
fortíð sína og nútíð í þessu sambandi.
Á síðastliðnu ári tapaði Alþýðu-
flokkurinn í þrennum kosningum.
Útför hans úr þjóðstjórninni var
með þeim hætti, að hún gat engan
’ blekkt. Hin tilgerðarlega afstaða hans
til stærstu vandamálanna ávann
honum ekki hina glötuðu tiltrú fólks
ins. Og sérstaklega urðu hinar
rætnu árásir hans á Sósíalistaflokk-
inn og trúarlegur ofsi hans gegn
Sovétríkjunum honum að fótakefli.
Alþýðuflokkurinn virtist aðeins á-
kveðinn í því einu, að reyna að
grafa undan Sósíalistaflokknum og
kyrkja hverja tilhneigingu til vinstri
innan eigin vébanda.
Undanfarna áratugi hefur Alþýðu-
flokkurinn haft skilyrðislausa sam-
vinnu við Framsóknarílokkinn og
Sjálfstæðisflokkinn á víxl eða báða
í einu. En milli sín og Sósíalista-
flokksins hefur Alþýðuflokkurinn
byggt lítt yfirstíganlegan múrvegg
með hinni fíflaJegu yfirlýsingu sinni
um að hafa aldrei samvinnu við
Sósíalistana.
Vegna þess, að Alþýðuílokkurinn
hefur aldrei haft sjálfstæða stefnu
né skýr markmið hefur hann í sam-
vinnu sinni við borgaraflokkana lát-
ið þá leika á sig svo undrum sætir.
Hann hefur látið þá ginna sig til
samábyrgðar á óstjórn undanfarinna
ára, látið hræða sig til þess að sam-
þykkja endemis lagasetningar eins
og t. d. gengislækkunina 1939, lög-
bindingu kaupsins o. fl.
í sambandi við hina einkennilegu
braut Alþýðuflokksins og stöðuga
tap, sækir sú spurning æ fastrar að
mönnum, hvoi't Alþýðuflokkurinn
sé ein samfelld heild forstokkaðra
ævintýramanna á borð við Stefán
Pétursson. Eða hvört til séu í flokkn
um menn, sem vilji samvinnu við
Sósíalistaflokkinn, ekki aðeins í orði
heldur og í verki, og sem skilji, að
Alþýðuflokkurinn fær ekki sköpum
runnið, haldi hann áfram á núver-
andi braut.
Manni finnst samt, að sporin, sem
Aiþýðuflokkurinn hefur stigið undir
andlegri leiðsögn Alþýðublaðsklik-
unnar, ættu að hræða. Það undrar
auðvitað engan, að flokkur með
slíka leiðsögn skuli hafa beðið hvern
ósigurinn á fætur öðrum og að lok-
um orðið í áberandi minnihluta með
al verkalýðsins og misst aðalvígi
sitt, Alþýðusamband íslands úr
höndum sér.
Hvert einasta spor AlþýðufJokks-
ins hefur upp á síðkastið orðið hon-
um til tjóns.
Uppgerðarróttækni hans er hann
klauf þjóðstjórnina var alltof auðsæ.
Frumkvæði hans í kjördæmamálinu
varð honum heldur ekki til giftu.
Andstaða og fyrirlitning Alþýðu-
flokksingjanna á skæruhernaðinum
þurrkaði hann út meðal framsækn-
asta hluta verkaJýðsins. Óðagot Al-
þýðublaðsins úl af „svarta listan-
um“ verkaði í sömu átt. Rýtings-
stunga í bak Dagsbrúnar í sambandi
við setuliðsvinnuna kom heJdur ekki
að gagni. Slæmmdarverk Alþýðu-
blaðsins gagnvart tilraunum verka-
lýðsins til einingar hafa einnig kom-
ið flokknum í koli. Og sérstaklega
hefur hið magnaða hatur Alþýðu-
blaðsmannanna á Sovétrikjunum
og sósíalismanum rænt flokkinn
samúð fjölmargra frjálslyndra
manna úr öllum stéttum. í því máli
hefur Alþýðublaðið skipað Aiþýðu-
fiokknum svo áberandi í sveit ís-
ienzku nazistanna, að mönnum of-
býður. Alþýðublaðið hefur án blygð-
unar blaðrað um „menningarsögulegt
aírek nazismans“ og leyft sér hinn
viðbjóðslegasta róg um Ráðstjórn-
arríkin, sem brezkir ráðherrar hafa
lagt mikla áherzlu á, að hafi „bjarg--
að menningu Evrópu."
Þannig hefur hvert skref Alþýðu-
flokksins, sem stjórnað hefur verið
af hatrinu til Sósíalistaflokksins,
orðið honum sjálíum að falli, en jafn
framt orðið til þess að auka veg
Sósíalistaflokksir.s. Þetta vita nú orð
ið margir meðlimir Alþýðuflokksins.
Hinsvegar er það staðreynd, að
meðal óbreyttra liðsmanna Alþýðu-
flokksins eru ekki allfáir, sem horfa
skelfdir á framkomu flokksins og
sem á engan hátt vilja gerast sam-
ábyrgir um stefnu hans. Það eru
alþýðumenn, sumir hverjir í lægri
trúrlaðarstöðum flokksins, sem þrá
ekkert heitar en djarfa og undir-
hyggjulausa samvinnu Sósíálista-
ílokksins og Aiþýðuflokksins. Þess-
ir menn eru hvorki forstokkaðir æv-
intýramenn og svikarar við sósíal-
ismann, eins og Stefán Pétursson,
auðvaldssinnar eins og Gúðmundur
R. Oddsson pé bitlingamenn. Þeir
eru réttir og sléttir alþýðumenn með
óbrjálaða dómgreind, ilienn, sem sjá,
að því hærra sem Alþýðuflokkurinn
reisir múr milli sín og Sósíalista-
ílokksins, því minni verður vegur
Alþýðuflokksins og því meiri verður
sundrung alþýðunnar.
í neðri deild var til 3. umræðu
í'rumvarp til laga um breytingu
á lögum nr. 93, 1942 um að reisa
nýjar síldarverksmiðjur. Um-
ræðum var lokið áður, en at-
kvæðagreiðslan fór þannig, að
frv. var fellt.
Frv. þetta var flutt í efri deild
af Ingvari Pálmasyni og hafði
þá breytingu í för með sér að ef
orðið hefði að lögum að óheim-
ilt hefði verið að byggja lýsis-
herzlustöðvar nema með leyfi
atvinnumálaráðherra. Tilgang-
ur frv. var með öðrum orðum
sá, að gel'a ríkisstjórninni heim-
ild til þess að banna að reistar
væru lýsisherzlustöðvar á
sama hátt og ríkisstjórnin hef-
ur nú heimild til þess að banna
byggingu verksmiðja.
Vissulega eru til vinstri menn í
Alþýðuflokknum. En þeir hafa allir
einn sameiginlegan veikleika. Þá
skortir áræði til þess að knýja íram
stefnubreytingu í flokknum og setja
spellvirkjann við Alþýðublaðið frá.
Þeir láta sér nægja að vera óánægð-
ir, en þá skortir einurð og nauðsyn-
lega djörfung til þess að kveða upp
úr og tala hreinskilnislega við for-
ingja sína.
Foringjar Alþýðuflokksins haía
venjulega haft lag á því að bæla
niður vinstri mennina í Alþýðu-
flokknum. Helzta vopn þeirra til
þess hefur kommúnistagrýlan verið.
Ef einhver óbreyttur liðsmaður hefur
ymprað á stefnubreytingu eða látið
í ljós vilja sinn til samvinnu við
Sósíalistaflokkinn, þá hefur strax
fallið á hann grunur um „kommún-
isma“ og hann þar með sleginn út
af laginu.
Megin veikleiki vinstri mannanna
í Alþýðuflokknum er því sá, að þeir
láta hræða sig með kommúnista-
grýlunni, sem er ekkert annað en
vasaútgáfa þess áróðurs, sm nazist-
arnir þýzku fleyta sér á.
Vinstri mennirnir í Alþýðuflokkn-
um þurfa að minnast þess, að tím-
inn bíður ekki eftir þeim. Því leng-
ur sem þeir láta spellvirkjann við
Alþýðublaðið einráðann um stjórn-
völinn, því lengra sekkur flokkurinn
niður í pólitíska einangrun og ves-
aldóm. Vinstri mennirnir þurfa að
minnast þess, að engin utanaðkom-
andi öfl munu framkvæfna stefnu-
breytingu í flokknum, heldur verð-
ur það að vera verk þeirra sjálfra.
Sérstaklega verður erfitt að hugsa
sér, að nokkur vinstri stjórn komist
á laggirnar, meðan Alþýðublaðinu
er stjórnað af svikara, sem alltaf
reynir að eyðileggja allt samstarf.
Vinstri mennirnir í Alþýðuflokknum
ættu að lofa Stefáni Péturssyni, sem
ber „menningarsögulegt afrek naz-
ismans" meir fyrir brjósti en hags-
muni alþýðunnar, að gerast sjálf-
boðaliði í hinum aðþrengda her Hitl-
ers. Þeir ættu auk þess að kenna
flokksforingja sínum að skilja, að á
tímum eins og þeim er nú standa
yfir, geta vangaveltur einstakra
manna og tilefnislausar árásir ann-
arra, útilokað sérhverja möguleika
til samstarfs.
Ef vinstri mennirnir í Alþýðu-
flokknum láta beygja sig með komm
únistagrýlunni, verður einingu Al-
þýðunnar seinkað til muna.
Ef þeir hinsvegar stíga það skref
sem þarf, getur það orðið upphaf
úrslitasigra íslenzkrar alþýðu.
Almenningur hefur slæma
reynslu af þessari heimild í
höndum atvinnumálaráðherra.
Allir rnuna eftir Rauðkumálinu
á Siglufirði. Siglufjarðarkaup-
staður ætlaði að byggja 5000
mála síldarverksmiðju árið
1939. Hann var búinn að útvega
sér tilboð í vélar og efni, átti
sjálfur lóð á ágætum stáð og var
búinn að fá nægileg lán í Noregi
og ennfremur innanlands. Allt
var tilbúið til þess að fram-
kvæmdir gætu hafizt, það stóð
aðeins á einu atriði, leyfi at-
vinnumálaráðherra. Leyfið kom
aldrei og þessvegna var verk-
smiðjan aldrei byggð. Siglufjarð
arkaupstaður var með þessu
skaðaður svo skipti hundruðum
Framhald á 4. síðu
Frumvarp um að heimila ríkisstjórn að banna
lýsisherzlustöðvar, fellt í neðri deild í gær