Þjóðviljinn - 11.03.1943, Qupperneq 1

***?>
—
8. árgangur.
Fxmmtudagur 11. marz 1943.
56. tölublað.
Míklar skríðdrekaorustur háðar 50 km. frá
Karkoff. — Vörn sovéfheirsíns mjög horð
Stórorustur eru háðar á tveimur svæðum aust-
urvígstöðvanna, á miðvígstöðvunum þar sem
rauði herinn sækir að Vjasma og suður og suð-
vestur af Karkoff, þar sem Þjóðverjar halda á-
fram hörðum áhlaupum.
Rauði herinn tók í gær bæinn Bjelí, sem er 110
km. norðvestur af Vjasma, og hafa Þjóðverjar
viðurkennt að her þeirra hafi hörfað frá Bjelí. Sov-
éther sækir nú að Vjasma úr norðri, austri og
suðri, og er 25—30 km. frá borginni.
Suður af Ilmenvatni hefur rauði herinn einnig
sótt fram og tekið bæinn Ramúsevn, 25 km. suð-
austur af Staraja Rússa.
Btrefar gera loff*
ávás á Mfínchen
Brezkar sprengjuflugvélar
gerðu í fyrrinótt ákafa loftárás
á iðnaðarborgina Múnchen í
Suður-Þýzkalandi. Komu upp
miklir eldar í borginni.
Múnchen er fjórða stærsta
borg Þýzkalands og mikilvæg
járnbrautarm'iðstöð og iðnaðar.
isnneiiii ironsiu al-
Uluoiar nognasi dai Irí degi
Mótspyrna franskra verkamanna gegn nazista-
yfirvöldunum í Frakklandi virðist sumstaðar vera
að verða að uppreisn.
Nærri daglega eru gerðar árásir á þýzka her-
menn í París og franska hjálparmenn Þjóðverja.
Er nýbúið að sýna franska nazistaleiðtoganum
Marcel Deat banatilræði, er hann slapp frá með
naumindum.
Verkamenn í Lyon réðust
á hóp þýzkra hermanna með
handsprengjum og féllu eða
særðu 29 Þjóðvérja. Hermenn-
irnir skutu á fólkið á götunni
og létu nokkrir Frakkar lífið.
en margir særðust.
í Suður-Frakklandi hefur
járnbrautarlest, hlaðin skot-
færum fyrir þýzka herinn.
sprungið í loft upp.
Á svæðinu vestur og suður
af Karkoi'f eru háðar miklar
skriðdrekaorustur og |er bar-
izt í 30 km. fjarlægð frá borg-
inni.
í Moskvafregnum í gær-
Innfiutningurinn frá
Bretlandi stöðvað-
ur að mestu
Nú um síðustu áramót hef-
ur Stóra-Bretland gert ýmsar
ráðstafanir sem hafa í för
með scr að innflutningur það-
an stöðvist að mjög miklu
leytí- 'Æ
Innflutningsverzlunum her
sem átt hafa í pöntun ýms-
ar vörur, hefur nýlega bor-
izt tilkynning frá sambönd-
um sínum í Englandi, að
pantanir þessar fáist ekki af-
greiddar. Þó sé reynandi að
sækja um útflutningsleyfi fyr^
ir þær í Bretlandi, ef inn-
flytjandi hér geti útvegað
vottorð frá brezka sendiráð-
inu í Reykjavík um aö við-
komandi vörur séu nauðsyn-
legar fyrir Island.
Verzlunarráð íslands hefur
fyrir noKkrum dögum sent
meölimum sínum lista yfir
þær vörur, ,,sem gert
cr ráð fyrir, að við fáum
keyptar í Stóra-Bretlandi á yf
irstandandi ári“.
Er þar fyrst talið Wisky:
Gui, Rom, Cognac og Líkör-
kvöld segir, að rauöi herinn
hafi hrundiö höröum skrió-
drekaárásum Þjóðverja á þess-
um slóðum og. eyöilagt fjölda
þýzkra skriðdreka. Beita Rúss-
ai’ mjög stórjskotaliði gegn
skriödrekasveitunum.
Á Kúbansvæðinu í Kákasus
sækir rauði herinn fram og
hefur tekið bæinn Krasno-
armensk.
„Vegna árangra þeirra sem
rauði herinn hefur náö, und-
anfarnar vikur, á vígstöövun-
um frá Velikie Lúki og norð-
ur til LeningTadsvæðisins,
verður þýzka herstjórnin að
veita noröurvígstöövunum sí-
vaxandi athygli“, símar
Moskvafréttiaii-itari enska bláös
ins Times.
ar, en auk þess aðrar nauö-
synlegri vörur, svo sem salt.
sement, kol, hampur. Sumar
af þeim vörum, sem taldar
eru upp á þessum lista verzl-
unarráðsins er þó ólíklegt að
fáist útfluttar þaöan, t. d.
trjáviður, reiöhjólabarðar.
mótorhjól og dósablikk, því
útflutningur þeirra hefur ver-
ið bannaður að bestu leyti
fyrir löngu.
Innflutningurinn siöasta ár
frá Stóra-Bretlandi nam kr..
121 millj. Er þvi líklegt að
þessi ströngu útflutningshöft
komi til að hafa talsverð á-
hrif á innflutninginn, ef þess
er gætt hve erfiðlega gengur
með að fá skipakost fyrir vör-
ur írá Bandarikjunum.
Lýðstjörnarbyltingin f
Júgdslavíu
Fjórði hluti landsins er á valdi skæruliðanna og er
stjórnað af þjóðfrelsisnefndunum. Michailovitsj
hefur svikið þjóðfrelsishreyfinguna og berst gegn
skæruliðunum með erlendu fasistunum
í Jugoslavíu vinnur þjóðfrelsisherinn nú á í sífellu og hef-
ur undanfarið tekið hvem bæinn af öðrum. Samt á hann
við ofurefli að etja. Þjóðverjar og Italir hafa álíka fjölmenn-
an her í Jugoslavíu og í Túnis. En það, sem ríður bagga-
muninn, er að það er fólkið sjálft, sameinaðar þjóðir Jugo-
slavíu, sem eru að berjast fyrir frelsi sínu — þjóðfrelsi og
lýðræði — í Jugoslavíu. !
27.nóvember 1942 kom þjóð-
fundur, skipaður fulltrúum
hinna ýmsu þjóða Jugoslavíu.
saman í borginni Becha, sem
er á valdi þjóðfrelsishersins,
og þar var frelsisbarátta Jugo-
slavíu skipulögð, og þjóðfrels-
isstjórn kosin. Á þennan þjóð-
fund höfðu þjóðfrelsisnefnd ■
irnar, sem kosnar voru í öll-
um byggðarlögum, er frjáls
voru, og viða störfuðu á laun
í herteknu héruðunum, sent
kjörna fulltrúa sína. Þessi lýð-
stjórnarhreyfing, sem skapað
hefur með þjóðfundi þessúm
ríkisvald þessara þjóða og
skipulagt her þeirra, fer nú
sífelt í vöxt. í henni taka þátt
Serbar, Svartfjallabúar, Slo-
venar, Kroatar, Bosníumenn
og íbúar Herzegovínu. Þama
starfa saman kommúnistar,
og sosialdemokratar, kristnir
og Mxíhameðstrúarmie(nn,
demokratar og bændaflokks-
menn, o. fl. o fl. — YfirmaÖ-
ur þjóðfrelsishersins heitir
Tito.
Þaö hefux’ ekki tekizt fyrir
ítölsku og þýzku fasistana aö
brjóta þjóöfrelsishi-eyfingunja
og her hennai’ á bak aftur.
Þaö er auðséö, nú sem fyrr,
aö í frelsishreyfingu fólksins
býr slíkur kraftur, að engin
kúgunaröfl fá við ráðið.
Afstaöa gömlu valdhafanna
í Jugoslavíu til þessarar lýö-
stjórnarhreyfingar er eftix*-
tektarverð.
Eins og kunnugt er, þá var
íasismi ríkjandi i Jugoslaviu,
þegar Þjóðvei'jar réðust á
landiö. Allir flokkar nema
stjói’narinnar voru bannaöir.
Dauöahegning lá við því t. d.
að eiga kommúnistaávarpiö.
Ríkisvald yfirstéttarinnar
byggðist á kúgun alþýðunn-
ar og smærri þjóöanna í rík-
inu, framkvæmendur þessa
ríkisvalds voru hinir fasistisku
embættismenn, Chetnika-sveit-
inni og herinn.
Allt þetta ríkisvald hrundi
í rústir við hertöku landsins.
Mikið af embaBttismönnuxn og
Vcrkalýdur-
ínn mótmðslír
Verklýðsfélögin halda áfram
að mótmæla dýrtíðarfrum-
varpi ríkisstjórnarinnar.
Á sama tima skrifar Vísir
leiðara um þáð, hve vel al-
menningur taki þessu frum-
varpi. — Enginn meinar hon-
um að berja höföiiíu við stein-
inn.. .
Baldur á fsaí'irði
„Verkalýðsfélagið Baldur á ísa-
firði, mótmælir eindregið og liarð-
lega þeim tillögum í frumvarpi ríkis-
stjórnarinnar um dýrtíðarráðstafan-
ir, er fara í þá átt, að launþegar fái
aðeins 80% dýrtíðarvísitölunnar og
skorar á Alþingi að fella ákvæði
þetta út úr frumvarpinu.
Hinsvegar skorar Baldur á Alþingi
og ríkisstjórn að beita kröftum sín-
um til lækkúnar dýrtíðinni og kaup-
Iækkun, sem af Iækkaðri dýrtíð leið-
ir sú cina, er verkalýðssamtökin geta
sætt sig við. Gegn öllum öðrum
kauplækkunum samþykkir félagið
að beita samtakamætti sínum tU
þess ítrasta.”
X
Sjómannafélag ísfirðinga
„Sjómannafélag ísfirðinga, ísa-
firði mótmælir harðlega þeim tillög-
um ríkisstjórnarinnar um dýrtíðar-
ráðstafanir, er fara í þá átt, að laun-
þegar fái aðeins 80% dýrtíðarvísi-
tölunnar og skorar á Alþingi að fella
ákvæði þetta úr frumvarpinu. Hins
vegar skorar Sjómannafélagið á AI-
þingi og ríkisstjórn að vinna gegn
dýrtýðinni og er kauplækkun, sem
af lækkaðri dýrtið leiðir sú eina, er
félagið getur sætt sig við.
Gegn öllum kauplækkunum mun
eftir mætti.”
félagið beita samtakamætti sínum
dýrtíðinni og er kauplækkun, sem
firði mótmælir harðlega þeim til-
Þróttui’ Siglufirði
„Verkamannafélagið Þróttur Siglu
lögum um skerðingu verðlagsupp-
bótar verkafólks og annara laun-
þega, sem lagðar hafa verið fram i
Alþingi af núverandi ríkisstjórn, í
frumvarpi til laga um dýrtíðarráð-
stöfun, þar sem í þessu felst ósvífin
árás á samningafrelsi verkafólks
og annara launþega, þar sem samn-
ingurn um kaup og kjör er raskað
Framh. á 4. síðu.
herleiötogum gekk í þjónustu
innrásarmanna.
En víða tók fólkið til sinna
Fraxphald á 4. síðu.