Þjóðviljinn - 14.03.1943, Síða 1

8. árgangur.
Sunnudagur. 14. marz 1943
59. tölublað.
tt
Dýrlídarfíllögurnar frá Washíngton"
bífiip Bailapíklastlípiiii pfbissflfipi
5111
sna
Eftírtektarverdar frásagnír í amerlsku stórblaði um
dýrtídartillögur rikísstjórnarínnar
Milliþing*nefnd í at-
vinnumétum skipuð
Ríkisstjórnin hefur nú sam-
kvæmt tilnefningu þingílokk-
anna skipað þá Brynjólf Bjarna-
son, Eystein Jónsson, Sigurð
Kristjánsson og Sigurjón Á.
Ólafsson í milliþinganefnd
samkVæmt þingsályktunartil-
íögu frá 4. sept. í fyrra.
Sú tillagá hljóðaið svo:
„Þingsályktun um skipuu
milliþinganefndar til þess að
atihuga atvinnumál o. fl.
Alþingi ályktar að fela rík-
isstjórninni aö skipa 4 menft
í nefnd eftir tilnefningu þing-
flokkanna, 1 mann frá hverj-
um flokki, til þess að semja
tillögur og frumvörp fyrir
næsta Alþingi um það:, er hér
gxeinir:
1. Skipulagning-u vinnuafls-
Framhald á 4. síðu.
Það hafa nú gerst þau tíðindi, er gera nauðsynlegt að íslenzka
þjóðin staldri við og athugi hvert stefnir með þá stjóm, er nú
situr að völdum eða réttara sagt einstaka ráðherra hennar.
Það hefur áður hér í þessu blaði verið á það bent að svo líti út
sem amerískra áhrifa gætti mjög hjá tveim ráðherranna, Vil-
hjálmi Þór og Birni Ólafssyni. Og nú berast þær fréttir vestan
um haf, er gefa til kynna að valdamenn þar vestri líti svo á
sem þeir hafi eitthvað að segja í innanlandsmálum vor íslend-
inga eða að minnsta kosti sé sú skoðun að skapast þar að eðli-
legt sé að svo væri.
I stórblaðinu „New York Times“ birtist grein eftir fréttarit-
ara þess blaðs í Washington, dagsett 5. janúar. Er í grein þessari
gefið til kynna að amerísk stjórnarvöld séu að hlutast til um
dýrtíðarmálin á íslandi. Blaðið Dagur á Akureyri birtir útdrátt
úr greininni, og segir þar í þýðingu Dags:
SlðlP-FPilBlaiðÍ
Allsherjarverk^
fall í Aþentfi
Um öll herteknu löndin í
Evrópu fer uppxeisnaralöa.
sem gerir þýzku kúgurunum
stöðugt erfiðara fyrir.
Vichystjórnin franska hefur
orðið að senda mikið lið, með
brynvagna og skriðdreka, gegn
skæruflokkum í Savoyfjöllim-
um. Hefur kvað eftir annað
heyrzt áköf skothríð yfir
landamærin til Sviss, undan-
farna daga.
Mikill fjöldi franskra verka-
manna hefur flúið upp til
fjalla, til að komast undan
vinnuskyldufyrirskipunum
hinna frönsku kvislinga í
Vichy.
í Aþenu, höfnðborg Grikk-
lands, hefur verið hafið alls-
herjarverkfall til að mótmæla
vinnuskyldu, sem nazistayfir-
völdin höfðu komið á.

„Viðskiptamálin á íslandi,
en þar hefur til skamms tíma
ekki verið beitt verðlagseftir-
liti valda ríkisstjórnum
Bandarikjanna og Bretlands
töluverðum áhyggjum, en eins
og kunnugt er, hafa þessi
lönd bæði setuliö á cyju .ni
(hernaðarlega gesti) til að
vernda Ísland fyrir ágengni
möndulveldanna.
Utanríkismálaráðuneytið (þ.
e. i Washington) hefur nú i
Stórorustur eru háðar á Karkoffvígstöðvunum, og segir i
Moskvafregn að vestan borgarinnar hafi rauði herinn neyðst
til að hörfa nokkuð fyrir stórkostlegum árásum fjölmenns fót-
gönguliðs og skriðdrekasveita.
Þjóðverjar biðu mikið manntjón og hergagna í árásum þess-
um og Rússar komu sér fyrir í nýjum varnarstöðvum og hrundu
þaðan árásum Þjóðverja seinni hluta dagsins í gær.
Ákafir bardagar standa yfir norður af borgínni og suður af
Karkoff hefur rauði herinn hrundið nýjum stórárásum þýzka
hersins. Þjóðverjar halda áfram mikliun árásum á ísjúmsvæð-
inu, en þeim hefur verið hrundið.
Rauði herinn sækir fram á
suðurvigstöðvunum, og tók í
gær bæ einn, 50 km. suður
af Vjasma, á járnbrautinni til
Brjansk.
í fregnum frá Moskva segir
að bardagar á austurvígstöðv-
unum hafi aldrei oröið eins
gTimmilegir og þeir sem nú
eru háðir við Karkoff, nema
þegar mest var barizt í Stal-
ingrad og nágrenni. Þýzka
herstjómin hafi bersýnilega
sett sér það mark að taka
borgina, hversu gífurlegar
fórnir sem þýzki herinn yröi
aö iæra til aö ná því.
undirbúningi álitsgerð um
þessi mál og er þess að vænta
að af því leiði uppástungur
um endurbætur, sem Alþingi
geti sætt sig við, og með því
móti takist að festa ástandið.
Randaríkjastjórn var sjálf
svo seinlát í dýrtíðaraðgerð-
um, að hún getur varla gagn-
rýnt íslenzk stjórnarvöld fyrir
samskonar seinlæti. En þess
er að vænta, að Alþingi muni
ekki setja það fyrir sig, ef það
fær endurbótauppástungur frá
Washington, sem myndu veröa
raunhæfari og áhrifameiri en
þær ráðstafanir, sem Wash-
ington hefur lagt á Bandarík-
in“.
Síöan er haldið áfram og ó-
fögur lýsing gefin á dýrtíö-
inni hér, en íslendingum svo
lofaö gulli og grænum skóg-
um, ef þeir fallist á viöreisn-
artillögurnar frá Washington!
Hér er svo sem allir sjá hið
alvarlegasta mál á feröinni.
Þaö er beinlínis sagt aö
Bandaríkj astj órn - sé farin aö'
hlutast til um innanlandsmál
vor og þaö taliö sjálfsagt.
Vafalaust mun ríkisstjórnin
neita því aö hafa haft nokk-
urt samráö viö stjórnina í
Washington um dýrtíðartil-
lögurnar. En tortryggni
manna er alvarlega vöknuð
fyrir, svo viöbúið er aö grein-
ar, sem þessi grein í New York
Times, veröi aöems tekin sem
ein staöfesting á ótta, sem
margir Islendingar voru
farnir að bera í brjósti.
Og eitt sannai* þessi grein:
Amerískt stórblaö — og þar
KiMttiDaril sfisdiisfa un skipii
isinfiar m ai raaasata MissHi
Nokkrir þingmenn Sósíalistaflokksins hafa lagt fram í Alþingi eftir-
farandi þingsályktunartillögu um skipun rannsóknamefndar til að rann-
saka orsakir Þormóðsslyssins:
„Alþingi ályktar að fela rikisstjórninni að skipa þriggja
manna rannsóknarnefnd, sem athugi, eftir því sem frekast er
kostur á, orsakir til þess, er v/s Þormóður frá Bíldudal fórst
þann 18. febr. s. I.
Nefndina skal skipa eftir tilnefningu frá Farmanna- og fiski-
mannasambandi íslands, Fiskifélagi íslands og Sjómannafélagi
Reykjavíkur, einn frá hverju.
Nefndin hefur fullt vald til þess að krefja alla þá, er nauðsyn-
legt reynist, um allt það, sem upplýstst getur um tildrög slyss-
ins, svo sem um allan útbúnað og frágang skipsins.
Að lokinni rannsókninni leggi nefndin niðurstöður sínar fyrir
ríkisstjórnina.
Greinargerð.
Mikið er jafnan rætt og ritað
um öryggismál íslenzkra sjó-
manna og þó meira nú en nokk-
ru sinni áður, eins og eðlilegt er,
þar sem margvíslegar stríðshætt
ur ógna nú öllum þeim, er um
sjóinn sigla, auk hinna venju-
legu hætta af sjó og vindi. En
við umræðurnar einar má ekki
láta sitja í þessum málum. Það
er skylda allra þeirra, sem þar
geta einhvei’ju um ráðið, að fyr-
irbyggja slysin. Eitt aðalráðið til
þess að koma í veg fyrir slys,
er að athuga til hins ýtrasta or-
sakir þeirra og gera síðan ráð-
stafanir til þess að hindra það,
sem slysunum veldur. Það er al-
siða hjá erlendum þjóðum, að
skipa sérstakar opinberar rann-
Framhald á 4. síðu.
Samvinna Bretlands, Baniaríkjanna
Sovétríkjanna og Kína trygging fyrir
varanlegum friði
Á blaðamannafundi í Washington J gær svaraði Anthony
' Eden nokkrum spumingum um alþjóðamál.
Samvinna milli Bretlands, Sovétríkjanna, Bandaríkjanna og
Kína er eina tryggingin fyrir því að sá friður sem saminn verður
að þessari styrjöld lokinni, verði varanlegur sagði ráðherrann.
Með náinni og heilbrigðri samvinnu þessarra stórvelda og allra
annara Bandamannaríkja mætti hinsvegar tryggja það, að frið-
rofum yrði haldið niðri og ófriðaráætlanir þeirra að engu gerðar.
meö mikið af Bandaríkja-
mönnum — er fariö að líta á
það sem eölilegan hlut, aö
Bandaríkjastjórn hlutist til
um málefni íslands.
Hér er alvarleg hætta á
ferðum, hætta sem íslending-
ar verða að sameinast um að
afstýra.
Eden var spurður um afstöðu
brezku stjórnarinnar til landa-
mæra Sovétríkjannna og Pól-
lands. Svaraði Eden því, að enn
væri ekki kominn tími til að á-
kveða landamæri einstakra
ríkja.
%