Þjóðviljinn - 19.03.1943, Side 1

Þýzfca
hernum hefur
brjófast yfír
hvergi fefcízf
Donefs
Rauði herinn heldur áfram sókninni á miðvígstöðvunum,
sótti í gær fram 20 km. á svæðinu vestur af Vjasma og tók 32
þorp norður af járnbrautinni milli Vjasma og Smolensk, og
járnbrautarbæinn ísveskovo á þeirri línu.
Á vígstöðvunum suður af Ilmenvatni brauzt rauði herinn
gegnum varnarlínur Þjóðverja við á eina og sækir fram til
vesturs.
Þýzki herinn hefUr hvergi getað brotizt yfir Donets, þrátt
fyrir margendurteknar árásir, og á einum hluta þessara víg-
stöðva, við Tsúgúeff, hefur rauði herinn gert velheppnuð gagn-
áhlaup, og féllu í bardögum þar síðustu tvö dægrin 2000 þýzkir
liermenn.
Winterton, Moskvafréttaritari
brezka útvarpsins, símar í gær,
að enn sé of snemmt að segja
um hvort sókn Þjóðverja á Don-
etsvígstöðvunum hafi náð há-
Haður sleginn niður
og rændur tösku með
4 vínflöskum
I fyrrakvöld var ráðizt á
mann, sem var á gangi í
miðbænum. Sló árásarmaður
inn hann í götuna, rændi aí
honum tösku og hljóp síöan
brott.
Maður þessi, sem er utan-
bæjarmaóur, var á gangi fyr-
ir utan Vörubílastööina Þrótt
ur eftir kl. 10 í fyrrakvöld.
Haföi hann meöferöis hand-
tösku, sem í voru 4 flöskur
af víni.
Komu þá tveir menn til
hans og báöu hann um aö
selja sér vín, en hann iteit-
Fnamhald á 4. síöu.
Bandaríkjaher tekur
Gafsa I Mið-Túnis
Bandarískur her hcfur tek-
ið bæinn Gafsa í Mið-Túnis;
og veittu fasistaherirnir litla
mótspyrnu, að því er s’egir í
íregn frá London. Franskar
svcitir bcrjast með banda-
ríkjahernum á þessum víg-
stöðvum.
Þjóöverjar hafa skýrt svo
frá aö áttundi brezki herinn
hafi byrjaó sóknaraögeröir
gegn Marethvirkjalínunni í
Suöur-Túnis, en fregnin hef-
ur ekki verið staöfest af
Bandamönnum.
Stjórn Guyana, franskrar
nýlendu í Suöur-Ameríku, hef
ur lýst yíir íylgi sínu við Gir-
aud hershöfðingja.
marki, því stöðugt séu nýjar her
sveitir og hergögn sent til þeirra
vígstöðva. En hann leggur á-
herzlu á, að vörn rauða hersins
fari harðnandi með hverjum
degi, og hafi Þjóðverjum mjög
lítið orðið ágengt síðustu dag-
ana. Þýzkur her haldi einnig
uppi áköfum árásum norðvestur
af Kúrsk og vestur af Síevsk, án
þess að hafa náð neinum veru-
legum árangri.
Sovétflugvélar hafa sökkt
6000 smálesta flutningaskipi
þýzku á íshafsleiðum.
Síðastliðið þriöjudagskvöld
var lögreglan kölluö aö Lauga
veg 103, en þar hafði brezkur
sjóliði barið konu svo aö and-
lit hennar var óþckkjanlegt.
bólgið og blóöstokkið, augun
sokkm og tvær tennur brotn-
ar.
Kona þessi, sem heitir Rósa
Pétursdóttir skýrir sjálf
frá þessum atburöi á eftirfar-
andi hátt, eftir því sem full-
trúi sakadómara tjáöi blaöinu
í gær.
Um kl. 11 s. 1. þriöjudags-
kvöld fór ég á skemmtun hjá
brezka flugliöinu sem haldin
var aö Laugaveg 105. Klukk-
an langt gengin 12 fór ég út
og eltu mig þá 2 brezkir sjó-
liöar sem einnig höföu verið
á skemmtuninni. Fór ég þá
inn í gasstööina og ætlaöi áö
tala viö vaktmennina þar, og
eltu sjóliöamir mig þangað
inn.
Vaktmennirnir ráku sjóliö-
ana út og litlu síöar fór ég
einnig út. Þegar ég kom út
á götuna sé ég aö sjóliöarnir
biöu fyrir utan og eltu þeir
mjg heim.
Ég bý í litlum skúr viö Lauga
veg 103 og þegar ég opnaöi
ruddust báöir sjóliöarnir inn.
Annar þeirra heimtaöi af mér
peninga, aö því er mér heyrö-
IIIIf skiRsnvlar á
Ml IHNlMZl
Svanur kominn fram
Áreiðanlegar fréttir hafa
nú fengizt fyrir því aö allir
skipverjar á Arctic komust
á land hcilu og höldnu, þegar
skipið strandaði.
Voru þeir allir komnir á
land kl. 8 í fyrrakvöld.
Ekki er enn fyllilega víst
I hve miklar skemmdir eru á
skipinu, en taliö er mjög
vafasamt aö þaö náist út.
Svanur kominn fram
V. b. Svanur frá Stykkis-
hólmi náöi landi heilu og
höldnu, aö því er erindreki
Slysavarnafélagsins tjáöi blaö
inu í gær.
ist, en ég sagöist enga pen-
inga hafa, réöist hann þá á
mig og baröi mig hnefahögg
í andlitiö, aö því loknu reif
hann allt upp úr kofforti er
ég átti þarna inni.
Framhald á 4. síðu.
Hefur „svartur mark-
aður" skapazt hér í
Reykjavík?
Kartöfluskorturinn kemuv
sér illa fyrir allan þann
fjölda neytenda, sem ekki hef
ur haft möguleika á áö birgja
sig upp meö þessa vöru og
þeir eru víst fleiri en hinir. —
Eru víst ekki margar þær
nauösynjavörur, sem verra er
aó viera án en kartöflur. Og
ekki bætir úr, aö gulrófur
skuli heldur ekki fást.
Lítiö viröist ætla aö rakna
úr þessum vandræöum, en
þó hefur þaö skeö undan-
farna þrjá til fjóra daga, aö
sézt heíur til flutnings á þess
ari vöru frá ýmsum verzlun-
um hér. — Þykist Þjóöviljinn
hafa nokkuð sterkar líkur fyr
ir því, aö vara þessi hefuv
Fnamhald á 4. síöu.
Kom nlsMnnl ai Min slíllðin
VERKALÝÐURINN MÓTMÆLIR
Samband bankamanna mótmælir
dýrtíðarfrumvarpi stjðrnarinnar
Á fundi í Sambandi ísl. bankamanna, 15. þ. m., var eftir-
farandi samþykkt einróma:
„Fundur í Sambandi ísl. banka-
manna hefur tekið til athugunar
frumvarp ríkisstjórnarinnar um dýr-
tíðarráðstafanir og samþykkt svo-
fellt álit í tilefni af því:
1. Hinn 4. apríl 1939 var gengi ís-
lenzkrar krónu lækkað um 18% í
þeim tilgangi að bjarga nauðstödd-
um framleiðendum til lands og sjáv-
ar. Fyrir launþega var þessi ráðstöf-
un sérstaklega þungbær, einkum
vegna þess að skattar og opinber
gjöld voru í liámarki, en eins og
kunnugt er, livíla hin opinberu gjöld
mun þyngra á launþegum, en öðrum
stéttum, sakir þess, hve eftirlit með
tekjuframtali liinna síðarnefndu
reynist ófullnægjandi.
2. Fram til ársloka 1940 fengu
launþegar ekki greidda nema tak-
markaða uppbót til að mæta verð-
Iagshækkunum, sem stríðið liafði i
för með sér. Þeir urðu m. ö. o. að láta
sér lynda kjararýrnun samtímis því
að skattfrjálsir útgerðarmenn og
margir aðrir báru úr býtum stórfelld
an hagnað, m. a. vegna nýrrar geng-
islækkunar á krónunni.
3. Fyrst um mitt ár 1942, þegar
stríðsgródatímabilið liafði staðið í
214 ár, fengu launþegar nokkra
grunnkaupshækkun. Stríðsgróðinn
hefur nær allur fallið í hlut annarra
stétta, og þá fyrst og fremst atvinnu-
rekenda í útgerð og verzlun, án þess
að hægt sé að færa fram nein rök
fyrir því, að þeir hafi frekar til þess
unnið cn launþegar og aðrar afskipt-
ar stéttir þjóðfélagsins.
Eins og áður getur, voru launþegar
látnir bcra þungar byrðar í því
skyni, að greiða mætti fljótlega
skuldir óvenjulega illra staddra fram
leiðslufyrirtækja og gera þau sterk
fjárhagslega. Þá fyrst, er þessu tak-
inarki er náð, fengu launþegar á-
lieyrn og vcrðlagsuppbætur.
Nú, þegar ríkisstjórnin vill undir-
búa nýja og betri tíma í atvinnumál-
um þjóðarinnar með því að liækka
stórlega verðgildi peninganna innan-
lands, ráðgerir liún, að launþegar
færi fyrstu fórnirnar. Til þess að ná
settu marki ætlar ríkisstjórnin að
svifta launþega 20% af verðlagsupp-
bótinni, síðan eiga þeir að greiða
hækkandi skatta til þess að stjórnin
geti rekið víðtæka meðgjafastarf-
semi og lækkað með þerri aðferð út-
söluvei-ð þeirra vörutegunda, sem
verðlagsvísitalan byggist á. M. ö. o.
launþegar eiga að greiða hækkandi
skatta til þess að ríkisstjórnin geti
losað þá við verðlagsuppbótina.
í tilefni af dýrtíðarfrumvarpi
stjórnarinnar lýsa bankamenn yfir
því, að þeir eru reiðubúnir til þess
að taka á sig sinn hluta af þeim byrð
um, sem löggjafinn kann að telja
nauðsynlegt að Ieggja á borgarana í
þeim tilgangi að lækka verðlag í
landinu. En þó að því tilskildu, að
liyrðunum sé réttlátlega skipt, með
hliðsjón af því liverjir hagnast hafa
á því sjúkdómsástandi, sem er und-
irrót verðbólgunnar. Þegar komið
liefur verið á eðlilegu jafnvægi milli
sléttanna, er sjálfsagt að launþegar
og aðrir taki á sig byrðar, ef þess
gerist þörf.
Með tilvísun til þess, sem að fram
an greinir, vill Samband ísl. banka-
manna mælast til þess, að hið liáa
Alþingi samþykki ekki framkomið
frumvarp um dýrtíðarráðstafanir að
því leyti sem það fjallar um stór-
fellda og ótímabæra breytingu á lífs-
kjörum Iaunþega.“
Nordmannslaget aðili
að söfnuninni til
Rauða kross Sov-
étríkjanna
Nordmannslaget, félag Norð
mamia í Reykjavík, hélt fund
s. 1. þriðjudag, og var þar m.
a. rætt um hátíöahöldin á
þjóöhátíöardegi Norðmanna,
17. maí. Var kosin nefnd til
aö sjá um hátíöahöldin og
eru í henni Thomas Haarde
verkfræöingur, formaöur fé-
lagsins frú Esmarch, Friid
blaöafulltrúi, Carl Stenersen
oberstlöytnant og F. E. Andr-
csen sendiráösritari.
Ákveöiö var aö haltia minn
ingarguöþjónustu 9. apríl, en
þá eru þrjú ár síöan árásin á
Noreg hófst.
Fyrir fundinum lágu til-
mæli frá fulltrúaráði verka-
lýösfélaganna í Reykjavík um
þátttöku í söfnuninni til
Rauöa kross Sovétríkjanna,
og var ákveöiö aö biöjia Friid
blaöafulltrúa aö vera fulltrúa
Nordmannslaget í söfnunar-
nefndinni.
Bandaríkjamenn ætla
ekki oð útvarpa á
íslenzku
Bandaríkjamenn hafa nú
horfiö frá því aö útvarpa á
íslenzku.
AÖalfulltrúi hermálafræöslu
stofu Bandaríkjastjórnar hér
á íslandi hefur nú skrifaö
Jónasi Þorbergssyni útvarps-
stjóra og óskaö þess aö sá
hluti samningsins, milli Ríkis
útvarpsins og Bandaríkja-
stjórnar, er fjallar um útvarp
Bandaríkjamanna á íslenzku,
„veröi ekki látinn koma til
framkvæmda“.
Hafa fulltrúar Bandaríkj-
anna þar meö oröiö viö ósk-
um íslendinga í máli þessu.