Þjóðviljinn - 31.03.1943, Síða 1

8. árgangur.
Miðvikudagur 31. marz 1943.
73. tolubl.
Álit tónlistarmanna:
Fjárveitingum til tónlistarmanna hefur nú verið
úthlutað.
Félag íslenzkra tónlistarmanna fól þeim Emil Thoroddsen,
Páli ísólfssyni og Þórarni Guðmundssyni að úthluta þeirri
upphæð fjárveitingarinnar 1943, sem kom í hlut tónlistarmanna.
Nefndin hefur þegar úthlutað fé þessu til tónlistarmanna,
og í bréfi, sem þeir hafa sent til menntamálaráðs, sýna þeii4
fram á að styrkurinn til tónlistarmanna þyrfti að vera meiri
ef vel ætti að vera. — Fer bréf þeirra hér á eftir.
Vér undirritaðir, sem „Félag
íslenzkra tónlistarmanna“ hefur
falið að úthluta fé því af skálda-
og listamannastyrknum 1943, er
kemur í hlut tónlistarmanna,
leyfum oss hér með að gera eft-
irfarandi tillögur um skiptingu
fjárins:
Jón Leifs ......... kr. 2400,00
Þórarinn Jónsson .... — 1000,00
Björgv. Guðmundss. — 1000,00
Sigv. Kaldalóns ..... — 1000,00
Karl O. Runólfsson . — 1000,00
Hallgr. Helgason... — 1000,00
Pétur Á. Jónsson... — 1000,00
Eggert Stefánsson .... — 800,00
Sig. Skagfield ....' — 800,00
Samtals kr. 10.000,00
í þessu sambandi viljum vér
leyfa oss að taka eftirfarandi
fram: Vér álítum, að styrkurinn
nái því aðeins tilgangi sínum, að
a) styrkupphæðin til hvers ein-
staklings sé ekki skorin um of
við nögl, að b) hún sé nokkurn
veginn jöfn frá ári til árs, og að
c) sem flestir njóti góðs af.
Það liggur í augum uppi, að
þegar um jafntakmarkaða heild-
arupphæð er að ræða og vér höf-
um fengið til úthlutunar, kemur
síðastnefnda sjónarmiðið því að-
eins til greina, að jafnframt séu
lækkaðir eða felldir niður styrk-
ir eldri styrkþega. Þessi leið hef-
ur því ekki verið farin, enda þótt
borið hafi á góma í nefndinni
nöfn margra tónlistarmanna, er
Framhald á 4. síðu
Fasísfaherínti hrakinn úr Gabes og E1 Hama. — Flug~
her Brefa afhafnasamur
Brezki herínn heldur áfram sókn í Suður-Túnis, tók í gær
bæina EI Hama og hafnarborgina Gabes og fylgir eftir her
Kommels sem er á undanhaldi á öllum leiðum frá Suður-Túnis.
Sækja Bretar fram í átt til Sfax, en baksveitir fasistaherj-
anna verja undanhaldið og reyna að tefja sókn áttunda brezka
hersins með víðáttumiklum jarðsprengjusvæðum.
Bretar liafa nú tekið um 8000 fanga síðan bardagarnir um
Marethvirkin hófust.
Flugvélar Breta halda uppi
látlausum árásum á hersveitir
Rommels á undanhaldinu og
vinna þeim mikið tjón.
Churchill skýrði frá því í neðri
stofu jbrezka þingsins í gær, að
framsveitir áttunda hersins hafi
farið um Gabes á sókninni norð-
ureftir snemma í gærmorgun.
Churchill rómaði mjög fram-
göngu Montgomery hershöfð-
ingja og brezka hersins í Suður-
Túnis, en varaði við ótímabærri
bjartsýni, því enn væru harðar
orustur frámundan í Túnis þar
til fasistaherirnir væru gersigr-
aðir.
Tilkynnt var í gær, að það
hefðu verið nýsjálenzkar her-
sveitir undir stjórn Freybergs
hershöfðingja, sem komust vesf-
ur fyrir enda Marethlínunnar og
tóku bæinn E1 Hama, en þær að-
Nál strokutogarans
Skipstjðrinn, sem var brezkur, neitaði að
hlýða skipun brezku flotastjörnarinnar
Hann neitar að hafa verið í landhelgi. - llálsrannsókn er ekki lokið
Eins og írá var skýrt hér í blaðinu í gær sendi björgunar-
skútan Sæbjörg annan stýrimann sinn um borð í erlendan tog-
ara, sem var að veiðum í landlielgi, i þeim tilgangi að söku-
dólgurinn færi til hafnar og léti rannsaka mál sitt samkvæmt
landslögum.
En í þess stað strauk togarinn til hafs og skeytti engum stöðv-
unarmerkjum fyrr en Ægir, sem elti Iiann, hafði skotið á
hann 27 skotuin og laskað hann nokkuð.
Ægir kom síðan með togara þenna, sem var brezkur, hingað
til Reykjavíkur og stóðu réttarhöld í málinu yfir í gær, en var
þó eigi að fullu lokið.
Skipstjórinn hafði að engu fyrirskipun frá brezku flota-
stjórninni — taldi hana falsaða.
Togarinn staðinn að land-
helgisbroti
Rannsókn í máli þessu hófst
í gærmorgun.
Skipstjórinn á Sæbjörgu,
Hannes Freysteipsson skýi’ði frá
á þessg leið:
Laugardaginn 27. þ. m., kl.
11.45 var Sæbjörg um 2 mílur út
af Stafnesi og sá þá togara að
veiðum innan landhelgi á svo-
nefndum Hafnaríeirum. Fór hún
til togarans og mældist hann
lJ/2 sjómílu innan landhelgi.
Guðni Thoi’lacíus, annar stýri-
xnaður á Sæbjörgu fór um borð
í togarann með skipun um að
liætta veiðum og koma með
Sæbjörgu til Reykjavíkur, en
skipstjórinn neitaði því meðan
íslenzkur yfirmaður væri um
borð.
Sæbjöi’g sendi Skipaútgerð
ríkisins skeyti og skýrði frá
hvernig málum væri háttað.
Tilkynnti hún síðan togaraskip-
stjóranum að loftskéytastöðin
í Reykjavík væi’i að reyna að
ná sambandi við hann.
Togarinn hélt veiðum áfram
innbyrti vörpuna og skömmu
síðar fór hann með fullri ferð
suður með landi og misti Sæ-
björg sjónar af honum kl. 18
um kvöldið.
Framhald á 4. síöu.
gei’ðir höfðu mikil áhrif á bar-
áttuna um virkjalínuna alla.
Freyberg og Nýsjálendingar
hans gátu sér góðan orðstír í or-
ustunum við E1 Alamein, og seg-
ir í brezkri fregn, að Freyberg
■ hafi bæði þar og nú í Túnis hefnt
ósigi^rsins á Krít, en hann stjórn
aði vörn Bandamanna þar.
Bandaríkjaherinn heldur uppi
sóknaraðgerðum á Gafsasvæðinu
í Mið-Túnis og hefur tekið 200
fanga síðastliðinn sólarhring. Á
nyrztu vígstöðvunum í Túnis
hefur 1. brezki herinn sótt fram
og tekið 700 fanga á tveimur sól-
arhringum.
Tíðindalítið af austur-
vígstöðvunum
Engar meiriháttar hernaðarað-
gerðir fara nú fram á austurvíg-
stöðvunum, enda gera þíðurnar
vígstöðvarnar víða að einu forar-
feni, þar sem engin leið er að
koma þungum hergögnum á-
fram.
Rauði herinn hefur tekið nokk
ur þorp á vígstöðvunum suður af
Bjeli á miðvígstöðvunum.
Á Donetsvígstöðvunum vii’ðast
Þjóðvei’jar hafa gefizt upp við
tilraunir sínar að bi’jótast yfir
Donets, en staðbundnir bardag-
ar halda áfram í nánd við fljótið.
Hörð loftárás á Berlín
Oflugar sveitir brezkra
sprengjuflugvéla vörpuðu á Ber-
lín sprengjum í fyrrinótt, og er
þetta - önnur árásin á höfuðborg
Þýzkalands síðustu þrjá sólar-
hringana, og var sú fyrri gerð
á sunnudagsnótt.
Miklum fjölda eldspi’engna og
þungra sprengna var varpað nið-
ur, og komu upp miklir eldar í
borginni.
Tuttugu og ein spi’engjuflug-
vél fórst í árásinni.
Bi’ezkar sprengjuflugvélar
fóru einnig til árása á iðnaðar-
börgir í Ruhi’héi'aði. Tólf þeirra
komu ekki aftur.
Kosning útvarps-
ráðs
Útvarpsráð var kosið á fundi
sameinaðs þings í gær. Þessir
voru kosnir:
Fi’á Alþýðuflokknum: Sigurð-
ur Einarsson.
Frá Framsókn: Jón Eyþórsson.
Frá Sósíalistaílokknum: Ein-
ar Olgeirsson.
Frá Sjálfstæðisfl.: Magnús
Jónsson prófessor og Páll Stein-
grímsson.
Varamenn frá flokkunum voru
kosnir (í sömu röð): Guðjón
Guðjónsson, Pálmi Hannesson,
Gunnar Benediktsson, Jóhann
Havsteen og Jónas B. Jónsson.
Matvælaskömmtun í
- Bandaríkjunum
í gœr byrjuðu amerískar hús-
mæður að kaupa matvæli sam-
kvœmt skömmtunarseðlum. Um
helmingur allra matvœlateg-
unda er nú skammtaður. Sums
staðar reyndist vera hörgull á
kjötbirgðum, en því var kippt í
lag með því að sláturhúsum í
Chicago var heimilað að senda
ákveðnar birgðir bœði til New
York og annarra staða, þar sem
kjötskortur var.
Suður-Ameríkuríkin
með Bandamönnum
í rœðu, sem Henry A. Wallace,
varaforseti Bandaríkjanna, flutti
í áheyrn 100 þúsund manna í
Santiago í gær, sagði hann m. a.,
að á ferðalagi sínu um Suður-
Ameríku hefði hann stýrkzt í
þeirri trú, að draumur Ameríku-
lýðveldanna um brœðralag allra
þjóða œtti fyrir sér að rætast.
Wallace sagði m. a.: „Fólk á
vorum dögum hefur sýnt, að það
heíur þx-ek til þess að mæta hin-
um sorglegu staðreyndum vorra
tíma. Það er þung ábyrgð, seixi
lögð er á íbúa hins nýja heims,
að vai’ðveita menningu þá, sem
þar hefur skapazt, og í því starfi
verða þjóðii’nar að taka sinn hlut
fallslega þátt, eftir þroska séi’-
hverrar þeii’ra. í þessu starfi eru
lönd vor sameinuð, og við því
búin að útrýma bölvun nazism-
ans“.
Framh. á 4. síðu.