Þjóðviljinn - 08.04.1943, Qupperneq 2
2
ÞJOÐVILJINN
■ Fimmtudagur 8. apríl 1943
Árni Ágústsson-.
Kommúnistahatrið blindar Alþýðu-
blaðsskriffinnana
Þaú, sem einn segir, rífur annar niður
oBœjat/páyfopviwn
Vorhreingerningar
hefjast...
Mikið úrval af hreinlætis-
vörum
Burstavörur
Gólfklútar
Afþurkunarklútar
Karklútar
Bón, ísl. og erl.
Kristalsápa
Stangasápa
Þvottasóti
Vítissóti
Húsgagnagljái,
margar teg.
Málmfægilögur
Silfurfægilögur
Glerfægiölgur
Ofnsverta
Stálull
Vírsvampar
Sápuspænir
Þvottaduft
Ræstiduft
rr’.<i j.t'. »i
i ■ 11 'íprm
Fólk,
sem þarf að komast frá Reykja-
vík til Patreksfjarðar og ísa-
fjarðar er beðið að láta skrá-
setja sig á skrifstofu vorri fyrir
hádegi í dag.______
~DAGLEGA
nýsoðin svið. Ný egg,
soðin og hrá.
Kaffisalan
Hafnarstræti 16.
Myndir sem ekki ætti að
sýna
Herra ritstjóri.
Þegar lesnar eru auglýsingar frá
kvikmyndahúsunum hér í Reykjavík,
er það algengt að sjá eftirfarandi
athugasemd neðst á auglýsingunni:
„Böm innan 14 ára fá ekki aðgang“.
Það má að sjálfsögðu deila um hvem
ig þeim, sem ákvarða hvaða myndir
börn megi sjá, tekst starf sitt. En
hvað um það, hér er þó að minnsta
kosti gerð virðingarverð tilraun í þá
átt að halda bömunum frá myndum,
sem ætla mætti að hefðu skaðleg
áhrif á þau.
Hinsvegar virðast kvikmyndahúsin
algerlega einráð um það, hvað þau
bera á borð fyrir fullorðið fólk og
unglinga sem komnir eru yfir 14 ára
aldur. Reynslan er líka sú, sérstak-
lega síðan núverandi heimsstyrjöld
hófst, að hér úir og grúir, ekki ein-
ungis af lélegasta léttmeti kvik-
myndaheimsins, heldur og af sorp-
myndum svo ruddalegum að áhorf-
endur fyllast viðbjóði og undrun —
undrun yfir því smekkleysi að móðga
bíógesti með slíkum óþverra.
Ein slík mynd var sýnd hér fyrir
nokkrum dögum. Hún heitir „Majór
Rogers og kappar hans“, og sýnir
„hefndarleiðangur" sem hvítir menn
fara til Indíánaþorps. Þeir drepa
hvern einasta karlmann í þorpinu,
og að því er virðist einnig konur og
börn (þótt slíkt sé ekki sýnt á mynd-
inni). Hér er ekki um heiðarlegan
bardaga að ræða, heldur viðbjóðs-
lega slátrun jafnvel í stærri stíl
en maður hefur átt að venjast í
kvikmyndum á vopnlitlum og jafn
vel vopnlausum mönnum, auk þess
sem þorpið er brennt til koldra kola.
Látum svo vera að grimmd hinna
„hvítu djöfla", sem ræna landi þvi
er Indíánamir telja sig eiga og hafa
erft af feðrum sínum, sé sýnd í sinni
nöktustu mynd. Slíkt er án efa hægt
að heimfæra undir sannsögulega við-
KAUPIÐ
ÞJÓÐVILJANN
MUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstræti 16
GULLMUNIR
bandunnir-----vandaðir
Steinhringar, plötuhringar
o. m. fl.
T rúlof unarhringar
alltaf fyrirliggjandi.
Aðalbjörn Pétursson,
gullsm., Hverfisg. 90.
Sími (fyrst um sinn) 4503.
burði. En hið viðbjóðslega við mynd
ina er það, að verið er að réttlæta
þessi grimdarverk og gera fremjend
ur þeirra að hetjum, jafnvel eins-
konar dýrlingum. Þar er
sagt að Indíánarnir hafi drepið og
höfuðflegið foreldra og sistkyni sum
ra leiðangursmanna. Fyrir það skal
hefnt. Á hitt er vandlega forðast að
minnast, hvers Indiánamir voru að
hefna með illverkum snum.
Það má vel vera, að slíkar mynd-
ir, sem hér um ræðir, falli í smekk
Ameríkumanna sem aldir eru upp í
hatri á þessum eirlitaða þjóðflokki:
Til okkar íslendinga hafa þær ekk-
ert erindi. Við höfum hingað til ver-
ið bléssunarlega lausir við eitur kyn-
þáttahatursins. Nokkrar nazista-
sprautur hér í Reykjavík hafa að
sönnu reynt að fóðra þjóðina á slíku
góðgæti en mætt einskærri fyrir-
litningu, og vonandi verður svo fram
vegis. Allt kynþáttahatur er, sem
betur fer, mjög fjarlægt hugsunar-
hætti íslenzkrar alþýðu.
En meðal annara orða, er ekki mál
til komið að bæjarfélagið fari að
gera alvöru úr því að taka að sér
rekstur kvikmyndahúsanna? Eða
mættum við ekki vænta þess, að full
trúar bæjarins á þessu sviði losuðu
æsku landsins við „uppeldismeðul"
á borð við umrædda kvikmynd.
Með virðingu og þökk fyrir birt-
ingu.
Bíógestur.
Ef það væri fyrir Hitler
í smáþorpi einu á Norðurlandi varð
einum starfsmanni kaupfélagsins,
sem talinn er góður og gildur Fram-
sóknarmaður, að orði þegar honum
var sýndur söfnunarlisti til styrktar
Rauða krossi Sovétríkjanna „Ef þú
hefðir verið að safna fyrir Hitler þá
skyldi ég glaður hafa lagtí þann sjóð,
Rússum gef ég ekki neitt“.
Hvort er þetta fóstursonar Jónas-
ar eða Alþýðublaðsins?
í sama þorpi var einum fram-
bjóðanda Alþýðuflokksins sýndur
söfnunarlistinn. E—hemmmm-hemm
,,Eg ætlaði nú eiginlega ekki að gefa
neitt“, en tók þó upp 5,00 kr.
Vonandi fyrirgefur Stefán Péturs-
son honum veikleikann.
Samvinnuskólinn í sveit
Herra ritstjóri.
Það Virðist vera aðaláhugamál
nokkurra Framsóknarmanna að bola
Menntaskólanum burt úr Reykjavík.
Pálmi rektor lagði það fram á þingi
í fyrra að skólinn skyldi fluttur að
Skálholti, þar sem lítið stendur eftir
nema rústir og misjafnar minningar.
Að vísu munu ýmsir hafa talið fjós
Jörundar bónda fullgóða vistarveru
fyrir nemendur menntaskólans sem
eru að mestu Grímsbæjarlýður, og
úr því f jósið í Reykholti forðum daga
rann inn í skólann hjá húsameistara
ríkisins, þá hefði honum og Jónasi
ekki orðið skotaskuld úr því að láta
skólann renna inn í fjósið í Skálholti.
Hitt efuðust góðgjarnir menn um,
hvað viljugur Pálmi hefði flutt þetta
frumvarp, en treysti því að það næði
aldrei samþykki. Nú er Jónas enn
kominn af stað, og nú á að flytja
skólann að Laugavatni. Næsta skref
yrði að sameina skólana þar, veita
Pálma aðra stöðu og gera Bjarna að
rektor hinnar nýju menntastofnunar.
Þá væri fljótlegt að losna við íhalds-
dót og rauðliða úr skólanum með því
að gefa þeim frí einhverja nóttina
Fyrir nokkrum vikum hóf
Fulltrúaráð verkalýðsfélaganna
í Reykjavík >fjársöfnun handa
Rauða krossi Ráðstjórnarríkj-
anna. Tilgangur þessarar fjár-
söfnunar er fyrst og fremst sá
að sýna öllum heimi það í verki
að íslendingar standa ekki öðr-
um frjálsum þjóðum að baki í
skilningi á því, hve mikilvæg
hin hetjulega vörn rauða hersins
og sovétþjóðanna er gegn her-
skörum nazismans, sem læst hef
ur hrammi sínum um flestar
þjóðir Evrópu. Og að þá brestur
heldur ekki skilning á því, að
frelsisvon allra þjóða er tengd
við mátt rauða hersins og sið-
ferðisþrek sovétþjóðanna.
Þegar fjársöfnunin til Rauða
kross Ráðstjórnarríkjanna var
ráðin í fulltrúaráði verkalýðsfé-
laganna, lögðu fulltrúar Alþýðu
flokksins það til, að safnað yrði
bæði til Rauða kross Sovétríkj-
anna og alþjóða-rauða-krossins,
svo að flestar kúgaðar þjóðir og
þær, sem stæðu í stríði við naz-
ismann nytu góðs af tillagi ís-
lendinga. Tillaga þessi var felld,
einkum með þeim forsendum,
að hvorttveggja væri, að Islend-
ingar hefðu þegar sýnt norsku
frændþjóðinni sérstakan samúð-
arvott í raunum hennar með
nokkru fjárframlagi og að söfn-
un nokkurs fjár til Rauða kross
Sovétríkjanna væri tákn-
andi fyrir skilning íslendinga á
því að bæði vér sjálfir, Norð-
menn, Grikkir og allar aðrar
þjóðir ættu frelsi sitt og fram-
tíð undir því hversu færi um
átökin á austurvígstöðvunum. Á
engri þjóð hefur styrjöldin mætt
þyngra en á sovétþjóðunum. Á
engum vígstöðvum hafa fleiri
hermenn særzt í frelsisbaráttu
þjóðanna en einmitt á vígstöðv-
um rauða hersins.
Nú hefur það undarlega skeð,
að meðal vor íslendinga hafa
fundizt menn, sem litu fjársöfn-
í manndrápsbyl. Afganginn mætti
hafa í girðingu svo hann yrði hvorki
fyrir áhrifum frá Moskva né Reykja-
vik.
En það er einn skóli sem Framsókn
armenn ráða yfir og það er Sam-
vinnuskólinn. Hversvegna er hann
ekki fluttur í sveit, t. d. að Hriflu,
sem nú er orðin opinber eign. Þar
gæti verið heimavist með hollum á-
hrifum. Og ef flokkurinn kæmi með
frumvarp um það, að núverandi
skólastjóri skyldi líka fluttur í sveit
með skólanum, þá yrði það frumvarp
áreiðanlega samþykkt af öllum þing-
heimi, að einu atkvæði ef til vill
undanskildu.
Virðingarfyllst.
með þökk fyrir birtingu
X+Y
un til Rauða kross Sovétríkj-
anna óhýru auga. Og um það
munu íslendingar vera undan-
tekning meðal frjálsra þjóða.
Þarf naumast að f jölyrða um þá
minnkun, sem slíkir menn gera
þjóð sinni í almenningsáliti. Ber
andstaðan við fjársöfnun þessa
líka vott þeirrar ljósfælni, sem
einkennir menn með vonda sam-
vizku. Að undanteknum hinum
ljósfælnu trúðum nazismans er
hér lúra undir yfirborði félags-
lífsins verður meðal siðmenntðra
manna lítið vart opinberrar and
stöðu nema hjá einstökum for-
kólfum Alþýðuflokksins. Ein-
stakir menn úr þeirri sveit, þ. á.
m. Guðm. G. Hagalín, reyna að
dreifa áhuga manna fyrir hetju-
dáðum rauða hersins og veikja
skilning almennings á þýðingu
meginátakanna í örlagaríkustu
frelsisstyrjöld allra þjóða, líka
vor íslendinga.
Þvílík iðja dæmir sig sjálf,
enda bera röksemdir þeirra Al-
þýðuflokksmanna, sem láta hafa
sig til að stunda hana, þess ljós-
an vott, að hvorttveggja er í
jafnmiklu ólagi, hugsun og sam-
vizka.
Guðm. Hagalín ber fyrir sig
þau meginrök gegn söfnuninni,
að hún verði sovétþjóðunum að
litlu gagni, þar sem þær séu svo
fjölmennar og að lítið komi á
hvern meðlim þeirra, ef tillaginu
sé deilt á tölu þeirra. Flokks-
menn Guðmundar í fulltrúaráð-
inu í Reykjavík vildu hinsvegar
dreifa söfunuarfénu til allra
hernumdra þjóða, auk Sovétríkj-
anna. Má nú Guðmundur Haga-
lín setjast við og sýna fram á,
samkvæmt fyrri röksemdum
sínum, hversu miklu sú söfnun-
araðferð hefði verið fjær því að
ná tilgangi sínum en sú, sem
fulltrúaráðið viðhefur.
Mun það að lokum hæfa vel
málstað andstæðinga söfnunar-
innar í Alþýðuflokknum að þeir
rífi niður röksemdir hvers ann-
ars og komi þeim fyrir í rusla-
kistu þeirri, er hæfir orðstír
þeim er þeir geta sér í óvinsam-
legri afstöðu til þeirra þjóða, er
fórna meiri verðmætum og fleiri
mannslífum en nokkur önnur
þjóð í frelsisbaráttu allra þjóða
— líka vor Islendinga — undan
ofbeldi og ánauð.
Loks skal það skýrt fram tek-
ið, að í afstöðunni til söfnunar-
innar eiga ekki allir Alþýðu-
flokksmenn sammerkt. Margir
þeirra sýna söfnuninni vinar-
hug að hætti Alþýðuflokka með
al annarra frjálsra lýðræðis-
þjóða.
A • r
Arni Agústsson.
I dag e’r næstsíðasti söludagur í 2. flokki
Happdræftíð.