Þjóðviljinn - 15.04.1943, Page 1

Alþingi verffur sett í dag kL
1,15.
8. árgangur.
Fimmtudagur 15. apríl 194S.
86. tölublaS.
Enska sfórbladíd Daíly Tclegraph birffr afhyglísverða
greín um þýzhu hermannaflufníngana yfír saenskf land
Mi ætl
Hermaimaflutningur Þjóðverja yfir Svíþjóð virðast vekja
sívaxandi athygli meðal hinna frjálsu þjóða.
Utanríkismálaritstjóri enska blaðsins „Daily Telegraph“
birti í gær athyglisverðar upplýsingar um þessa hermanna-
flutninga, sem blaðið telur að séu í stærri stíl en heimilað er
í hinu opinberlega samkomulagi um leyfisferðir hermanna.
Segir blaðið, að meðal Bandamanna sé mikil ánægja með
því að þýzku hermannaflutningarnir yfir Svíþjóð hafi nú verið
teknir til rannsóknar af sænsku ríkisstjórninni.
„Eg hef áreiðanlegar heimiid-
ir fyrir því“, segir ritstjórinn,
„að þýzku járnbrautarflutning-
arnir um Svíþjóð eru tvíþættir.
Annar þátturinn er flutning-
arnir frá Noregi yfir Storlien,
— sem liggur álíka norðarlega
og Þrándheimúr, Svíþjóðarmeg-
in landamæranna —, til Narvik.
Hinn þátturinn eru flutning-
arnir um Storlien til Finnlands.
Talið er að flutningamir til
Narvik frá sumri 1940 til sum-
ars 1942, hafi numið 500 jám-
brautarlestum, með 7000—8000
vöruflutningavögnum, og enn-
fremur hafi verið fluttir 40 þús-
imd þýzkir hermenn og liðsfor-
ingjar, og hefur þurft til þess
1000 farþegavagna.
Þessar tölur svara hér um bil
til tveggjafótgönguliðsherfylkja
með öllum útbúnaði. Til baka
þessa leið hefur aðeins verið að
ræða um smávægilega flutn-
inga.
Ekki er hægt að áætla með
neinni vissu þyngd þeirra hern-
aðarnauðsynja, sem fluttar hafa
verið þessi tvö fyrstu ár, en í
vöruflutningnum hafa ver-
ið margs konar vopn og her-
birgðir, allt frá þungum fall-
byssum til hljóðfæra.“
Hðfundalaun til skðlda
ng listamanna
Samkvæmt ákvörðun Menntamálaráðs fékk Ritliöfundafé-
lag íslands 62800.00 kr. til ráðstöfunar handa skáldum og rit-
höfundum á þessu ári. Var af félaginu kosin þriggja manna
nefnd, Barði Gðmundsson, Kristinn E. Andrésson og Magnús
Ásgeirsson til að úthluta upphæðinni. Eftir ákvörðun þeirra
hljóta þessir rithöfundar og skáld höfundalaun, sem hér segir:
5000 kr.:
Halldór
Kiljan Laxness.
3600 kr.:
Davíð Stefánsson,
Guðmundur G. Hagalín
Gunnar Gunnarsson,
Kristmann Guðmundsson,
Tómas Guðmundsson,
Þórbergur Þórðarson.
3000 kr.:
Guðmundur Friðjónsson,
Guðmundur Kamban,
Jóhannes úr Kötlum.
Magnús Ásgeirsson.
2400 kr.:
Steinn Steinarr.
1800 kr.:
Guðmundur Böðvarsson,
Guðmundur Daníelsson,
Jakob Thorarensen,
Ólafur Jóh. Sigurðsson.
1500 kr.:
Theodór Friðriksson,
Þórunn Magnúsdóttir.
1000 kr.:
Elínborg Lárusdóttir,
Guðfinna Jónsd. frá Hömrum,
Guðmundur Ingi Kristjánss.,
Gunnar BWediktsson,
Jón Magnússon,
Kristín Sigfúsdóttir,
Unnur Bjarklind.
800 kr.:
Óskar Aðalsteinn Guðjónsson,
Sigurður Helgason.
500 kr.:
Guðmundur Frímann,
Halldór Helgason,
Jón úr Vör,
Jón Þorsteinsson, Arnarvatni,
Sigurður Jónsson, Arnarvatni,
Stefán Jónsson.
Sovétsöfnuninn
Sir Walter Citrine, aðalrit-
ara Verkamannasambandsins
brezka, hafa nú verið send
1000 sterlingspund til viðbót-
ar því fé. sem áður hefur ver-
ið sent.
Hafa honum þá alls verið
send 3 þús. sterlingspund er
safnazt hafa hér á Islandi,
en eins og kunnugt er hefur
sir Walter Citrine tekið að
sér að kaupa hjúkrunarvörur
fyrir íslenzku sovétsöfnunina
og senda þær til Sovétríkj-
anna.
„Þaá eru kommúnistarnir, sem hafa beztu
skipulagninguna“, segir sænskur blaðamað-
ur, nýkominn frá Vichy.
Franska blaðið „La Marseillaise“ sem gefið er út í London
birti 21. marz eftirfarandi fréttaskeyti frá Stokkhólmi, með
fyrirsögninni: „Hlutlaus frásögn af andstöðu Frakka gegn Þjóð-
verjum.“
,4 augum Frakka er de Gaulle hershöfðingi ímynd franskr-
ar andstöðu erlendis“, segir frú Rathsmann, fréttaritari „Göte-
borgs Handels och Sjöfartstidning“ í Vichy, en hún er nýkom-
in til heimalands síns eftir að hafa verið rekin úr landi í Frakk-
landi af Laval-stjóminni.
Hinn sænski fréttaritari heldur áfram: „Yfirleitt er svo
reiknað að 95 af hundraði hverju meðal frönsku þjóðarinnar
sé fylgjandi de Gaulle. Þetta þýðir ekki það, að 95 af hundraði
meðal Frakka fylgi einum flokki, heldur einungis, að þeir em
and-þýzkir, því að orðið „gaullisme“ er orðið samnafn á and-
stöðuhreyfingunni gegn innrásarhemiun.
Aðalfundur Æsku-
lýðsfylkingarinnar
Aðalfundur Æskulýðsfylk-
ingarinnar, félags ungra sósí-
alista, var haldinn í gærkvöld
í kaupþingssalnum.
Fundurinn hófst meó því,
aö' Gestur Þorgrímsson las
upp þýdda smásögu.
Þá flutti foi-maður, Stefán
Magnússon, skýrslu félags-
5 ramh. á 4. síðu.
„Það eru kommúnistarnir,
sem hafa beztu skipulagning-
una, því að þeir voru líka fyrir
ítrlðið eini flokkurinn, sem
hafði nokkurn reglulegan aga.
Allt þar til fyrir fáum mánuð-
um síðan, starfaði þessi flokkur
út af fyrir sig, án þess að hafa
nokkurt opinbert samband við
aðra hópa andstöðuhreyfingar-
innar.
Hinir, sem kalla sig „Combat“
(barátta), „Libération“ frelsun)
og „Franc Tireur“ (frankverska
skyttan) hafa vaxið af sjálfu sér
meðal föðurlandsvina í bæjum
og þorpum.
Segja má, að lengst af hafi
það verið ókunnugir menn, sem
byggt hafa upp þessa þrjá hópa
hinnar skipulögðu andstöðu.
Sókn bandamanna í Tiinís
heldutr óslítíð áfram
Harðar árásir á herstöðvar á Ítalíu.
Bandamannaherirnir í Túnis halda áfram sókninni gegn
stöðvum fasistaherjanna sem búið hafa inn sig í norðaustur-
horni landsins.
Sveitir úr 8. brezka hernum hafa tekið bæinn Enfidaville
og eiga í bardögum við baksveitir fasistaherjanna norður af
þeim bæ.
ur Bandamönnum orðið vel
ágengt og nálgast nú bæinn
Nateur.
Rommel kom
Franskar hersveitir hafa
tekið hæö eina 20 km. suður
af bænmn Pont du Tahs. Er
hún talin hafa mikla hern-
aðarþýðingu þar sem þaöan
sé auðvelt til sóknar noröur
sléttuna er liggur allt til Tún-
isborgar, sem er í 65 km. fjar-
lægð.
Á nyrztu vígstöðvunum hef-
Á höfundalaun þessi kemur
grunnkaupshækkun og síðan
verðlagsuppbót samkvæmt vísi-
tölu.
í fyrradag til
ítalíu og ræddi þar við þýzka
og ítalska hershöfðingja. í
gær hélt hann ferðinni áfram
áleíðis til Þýzkalands.
Brezkar sprengjuflugvélar
gerðu í fyrrinótt árás á flota-
höfnina Spezía, með miMum
árangri. Bandarískar sprengju
flugvélar réðust á flughafnir
fasista á Sikiley og eyðilögðti
73 flugvélar á jöx-ou.
Þeir sameinast allir um nafn de
Gaulle’s herhöfðingja og þeir
eru allstaðar kallaðir „gaullist-
arnir‘‘.
Lengi hafa hóparnir „Com-
bat“, „Libération“ og Franc
Tireur“ starfað hver í sínu lagi.
Hver hópur hafði sín blöð, sem
gengu leynilega mann frá
manni og hvorki stjórninni né
þýzku yfirvöldunum tókst að
hindra prentun né útbýtingn
þeirra. Fyrir nokkrum mánuð-
um síðan tóku þessir hópar upp
samband sín á milli, svo og við
hóp kommúnistanna. Allir ósk-
uðu þess, að kommúnistarnir
væru með, en þeir voru í fyrstu
mjög varkárir og vildu ekki
taka á sig skuldbindingar gagn-
vart hinum hópunum. En síðan
Grenier fór að tala í brezka út-
varpið, hefur öllum í Frakk-
landi skilizt, að samkomulag
hafi náðst.
Samvinnan við kommúnista
er byggð á ítarlegri, sameigin-
legri stefnuskrá og eru þrjú að-
aðalatriði hennar þessi: Endur-
reisn lýðveldisins, gagnger end-
urskipulagning atvinnulífsins
og refsing allra Frakka, sem af
frjálsum vilja hafa haft sam-
vinnu við fjandmennina.“
Hinn sænski blaðamaður seg-
ir ennfremur:
„Lengi hafa átt sér stað stöð-
ug skemmdarverk og fjölmarg-
ar árásir hafa vei’ið gerðar á
Þjóðvei'jana — miklu fleiri en
látið hefur verið uppi — en yf-
leitt hafa þau ekki verið þess
eðlis, að þau vektu gremju vald-
hafanna þýzku. Það er erfitt, að
gera sér fulla grein fyrir slíkum
atburðum. En svo mikið er víst,
að andstaðan hefur verið skipu-
lögð eftir föstum reglum fyrir
löngu, svo að strax og til bar-
Framh. á 4. síðu.