Þjóðviljinn - 17.04.1943, Blaðsíða 3

Laugardaginn 17. apiil H943.
ÞJOÐVILJINN
3
ÞtáOtflMfNN
Útgefandi:
Samexningarílokkiir slþýðu —
Sósíalistailokkurinn
Ritstjórar;
Einar Olgeirsson (abi)
Sigfús Sigurhjartarson
Ritstjórn:
Garðastraeti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og augiýsingaskrif-
stofa, Austurstroöti 112! (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingstprent h;f. Garðastræti 17.
Það, sem þeir vildu
Alþýðubla’ðið óskapast mjög í
leiðara sínum í gær út af síð-
asta þingi og kennir að vanda
Sósíalistaflókknum allt, sem
mlður ha'E farið — að áliti blaðs
ins.
Alþýðu’blaðið ásákar í fyrsta
lagi Sósíálistáflokkinn fyrir að
ekki skiili hafa verið mynduð
vinstri stjórn,— í öðru lagi fyr-
ir að ekki .skuli hafa verið gerð-
ar TÓttækar dýttíðarráðstafanir!
En það hlálega í þessu sambandi
er ,að einmitt um róttækar dýr-
tíðarráðstafanir var alls ekkert
samkomúlag milli. Alþýðuflokks
ins og Eramsöknar, einmitt þess
ara flokka, sem álltaf eru að á-
lasa Sósíálistaflokknum fyrir
að samstaif komist ékki á. Það
var alls enginn möguleiki fyrir
saníkomulag á milli þessara
þriggja flokka um lausn dýrtíð-
armálsins. Þegar Alþýðublaðið
er að svívirða Sósíálistaflokk-
inn og reyna að skella skuldinni
á hama, þá er 'það beinlínis að
réka erindi áfturháldsins í
Framsóíkn, sem harðast stóð á
móti öllu samkomulagi um verð
'lækkun landbúnaðarál urðanna
og auðsjáanlega vildi ekkert
gera til þess að minnka r dýrtíð-
ína.
Af hverju er Alþýðúblaðið
með þessar aðdróttanir að Sós-
íalistaflokknum út ,-af dýrííðar-
málurmm?
Skyldi Alþýðufkjkksklíkan
hafa orðið fyrir efnhverjum
vonbrigðum í sambandi við aíf-
greiðslu þeirra?
Víð skulum gera okkur í hug-
arlund hvernig farið hefði, ef
Alþýðuflokksklíkan hefði feng-
ið að fara sínu fram og 10 sósíal-
istar hefðu ekki setið á þingi.
Hvernig hefðu dýrtíðarnaálin
þá v'erið afgreidd?
Alþýðublaðið lýsti sig fylgj-
andi þeim tillögum ríkisstjórn-
arinnar, sem fólu í sér bæði log-
bindingu á vísitölunni (hámarki
hennar) og skerðingu á kaupi
verkamanna. Það'þarf því ekki
að efast um inn á hvað þeir
hefðu gengið, ef þeir hefðu far-
ið sínu fram!
Það er því augljóst að það er
fyrst og fremst vegna þess að
10 sósíalistar sitja nú á þingi
með vígreifa verkamannastétt
að baki sér, að það tókst að
þurrka burt öll kauplækkunar-
ákvæðin úr dýrtíðarfrumvarp-
inu, en afgreiða það frá þinginu
með ákvæðxnn um 3 milljón
króna framlag til alþýðutrygg-
inganna.
Alþýðublaðið vill helzt aldrei
Bltuni anHmi teruleaa laHno o
mfllBgDn oteð tshiloeliun Mrrni
Samkvæmt ósk Mæðrastyrksnefndarinnar í Reskjavík,
flutti allsherjamefnd eM deildar frumvarp, sem fetur í sér
verulega hækkun a meðlögnm með óskilgétmiin hömum.
Var fmmvarpið samþykkt óhreýtt, en það var á þessa leið:
»1. gr.
Erá 1. apríl 1943 til 1. ágúöt
X943 skal gx*eiða meðalmeö'-
gjöf meö óskilgetnum böm-
uni sem hér segir:
Greiöa skal meöalmeð^jöf
þá, sem ákveöin er meö aug-
lýsingu félagsmálaráöuiœytis-
ins, dags. 6. sept. 1940, aö' viö-
bættri 10% uppbót. Á meö-
gjöf þessa skal greiöa verö-
"lagsuppbót samkvæmt vísi-
tölu eins og hún *veröur
hvern rnánuö á tímabilinu
apríl tdl júli 1943. Værðlags-
uppbótán greiöist rnánaöai-
’lega eftir á.
/
2. gr.
Við gildistöku þessara laga
skal greiða uppböt á meöal-
meðgjöf þá, sem í gildi var
frá 1. ágúst til 31. marz 1943
samkvæm’t auglýsrngu fétags-
niálaráöuneytisins, öags. 1B.
sept. 1942.
Uppbót þessi er mismunur-
inn á meögjöf þeárri, sem urn
getur í 1. mgr., og meðalmeö’-
gjöf samkvæmt auglýsingu
félagsmálaráðuneytisins, dags.
6. sept 1940, meö 10% -viöbót
og verölagsuppbót af livoru-
’tveggja hvem mánuö á tíma-
’bilinu ágúst 1942 til marz
T943.
3. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi“.
Eins og frumvarpiö ber
meö sér, er ,,grunn“meðlagið
hækkaö um 10%, en ank þess
greidd á þaö full verðlags-
upptíót mánaöarlega. Enn-
fremur eru lögin látin verka
aftui í tímann til 1. ágúst
1942, þannig að frá þeim
tíma skuli greiða uppbót á
meölögih, svo þau veröi jöfn
því, sem nú gildir, samkv. 1.
grein.
í fyrstu var engin verðlags
uppbót greidd á meðlög þessi1,
en svo var tekinn upp sá
háttur, haustið 1941, aö meö-
minnast á þessar 3 milljónir.
Því er kærara að tyggja upp ó-
hróður úr Tímanum um Sósíal-
istaflokkinn í tilefni af málaaf-
greíðslu, sem Alþýðuflokkurinn
og Sósíalistaflokkurínn stóðu
saman að!
En því þýðir lítið að vera með
þennan xóg. Það er ekki nóg
með að allt reki sig á annars
horn, sem blaðið segir. Staðhæf
ingar þess reka sig líka óþyrmi-
lega á staðreyndirnar.
Hefði Alþýðuflokksklíkan feng
ið að ráða, þá hefði verið með
hennar aðstoð samþykkt lög-
festing á kaupgjaldi og Alþýðu-
flokkurinn fengið eitt áfallið
enn. En vegna styrkleika Sósíal
istaflokksins var slík kaupskerð
ing hindruð, en þrem milljópum
króna veitt til Alþýðutrygging-
anna af fé, sem fæst með skatti
á háum tekjum.
lög skyldu ákveðin. til elns
árs í senn, 'ög var þá gengið
út frá ,,grunn“meölögunum
óbreyttum að viöbættri verð-
visitölu næsta mánaöar áöur
en meðlögin væru ákveðin 1
hvert smn.
Meö þessu móti fékkst
veröhækkunin ekki greidd fyrr
(en allt aö því heilu ári á eft-
ir íimanum, og sjá allir hvf-
íikt óréttlæti þaö var.
Nú ’héfur sem sagt.. „grann“-
meölagiö veriö hækkað um
10%, og verölagsuppbót skal
greiða mánaðarlega, og er
meö þessu míkil böt ráðin á
því óréttlæti sem einstæöar
mæður voru. ’ béittEr í þessu
efrú, og sú yfirbót látin ná
aftur í tímann, eins og áður
'segir.
dthlutun rithöfundalauna
Fr. Á. Brekkan, Halldór Stefánsson og Jón
Helgason eiga vissulega hðfundalaun
Nefnd sú» sern rithöfundar
kusu tú að úthluta launum
til rithofunda hefur lokið
störfum. Engum bandast
hugur um áö annar og heil-
brigöali andi hefur ráðiö
viö úíhlutun þessa en meðan
hún var í höndum Jónasar
frá Hfifl.ii og þjóna hans,
Áma Pálssonar og GuÖmund-
ar Finnbogasonar. Hin póli-
tískn. sjónarmiö era horfin og
nefndin gerir sér aúösjáan-
lega far um áö meta launin
fyrst og fremst viö ágæti og
afköst höfundanna.
Hja því getur auðvitað ekki
farið að dómur nefndarinnar
orki tvímæhs 1 einhverjum
atríöum og að um þá veröi
skiptar skoöanir.
Hvemig stendur t. d. á þvi,
að jafn prýöilegur rithöfund-
m- og FriÖrik Á. Brekkan fær
Ávarp fíl Hafnfírdínga
Byggingu sundlaugar Hafn-
arfjarðar veröur :að öllu for-
fálláiausu lokiö á komandi
vori. og eiga Hafnfiröingar þá
þess kost að geta notiö siún-
ar éigin sundlaugar, sem er
sjólaug, en taliö er mjög
heilsusamlegt :áÖ baöa sig í
heitum sjö. Þá veröur rekin
gufubaöstofa í sambandi viö
laugina.
Þar sem hér er um aö ræöa
:mesta heilbrigðis- og menning
airnál Hafnfirð’inga, þá leyfir
sundlaugamefndin sér aö
snúa sér til bæjafbúa og fara
fram á aö þeir styrki þetta
velferöarmál meö fjárframlög-
um, sem svara hálfu dags-
verM, hver vinnandi maður
að mínnsta kosti.
Hafnfúöingar! Sýnum sam-
fök okkar og áhuga fyrir þessu
sameiginlega menningar- og
nauösynjamáli okkar, meö því
aö taka vel á móti íþrótta-
mönnunum sem fara um bæ-
ínn meö söfnunarlista og
geram þessa fjársöfnun serp
glæsilegasta.
Vúöingarfyllst
Sundlaugarnefndin.
Vídbófín víd Sogid
Framh. af i. siöu.
arfélagsins yrði tekið, og bæjar-
réð féllst á tillögu hans.
Ný ^arðlönd í Tungu og í
Fossvogi
Garðyrkjuráðunautur bæjarins,
Jóhann Jónasson, hefur sent
bæjarráði skýrslu þar sem hann
telur að ófullnægt sé 200 beiðn-
um um garðlönd, telur hann
hæfilegt að gera ráð fyrir að
hver garður sé um 300 fermetr
engin skáldalaun? Þáð eru nú
liðin um 20 ár síðan Brekkan
gaf út sína fyrstu bók og þá
þegar var hann talinn með-
al fremstu rithöfunda voira.
Síðan hafa komið margar
bækur frá hans hendi, hver
annarri betri, þó aö eríiö
starfsskilyröi hafi mjög dreg-
iö úr afköstum hans. Á þessu
ári hefur Brekkan gefið út
safn af smásögum — Níu
systur — og innan skamms
kemur út eftir hann stór
skáldsaga. Brekkan ætti vissu
lega skiliö höfundalaun og
þau rífleg.
Það fer heldur ekki hjá því,
aö * menn undrist að finna
ekki Halldór Stefánsson og
prófessor Jón Helgason meðal
þeiira sem skáldalaun hljóta.
Á þetta er bent nú, af því
aö mál þessi eru komín í
hendur manna sem eru við
mælandi, og má því ætla aö
þeir taki réttmætar leiöbein-
ingar til greina. Vissulega
mun þjóðin skipa þeim þrem-
ur mönnum, sem hér eru
nefndir, framar á bekk, en
mörgum þeim, sem laun hafa
hlotið aö þessu sinni.
Niels Ebbesen
Framh. af 1. síðu.
Húsvíbingar brefj-
ast flutníngasbíps
Almennur hreppsfundur í
Húsavík, haldinn 4. apríl 1943,
út af skyndilegri stöðvun á sigl-
ingum Færeyinga með ísaðan
fisk, leyfir sér að skora á ríkis-
stjórnina og aðra hlutaðeigandi
forráðamenn ríkisins, að útvega
skip sem kaupi nýja fisk í Húsa-
vík. Fundurinn leggur áherzlu á
að lífsnauðsyn er vegna afkomu
auptúnsins að skip fáist strax
því bezti aflatími verstöðvarinn
ar er að hefjast og engin skil-
yrði til að hagnýta vorhlaups-
aflann á annan hátt. Samþykkt
einróma.
ar og muni því alls þurfa um 6
hektara fyrir garða þessa. Bæj-
arráð á’kvað að taka Tungutún-
ið til þessara nota og mýrina
sunnan við kirkjugarðinn í Foss
vogi.
Húsbúnaði og hreinlæti á-
fátt í Verkamannaskýlinu
Sigurður Guðnason formaður
Dagsbrúnar hefur skrifað bæj-
arráði og bent á að húsbúnaður,
svo sem borð og bekkir, væri
ekki í æskilegu ástandi í verka-
mannaskýlinu, ennfremur að
þrifnaði sé þar áfátt. Bæjarráð
fól borgarstjóra að gera ráðstaf-
anir til úrbóta.
Vatnsskortur
Mjög mikill vatnsskortur er
nú í bænum. Bæjarráðið ræddi
þetta mál á fundi sínum í gær.
Verkfræðingar bæjarins hafa
til athugunar ýmsar leiðir til
úrbóta og munu tillögur verða
birtar innan skamms.
Útburðurinn verður ekki
framkvæmdur
Viðgerð mun brátt hefjast
á „Pólunum‘“
Bæjarráðið ákvað í gær að
nota ekki útburðarheimild þá,
sem fengin var til að bera út
mann þann í „Pólunum“, sem
frá var sagt hér í blaðinu í gær.
Viðgerð á Pólunum mun hefjast
næstu daga.
ið út í Kaupmannaliöfn vetur-
inn eftir innrásina, upplagiö’
var 15 þús. og seldist svo ört,
j að þegar Þjóðverjar geröu
þaö upptækt, voru 13 þús.
eint. þegar seld.
Ýmis tilsvör leikritsins
marka svo greinilega aö eigi
veröur um villst hvaö fyrir
höfundi vaMr. Vitnghofen,
þýzkur aöalsmaöur, segir viö
dóttur Ebbesen (18 ára
gamla): „Heyriö þér hverju
stjörnurnar hvísla: „Þegar við
skínum á ykkur eruö þiö
ekki fr'amai' Holsteinir og
Danir, lieldur aöeins maöur
og- kona, tvær lfandi verur af
holdi og blóöi“.
Hún svarar: „Má vera. En
þegar stjörnurnar blikna og
sólin skín á morgun erum
við aftur holsteinsk og
dönsk“.
Eöa orð Níels Ebbesen, þar
sem hann lofar því: „að
snúa ekki aftur heim til bús
og barna fyrr en við höfum
rekiö alla þá, sem okkur
vilja kúga, yfir landamæi'in
eða yfir í eilífðina“.
Þorsteinn Ö. Stepensen
leikur Níels Ebbesen, Þói'a
Borg leikur konu hans, Reg-
ína Þóröardóttir leikur dóttm'
þeirra, Lárus Pálsson leikur
séra Lórénz, Haraldur Björns-
son leikur Gert greifa, Ævar
Kvaran leikur Vitnghofer,
Jón Sigurðsson leikur Níels
Bugge, Brynjólfru' Jóhannes-
son leikur Ove'Haase og Friö-
finnm* Gúöjónsson leikur
Terles.