Þjóðviljinn - 18.04.1943, Blaðsíða 3
Sunnudagur 18. apríl 1943.
ÞJOÐVILJINN
3
Frnmvarpið um eignaraukaskatt
Hér fer á eftir frumvarp það um eignaraukaskatt, sem þeir
Haraldur Guðmundsson, Hermann Jónasson og Brynjólfur
Bjamason flytja, og skrifað er um á 1. síðu Þjóðviljans í dag.
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu —
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson
Ritstjórn:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Argreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h.f. Garðastræti 17.
Það verður að tryggja
nýbyggingu fiskifiotans
fyrir nýbyggingarsjððina
'• Þeg'ar útgeröarfélögnnum
var veitt skattfrelsi til þess
að leggja í nýbyggingarsjóði
var það gert meö þaö fyrii'
augum aö þjóðin væri örugg
um að fá byggðan fiskiflota
fyrir þetta fé, er hún geröi
skattfrjálst.
En er þjóðin viss um að
fá fiskiflota fyrir aö hafa veitt
þessi fríöindi?
Nei. Þaö er engin vissa fyr-
ir því. Eins og nú er um hnút
ana búið, þá geta nýbyggingar-
sjóðirnir farið í taprekstur
og eyðilagst á skömmum tíma.
Þingmenn Sósíalistaflokks-
ins hafa hvaö eftir annaö
gagnrýnt þetta fyrirkomulag.
Fulltrúar flokksins í fjárhags
nefndum lögöu fram í sam-
bancli viö dýrtíöarfrumvarpiö
tillögur flokksins um að
tryggja þaö aö nýbyggingar-
sjóöirnir yrðu virkilega notaö
ir til endurbyggingar fiskiflot-
ans. En undirtektir fengu þær
tillögur ekki þá.
ÞaÖ er hægt að tryggja ný-
byggingarsjóðina til raun-
verulegrar nýbyggingar á
tvennan hátt.
Önnur leiöin er sú, aö fyrir
skipa svo meö' lögum aö' ekki
skuli vera kröfuréttur í ný-
byggingarsjóðina, þannig að
verði útgerðarfélag gjald-
þrota, þá sé ekki hægt að
ganga aö nýbyggingarsjóöun-
um. Yrði félag gjaldþrota og
hætti því eðlilega að starfa.
þá yröi nýbyggingarsjóöur
þess líklega helzt að renna í
nýbyggingarsjóö ríkisins, sem
annaöist um að' byggt væri
fyrir það fé fiskiskip, hvernig
sem svo rekstri þeirra síðar
yrði fyrir komið.
Hin leiöin er aö svipta stór-
útgerðina alveg eignavaldinu
á nýbygginarsjóðunum. Slík
leið er ekki fær nú.
Sósíalistaflokkurinn mun
beita sér fyrir því að sú leið,
sem fyrr er getið, verði far- i
ih nú þegar. Þaö þarf að efla
nýbyggingarsjóöina. Það þarf
að tryggja það aö þeir verði
notaðir til þess, sem lögih
mæla fyrst og fremst fyrir:
til nýbyggingar fiskiskipa.
Þaö eru fyrst og fremst
sjómennunir, sem hafa skap-
að þann miklai auð, sem safh-
azt hefur saman hér á landi.
Það er skylda þjóöarinnar
gagnvart sjálfri sér að
tryggja það, aö nægur fiski-
„1- gr.
Á árinu 1943 skal leggja sér-
stakan skatt á eignaaukningu,
sem orðiö hefur á árunum
1940, 1941 og 1942 og er um-
fram 80 þúsund krónur hjá
hverjum skattþegni, enda
nemi skuldlaus eign hans, að
skattinum frádregnum, eigi
lægri upphæð. Skatturihn
reiknast þannig:
Af 80—200 þús. kr. greið-
ist 20% af því, sem er um-
fram 80 þús. kr.
Af 200 þús. til 1 millj. greiÖ
ist 24 þús. af 200 þús. og
25% af afgangi.
Af 1 millj. kr. greiðist 224
þús. kr. og 30% af því, sem
þar er fram yfir.
2. gr.
Þegar skattskyld eignaaukn-
ing er ákveðin skal draga frá
eigninni 1. jan. 1940 þá fjárhæð,
sem greidd var í útsvar; tekju-
skatt, stríðsgróðaskatt, sam-
vinnuskatt og eignaskatt á
því ári, og á sama hátt
skal draga þessi gjöld, að með-
töldum verðlækkunarskatti, á-
lögð 1943, frá eigninni í árslok
1942. Frá eignaaukningunni
skal draga það fé, sem lagt hef-
ur verið í nýbyggingarsjóð út-
gerðarfyrirtækis og varasjóð
samvinnufélags, áður en eigna-
aukaskattur er á lagður.
3. gr.
Við ákvörðun eignaaukning-
ar samkv. 2. gr. skal um fast-
eignir, skip og aðrar eignir, sem
floti, — betri, öni'ggai'i og
stórvirkari en sá sem við nú
höfum, — verði byggður, eft-
ir stríð. Þáð dugar ekki aö
hika við það þó að einstökum
auðfélögum finnist gengið á
rétt sinn og hagsmuni í
sambandi við slíkt.
N ýby ggingarsj óöin a veröm'
að efla og tryggja og Sósíalr
istaflokkurinn mun leggja
fram sínar tillögur um þáð
.efni.
*
\ •
En jafnframt verörn- þjóð-
in að hafa þáö í huga að
hvorki sjómennirnir sérstak-
lega né þjóðin almennt eru
örugg, þó aö það iakist að fá
fram ráðstafanir til þess að
fá komið upp fiskiflota að
stríðinu loknu.
Meðan togaraflotinn er í
eigu örfárra auðmanna, geta
þeir notað eignarvald sitt yf-
ir honum til þess að kúga
sjómennina og beygja þjóð-
ina. Og þaö er markmið verk
að koma sósíalismanum á.
AÖ því marki mun verklýðs-
hreyfingin keppa og sjónar á
því má hún ekki missa, þó
að hún verði nú að leggja
mikla áherzlu á áð búa þann
ig í haginn fyrir framtíðina
að tryggja að höfuðfram-
leiðslutæki íslendina, togar-
amir, verði endumýjáðir án
tillits til þess í hverra eigu
þeir eru sem stendur.
skattþegn hefur eignazt á fyrr
greindu tímabili, miða við það
verð, sem hann hefur greitt
fyrir eignirnar. Nú telur ríkis-
skattanefnd vafa á því, að fyrir
liggi fullnægjandi upplýsingar
um raunverulegat kaupverð
eða kostnaðarverð eignar, og
skal hún þá meta eignina eða
skipa sérstaka fultrúa af sinni
hálfu til þess.
4. gr.
Um álagningu skattsins, gjald
daga, innheimtu, lögtaksrétt,
vangoldinn skatt og viðurlög fer .
að lögum um tekjuskatt og
eignarskatt, eftir því sem v,ið
getur átt, en nánari ákvæði set-
ur fjármálaráðherra með reglu-
gerð, og skal þar m. a. setja á-
kvæði til tryggingar réttum
framtölum, svo sem með nafn-
skráningu verðbréfa.
Heimilt skal fjármálaráð-
herra, að fengnum tillögum rík-
isskattanefndar þess efnis,- að
veita greiðslufrest á nokkrum
hluta eignaraukaskatts allt að
3 árum, ef sérstaklega stendur á
svo sem ef eignaaukinn er bund
inn í atvinnutækjum eða nauð-
synlegum birgðurh.
5. gr.
Fé því sem aflast samkvæmt
lögum þessum, skal varið þann-
ig að Vz þess gangi til alþýðu-
trygginga og bygginga verka-
mannabústaða, Vz til raforku-
sjóðs, byggingar nýbýla og land
náms 1 sveitum og V3 til fram-
kvæmdarsjóðs ríkisins.
6. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Greinargerð
Þrjú síðustu ár hefur meira
fé safnazt í eign einstakra
manna en nokkru sinni fyrr eða
nokkurn óraði fyrir. Samkvæmt
skattskýrslum mun láta nærri,
að eignaaukning skattgreiðenda
á 2 árum, 1940 og 1941, sé tal-
in 70 millj. króna. Virðist því
eigi fjarri að áætla tilsvarandi
eignaaukningu allra áranna j
þriggja a. m. k. 100 millj. króna. |
Er þá að vísu ekki tekið tillit j
til mismunarins á sköttum á ár-
inu 1940 og væntanlegum skött-
um 1943. En hins vegar er þess
að gæta, að fasteignir munu
taldar með fasteignamatsverði
og mat annarra eigna lítið
breytt, jafnvel þótt eigenda-
skipti hafi orðið. Og loks er
mikið skorti á, að þær eignir
komi allar fram á eignaframtöl-
um. Innstæðufé í bönkum var
t. d. um síðustu áramót talið
yfir 350 millj. króna.
Stórmikill hluti eignaaukn-
ingarinnar er hreinn stríðsgróði,
gróði, sem eigendum hefur fallið
í skaut fyrir viðburðanna rás
eingöngu. Á þetta fyrst og
fremst við um alla meiri háttar
auðsöfnun, en samkv. frv er
ætlazt til, að skatturinn taki að-
eins til hennar, þar sem 80 þús.
kr. eignaauki er algerlega und-
anþeginn skatti.
Flestir gera ráð fyrir því, að
verðlag breytist til lækkunar
eftir styrjöldina og að því verði
samfara margháttaðir atvinnu-
örðugleikar. Hins vegar bíða
verkefnin hvert sem litið er,
verkefni, sem ekki verða innt
af hendi nema rrifeð stuðningi
ríkisins. En fjársöfnun ríkis-
sjóðs hefur á engan hátt nálg-
ast það að svara til þessara
verkefna og enn síður til auð-
söfnunar einstakra manna. Þá
er þess og að gæta, að af mis-
skiptingu auðsins hlýtur að
leiða enn stórfelldara misræmi
í tekjuskiptingu milli einstakl-
inganna í framtíðinni og ójafn-
ari lífskjör.
Sú stefna er nú hvarvetna
ríkjandi, að löggjöfinni beri að
haga svo, að einstaklingar safni
eigi stórgróða vegna styrjaldar-
innar. Annaðhvort er gróðinn
tekinn með sköttum niður að
vissu marki eða verðlagsákvæði
koma í veg fyrir, að hann mynd-
ist.
Flm. eru þeirrar skoðunar, að
stríðsgróðinn, gróðinn, sem
ekki er hægt að halda fram, að
nokkur einstaklingur hafi sér-
staklega aflað með eigin atorku
eða fyrirhyggju, og er umfram
nauðsynlega sjóði til endurnýj-
unar og starfrækslu gagnlegra
fyrirtækja, sbr. nýbyggingar-
sjóði, sem lagt er til, að verði !
undanþegnir skattinum, eigi í
raun réttri að vera sameign al-
mennings. Honum eigi að
verja til þess að tryggja sem
bezt atvinnu og öryggi og jöfn-
uð í lífskjiörum fyrir fólkið í
landinu. Sé það eigi gert, er sú
hadtta nærri, að fasteignir og
framleiðslutæki þjóðarinnar
dragist í hendur færri og færri
manna og gróðinn verði til þess
að auka enn verðbólguna og
dýrtíð, öllum almenningi til
tjóns“.
Sænskir íþróttamenn
og Norðmenn
Sjö stúdentar, sem taldir
eru forgöng-umenn mótmæl-
anna, hafa verið handteknir.
I fregn frá Stokkhólmi seg-
ir að það hafi vakið vonbrigði
og óánægju að samtök
sænskra íþróttamanna ■ hafi
ekki átt fulltrúa á fundinum,
er önnur sænsk félagssamtök
hylltu norsku þjóðina 9. apr-
íl.
„Aftontidningen“ segir að
sænskir íþróttamenn fái nú
tækifæri til aö bæta fyrir
þetta, þar sem blaöiö ásamt
„Idrottsbladet“, gengst fyrii’
fimdi íþróttamanna í Stokk-
hólmi 21. apríl, til áö votta
Norðmönnum samúð.
Landssamband íþróttafé-
lagsins tekur ekki þátt í boö-
un fundar þessa, aö því ér
Aftontidningen skýrir frá.
Aðalfundur F. í. I.
Á áðalfundi Félags ís-
lenzkra iönrekenda, sem hald-
inn var 13. þ. m. í Oddfell-
ow-húsinu, voru eftirtaldir
menn kosnir í stjórn:
Formaður: Sigurjón Pétin’s-
son.
Gjaldkeri Bjarni Pétursson.
Ritari: Sigurður B. Runólfs-
son
MeÖstjórnendur: Siguröur
Waage og Kristján Jóh. Krist-
jánsscn.
V ar astj órnarmenn: Helgi
Sivertsen og Arnbjörn Óskars-
scn.
Á fundinum voru emnig
tekin fyrir ýms mál, er vaföa
íslenzkan iðnaö.
Tvær nýjar bækur
STJÖRNUBLIK
Ljóðabók eftir Hugrúnu.
Fyrir skömmu kom út eftir
hana bókin Mánaskin. Hún
fékk ágæta dóma og var vel
tekið af almenningi. í þessari
nýju bók eru mörg falleg
kvæði og eftirtektarverð. —
Bókin er bundin í mjúkt
skinnlíki og kostar kr. 12,00.
BOGGA
OG BÖÁLFURINN
ævintýri eftir Huldu, skreytt
myndum eftir Ólaf Túbals.
Prentað með stóru og skýru
letri, líkt og er á bókinni
„Gagn og gaman“.
Þessar bækur eru
hentugar sumargjafir
Bókaverzlun
ísafoldarprentsmið.ju.
lýðslireyfingarinnax áö koma
í veg fyrir slíka kúgun með
því að svifta auömennina
slíku eignavaldi, — með því
þess að gæta, að verðbréfaeign
og innstæðufé hefur aukizt
stórkostlega, en ætla má, að