Þjóðviljinn - 29.04.1943, Page 3

Fimmtudagur, 29. apríl 1943
Þ JÓÐ VILJINN
3
þlðOVIIJINM
Útgefanái:
Sameiningarflokkur alþýðu —
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson
Ritstjórn:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sítni 2184.
Víkingsprent h.f. Garðastræti 17.
„Vér mörgu, vér smáu“.......
Sýníd máft fjöld~
ans maí
1. maí er dagurinn, sem
vinnandi stéttirnar hafa kjöriö
til þess aS sýna mátt sinn,
þann mátt, sem felst í því aö
þær eru fjöldinn, aö þær eru
vinnuaflið, sem skapar verð-
mætin, að þær eru fólkið
sjálft, fólkiö, sem á aö ráða.
1. maí sýnir fólkið aö það
vill nota þennan mátt, til
þess að knýjá fram lýörétt-
indi sín, mannréttindi fólks-
ins, réttinn til afraksturs erf-
iöis síns, réttinn til aö ráða
örlögum sínum sjáíft,. — en
hætta að vera leiksoppar í
höndum „óviöráðanlegra“ „at-
vika“ (!) eins og kreppna og
atvinnuleysis, hætta aö veröa
háö duttlungum atvinnurek-
enda, — en verða sjálft sinna
örlaga smiöur, sameiginlega
drottnandi yfir skilyröunum
fyrir lífi þess og velgengni:
atvinnutækjunum..
1. maí sýnir fjöldinn að séu
hinir smáu samtaka, séu þeir
einhuga um að stefna að sam-
eiginlegu marki: fullu frelsi
hins vinnandi lýðs, — þá eru
þeir sterkasta valdið, sem til
er á jarðríki.
Sýnið vald ykkar 1. maí,
verkamenn og verkakonur,
launþegar og alþýöa öll í
Reykjavík!
ÞiÖ, sem snúið hjólum fram
leiðslunnar á daginn, — þiö,
sem framleiöiö þaö, sem þjóð-
félagið byggir alla tilveru
sína á, — látið þá, sem
drottnai enn yfir framleiðslu-
tækjunum finna þaö, aö þetta
stendur allt saman kyrrt þeg-
ar þið viljið, — að peningarn-
ir þeirra geta ekkert, en að
vinnan ykkar getur allt.
Þið, sem þjáist af húsnæö-
isvandræöunum, veröið að
hafast viö 1 kjöllurum og úti-
húsum, — allir þiö, sem
þekkið skortinn, sem auð-
valdsþjóöfélagiö leiöir yfir
fólkið, — allir þiö, sem viljiö
taka höndum saman til þess
aö hindra aö atvinnuleysiö,
skortm’inn og kreppumar
komi aftur, til þess aö skapa
þjóöfélag hinna vinnandi
stétta, þjóðfélag öiyggis, frels-
is og sósíalisma, — út á göt-
una 1. maí, svo þið kennið
máttar ykkar, finniö' hve
sterk þiö eruð í samfélagi við
alla aðra, sem berjast fyrir
því sama sem þiö!
Allir þið, sem unnið hug-
Útvarpsræða Sigfúsar Sigurhjartarsonar um þingfrestun — eftir handriti þingskrifara
Frá vörii til söknar
Hvcrs vcgna cr þíngíð rægi ? — Hvcrsvcgna cr því frcsfað ? Alþíngi cr
cínn þýðingarmcsfi vcffvangur sfcffabaráffunnar
Vörnin var að snúast upp
í sókn.
Andstæöingar íslenzka auö-
valdsins voru í varnarstöðu á
hinu nýlokna þingi, en í byrj-
un þessa þings var vígstað-
an svo breytt, að þeir höfðu
aðstööu til aö hefja sókn.
(Bernhard Stefánsson: Það
var hægt aö vera búinn að
afgreiða þessi skattamál á
síðasta þingi ef kommúnist-
arnir heföu ekki svikið). Þaö
hefur verið flutt frumvarp um
eignaaukaskatt í Ed. og hv.
þm. Strandamanna batt það
fastmælum viö flutningsmenn
úr öðrum flokki, að það
skyldi ná fram að ganga á
þessu nýja þingi. Hæstv. 1.
þingm. Eyfiröinga og aörir
Framsóknarmenn ættu sem
minnst aö tala um loforð og
svi'k, þeir, sem ganga hér um
salina. meö hlaðin bök af
brigðmælgi.
Það voru líka önnur skatta-
mál fyrir þessu þingi. Háttv.
1. þingm. Eyfiröinga fór um
þau nokkrum orðum og lýsti
bréfaskiptum milli Framsókn-
arflokksins og Sósíalista-
flokksins, en gat þess, að síð-
asta bréf sósíalista ætlaði
hann ekki' að lesa, það væm
bara vífilengjur. Eg ætla með
leyfi hæstvirts forseta aö lesa
hér þetta vífilengjubréf. Það
hljóðar svo:
„Vér höfum sent yður frum
varp um breytingar á skatta-
lögunum, sem fela í sér m.
a. þau ákvæði um afnám
varasjóðshlunninda, sem er
sjónum verklýðshreyfingarinn
ar, — allir þið, sem viljið
sýna hug ykkai’ til baráttu
gegn harðstjórn og þjóöa-
kúgun, gegn fasismanum,
versta óvætti mannkynsins,
— fylkiö liöi 1. maí meö verk-
lýðssamtökunum.
Þaö má enginn liggja á liði
sínu.
Vinniö sleitulaust að því
fram að 1. mai að gera þátt-
töku fjöldans í 1. maí-kröfu-
göngunni sem stórfengleg-
asta.
Á hverju heimili, hverri
vinnustöö, hverri' verzlun og
skrifstofu, verður hvatningin
til hinna mörgu og smáu, til
starfandi stéttanna, til hús-
mæðranna og skrif tofufólks-
ihs, til verkamannanná og
verzlunarfólksins, til starfs-
manna hvar sem þeir finnast,
— til allra, sem unna mál-
stað vinnandi stétta -— að
hljóma:
Allir eitt 1. maí!
Allir út á götuna 1. maí,
til þess að sýna hver máttur
býr á bak við hugsjónir ís-
íenzkrai* alþýðu!
tilgangur og aöalatríöi frum-
varps þess, er þér senduö oss
1 dag. Vér óskum eftir svari
yðar, hvort þér vilduð flytja
þettai frumvarp ásamt þing-
mönnum úr Sósíalistaflokkn-
um, eöa heita því stuðningi,
sem vænta má aö tryggi
framgang þess eöa áö
minnsta kosti aöalatriöi þess,
áöur en þingi verður frestáö.
Þessu hafið þér enn ekki
svaraö, en vér væntum þess,
aö þér getið svaraö því. nú
þegar, að; hve miklu leyti
megi vænta áöstoðar yðar,
því að þar sem tíminn er
naumur, hefur flokkurinn á-
kveðiö aö leggja frumvarpiö
fram í dag. Samxvæmt þeim
yfirlýsingum sem flokkarnir
hafa gefið virðist öruggt, aö
þingmeirihluti sé bæði fyrir
frumvarpinu um eignaauka-
skatt og aðalatriðum þeirra
breytiiiga á skattalögunum,
sem hér um ræðir, og ætti aö
vera hægt aö afgreiöa þessi
mál á örskömmum tíma ef
þessi meirihluti er samhentur
um að hráöa meöferö þeirra á
þeim.“
Minnisblöð alþýðu úr Alþingisannál 1943:
III. Pui uar alslDrt að hunðrao sníat
uhwinni um nroir hdinsois-
io aMiuiiiiir
Þegar ríkisstjórnin lagði
húsnæðisfrumvarp sitt fyrir
Alþingi var það þannig úr
garði gert, að það gaf húseig-
endum rétt til þess að segja
upp mönnum, sem höfðu hús-
næði á leigu til smáatvinnu-
reksturs (iðnaðar, verkstæða,
verzlunar o. s. frv.). Hefði
þetta fengizt fram, hefðu Iík-
lega smáatvinnurekendur svo
hundruðum skipti verið
hraktir burtu úr húsnæði og
þar með misst atvinnu sína,—
því eftir háttalagi húsaleigu-
nefndar hingað til hefði hún
vart haldið verndarhendi yfir
þeim.
Sósíalistar í neðri deild
reyndu að fá þessu breytt,
en tillaga þeirra var felld
með litlum atkvæðamun.
En í efri deild tókst þing-
mönnum sósíalista að fá aðra
þingmenn til þess að skilja
liver hætta var á ferðum —
og frumvarpinu var breytt
þannig að um húsnæði til
slíks smáiðnreksturs skyldi
gilda sömu ákvæði og um
íbúðarhúsnæðL
Þetta eru vífilengjurnar.
Viö höfum lagt fram frumv..
sem ég fullyröi, aö Framsókn-
armenn eru okkur í meginat-
riðum sammála um, þeir eru
okkur sammála um, áð vara-
sjóöshlunnindi hlutafélaganna
veröi niöur felld, að allt skatt
frjálst fé, sem útgeröin fær.
þ. e. a. s. 33% af hreinum
tekjum, renni í nýbyggingar-
sjóð, og tryggt verði aö. þessu
fé veröi ekki varið til neins
annars en að auka og endur-
bæta fiskiflotann, meðal ann-
ars með því áð undanskilja
nýbyggingasj óðina gjaidþrota
meðferö. Þetta var eina atriö-
iö sem hæstv. þingm. Eyfirð-
inga fann aö frumvarpinu, og
sagði, aö þaö væri brot á
stjórnarskránni, að þessi
skattfrjálsi hluti gengi ekki
inn í taprekstur útgerðarinn-
ar, heldur yröi eign hlutaðeig-
andi bæjarfélags.
í fyrsta lagi er þetta tal
um stjórnarskrárorot staö-
lausir stafir, og í ööru lagi
var þess getið viö Framsókn-
arflokkinn, aö vel gæti kom-
ið til mála aö1 ræöa um niöur
fellingu eöa breytingar á
þessu atriöi, ef hann vildi
styöja máliö. Eg skal ekki
fara út í að ræða nánar um
þetta. frumvarp. Eg læt nægja
að endurtaka það, aö Sósíal-
istaflokkurinn, Alþýöuflokkur
inn og meginhluti Framsókn-
arflokksins ei’u sammála um
efni þess.
I
Það er barizt um skattfrelsi
stríðsgróðans 1942.
En af hverju er þá hlaupiö
frá málinu? ÞaÖ er veriö aö
berjast um það, hvort tekjur
sltórgróðamannanna á árinu
1942 skuli njótai skattfrelsis
aö verulegu leyti eða ekki.
Þaö er að vonum, þó að hátt-
virtur þingm. G.-K., meöeig-
andi í stærsta atvinnufyrir-
tæki landsins, haldi því fram
að hér sé fariö út á hættuleg-
ar brautir. En af hverju heyk-
ist Framsóknarflokkurinn ?
Það er ekki langt siöan hann
kaus sér formann meö 12 at-
kvæðum af 29, og þaö er sagt
aö aðeins 5 hafi kosið hann
meö glööu geöi. Þessi maöur
er Jónas Jónsson, og þaö er
hann, sem lengi' hefur haft
fonrstuna fyrir hverskonar
afturhaldi í íslenzku þjóðlífi.
Framsóknarflokkurinn, sem
innan sinna vébanda á fjölda
frjálslyndra manna, lýtur for-
ustu hans. Hann er fimmta
herdeild Ólafs Thórs og ann-
arra íslenzkra auömanna
innan raða Framsóknarflokks
ins. Svo kemur þessi virðulega
Framsókn meö grátstafinn í
kverkunum yfir því, aö ekki
hafi tekizt aö mynda vinstri
stjórn, mennirnir, sem enn
eru undir forustu afturhalds-
samasta mannsins á íslandi
jafnt á sviöi menningamála
sem atvinnumála, mennirnir,
sem láta hann hafa sig til
,aö samþykkja frestun Alþing-
is til þess eins aö hlífa stór-
gróðamönnunum. Og svo tala
þeir meö fjálgleik um óheiöar-
leg vinnubrögö annarra
flokka.
Ég ætla aö lokum aðeins
að segja það, aö ég vil, aö
alþýöa manna geri sér ljóst
að hér á Alþingi er stéttabaa’-
áttan háö, og að á langa
þinginu kom það í fyrsta
sinn fyrir, að framsókn aftur-
haldsins var stöðvuö. Þingiö
var athafnalítið, þaö er satt.
En látið ekki blekkjast til aö
standa meö ykkar andstæö-
ingum í að óvirða Alþingi.
Það hefur komið fyrir, því
miöur, að í sumum löndum
hefur þingræðið ekki veriö
nema nafnið tómt, þar hafa
þingin orðiö aö leiksoppi auð-
stéttanna, þau hafa hætt að
vera vettvangur stéttabarátt-
unnar.
Siíkt má ekki henda hér í
okkar þjóöfélagi, hinum vinn-
andi stéttum ber að standa
gegTi því. Samtök þeirra
innan Alþýöusambands ís-
lands verða sterkari og sterk-
ari og áhrif þeirra á Alþingi
fara vaxandi. Þessar stéttir
eiga aö standa einhuga um
aö vernda þingræðiö, þvi aö
Alþingi er vettvangur, þar
sem þær geta barizt fyrir rétti.
sínum, það er yfirstéttunum
ljóst, þær sjá jafnvel fram á
það meö skelfingu, aö svo
kunni aö geta farið aö sjálfu
þjóöskipulaginu veröi breytt
á grundvelli laga og
þingræöis, aö hiö stétt-
iausa þjóöfélag sósíaiismans
veröi stofnaö meö samþykkt
Alþingis. Af þessum sökum er
þingiö rægt. Þaö á að reyna
aö eyöileggja það sem bar-
áttuvettvang af því að alþýða
þessa lands er í sókn, af þvi
að svo gæti farið aö þingið
yrði brátt viðlíkatæki í
höndum alþýöunnar, eins og
það áöur var í höndum yfir
stéttanna.
Framh. á 4. síðu