Þjóðviljinn - 30.04.1943, Side 1

8. árgangur.
Föstudagur 30. apríl 1943.
95. tölublað
Hátíðahöld verklýðsfélaganna og B. S. R. B. 1. maí.
KrSingangan
mun hefjast laust eftir hádegi og verða gengnar þessar
götur:
Vonarstræti, Suðurgata, Túngata, Garðastræti, Öldugata,
Ægisgata, Vesturgata, Hafnarstræti, Hverfisgata, Frakka-
stígur, Skólavörðustígur, Bankastræti.
Að kröfugöngunni lokinni verður útifundur við Bakarabrekku.
Þar flytja ræður: Guðgeir Jónsson, Sigurjón Á. Ólafsson,
Sigurður Guðnason, Lárus Sigurbjörnsson, Jóhanna Egils-
dóttir, Snorri Jónsson, Guðjón B. Baldvinsson, Guðjón
Benediktsson, Björn Bjarnason.
Lúðrasveit Reykjavíkur og Lúðrasveitin „Svanur“ munu Ieika
í kröfugöngunni, en Lúðrasveit Reykjavíkur á útifundinum.
Deild norskra sjómanna mun taka þátt í göngunni með norska
fánann og áletrað spjald.
Þá mun ef til vill verða skipulögð sérstök fánaborg í göngunni
með fánum helztu bandamannaþjóða.
1. maí verða seld merki um land allt í tilefni af deginum.
Ennfremur verður „Vinnan“, tímarit Alþýðusambands ís-
lands, seld 1. maí, mjög vandað tölublað, tvöfallt.
Skemmtanir verða haldnar í Iðnó og Alþýðuhúsinu mn kvöldið.
I
n i

íd aujsl
Id i. idí
Stíórnmálaflokkarnlr hafa
engín hátldahold
%
Þann 17. apríl síðastliðinn sendi 1. maí-nefnd verklýðs-
félaganna eftirfarandi bréf til stjórnmálaflokkanna:
„Eins og yður mun vera
kunnugt, hafa verklýössam-
tök íslands haldiö 1. maí há-
tíðlegan um tuttugu ára
skeið og þar með helgað sér
og málefnum launþeganna
þennan dag.
Meðan verklýðsfélögin voru
sundruð, hinn síðasta áratug,
voru þau að vísu ekki ein um
hátíðáhöld 1. maí, heldur
stóðu og ýmsir stjórnmála-
flokkar að 'sérstökum hátíða-
höldum. Nú er hin,svegar svo
málum komið, að fullkomin
skipulagsleg eining hefur
náðst innan verklýðssamtak-
anna. Hefur Fulltrúaráð i
verklýðsfélaganna í Reykja-
vík fyrir nokkru hafið undir-
húning aö hátíðahöldum
launþega í Reykjavlk 1. maí
n. k., og hefux Bandalag
starfsmanna. ríkis og bæja á-
kveðið að taka einnig þátt í
þéim hátíðahöldum.
Sökum þess. áð launþega-
samtökin eru hér sameigin-
lega að verkí og skipulagsleg
eining verklýðsfélaganna er
orðin að veruleika, álítum vér,
áð grundvöllur sá, er stjóm-
málaflokkar hafa undanfarið
álitið réttlæta sérstök hátíða-
höld sín 1. maí, sé ekki leng-
ur fyrir hendi.
Með tilvísun til þessa, vilj-
um vér hér með eindregið
fara þess á leit við yður, fyr-
ir hönd 1. maí-nefndar Full-
trúaráðs verklýðsfélaganna og
Bandalags starfsmanna ríkis
og bæja, að flokkur yðar efni
ekki til neinna 1. maí- hátíða-
halda 1. maí n. k., heldur
stuðla að því, áð hátíðahöld
launþeganna megi verða sem
almennust. Ennfremur leyf-
um vér oss að fara þess á leit
við yður, :að þér stuðlið aö
því, að flokkur yðar eða
flokksfélög stofni ekki til
neinnar sérstakrar blaðaút-
gáfu í sambandi við 1. mai.
Vér væntum svars yðar hið
fyi’sta.
Samhljóða bréf hefur verið
sent öði’um stjórnmálaflokk-
um.
V irð ingar fy llst
(Undirskriftir).
Sjálfstæðisflokkurinn svar-
aði þessu bréfi þann 24. apríl
og fer svar hans hér á eftir:
„Við höfum móttekiö bréf
ýðar dags. 17. þ. m. varö-
andi hátíðahöld 1. maí næst-
komandi.
Sj álfstæöisfélögin í Reykja-
vík hafa á undanförnum ár-
um, í samræmi við stefnu
S j álf stæð isf lokksins, barizt
fyrir því, að stéttasamtök
verkalýösins væru óháð póli-
Rússneskar sprengjuflugvélar gera harða loffárás
á Könígsberg
í opinberum tilkynningum frá Moskva segir að lítið sé um
hernaðaraðgerðir á austurvígstöðvunum, en báðir hernaðarað-
ilar búa sig undir stórkostleg átök. Blað rauða hersins lét svo
um mælt í gær, að núverandi aðgerðarleysi á austurvígstöðv-
unum væri aðeins „lognið á undan ofsaveðri“.
Talsmaður þýzku herstjórnarinnar sagði í gærkvöld, að
Rússar hefðu byrjað árásir í stórum stíl á Kúbanvígstöðvim-
um, báðu megin við bæinn Krimskaja. Um aðgerðir þessar
hefur ekki verið getið í sovétfregnum.
Öfltigar sveitir rússneskra
sprengjuflugvéla réðust í fyrri-
nótt á borgina Köningsberg í
Austur-Prússlandi.
Urðu miklar sprengingar í
borginni og miklir eldar komu
upp. Sögðu flugmennirnir að
eldarnir hefðu sézt í 100 kih.
fjarlægð.
Flugskilyrði voru afjeit, en
aðeins ein af rússnesku sprengju
flugvélunum fórst.
Þetta er í fimmta sinn þennan
mánuð sem Rússar gera loftárás
á Köningsberg, sem er mikilvæg
hafnarborg og iðnaðarmiðstöð.
Lintvinoff, sendiherra Sovét-
ríkjanna í Washington er í þann
veginn að' leggja af stað til
Moskva, til að gefa stjóm sinni
skýrslu.
Majskí, sendiherra Sovétríkj-
anna í London, ræddi í gær við
brezka utanríkisráðherrann, Ed-
en. Er þáð fyrsta viðræða þeirra
frá því að Sovétríkin slitu stjórn
málasambandi við Sikorski-
stjórnina í London.
tískum flokkum. Aðalkrafa
Sjálfstæðismanna í þessu til-
liti var að fá útrýmt því póli-
tíska misrétti, sem ríkti inn-
an Alþýðusambands íslands.
og skipulagsbundin tengsl Al-
þýðusambandsins og Alþýöu-
flokksins rofin. Að formi til
hefur þessari meginkröfu nú
fengizt framfylgt. Við erum
því sammála því, sem fram
kemur i bréfi ýðar, að grund-
völlur sá, er aö undanförnu
hefur réttlætt sérstök hátíöa-
höld Sjálfstæðisfl. 1. maí,
séu að þessu leyti ekki leng-
ur fyrir hendi. Að vísu eru.
þrátt fyrir þetta, enn ýmsar
menjar hins pólitíska misrétt-
is í skipulagi einstakra stétt-
arfélaga, en þess ætti að
mega vænta, aö stefnan, sem
sigraði innan allsherjarsam-
takanna, Alþýöusambandsins. ^
ryöji sér almennt til rúms
innan félaganna.
Sj álfstæðisfélögin i Reykja-
vik, hafa, með' hliðsjón af
framangreindu, ákveðið að
efna ekki til sérstakra hátíða-
halda aö þessu sinni. En við
við væntum þess þá einni'g,
og skírskotum í því sambandi
til bréfs yðar, að þau hátíða-
höld 1. maí, sem Fullarúaráð
verklýðsfélagamia og Banda-
lag starfsmanna ríkis og
bæja gangast fyrir, beri á
Framh. á 4. síðu.
Mannerheim í Sviss.
Finnski fasistahershöfðinginn
Mannerheim, er kominn til
Sviss, sér til heilsubótar, að því
tilkynnt er í útvarpsfregn frá
Finnlandi.
Heræfingar í Kýprus
Bretar hafa byrjað miklar her
æfingar á eynni Kýprus, austast
í Miðjarðarhafi.
Segir í tilkynningunni að
þetta séu stórfenglegustu her-
æfingar, sem haldnar hafa ver-
ið á þessum slóðum, og tekur
flugher og sjóliðar þátt í þeim
auk landhers.
Hæg sókn Banda-
manna í Túnis
Sókn Bandamanna heldur á-
fram á öllum vígstöðvunum í
Túnis, en er mjög liæg. Hafa
ehgar mikilvægar breytingar
orðið síðustu sólarhringana, en
fasistaherirnir eiga stöðugt örð-
ugra um vöm eftir því sem her-
sveitir Bandamanna þrengja að
lierstöðvum þeirra.
Sprengjuflugvélar Banda-
manna hafa gert harðar árásir
á stöðvar á Sikiley og Suður-
Ítalíu, þar á meþal borgirnar
Messina og Napoli.
„Veizlan á Sólhaupm “
Verður leikin 17. mai Frú Gerd Grieg hefur á hen
leikstjfirnina
Norska leikkonan Gerd Grieg er komin til í'slands aftur.
í gær áttu blaðamenn viðtal við leikkonuna á héimili frú
Soffíu Guðlaugsdóttur og Hjörleifs Hjörleifssorfar, þar sem
skýrt var frá þeirri fyrirætlun að leika „Veizluna á Sólhaug-
um“ eftir Ibsen, undir stjórn frú Gerd Grieg. — Lét frú Grieg í
Ijós ánægju sína yfir því að vera aftur komin til íslands. —
Verður frmnsýning leiksins 17. maí.
Norska stjórnin tók þessu
mjög vinsamlega og veitti frú
Grieg leyfi til að koma liing-
að og auk þess var Ferdinand
Leikurinn veröur sýndur á
vegum Norræna félagsíns.
Skýrði Guðlaugur Rósinkranz
frá því að þáttur úr Gösta
Berlings Saga hefði verið leik-
inn á skemmtifundi félagsins,
og sá frú Soffía Guölaugs-
dóttir um þá sýningu. Tókst
sýningin mjög vel og var þá
rætt um að æskilegt væri að
sýna fleiri norræn leikrit.
Var þá rætt um að frú
Soffía tæki að sér leikstjórn
á „Veizlunni á Sólhaugum“;
en hún vildi, ef þess væri
kostur, að frú Giieg tæki að
sér leikstjórnina og hefði á
hendi aðalhlutverkið.
Finne, nafnfrægum búninga-
teiknara kgl. norska leikhúss-
ins í Osló, gefiö sjö vikna
leyfi til að teikna búninga og
sjá um útbúnaö leiksviösins.
Frú Soffía Guðlaugdótth’
tók þaö fram að hún hefði
gert sitt bezta til að fá frú
Grieg til að' leika hlutverk
Margrétar, en það var ekki
að því komandi.
Þessir leikendur leika í
leikritinu: Valdimar Helgason
Framhald á 4. síðu