Þjóðviljinn - 03.05.1943, Side 1

LJINN
8. árgangur.
Þriðjudagur 3. maí 1943
97. tölublað.
1.
Fíölmennasta kföíuganga, sem sézt hefur í Reykjavík.
Fyrsta-maí hátíðahöld verkalýðsfélaganna í Reykjavík og
Bandalags starfsm?nna ríkis og baéja voru hin fjölmennustu
sem sézt hafa hér í Reykjavík.
Þrátt fyrir óheppilegt veður fylkti alþýða og launþegar
Reykjavíkur sér þúsundum saman út á götuna undir merki og
kröfur verklýðssamtakanna.
Aldrei hefur reykvisk alþýða sýnt betur mátt sinn og vilja
til þess að vemda þá sigra sem unnizt hafa og fylkja liði til að
vinna nýja sigra.
— Deild úr norska sjómannasambandinu tók þátt í kröfu-
göngunni undir norskum fána og norsku kröfuspjaldi.
Um kl. 1 e. h. byrjaði fólkið að
safnast saman við Iðnó og; skipa
sér í gönguna undir fánum verk-
lýðsfélaganna.
Um kl. 1 hófst gangan. Fremst
voru bornir íslenzkur og rauður
fáni, þar næst borði með áletrun
inni: Öreigar allra landa sam-
einizt! — Þá kom lúðrasveitin,
íslenzkur og rauður fániogborði
með áletruninni: Lifi Alþýðu-
samband íslands, og þar næst
verklýðsfélögin undir fánum sín
um: Dagsbrún, Sjómannafélagið
og með því fylking norskra sjó-
manna, ee báru spjald er á var
letrað: I kamp for et frit Norge.
Þá kom Verkakvennafélagið
Framsókn, Iðja, Járniðnaðar-
mannafélagið, Múrarafélagið og
hin ýmsu félög hvert af öðru.
Gengið var um þessar götur:
Vonarstræti, Suðurgötu, Tún-
götu, Garðastræti, Öldugötu,
Vesturgötu, Hafnarstræti, Hverf
isgötu, Frakkastíg, Skólavörðu-
stíg og Bankastræti.
Öllum ber saman um að þetta
hafi verið Inagstærsta kröfu-
ganga, sem sézt hefur hér í
Reykjavík og er áætlað að 5—6
þús. manns hafi verið í göng-
unni þegar hún fór niður Skóla-
vörðustíginn.
Fjöldi rauðra og íslenzkra
fána voru bornir í göngunni,
ásamt kröfuspjöldum. Auk
þeirra, sem áður er getið má
nefna þessar kröfur: Lifi banda-
lag þjóðanna í baráttunni gegn
fasismanum; Verndiun sjálf-
stæði íslands; Verndum8stunda
vinnudaginn; Aldrei aftur at-
Framh. á 4. síðu.
HihisstjdPEin samdi oii Hii-
1 uid ueiaiii
Ríkisstjórnin féllst á kröfur Alþýðusambandsins inn samn-
inga um kaup í vegavinnu og annarri vinnu.
Varð því ekkert af því að t|I verkfalls kæmi, en það átti að
hefjast í gær, ef samningar hefðu ekki tekizt fyrir þann tíma.
Það var krafa Alþýöusam-
bandsins, aö unnlö yröi í
vegavinnu samkvæmt núgild-
andi samningum verklýösfé-
lags innan sörnu sýslu, sem
næst er þeim stað sem unnið
er á, og féllst ríkisstjórnin á
þá kröfu.
Kaffitímar eru hinir sömu
og veriö hafa, ennfremur önn-
ur hlunninai, svo sem ókeyp-
is matreiösla og flutningar
o. þ. h.
Unnið var a8 því síöari
hluta dagsins í gær, að skipta
landinu niöur í kaupgjalds-
svæöi.
Verður nánar skýrt frá
þessu máli í Þjóðviljanum á
morgun.
Hjólkurverð 1,40 kr.
kjöt 5,20
Búnaðartélagið hindrar
ráðgerða verðlækkun
Mjólkurverð hefur nú verið
ákveðið 1,40 kr. lítir og kjöt-
verð 5,20 kr. kílóið í heild-
sölu, en 5,90 kr. í smásöíu.
Heimilt var að Iækka verð á
mjólk niður í 1,30 kr. og heild-
söluverð á kjöti niður í 4,80
kr., að fengnu samþykki Bún-
aðarfélags íslands. Því var
lýst yfir á Alþingi, að vissa
væri fyrir að samþykki Bún-
aðarfélagsins fengist og mundi
verðið því lækka niður í þess-
ar upphæðir.
Búnaöarfélagiö hefur þann-
ig hindraö aö mjólkurverð
lækki ofan í 1,30 kr. og kjöt
verð ofan í 4,80 kr. Þessi
framkoma Búnáðarfélagsins
hlýtur að vekja hina mestu
furðu, þegar tekið er tillit til
áður gefinna yfirlýsinga á
þingi, og þess að lækkun þessi
átti að veröa bændum að
kostnaðarlausu. Hér virðist
því vera beinlínís um það að
ræða, að ráöamenn Búnaðar-
félagsins vilja koma í veg fyr-
ir verulega verölækkun á þess-
um neyzluvörum, hvað sem
þaö kosto.r.
Bandarikjamenn
faka Mafeuir
Bandarískur her tók í gær
bæinn Mateur í Norður-Tún-
is, en sá bær er aðeins 32
km. frá hafnarborginni Biz-
erta.
Franskai- hersveitir sem
sækja fram í nyrztu strand-
héruðmium, eru aðeins 25
km. frá Bizerta.
? ■
Stalín fer lofsamlegum orðum um hernaðaraðgerðir Breta og
Bandaríkjamanna, í dagskipun sinni 1. maí
*
Hæffimierki verdur ekkí gefid nema
nm raunverulega árásarhæffu sé að
ræða — Fólk er ámínnf um að vera
sem mínnsf á ferli meðan á æfin$-
unní sfendur
Agnar Kofoed Hansen kvaddi blaðamenn á fund sinn í gær
og skýrði þeim frá því, að á morgun yrði haldin loftvamaæfing
hér í bænum með öðru sniði en verið hefur til þessa.
Verður eéfing þessi boðuð á
ákveðpum tíma, sem er kl. 21
og á að standa til kl. 22,30.
Fer hún fram með þeim ó-
venjulega hætti, að hættumerki
verður ekki gefið og í æfing-
unni taka aðeins þátt loftvarna-
sveitirnar, en ekki allir borgar-
arnir, eins og verið hefur til
þessa.
Verði hœttumerki gefið á
þeim tíma, sem œfingin stend-
ur yfir, þá vefður um raunveru-
lega árásarhœttu að ræða og ber
þá öllum að haga sér samkvæmt
því.
Æfing þessi fer fram í sam-
vinnu við setuliðið og munu setu
liðsmenn afhenda mönnum úr
Framhald á 4. síðu.
Þýzki herinn hefur fengið mikið högg og þungt af vetrarsókn
rauða hersins. segir í dagskipun, sem Stalín gaf rauða hernum
1. maí. 1
„Tvö eða þrjú slík högg mundu ríða Hitlershernum að fullu,
og þau munu greidd miskunnarlaust.
Stalín rekur í dagskipun þessari gang hemaðaraðgerðanna
síðustu mánuðina og leggur áherzlu á hina vaxandi erfiðleika
Þjóðverja. Hann lofar mjög frammistöðu Bandamannaherjanna
í Norður-Afríku og loftárásirnar á Þýzkaland, og lýsir því yfir,
að Sovétríkin og bandamenn þeirra muni berjast einhuga þar
til Hitler-Þýzkaland hefur verið knúð til skilyrðislausrar upp-
Arás á norskan
sjómaon
Aðfaranótt s. 1. laugardags
var ráðist á norskan sjómann
hér í bænum.
SkýrÖi hann frá því, aö
hann hefði verið í bíl meö'
gjafar.
„Dagskipun Stalins 1. maí
er ekki einungis, likt og allai’
Öaigskipanir hans frá stríös-
byrjrm, mjög þýðingarmikil
stefnuyfirlýsing“, segir stjóm-
málaritstjóri enska blaösins-
„Observer“.
„Dagskipunin hlýtur einn-
ig aö teljast ágætur pólitísk-
ur sigur fyrit Bandamanna-
þjóöirnar. Hún hefur gert að
engu bollaleggingar um á-
greining milli Breta og;
Bandaríkjamanna annarsveg-
ar og Rússa hinsvegar um
hernaöarreksturinn. Hún ger-
ír aö engu þær vonir, sem
Hitler kynni aö hafa gert sér
um aö reka fleyg milli þjóða
Bandamanna og sérfrið" í
vestri eða austri.
Slíkar vonir, sem samkvæmt
sænskri fregn • voru þegar
orðnar áð „hvíslherferð“ um
væntanlegan sérfno við Rússa
voru einkanlega rökstuddar
meö fjarveru Rússa á Casa-
Framh. á 4. síðu.
íslenzkum karlmanni, ame-
rískum sjóliða og tveimur ís-
lenzkum stúlkum.
í miðbænum staðnæmdist
bifreiðin og fóru allir karl-
mennirnir út úr bifrelðinni.
Réðust þá ameríski sjóliðinn
og ( íslendingurinn á hann.
börðu hann og rændu af hon-
um armbandsúrí.
Var sjómaðurinn illa úteik-
inn. Fötin rifin og efri góm-
ur (falskur) brotinn.