Þjóðviljinn - 13.05.1943, Blaðsíða 4

þJÓÐVILJINN
Næturlæknir er í Læknavarðstöð
Reykjavíkur í Austurbæjarskólan-
um, sími 5030.
Næturvörður er í Lyfjabúðinni
Iðunni.
Útvarpstíðindi, 16. hefti 5.árg. eru
nýkomin út. Af efni þess má nefna:
Blaðamannakvöldvakan, viðtal við
Hannes á horninu; Veizlan á Sól-
haugum; Samvizka þjóðarinnar er
útvarpinu hliðholl, viðtal við Pál
Skúlason; Um leiklist, Raddir hlust-
enda o. fl.
Leikfélag Reykjavíkur sýnir „Orð-
lið“ kl. 8 í kvöld. Aðgöngumiðasal-
an er opin í dag.
Angiía, heldur aðalfund sinn ann-
að kvöld kl. 8.45 að Hótel Borg,
gengið inn um suðurdyr.
Ritari og gjaldkeri gefa skýrslur,
siðan verður kosin stjórn og nefnd-
ir.
íslenzkir enskir og amerískir lista-
menn munu skemmta. Að afloknum
fundinum verður dansað til kl. 3. —
Aðeins félagsmenn fá aðgang að
fundinum.
íþróttablaðið, 3. tbl. VII. árg.
hefur Þjóðviljanum borizt. Efni: Jón
Óddgeir Jónsson: Skíðaslys og skíða-
útbúnaður, grein sem allt skíðafólk
þarf að lesa; íþróttir og fræðsla,
Steinþór Sigurðsson: Nokkur skíða-
mót norðanlands og sunnan; Skíða-
íþróttin. Nokkrar leiðbeiningar fyrir
byrjendur, eftir Steinþór Sigurðsson,
— Héðinn: Skíðamót Reykjavíkur
frá mínum bæjardyrum séð og
Fréttir frá félögum. '
Nýi Stúdentagarðurinn.
Miimingargjöf um Hilrnar Thors.
Thor Jensen stórbóndi og kona
hans hafa fært bygginarnefnd nýja
stúdentagarðsins að gjöf 10.000.00,
eða andvirði eins herbergis, til minn-
ingar um látinn son þeirra, Hilm-
ar Thors. — Hafa þau ákveðið að
forgangsrétt að herberginu skuli
hafa reykvískur stúdent.
Þessi heiðurshjón gáfu á sínum
tíma tvö herbergi í gamla Garð, og
hafa þau við þetta tækifæri ákveðið,
að forgangsrétt að þeim skuli í fram-
tíðinni hafa stúdentar úr Snæfells-
og Hnappadalssýslu eða Mýra- og
Borgarf j arðarsýslum.
Herbergi Snæfellsness- og Hnappa-
dalssýslu.
Sýslunefnd Snæfellsness- og
Hnappadalssýslu hefur, á nýafstöðn-
um sýslufundi. ákveðið að leggja kr.
10.000.00 til Stúdentagarðsins. Her-
bergið verður nefnt „Snorrabúð“í
Herbergi Skagfirðinga.
Sýslunefnd Skagafjarðarsýslu
hefur hlutazt til um að leggja kr.
10.000.00 til herbegis Skagfirðinga á
Garði.
S8S8S8f38S8SSS8£58$38^S8^
DAGLEGA
nýsoðin svið. Ný egg,
soðin og hrá.
Kaf fisalan
Hafnarstræti 16.
NÝJA tíÓ
Sigur í eyOimðrkinni
(Desert Victory)
Stórfeld ensk hernaðar-
mynd tekin á vígstöðvun-
um í Afríku.
Tunglsljós á Hawaii
Monlight in Hawaii)
Söngmynd með
Mischa Auer og
Jane Frazer.
Sýningar kl. 4, 6,30 og 9.
Böm fá ekki aðgang.
Síðasta sinn.
þ TJARNAKBÍÓ
Dagur á austurvíg- |
stöðvunum
(One Day of War)
Kvikmynd tekin af 160
myndatökumönnum hinn
13. júní 1942 á vígstöðvum
Rússa og víðsvegar um
Rússaveldi.
Kl. 5 — 7 — 9.
Bönnuð fyrir börn innan
16 ára.
Leikfélag Reykjavíkur
ORÐIÐ
Sýning í kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 2 í dag.
NORRÆNA FÉLAGIÐ
Veizlan á Sólhaugum
eftir H. Ibsen i
Leikstjóri: Frú Gerd Grieg
Frumsýning mánudag 17. maí kl. 8 í Iðnó
Önnur sýning þriðjudag 18. maí kl. 8 í Iðnó
Aðgöngumiðar á báðar sýningarnar seldir í Iðnó
í dag kl. 4—6. — Forsala.
Félagsmenn Norræna félagsins hafa forgangsrétt
ym kaup tveggja aðgöngumiða hver.
Sýnið skírteini.
Fráteknir aðgöngumiðar sækist á sama stað kl.
6—7 í dag.
Allur ágóði af frumsýningu rennur til Noregssöfn-
unarinnar.
Isia iiaw ntnnliii Eirúuu
Framh. af 2. síðu.
grannar og viö ættum að
veita mesta athygli.
Undjr þessu víðáttumikla og
margbreytilega yfirborði hefur
náttúran falið ótæmandi fjár-
sjóði, mestu náttúruauðæfi Sov-
étríkjanna. Allar tegundir
málma, þar á meðal kol og járn,
finnast víðsvegar í Síberíu. Nóg
er af vatnsorku og milljónir
ferkílómetra af rótföstum trjá-
birgðum. Öll skógarhöggssvæði
og mikill hluti túndrasvæðis
Sovétríkjanna, eins og þau eru
nú, liggja í Asíu.
Eg hef áður ritað um hinn
aukna vinnsluhraða á náttúru-
auðæfum íhinumevrópska hluta
Úralfjalla. Fáir útlendingar
gera sér ljóst, að í austurhlíðum
fjallanna, þar sem Asía tekur
við, eru geymd enn meiri nátt-
úruauðæfi. Þar gefur einnig að
líta mikilfenglegan starfsárang-
ur sovétverkfræðinga og ný-
byggjara. Og enn austar, í Sí-
beríu, hefur styrjöldin ýtt und-
ir byggingu nokkurra annarra
iðnaðarmiðstöðva á jafn stór-
felldan hátt.
Við missi Úkraínu varð Kúsn-
etsk-kolasvæðið mesta kola-
framleiðslusvæði Sovétríkj-
anna.. Hin miklu kolalög þess
innihalda sex sinnum meira
kolamagn en sjálft Donhéraðið.
Rússar segjast hafa byggt
stærstu málmvinnslustöð
heimsins í Kúsnetsk. í Síberíu
er einnig stærsta járn- og stál-
vinnslustöð Sovétríkjanna og
stærstu málmbræðsluofnar As-
íu og Evrópu. Ein verksmiðj-
anna í Kúsnetskhéraði framleið-
ir á aðra milljón tonna stáls á
ári.
Fyrirhyggja 3. fimm ára á-
ætlunarinnar hefur mjög auð-
veldað flutning til Asíu á viss-
um miklivægum iðnaðárgrein-
um, nú í styrjöldinni. í áætlun-
inni var ákveðið, að ekki skvldi
lögð áherzla á byggingu nýrra
iðnfyrirtækja í Moskva, Len-
íngrad, Kíeff, Karkoff, Rostoff,
Gorki og meir að segja Sverd-
lovsk í Úral, en mestum hluta
fáanlegs byggingarefnis var
beint til Asíulanda Sovétríkj-
anna. Þar var komið upp stór-
um verksmiðjum í þýðingar-
Barítian nilli iftlslsam oa airhalds
Framh.- af 3. súðu.
halds miðast fyrst og fremst
viö þaó að hindra aö alþýör
an fái sjálf völdin í hinum
ýmsu löndum upp úr styrj-
öldinni. því aö þaö muni
þýöa sósialisma eöa róttækt
lýöræöi, sem fyrr eða síöar
geti leitt til sósíalisma. Þetta
afturhald skoöar sósíalism-
ann sem höfuöfjandmann
sinn og hefur nú þegar byrj-
•ar áróðursherferö gegn Sovét-
ríkjunum, fyrst og fremst í
sambandi viö mál Eystrasalts-
landanna.
Þetta afturhald er nú þeg-
ar byrjaö meö sína fimmtu
herdeildarstarfsemi í hinum
ýmsu löndum heims, byrjaö
aö' koma á bandalagi viö aft-
urhaldsöflin þar, og hikar
ekki viö aó nota sömu öflin
og Hitler, sömu blóöhundana
og fasistana, sem hann hefur
beitt fyrh' sig gegn alþýö-
unni og lýöfrelsinu.
Ameríska afturhaldiö sýndi
það meö Darlanmálinu i
Noröur-Aíriku hvaö það ætl-
ar sér. Þaö styður Franco á
Spáni. Þaö er önnur hækjan
fyrir bööulsvaldi Manner-
heims í Finnlandi, — hin er
Hitler. Það er máttarstólpi
serbnesku og pólsku íasist-
anna. Þaö geymir eins og í
handraöa sínum heilan her-
skara af kvishngum handa
Evrópu: Otto Habsborgara-
fui'sta handa Austurríki, fas-
istann Smetana handa Lit-
haugalandi, máske Otto
Strasser handa Þýzkalandi, —
og svo ameríska landstjóra
handa þeim löndum, sem þaö
heföi enga kvislinga fyrir. •
Þaö er nauösynlegt að þjóð
irnar sjái þaö, vér Islending-
ar líka, hver hætta stafar af
þessu afturhaldi.
Beztu menn Bandaríkjanna
fara ekki dult með’það. Roose
velt ferseti verður að vísu að
fara varlega sökum embættis
síns og skyldu sinnar að
halda þjóð sinni sem heild. í
baráttunni við nazismann og
má ekki styggja þetta vold-
uga erki-afturhald, sem hatar
hann. En Wallace, hinn á-
gæti -varaforseti Bandaríkj-
anna, hefnr í hinum stór-
merkilegu ræðum sínum var-
að því opinskár við hættunni
af þessum kúgunaröflum og
sýnt fram á hættuna á nýrri
heimsstyrjöld ef Bandaríkin
létu nota sig til svikastarfs
gagnvart Sovétríkjunum.
„Má ég vera með?“
biður Stef'án Jóhann!
Ekki er krossferðin gegn
sósíalismanum fyrr hafin af
hendi þessarar amerísku auö-
mannastéttar, sem þjóöh'
sósíalismans hafa bjargáð und
an hakakrossinum, en Al-
þýöuflokkurinn úti á íslandi
æpir upp: — Halló, þarna er
veriö að berjast á móti Sovét-
ríkjunum, — má ég vera meö
ykkur í herferöinni, — fyrst
Hitler tókst ekki að vinna
„menningarafrekið" fyrir
mig? —
Þaö' var náttúrulega ekki
við öðru aö búast frá foringj-
um Alþýöuflokksins. Þeh’
hafa sýnt þaö aö þaö er aö-
eins eitt, sem þeir miða póli-
tik sína viö: vera á móti
Sovétríkjunum. Þaö þýðir aö
þeir veröa í hvert sinn, er á
reynir, handbendi afturhalds-
ins í veröldinni (ef þaö vill
nota þá) gegn frelsisöflun-
uhi. (Eins og áöur er sagt
.er samkeppnin skæö: Jónas
o. fl. eru sem sé búnir aö
bjóöa sig á undan). — Lát-
um þessa herra kjósa sér þar
stað í fylkingunum, sem þeim
finnst þeir helzt eiga heima
hvort sem þaö er í „menning-
arsókn“ Hitiers eöa Sovéthat-
ursleiöangri New York Times
(og „New Leader“!)
En fyrir íslenzku alþýðunni
og allri þjóð vorri, liggur það að
velja um hvort húh ætlar að
skipa sér með frelsisöflum
heimsins, þeim, er virða vilja til
fulls sjálfsákvörðunarrétt hverr
ar þjóðar, jafnvel þó að hún noti
frelsi sitt til þess að koma á hjá
sér sósíalisma, — eða hvort hún
ætlar að skipa í þá afturhalds-
hersingu, sem nú er að skriða
saman til þess að taka við hlut-
verki Hitlers, áðpr en hann verð
ur að velli lagður, — að varð-
veita einræði og þjóðakúgun
auðjöfranna í heiminum.
Það er hvers einstaklings að
gera það upp við sjálfan sig
hvar hann ætlar að standa.
Leiðarþing sósíalista
Framh. af 1. síðu.
,,vinsti’i“ stjórn, afstööu Fram
sóknar og Alþýðuflokksins og
aö síöustu stefnu Sósíalista-
flokksins í þeim málum.
mestu iðngreinunum, vélaiðn-
aði, olíuvinnslu og efnaiðnaði.
Þriðjung allra nýrra járn- og
stálvinnslustöðva skyldi reisa 1
Asíulöndunum, og þrjá af
hverjum fjórum nýrra málm-
bræðsluofna. Þegar styi’jöldin
nálgaðist og skall á, hefur hlut-
ur austurhéraðanna vafalaúst
verið aukinn án tafar.
(í framhaldi greinarinnar skýrir
Snow frá hinum miklu breytingum
sem orðið hafa í lífi Asíuþjóða Sov-
étríkjanna, og þátttöku þeirra í
styrjöldinni).
Síöastui’ talaði Einar Ol-
geirsson, áðallega um næsta
skrefiö í baráttu alþýöunnar
hér á landi: myndun banda-
lags alþýöusamtekanna.
Öllum ræöumönnum var
mjög vel tekiö og stemníng
á fundinum hin bezta.
AÖ lokum var alþjóðasöng-
urinn sunginn og fundinum
slitiö um kl. 11.
MUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstræti 16