Þjóðviljinn - 18.05.1943, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 18. maí 1943.
Þ JÖÐVILJINN
3
ÞfðOWIMIMi
Utgefandi:
Sameiningarflokkur alþýcíu —
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson
Ritstjórn:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (I. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h.f. Garðastræti 17.
Alþýöublaöið' hefur þrástagl
azt á því, aö róttæk umbóta-
stjóm komist ekki á hér á
landi vegna þess áö Sósíalista-
flokkurinn vilji ekki róttækar
umbætur og róttæka umbóta-
stjóm. Af þessari yfirlýsingu
málgagns Alþýðuflokksins höf
um vér di'egiö' þá rökréttu á-
lyktun aö fyrst slíkt strandi
á Sósíalistaflokknum þá hljóti
Framsókn og AlþýÖuflokkur-
inn áö vera sammála um
grundvöll slíkrar stjómar. Þar
sem kauplækkun hefur veriö
eitt af skilyrð’um Framsóknar
fyrir slíkri stjórn, höfum vér
dregið’ þá eölilegu ályktun af
yfirlýsingum Alþýðublaðsins
aö Alþýð'uflokkurinn væri
reiöubúinn til þess áö ganga
áö því skilyi'öi. Væri hann
þaö ekki, þá er ekki sameig-
inlegm’ gmndvöllur fundimi
og álasanir Alþýðublaösins
gagnvart Sósíalistaflokknum
því markleysa ein.
Tíminn hefur beinlínis lýst
því yfir, aö Framsókn og Al-
þýöuflokkurinn hafi sameigin-
legan grundvöll.
Og vegna yfirlýsinga þess-
ara tveggja blaöa höfum vér
nú undanfariö sett Alþýöu-
flokkinn í gapastokkinn til
þess aö knýja hann til þess
aö svara því þannig fyrir al-
þjóö, hvort hann gangi aö
gmndvelli Framsóknar.
❖
Nú á Haraldur Guömxmds-
son að reyna að bjai’ga Al-
þýðuflokknum út úr gapa-
stokk þessum, meö’ grein sinni
í sunnudagsblaöinu. Alþýöú-
blaösklíkan hefur reiðst löör-
ungnum, sem hann gaf henni
í fimmtudagsblaö'inu, og
heimtáð aö hann skiifaö bull
og vitleysu rétt eins og hann
væri Alþýð'ublaÖsritstjóri. Og
Haraldur hefur hlýtt. Öll
grein hans er rituð til þess
aö reyna áö dylja kjama máls
ins, þann áö Framsókn setur
kauplækkun að’ skilyrði fyrir
stjórnarsamvinnu og fyrst Al-
þýðuflokkurinn segir að samn
ingar strandi á Sósíalista-
flokknum, þá hlýtur AlþýÖu-
flokkurinn aö ganga að þess-
ari kauplækkunarkröfu Fram-
sóknar.
Svo langt gengur Haraldur
í þjónustu sinni við' Alþýðu-
blaðsklíkuna að hann fer með
bein ósannindi um samning-
anaví 9 manna nefndinni er
l
| UPPELDIS- OG SKÖLAMÁLASÍÐA ÞJÖÐVILJANS
Ritstjóri: Sigurður Thorlacius skólastjóri
Heimilið - skðlinn - gatan
I
AÐ LOKNU SKÓLAÁRI
Skólaári barnaskólanna lýkur
30. apríl. Að þessu sinni var
kennslu hætt laugardaginn 10.
apríl, en prófin stóðu yfir vikuna
fyrir Pálmasunnudag, dagana
12. til 17. Eftir páska (3 skóla-
daga) var gengið frá úrlausnum
prófa og prófskírteinum og
börnin, sem skólaskyld urðu 1.
Austurbæjarskólinn
Landakotsskólinn
Lauganesskólinn
Miðbæ j arskólinn
Skildinganesskólinn
Skóli ísaks Jónssonar
Æfingadeild Kennaraskól.
Samtals:
maí (fædd 1936), innrituð og
skipt í bekki.
Börn á skólaskyldualdri, sem
sótt hafa skóla í barnaskólum
Reykjavíkur í vetur eru sam-
tals 4444, en fullnaðar- og burt-
fararprófi luku samtals 638
börn. Skipting þessara barna á
skóla er þannig:
Alls í skóla. Luku fulln.prófi
1750 börn 253 börn
215 — 32 —
594 — 64 —
1500 — 245 —
207 — 30 —
103 — 75 — 14 —
_____________________________L
4444 — 638 -
Naumast verður sagt, að skóla
starfsemin í heild sinni hafi
þetta ár verið í mikilsverðum
atriðum frábrugðið því, sem
tíðkazt hefur um skeið. Lög og
almennar reglur um fræðslu
barna hafa ekki breytzt síðan
1936, en það ár voru samþykkt
á Alþingi tvenn lög, áhrifamikil
fyrir barnafræðsluna: lög um
fræðslu barna, en þangað til
höfðu gilt um þau mál lög frá
1907, og lög um ríkisútgáfu
námsbóka.
Fræðslulögin frá 1936 fólu í
sér nokkrar mikilsverðar umbæt
ur á fræðslukerfinu, t. d. niður-
færslu skólaskyldualdurs og
nokkra lengingu námstímans
fyrir yngri börn. En sum þýðing
armestu ákvæði þessara laga
um byggingu skólahúsa víðsveg-
ar um landið, hafa enn ekki ver-
ið framkvæmd, sakir þess, að A1
þingi hefur ekki fengizt til að
veita nauðsynlegt fé til skóla-
bygginganna, enda þótt árlega
hafi legið fyrir umsóknir frá
tugum hreppa hingað og þang-
að af. landinu, sem hafa verið
reiðubúnir að leggja fram sinn
áskilinn skerf á móti ríkisfram-
laginu. Framkvæmd laganna
um ríkisútgáfu námsbóka hefur
valdið foreldrum og kennurum
sárum vonbrigðum. Að vísu hef-
ur með útgáfunni verið bætt úr
brýnustu þörfum þeirra barna,
sem með gamla fyrirkomulag-
inu fengu fáar eða engar bækur
sökum fátæktar eða vanrækslu
foreldranna. Þó kemur það oft-
lega fyrir nú, m. a. sl. vetur, að
nauðsynlegustu bækur vantar í
skólana tímum saman.
En tvímælalaust hefur náms-
bókaútgáfan sparað almenningi
allmikið fé. Hins vegar hafa end
urbætur á sjálfum námsbókun-
um innihaldi þeirra og efnismeð
ferð orðið stórum fátæklegri en
vænta mátti, og nærri víst, að
meiri framfarir hefðu orðið í
þeim efnum, ef útgáfan hefði
verið frjáls. Ti-1 þess var þó sann
arlega ekki ætlazt af þeim, sem
beittu sér fyrir því aðkomalög-
um þessum á. En vissulega er
ekki lögunum sjálfum um að
kenna, heldur furðulegu sleifar-
lagi af hálfu nefndarinnar, sem
kjörin hefur verið til að veita
útgáfunni forstöðu.
Sem dæmi um störf þes$arar
’ nefndar er það, að hún hefur að-
eins haldið einn fund síðan 1938,
að því er einn nefndarmann-
anna hefur tjáð mér. Enda eru
úreltar og lítt nothæfar náms-
bækur gefnar út ár eftir ár.
Starfsreglur og ytri hættir
Framhald á 4. síðu
hann segú’ aö Sósíalistaflokk-
urinn hafi borið fram nýjar
kröfur. Sósíalistaflokkurinn
bætti engri kröfu viö' sín upp-
runalegu skilyrði, en geröi
eina breytingartillög-u viö nýtt
mál, sem Framsókn tók upp
(raforkumáliö’).
Greih Haraldar í sunnudags
blaöinu er því mest bull til
þess aö dylja kjamann 1 mál-
inu. En innán í öllum þessum
þvættingi em — tiltölulega
vandlega fólgnai’ — tvær yfir-
lýsingar sem em í algerri mót
setningu viö allt, sem hann
annars er að rita þama, til
þess að dansa eftir pípu Al-
þýö’ublaðsins.
Hann lýsir því yfir að í
dýrtíð'armálunum hafi Alþýðu
flokknum. og Sósíalistaflokkn-
um komið saman um sameig-
inlegan umræðugnmdvöll, en
alls ekki verið samkomulag
við Framsókn.
í öðru lagi lýsii’ Haraldur
því yfir, að eftir hans áliti.
hafi Alþýðuflokkurinn getað
fallizt á flestar, ef ekki allar.
tillögur Sósíalistaflokksins við-
víkjandi öðrmn málum.
Með öðrum oröum: Eftir
þessum yfirlýsiúgum Haraldar
aö’ dæma var auövelt að fá
sameiginlegan grundvöll milli
Sósíalistafíokksins og Alþýöu-
flokksins, en þaö var Fram-
sókn, sem ekki! vildi ganga
aö þeim grundvelh.
Þaö liggur því í augum uppi
efth’ þessu áö dæma, að það
er á viljaleysi Framsóku ;r á
því að ganga að grundvelli.
sem Sósíalistaflokkm’jnn og
Alþýðuflokkurinn væru sam-
mála um, sem myndun rót-
tækrar umbótastjómrií’ strand
ai’.
Þessai- yfirlýs.mgar Iiarald
ar hljóta, því að vera eins og
kinnhestm.’ fyrir ritstjóm Al-
þýöublaö'sins og hann sjálfan
því út frá þessum yfirlýsing-
um hefði allan tímann átt
áö ráöast á Framsókn fyrir
að vilja ekki ganga að þeim
skilyrðum, sem Alþýðuflokk-
urinn og Sósíalistaflokkurinn
vom sammála um, — en nú
er öll hersingin, Haraldur, Al-
þýðublaðið & Co. að ráðast á
Sósíalistaflokkimi fyrir að j
hlaupa ekki frá kröfum, sem
meirihlutinn af stuönings-
mönnum slíkrar stjórnar, ut-
an þings og innan, væri sam-
mála um, til þess aö beygja
sig fyrir aftmhaldinu 1 Fram-
sókn!!
íjí
Vér skulum svo aö síðustu
minnast á þaö mál, sem oss
finnst fráleitt aö> ræ'ó’a. Átti
Sósíalistaflokkurinn aö' hlaupa
frá málum, sem hann sam-
kvæmt yfirlýsingu H. G. gat
fengiö samþykki Alþýöuflokks
ins fym’, til þess áö þóknast
Framsókn?
Það hafa áður verið mynd-
aðar stjórnir meó' þáttöku og
stúöningi AlþýÖuílokksins og
Framsóknar. Framsókn hefur
ráðið í þeim stjói’num, enda
veriö’ í meirihluta meðal stuön
ingsmanna stjómar á þingi.
Nú hefur Sósíalistaflokkm’-
inn og Alþýðuflokkurinn
meirihluta þingmanna þeirra,
er aö „vinstri“ stjóm myndu
standa. Alþjóð hefur reynt
Framsókn og bennar stefnu
í 15 ár. Alþjóö myndi Uta á
stjórn þessara þriggja flokka
nú, sem stjórn er verklýös-
hreyfingin fyrst og fremst
réði og markaöi stefnu henn-
ar. Þaö næði ekki nokkmri
átt fyrir verklýöshreyfinguna,
a'ö ætla þjóðinni að dæma um
stefnu hennar og verk, öð'ru-
vísi en að tryggt væri að á-
hrifa hennar gætti verulega.
Nú stillti Sósíalistaflokkurinn
skilyrðum sínum samt svo í
hóf, að engar þjóönýtingar-
kröfur eru í þeim, alls ekki
heimtuö framkvæmd á stefnu
marki verklýðshreyfingiax'inn(-
ar, — heldur aöeins gerðar
kröfur um róttækar umbætm
og þaö hóflega miðaðar við
hinn gífurlega auð, sem nú
hefm skapazt hér.
En jafnvel að þessum um-
bótum neitar Frámsókn aö
ganga. Og þá gerist Alþýðú-
blaöið svo lítilsiglt áö hrópa
upp: Það strandar allt á Sós-
íalistaflokknum. — Þannig
svínbeygir Alþýðublaöið Al-
þýðuflokkinn undir Hrifluok-
ið — og þar situr hann.