Þjóðviljinn - 22.05.1943, Síða 3

Laugardagur 22. maí 1943.
Þ- ÓL ViLJIN
3
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu —
Sósíalistailokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson
Ritstjóm:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
atofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Vfkingsprent h.f. Garðastræti 17.
Sköpum einingu al-
Þýðunnar um rnt-
tækar umbætur
Fraxnsókn stendur nú af-
hjúpuð frammi fyrir þjóðinni,
fyrir það að hafa gert stór-
fellda skerðingu á lífskjörum
verkalýðsins, að skilyrði fyrir
því að mynduð væri „vinstri“
stjóm, sem gerði m. a. eitt-
hvað verulegt í dýrtíðarmál-
unum.
Alþýðuflokkurinn stendur —
sakir afstöðu þeirrar, sem Al-
þýðublaöið fyrir hans hönd
hefur tekið í vetur, — afhjúp-
aður fyrir aö hafa lagzt flat-
ur fyrir Framsókn og rægt
svo Sósíalistaflokkinn fyrir áð
hafa ekki gert hið sama.
Þessi frammistaða Alþýðu-
flokksins var því verri, sem nú
var í fyrsta sinn í þingsög
unni tækifæri til þess að full-
tiúar, er verkalýðurinn kaus á
þing, gætu markað stefnu
vinstri stjórnar og haft forystu
hennar. En í stað þess aö taka
upp samstarf við Sósíalista-
flokkinn og knýja Framsókn
til þess aö sýna lit, heldur Al-
þýöuflokkurinn fast við fyrri
yfirlýsingu sína um það að
hafa enga samvinnu við Sós
íalistaflokkihn, heldur reyna
með öllum ráðum að rægja
hann og bera blak af Fram-
sókn.
Afleiöingunum af slíkri tagl
hnýtingspólitík við Framsókn
og sundrungarpólitík 1 verka-
lýöshreyfingunni verðm- Al-
þýðuflokkurinn auðvitað að i
taka sjálfur. Meðan hann læt-
ur sefasjúka hatursmenn Sós-
íalistaflokksins ráða blaði sínu
og marka stefnu flokksins af
persónulegri duttlungasemi
þeirra, þá er auðvitað ekki ;
von á góðu. Menn hafa ekki
gleymt því, að þessir herrar ■
Alþýðuflokksins töldu samein-
ingu verkamanna á Akur-
eyri 1 eitt félag samkvæmt
ósk Alþýöusambandsins vera
„klofning“. Fátt sýnir betur
hve skefjalaust hatur þessara
manna á einingu verkalýðs-
ins er.
Alþýöusambandið túlkar
kröfu íslenzkrar alþýðu til
róttækra . umbóta, forystu
verkalýðsins 1 þjóðmálum og
öruggri stefnu fram til sósíal-
ismans með ályktun sinni á
þinginu í haixst um myndun
bandalags alþýðusamtakanna.
Þar segir m. a.:
Skilyrdi Framsóknar fyrir vínsfri sffórn:
301» grunnkaupsiœkkun hjá verkamönnutn
el dýrtídarvísitalan ætti að fara niður í 220 stig
Þessari kauplækkun „umfram lækknn á dýrtíðinni“ vill Alþýðublaðið fyrir hönd Alþýðuflokksins
ganga að, fyrst það áfellist Sósíalistaflokkinn fyrir, að slík „vinstri“ stjóm hafi strandað á honum.
Alþýðublaðið og Tíminn emja og kveina nú undan því, að
kauplækkunarkrafa Framsóknar skuli hafa verið afhjúpuð
frammi fyrir alþýðu. Tíminn hefur farið eins og köttur kring
um heitan pott utan um dýrtíðarmálin og Haraldur svarið og
sárt við lagt, að slíkar kauplækkunarhugrenningar hafi aldrei
að sér hvarflað. En með töngum var það síðast togað út úr Har-
aldi, að Framsókn hefði sett það að skilyrði fyrir dýrtíðarráð-
stöfunum „að kaupgjaldið lækkaði meira en dýrtíðin“.
Þegar þessi játning hinna ákærðu í vinstristjórnar-samning-
unum nú loks hefur fengizt (— og þeir ætluðu sér helzt ekki
að gefa hana, heldur bara þyrla upp ryki um, að Sósíalista-
flokkurinn vilji engar „róttækar umbætur“ og enga „róttæka
umbótastjórn“ —) er nú næsta verkefnið að sýna fram á hve
„róttækar“ þessar kröfur Framsóknar voru, svo meirihluti ís-
lenzku þjóðarinnar fái að sjá það svart á hvítu, hverskonar póli-
tík það er, sem svokallaðir Framsóknarmenn kalla „vinstri póli-
tík“ og hvað þeir eiga við, þegar þeir tala um „róttækar um-
bætur“ á kjörum verkamanna og annarra launþega.
HVAÐ HEIMTAR FRAMSÓKN MIKLA
KAUPLÆKKUN?
Skilyrði Framsóknarflokksins um kauplækkun, ef semja
eigi um „vinstri stjóm“, er lækki dýrtíðina, hljóðar svo (f-liður):
„Eftir að samræming sú, sem um getur í 5. lið og síðar sam-
kvæmt 3. lið, hefur verið gerð, sé verðlag á landbúnaðarafurð-
um og kaupgjaldi (verðlagsuppbót) fært niður hlutfallslega,
þannig, að þær ráðstafanir lækki dýrtíðina að ákveðnu marki“.
Hvað myndi nú framkvæmd þessarar kröfu þýða í reynd-
inni?
Setjum svo að lækka ætti dýrtíðina þannig að vísitalan yrði
220 stig (úr 272 stigiun, sem var hámark áður en farið var að
borga hana niður). Láta mun nærri að 40% lækkun á landbún-
aðarafurðum myndi gefa 43 stiga lækkun og að tæp 10 stig í við-
bót yrðu strax bein afleiðing. Svo gert sé ráð fyrir því, sem
hinir bjartsýnustu mundu gera sér vonir um.
Ef verð á landbúnaðarvörum væri lækkað um 40%, ætti
samkvæmt kröfu Framsóknar að lækka kaupgjaldið um 40%
líka.
Hvað þýðir slík kauplækkun nú fyrir verkamennina?
í vísitöluútreikningnum er gengið út frá því að landbúnað-
arvörumar séu um 40% af því, sem þarf til lífsfram-
færis meðalfjölskyldu. Sé því heildarkaupgjald verka-
manna lækkað um 40%, þá þýðir það, að verðlækkunin á land-
búnaðarvörunum, sem verkamenn kaupa, bætir þeim aðeins
upp 16%-in þar af (% af 40) en afgangurinn verðiu- bein „kaup-
lækkun fram yfir dýrtíðarlækkun“, og þessi afgangur þýðir,
þegar miðað er við þá raunverulegu kauplækkun eftir að vísi-
tölulækkunin liefur verið dregin frá (100 — 16 = 84; 24 af 84
ca. 29%) TÆP 30% KAUPLÆKKUN.
„Áratuga reynsla verkalýös-
hreyfingarinnar hefur sýnt, að
til þess að forða hinum vinn-
andi stéttum frá nýju atvinnu
leysi og nýjum hörmungum
fátæktarinnar, til þess áð
forða vinnandi stéttunum frá
réttleysi og kúgun, veröur
verkalýðsstéttin 1 gegnum
samtök sín að taka forystu
þjóðarinnar í sínar hendur í
náinni samvinnu við aörar
vinnandi stéttir landsins.
Þar af leiðandi getur verka-
lýöurinn ekki sætt sig við smá
vægilegar ívilnanir, heldur
veröur harrn, ásamt annarri
alþýöu íslands, að tryggja sér
þau völd 1 þjóðfélaginu, er
geti gert markmið verklýðs-
hreyfingarinnar að veruleika“.
Alþýðusambandsst j órriin
bauð strax í désember í vetur
ýmsum samtökum hrns vinn-
andi fólks þáttöku í þessu
bandalagi, þ. á. m. Sósíalista-
flokknum og Alþýöuflokknum
Sósíalistaflokkurinn svaraði
eðlilega strax játandi.
Alþýðuflokkurinn svaraöi
ekki. Hann gat vel hugsað sér
að setjast í ráðherrastól og
jafnvel semja við Framsókn
um kauplækkun, — en að
taka þátt í myndun banda-
lags, þar sem hann vissi að
Alþýðusambandið og Sósíal-
istaflokkurinn og fleiri sam-
tök yröu með, — það var
honum fjarri.
Nú fer hann máske aö sjá
og finna hvemig fólkið for-
dæmir undanlátspólitíkina
gagnvart Framsókn og róg-
inn um Sósíalistaflokkinn.
Og svo mikið er víst:
íslenzka alþýðan mun ekki
gefast upp við að knýja fram.
þær róttæku umbætur, sem
hún á rétt á, og gera sam-
tök sín nógu voldug, til þess
aö getia tekið forystu þjóðar-
innar í sínar hendur og gert
áhrif sín gildandi 1 stjóm
landsins, — þótt Alþýðuflokks
foringjar kjósi frekar þjónustu
við Hriflumennskuna en ein-
ingu verkalýðsins.
Eining alþýðúnnar um rót-
tækar umbætur, — um rót-
tæka umbótastjóm, — verður
sköpuð, hvort sem einstakir
foringjar Alþýðuflokksins
verða með eða ekki. Það er
\
ekki um afsláttinn, undirlægju
háttinn og kyrrstööuna sem
verkalýðurinn á aö sameinast,
— heldur um djörfustu og
stórfelldustu sóknina fram til
betra lífs og réttlátara þjóð-
félags, sem hann enn hefur
hafiÖ.
í tákni þeirrar sókndjörfu
einingar mun alþýðan sigra.
Þetta er þaö, sem býr á bak
við þá kröfu, sem Haraldur
oröar svo hæversklega fyrir
Framsókn, að „kaupgjaldið
lækkaði meir en dýrtíðin*'.
30% raunveruleg gnmn-
kaupslækkun, ef landbúnaðar-
vörur væru Iækkaðar um 40%
— Þeir yrðu víst ekki beinlín- ;
is óánægðir með slíka ,vinstri‘
stjórn, stóratvinnm’ekendurn-.
ir í landinu, sem gáfust upp
á að koma gerðardómnum fram.
[Ef gengið væri út frá ca-
30% lækkun á landbúnaðar-
vömm og áð það kæmi vísi-
tölimni strax niður í ca. 230
stig, þá myndi með sama út-
reikningi, verkamenn aðeins
fá uppbætt með verðlækkun
landbúnaðarafurðanna 12%in
(40% af 30%), svo þá yrði
raunveruleg kauplækkun
þeirra, bein gmnnkaupslækk-
un um 20%.]
Þetta er þáð, sem Fram-
sókn kallar „róttækar irmbæt-
ur“, — 20%r—30% grunn-
kaupslækkun. Þetta er hin
glæsilega framtíð, sem hún
hefur hugsaö sér sem afleið-
ingu af baráttu og sigrum
verkalýðsins síðustu tvö ái’in.
Þetta er réttlætiö til handa
launþegum landsins á mesta
velgengnistíma, sem komið
hefur yfir landið.
Og mánuðum saman hefur
nú Alþýðublaðið fyrir hönd
Alþýðuflokksins, haldið uppi
látlausxnn rógi um Sósíalista-
flokkinn fyrir að hafa ekki
viljað mynda róttæka umbóta-
stjórn með Framsókn upp á
svona skilmála- — Og ef Al-
þýðublaðið hefur ekki verið að
ljúga vísvitandi allan þenn-
an tíma, þá hlýtur Alþýðu-
flokkurinn að hafa sjálfur ver-
ið reiðubúinn til þess að ganga
að þessum skilmálum Fram-
sóknar fyrir „vinstri“ stjórn!
Hvernig átti að f ramkvæma
kauplækkunina?
Þá komum við næst að því,
hvemig Framsókn hefur hugs-
að sér að hin „róttæka um-
bótastjórn“ framkvæmdi þessa
, kauplækkun.
Þau sverja og sárt við leggja
bæði hjúin í kór, Alþýðuflokk-
urinn og Framsókn, að það
hafi nú svo sem ekki átt að
lögbjóða kauplækkun. Það
væri nú eitthvað annað. Har-
aldur Guðmundsson setur upp>
vandlætingarsvip og Iýsir því
hátíðlega yfir að sUkum flokki
sem Alþýðuflokknum, sem er
eins vandur að virðingu sinni
og sagan ber vott um. komi
alls ekki til hugar að fremja.
slíkt og þvílíkt.
Við skulum nú láta Fram-
sóknarflokkinn lýsa því sjálfan
hvernig hann hugsar sér þetta
framkvæmt. í Tímanum 11.
maí þ. á. er skoðun Fram-
sóknarflokksins hátíðlega lýst
yfir. Þar stendur þessi steínu-
jrfirlýsing:
„Lækkun afurðaverðs eða
kaupgjalds þarf því að byggj-
a st á samkomulagi við hlut-
aðeigandi stéttir, eins og t. d.
gengislögin 1939, ef vtl á að
fera. Þetta er og hefur verið
skoðun FramsóknarfIokksins“.
Lögfestingin i kaupgjald-
inu 1939 (,,þrælalögin“) það
er samkomulag við verkalýð-
inn að áliti Framsóknar. Ef
slíkri lögfestingu er beitt, þá
„fer vel“. Það er enn skoðun
Framsóknarflokksins.
Þaö er því hægt að lýsa því
nákvæmlega, hvérnig Fram-
sóknarflokkurinn hefur hugs-
að sér framkvæmdina á þeirri
; 20—30% grunnkaupslækkun,
sem hann gerði aö skilyrði
fyrir vinstri stjórn. Gangur
málsins átti að vera þessi:
Sósíalistaflokkurinn og Al-
. þýðuflokkurinn samþykkja
skilyrði Framsóknar og mynda
„róttæka umbótastjórn“. Þar-
með er fengið „samkomulag
við hlutaöeigandi stéttir" um
20*—30% grunnkaupslækkun,
Á grundvelli þessa, samkomu-
lags er útbúiö lagafrumvarp,
sem fyrirskipar þessa lækkun,
-- allt eftir ÍTinni ágætu fyrir-
mynd gengislaganrta frá 1939.
Mótmælum verklýðsfélaganna
gegn hinum nýju þrælalögum
rignir yfir Alþingi, — en þáö
gerh’ ekkert. Þingmenn Sósíal-
istaflokksins og Alþýðuflokks-
ins eru búnir að samþykkja
frumvarpið — fyrir ráðherra-
stólana (eins og Alþýöuflokk-
urihn 1939), svo verkalýður-
inn á aö þegja, þetta er allt
í samkomulagi við hann, —
segir Fi’amsókn!
Framhaid á 4. síðu.