Þjóðviljinn - 25.05.1943, Síða 2

2
Þriðjudagur 25- maí 1943.
Tílkynníng.
Höfum opnað raftækjavinnustofu. — Tökum að okkur
▼iðgerðir á allskonar rafmagnsvélum. Einnig raflagnir
Raftækjavinnustofan R0ÐULL h.f.
Mjóstræti 10. Sími 3897.
Óskar Hansson,
Vilhjálmur Hallgrímsson,
HaUdór B. Ólason.
Belknlngnr
II. MNftlUS
r r i
fyrir árið 1942, liggur frammi á skrifstofu
vorri til sýnis fyrir hluthafa frá í dag.
Reykjavík, 22. maí 1943.
STJÓRNIN.
Flot og tólg
f Vz kg. stykkjum fæst í öllum útsölum vorum og
víðar. — Mjög lækkað verð.
SLÁTURFÉLAG SUÐURLANDS.
arið
er þegar oröíð stutt.
Öruggasta ráðið til að fá fullþroskað kál, er að kaupa
það í moldarpottum. Á þann hátt lengist vaxtartíminn
1—2 mánuði. — Höfum úrvalsplöntur af
blómkálí, hvífbáli og vetratrhvíibáli
í moldarpottum.
Plöntumar sendap heim til kaupenda, ef keyptar eru
minnst 30 plöntur. — Gerið pantanir yðar sem fyrst.
Sýnishorn í glugga okkar.
Blóm & Avcxtír.
S.G.T.- dansleikur
I Listamannaskálanum í kvöld (þriðjudag) kl. 10.
Aðgöngumiðasala kl. 5—7 og eftir kl. 9, sími 3240.
Hljómsveit Bjama Böðvarssonar.
Frá sumardvalarneínd
Öll böm, sem sótt hafa um sumardvalir á vegum
nefndarinnar ogxenn hafa ekki mætt í læknisrann-
sókn, verða að mæta til rannsóknar miðvikudaginn
26. maí kl. 5—7 e. h. í Miðbæjarbarnaskólanum.
SUM ARD V AL ARNEFND.
DtL
Sumarkjólaefni
í fallegu úrvali.
Verzlun H. Toft
Skólavörðustíg 5.
Sími 1035
Símanúmer okkar er
1195
PRENTMYNDASTOrAN
£ LITROF
* . Pétur Sigurðsson:
Stðrblððin, auðmagn og áfengi
Kunningi minn færði mér eintak
af blaðinu „Collier’s" og benti mér
á svæsna andbanningagrein í blað-
inu, sem var dagsett 19. des. 1942.
Greinina las ég ekki gaumgæfilega,
því að ég er fyrir löngu búinn að fá
nóg af þessari margtuggnu og ó-
sönnu andþanningaþvælu. En ég
fór að fletta blaðinu og skoða mynd-
irnar, eins og börnin. Þá skildi ég
fljótlega áfengisáhuga blaðsins. Það
var krökkt af áfengisauglýsingum.
Eg reif þær allar út úr þlaðinu og
geymi þær að gamni mínu. Þetta er
skrautlegur pappír.
Blaðið er í stóru þroti, og flestar
auglýsingarnar heil blaðsíða. Ellefu
slíkar heilblaðsíðu-áfengisauglýsing-
ar eru í þessu eina hefti blaðsins,
og dálítið meira. Geta nú ekki allir
skilið áfengisáhuga blaðsins? Hve
mikið fær það fyrir hverja auglýs-
ingablaðsiðu? Það veit ég ekki, en
hitt veit ég, að það er ekkert smá-
ræði. Þessi stórblöð eru víðlesin og
koma út í milljónum eintaka. Heil-
blaðsíðuauglsing hlýtur því að kosta
mikið. 10—12 ferfet áfengisauglýs-
inga i slíku blaði, hlýtur að kosta
stórfé.
Þá sá ég ameríska stórblaðið
„Life“, í bókabúð og tók að fletta
þyí. Jú, þarna voru þær aftur þess-
ar stóru og skrautlegu áfengisauglýs
ingar. Eg keypti blaðið, fór heim
með það, reif allar auglýsingarnar
út, það var auðgert, þvi að flestar
voru þessar áfengisauglýsingar heil
blaðsíða hver. Þæ,r voru fimmtán
skrautlegar heilar blaðsíður, og dá-
lítið meira. 15—17 ferfet í þessu víð-
lesna og heimskunna blaði, í einu
hefti. Hve mikið kostar slík auglýs-
ing? Það borgar sig að skrifa eina
andbanningagrein við og við, og nú
er dæmið auðreiknað: Afengissalan
skapar áfengisauðmagn. Það auð-
magn getur borgað vel fyrir stórar
*og skrautlegar auglýsingar í víðlesn-
ustu blöðum heimsins. Þær auglýs-
ingar eru góður stuðningur við blöð-
in og eflir þau, en auglýsingarnar
efla áfengissöluna, sem eykur stöð-
ugt áfengisauðmagnið, sem alltaf get
ur keypt í sama hlutfalli, stærri,
fleiri og skrautlegri áfengisauglýs-
ingar. Og þannig er svikamyllan í
fullum gangi. Svo malar auðvalds-
kvömin blóðpeninga úr glötuðu sak-
leysi, eyðilögðum manndómi, löm-
uðu siðferðisþreki, hrundum heimil-
um, eymd og fátækt, slysum og glæp
um og menningarskorti og smán
þjóðanna.
Hvað mega meiníausar bindindis-
prédikanir gegn slíku ofurmagni
auðvalds og ágirndar annars vegar,
en breizkleika og menningarskorts
hins vegar. Hve átakanlega sönn eru
þó þessi orð: „Ágimdin er rót alls
ills“.
En þrátt fyrir almátt auðs og
blekkinga, eru þeir, sem eitrið
brugga, hræddir við hina mörgu
sigra þess konungs — sannleikans,
er að síðustu mun jafna vegina, svo
að færir verði jafnvel farlama mönn
um. Það er þess vegna að þeir skrifa
greinar eins og þessa, sem birtist í
Collier’s 19. des. 1942. Þeir eru
hræddir og hafa ástæðu tii þess að
vera það, því að hin vondu verk
þeirra dæma sig sjálf.
28. nóvember 1942 flutti sama blað
grein, og þar segir, meðal annars:
„Menn í þjónustu stjórnarinnar,
gera ráð fyrir, að fyrir hverja lög-
lega áfengisgerð (distillery), séu að
minnsta kosti hundrað ólöglegar á-
fengisgerðir (stills). Löggæzlumenn
sambapdsstjómarinnar taka fasta ó-
löglega bruggara svo skiptir þúsund-
um á hverjum mánuði, og samt
blómgast og vex hið ólöglega áfeng-
isforugg. Það er álit þessara þjóna
stjómarinnar.að framleitt sé 1 land-
inu árlega 18 milljónir gallóna af ó-
löglegu áfengi. Væri þetta lögleg
framleiðsla, gæfi það' stjórninni 27
milljónir dollara í sköttum. Sjáum
til. Fyrir þetta hefði mátt smiða 10
tundurspilla, eða um 300 sprengju-
flugvélar.
Slíkir ólöglegir bruggarar í New
York (ríkinu?), Ohio, Michigan og
Illinois flytja áfengi til Canada.
Fyrir nokkru kom það í ljós, að af
2.500 bréfum, sem forsetinn fékk á
einum degi, voru 600 bréf sem kröfð
ust þess, að hætt væri að selja á-
fengi í nágrenni hermannaskálanna.
Þrjár gallónur af hverjum tíu, sem
seldar eru í landinu, eru ólöglegt
á^engi og af því er enginn skattur
greiddur. Væru hemaðaryfirvöld
okkar eins kná að sigrast á erfið-
leikunum, viðvíkjandi flutningum
og framleiðslu, eins og þessir ólög-
legu bruggarar á sínu sviði, þá yrði
stríðið brátt á enda kljáð.
Stutt er síðan að forstjóri gos-
drykkjagerðar játaði að hafa selt
leynibruggara 20,000 sykursekki.
Þjónar laganna eru nú að athuga
altskonar sælgætisgerðir og köku-
gerðir, sem álitið er að hafi það fyi'-
ir gróðaveg að selja leynibruggurum
sykur.
Joi (leynibruggari) segir, að bæði
hann og aðrir leynisalar, sem hann
þekki til, selji gríðarlega mikið til
hermannanna, í iðnaðarhverfum
borganna og til allskonar söluturna
og veitingastaða, í flöskum, sem ein-
kenndar eru sem löglegt áfengi.
Það er auðvitað bannað að fylla
á tæmdar áfengisflöskur löglegu
sölunnar, en leynisalamir gera sér
nú litla rellu út af smásynd í viðbót.
Embættismenn stjórnarinriar segja,
að menn mundu verða hissa, ef þeir
gætu komizt að raun um, hve mikið
af ólöglegu áfengi er selt í hótelum,
veitingastöðum og klúbbveizlum, I
þar sem aðeins á að finnast hin
betri lyktin.
Yfirréttur sambandsstjórnarinnar
hefur nýlega dæmt 20 tollþjóna á-
fengislöggæzlunnar, sem þegið höfðu
mútur frá leynisölum, er stefndu að
því, að hafa 5 milljónir dollara í
sköttum af ríkinu."
Þessi raunalega lýsing hefur óvart
skotizt upp úr andbanningum. Nú
er þó ekki „hinum svívirðilegu bann
lögurn" um að kenna. Þannig er hið
raunverulega ástand í Bandaríkjun-
um um þessar mundir, og þesfs vegna
eykst nú fylgi bannmanna svo ört,
að hinir hrökkva við. Helmingi fleiri
menn dóu úr áfengissýki í Banda-
ríkjunum árið 1940 en árið 1920, en
þá voru bannlög í landinu.
Fyrrv. ráðherra Joseph H. Choate,
forstjóri áfengismóla ríkisins, sagði,
er tvö ár voru liðin frá afnámi
bannsins:
„Ólöglegir bruggarar framleiða nú
mörgum sinnum meira áfengi, en
þeirra löglegu keppinautar. Viðvikj-
andi ófengismálunum má sannarlega
segja, að þjóðin lifi nú í „paradís
heimskingj ans“. Öldungadeildarmað
urinn Walsh, þingmaður Massachu-
setts, sem var með afnámi bannsins,
hefur nú játað, að þetta afnám
bannlaganna hafi reynzt „óþolandi
og hörmuleg sneypuför“, og „miklu
ver en alþjóðar bannlögin“.
Slíkt hefur einnig skotizt upp úr
mönnum, sem börðust fyrir afnámi
bannlaganna á íslandi.
Á fyrstu 10 árum bannlaganna
lokuðu 97 af 98 hælum, sem heita
„Keeley Cure Institutes for Ine-
briates" (þetta eru drykkjumanna-
hæli), og öll 60 di'ykkjumannahæl-
in, kend við „Neal Cufe“ lokuðu einn
ig. — Hvað vilja andbanningar gera
við slíka staðreynd? Aftur á móti óx
áfengisbrjálun (delirium tremens)
um 40 prósent í Bandaríkjunum
fyrstu 4 árin eftir afnám bannlag-
anna.
2,765,269,658 punda af korni, sykri
og sýrópi eru nú notuð árlega í
Bandaríkjunum til ófengisbruggun-
ar. Betur mætti verja slíku nú á
dögum.
Við hér á landi getum ekki verið
í vafa um, hvaða valdi þau blöð okk-
ar þjóna, sem stöðugt leggjast gegn
róttækri áfengislöggjöf og kvarta
undan háu verði á áfengi og tóbaki,
en varast að stíga á stró glysvara-
og sælgætisprangara.
!2i3i353ni2i352{2S3i3Í2
DAGLEGA
nýsoðin svið. Ný egg,
soðin og hrá.
Kaf f isalan
Hafnarstræti 1 6.
tmímmmamssBs
Askrlftarsími Þjúðviljans
er 2184
Anglýslng
um einstefnuakstur
við höfuina í Reykjavík.
Samkvæmt ályktun bæjarstjórnar Reykjavíkur
hefur verið ákveðinn einstefnuakstur á eftirfarandi
götum:
1. Frá Tryggvagötu við gatnamót Kalkofnsvegar
skal vera einstefnuakstur norður uppfylling-
una að vesturhorni leigulóðar h.f. Kol & Salt,
en meðfram norðurhlið þeirrar lóðar, að Faxa-
götu, má aðeins aka frá vestri til austurs.
2. Um Geirsgötu, að Pósthússtræti, má aðeins
aka frá vestri til austurs.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 25. maí 1943.
AGNAR KOFOED-IIANSEN.