Þjóðviljinn - 02.06.1943, Side 1

8. árgangur.
Miðvikudagur 2. júní 1943.
122. tölublað.
BrezUa myndlisla- 01 ðdkasfn-
iigin oar oioofl i pr
Húii verdur opfn fil 11« þ, m« Sfeeg~
man flyfur fyrsfa fyrirfesfur sínn
í Hásbófanum í kvðfd
Brezka listmynda og bókasýningin var opnuð í g-ær að við-
stöddu miklu fjölmenni. Meðal gestanna var Sveinn Bjömsson
ríkisstjóri.
Dr. Cyril Jackson ávarpaði gestina, því næst fluttu ræður
þeir Sigurður prófessor Nordal og John Steegman listmálari.
Steegman flytur fyrsta fyrirlestur sinn um myndlist í kvöld
kl. 8,30 í Háskólanum.
Bandanienn halda uppi slupuui lufl-
25 pýzkar flugvélar eyðilagðar á flugvellinum í Foggía
Enginn dagur líður svo, að Bandamenn geri ekki loftárásir
frá Norður-Afríku á helztu stöðvar fasistaherjanna á ítölsku eyj-
unum og meginlandi Ítalíu.
Aðalárásin í gær var gerð á flughöfnina í Foggía, á Suðaust-
ur-ítaliu, og voru 25 þýzkar flugrvélar eyðilagðar á flugvellinum.
Loftárásir vom einnig gerðar á samgönguleiðir á Sardiníu
hafa árásir verið gerðar daglega í
Á sýningunni era samtals
95 listmyndir.
Bókunum er skipt í eftirfar-
andi flokka: Heimspeki, lækn-
isfræöi, lögfræði, guðfræði,
England og Englendingar,
„Discussions Books“ — krit-
iskar umræður um stjórnmál
°g þjóðfélagsmál, ódýrar út-
gáfur merkilegra bóka; bók-
menntir — skáldsögur ritgerð-
ir o. fl. og styrjaldarbækur.
Nordal hóf ræðu sína á því
aö láta í ljósi hryggð sína yfir
því aö skáldið T. S. Eliot hefði
eigi getað komið og flutt
ræðu við þetta tækifæri, eins
og til hefði verið ætlazt. Blöð-
in hér heima hefðu kallaö
hann „hið mika skáld Eng-
lendinga“ og við það væri að-
eins eitt að athuga: að Eliot
væri Bandaríkjamaður að ætt
og uppeldi, en hefði nú setzt
að í Bretlandi og teldi sig
algerlega til heimilis þar.
„Þessu lík hafa verið örlög
allra þeirra, sem hafa borið
sigur af hólmi á þessu merki-
Jega eylandi siðustu fifnmtán
aldir. Þótt þeir hafi komið
þangað með herskildi, unnið
orustur, náð yfirráöum, hefur
landið heillað þá og orðið
þeim yfirsterkara, þeir hafa
ílenzt þar og orðið brezkari
en Bretar sjálfir“.
Þá vék hann að því, að „sú
trú væri innrætt hverjum
Breta í dýpSta hugskoti hans,
að þjóð hans sé ósigrandi“.
„Engri þjóð væri torveldara að
lýsa 1 fáum dráttum en Bretum,
svo márgvíslegar rætur, sem að
þeim standa og fjölbreytt örlög
sem þeir hafa drýgt. Þeir virðast
allra þjóða seinþreyttastir til
vandræða, og samt nær drottin-
vald þeirra víðar um heim en
nokkurrar annai’rar. Þeir eru í
senn manna hsimaelskastir og
víðförlastir. Þeir geta sleppt öll-
um valdatökum á samveldisþjóð
um sínum og tengt þær um leið
við sig ósýnilegum böndum, sem
eru sterkari en járnviðjar. Þeim
er tamt að henda gaman að sjálf-
um sér, og eru samt óhagganleg-
ir í metnaði sínum. Þeir láta
margt ganga á tréfótum, finna
að því sjálfir, gera lítið úr sigr-
um sínum, en mikið úr ósigrum,
og samt er trú þeirra á mátt
sinn óbifandi, og þeim verður að
henni. Þeir virðast hafa hugann
fastan við jarðneska muni, vera
tortryggnir á andlegar hamfarir
og mjög gáfaða menn. En samt
leikur ekki á tveim tungum, að
engin önnur þjóð frá dögum
Forn-Grikkja hefur alið fleiri
stórbrotna snillinga og hug-
kvæmnari andlega brautryðj-
endur. Hvert stórveldi Norður-
álfunnar eftir ^nnað hefur liðið
undir lok af þeirri orsök einni,
að leiðtogar þeirra hafa ekki
botnað í andstæðunum í fari
Breta, hafa ekki skilið hugsjóna-
magnið undir kufli hversdags-
leikans, samhug þessara sundur-
leitu einstaklinga, samtakamátt-
inn í andstæðunum. Hefur nokk-
ur lýst þessu betur í stuttu máli
en Einar Benediktsson:
Þegar býður þjóðar sómi,
þá á Bretland eina sál.
Þeir Filippus II., Loðvík XIV.,
Napóleon mikli, Adolf Hitler og
Benito Mussolini hafa komizt að
því keyptu að skilja ekki sál
Bretlands.
Þessi litla sýning bóka og lista-
verka hér í skálanum kemur frá
þjóð, sem berst fyrir lífi sínu og
tilveru, öllu því, sem henni er
dýrmætt og heilagt, — sem
stóð heilt ár alein uppi gegn
ægilegasta herveldi, sem sögur
fara af, þybbaðist við í öllum
þrautum með furðulega og
nærri því fjarstæða trú á mátt
sinn og málstað. Nú eru horfurn-
ar að vísu breyttar, en enginn
getur fullyrt hver leikslok
verða, og að minnsta kosti má
búast við því, að harðasta hríð-
in sé eftir. Þér munuð sjá, að
bækurnar, sefn hér eru sýndar,
eru engin munaðarvara að ytra
útliti. Þær eru frá landi, þar sem
nú verður að spara allt, efni og
vinnu, fólkið neitar sér um
hvers konar óhóf og jafnvel
flest þægindi. En andi þeirra er
Framh. á 4. síðu
og á Pantellaria, en á þá ey
20 daga.
í öllum árásum síðastliðinn
sólarhring’ misstu Bandamenn
aðeins tvær flugvélar, en fjór-
ar þýzkar flugvélar vora skotn
ar niður í loftbardögum yfir
ítalíu.
Brezkar flugvélar gerðu í
Kínverjar hefja gagn-
sókn á Jangtsevíg-
stöðvunum
Kínverski herinn hefur haf-
ið gagnsókn á Jangtsevígstöðv
j unum, og hrakið til baka
j fimm japönsk herfylki, er
í reynt höfðu að sækja fram
' í átt til Sjúnking, og komizt
vestur fyrir Itsjang.
í japönskum fregnum er
viðurkennt, að kínverski her-
inn njóti stuðnings banda-
rískra flugvéla í gagnsókn
sinni, og hafi þær gert harð-
ar árásir á þrjár helztu hern-
aðarstöðvar Japana á Jang-
tseví gstöðvunum.
Glímukónguí varð
Guðmundur Agústs-
son, UHF Vöku
Hann fékk einnig fegurð-
ar glímuverðlaunin.
Íslandsglíman var háð í gær-
kveldi. Úrslit urðu þau, að
glímukonungur varð Guðmund-
ur Ágústsson, UMF Vöku, fékk
hann 11 vinninga.
Kristmundur Sigurðsson, KR,
hlaut 9 vinninga; Jóhannes
Ólafsson, Á, 9; Ragnar Kr. Sigur
jónsson, KR,8; Andrés Guðna-
son, Á, 7; Davíð Guðmundsson,
UMF Drengur, 6; Sigurður Hall
björnsson, Á, 6; Haraldur Guð-
mundsson, KR, 5; Loftur Kristj-
ánssön, UMF Biskupstungna, 4;
Þorkell Þorkelsson, KR, 2; Rögn
valdur Gunnlaugsson, KR, 1;
Vilhjálmur Kristjánsson, Á, 0.
gær árásir á herstöðvar Þjóð-
verja í Norður-Frakklandi og
réðust á skip við Holland.
Bandarískir kolanámu-
menn í verkfalli
Kolanámuverkamenn
Bandarikjunum hófu verkfall
að nýju 1 gærmorgun, þar
sem ekki hafði náðzt samkomu
lag milll námumannasam-
bandsins og kolanámueigend-
anna.
Framhald á 4. síðu.
Sovétsöf nunín:
HUs haia ai aaiaast )30 lifs. 9SS.91 lf
Söfnunin til styrktar Rauðakrossi Sovétríkjanna nem-
ur nú samtals 130 þús. 955,98 kr.
Á eftirtöldum stöðmn hafa safnazt þessar upphæðir:
Reykjavík 78 337,13 kr.
Vestmannaeyjar 14 300,00 —
Akureyri 12 000,00 —
Siglufjörður 4 000,00
Borgames 3 000,00
ísafjörður 2 700,00
Sauðárkrókur 1 319,00 —
Glæsibæjarhreppur 1 157,00 —
Neskaupstaður 1 101,00 —
Akranes 1 000,00
Seyöisfjörður 945,00 —
Hólmavík 727,00
Húsavík 700 00
Eskifjöröur 665,00 —
Raufai’höfn 660,00
Svalbarðsströnd 630,00
Reyðarfjörðtu’ 555,00
Innri-Njarðvík 550,00 —
Bolungarvík 503,00 —
Hraunhr. og Álfta-
neshr. Mýnun 502,50
Djúpivogur 501,65
Suðureyri 500,00
Bæjarhr. Strandas 480,00 —
Hveragerði 450,00
Eyrarbakki' 424,00
Mýrahr. A-Skaft 410,00 —
Kvenfél. Sigurvon
Þykkvabæ 330,00
Fáski’úðsfjörður . .. .' 325,00
Kvenfél. Kirkjub.hr. -•
V-Skaftafellss 300,00
Nesjahr. A-Skaft 230,00
Selárdalur Arnarfirði 230,00
Ólafsfjörður 210,00
Jökuldalur N-Múl 200,00
Vopnafjöröur 208,70
Hvanneyri 213,00
Tálknafj. Barðastr 175,00
Tunguhr. N-Múl. . .' 152,00
Grindavík 115,00
Suðurþingeyj arsýsla 100,00
Súöavík, frá Halldóri
Guðmundssyni og
Júlíusi’ Helgasyni 50,00
I