Þjóðviljinn - 05.06.1943, Síða 1

8. árgangur.
Laugardagur 5. júní 1943.
124 tölublaö
lónas frá Hríflu hefur orðfð: L
linsaia hliiar al Hiar Iraa í
saöiaiHastía 12 lan i i*r tænuia
En „orðalagið" var sett „óákveðið" „í byrjun" til þess að firra ekki
„umbjóðendur launþega frá samkomulagi“!
Þíóðvílýlnn byrjar I da$ að bírta úfdræltí
úr hírðisbréfí Jónasar frá Hríflu
KRON opnaði hina nýju búð sína á Skólavörðustíg 12 í gær-
morgun.
Tíðindamaður Þjóðviljans leit þangað inn um hádegisbilið
í gær og var þá aðsóknin svo mikil að lögreglan „stjómaði um-
ferðinni" innanhúss.
Vörusala búðarinnar nam þennan fyrsta dag tæpum 50 þaís-
undum króna.
I.
Jónas frá Hriflu hefur nýlega gefið út hirðisbréf til „sinna
manna“ í Framsókn. Kennir þar margra grasa. Er þar ýmislegt
gimilegt til fróðleiks, ekki sízt fyrir þá, sem búizt hafa við, að
hægt væri'að ná samningum við Framsókn um róttækar umbæt-
ur, alþýðu til handa. Þjóðviljinn mun smátt og smátt skýra les-
endum sínum frá ýmsu í þessu sögulega plaggi.
Að þessu sinni skal sagt frá því máli, sem mest er um deilt:
afstöðu Framsóknar í dýrtíðarmálinu, m. ö. o. kröfu Framsókn-
ar um gunnkaupslækkun, en eins og kunnugt er, hefur Eysteinn
farið eins og köttur kringum heitan graut, þegar um það mál er
rætt. Jónas klípur hinsvegar ekki utan af því, og kemur heldur
óþægilega upp um vin sinn og lærisvein Eystein, með því, sem
hann segir.
Jónas skýrir í hirðisbréfinu svo frá nefndaskipun og klofn-
ingi í aðalstjóm Framsóknar eftir kosningar:
Hirðisbréfið um grunnkaupslækkunina.
„Eftir kosningar, en áður en Alþingi kom saman, setti mið-
stjórn Framsóknarflokksins fjölmenna nefnd til að undirbúa
starfsskrá fyrir flokkinn, ef koma skyldi til samstarfs við aðra
flokka um stjórnarmyndun. Þessi nefnd myndaði fljótt meiri-
og minni-hluta, sem haldizt hafa óbreyttir og voru á sömu lín-
um í þingflokknum, í miðstjórn, í blaðstjórn og á aðalfundi mið-
stjórnar. Skoðanamunurinn var um viðhorfið til annarra flokka,
um samstarf við löggjöf og ríkisstjórn..
í þessari fystu undirbúningsnefnd var strax verulegur skoð-
anamunur um eitt atriði. Jón Ánason lagði fram fyrir hönd
minnihlutans tillögu um, að í baráttunni fyrir lækkun dýrtíðar-
innar skyldi fylgjast að lækkun á grunnkaupi launþega og
lækkun á verði landbúnaðarafurða. Meirihlutinn var mótfall-
inn þessari tillögu. Hann vildi hafa orðalagið óákveðið og al-
mennt, eins og líka varð í tillögum, sem síðan birtust í Tíman-
um og Degi. Meirihlutinn taldi sig ekki vilja í byrjun setja fram
kröfur, sem gætu firrt umbjóðendur launþega frá samkomulagi.
Minnihlutinn benti á, að fulltrúar verkamanna væru aldrei
hræddir við að setja fram í byrjun sínar fyllstu kröfur...“
(Leturbr. vor).
Síðar í hirðisbréfinu segir Jónas um samningana:
„í fyrstu var sýnd sú sanngirni að taka ekki skýrt fram að
grunnkaupshækkun launþega frá í sumar hlyti að leiða af sér
ósamræmi við íslenzk framleiðsluskilyrði og að grunnkaup og
grunnlaun yrði að lækka um leið og framleiðslan félli eða yrði
felld í verði....Ekki var lagt út í að skiptast á skriflegum
skilríkjum fyrstu mánuðina til að koma mætti við sem mestum
liðlegheitum á báða bóga. Raunin varð sú, þegar loks var tekið
fast á málinu og lagðar fram ákveðnar kröfur, þá firrtust komm-
únistar og hurfu hljóðalaust frá samningaborðinu". (Leturb.
vor).
Jónas klappar á kollinn á
Eysteini
Þessar víðurkenningar Jón
asar eru mjög eftirtektarverð-
ar. Það er auðséð að allur
Framsóknarflokkurinn vildi
frá upphafi gera grunnkaups-
Framhald á 4. síðu.
Þýzkar flugvélar
gera árásir á ísland
Snemma í gærmorgun
gerði þýzk flugvél vélbyssu-
árás á hemaðarstöð á Aust-
urlandi.
Flugvélin varpaði engum
sprengjum og ekkert tjón
hlauzt af árásinni.
Nokkru fyrr í vikunni réðst
þýzk spengjuflugvél á enskt
flutningaskip fyrir Norður-
landi og varpaði að því f jór-
um sprengjum en enginn
þeirra hæfði og hélt skipið
leiðar sinnar til ákvörðunar-
staðar síns.
Búðin er hin skemmtilegasta
og mjög rúmgóð. Uppi á loftinu
er gólfrýmið 250 fermetrar ög
140 niðri. Búðinni uppi er skipt
í 3 deildir. í öðrum endanum er
vefnaðarvara, þá snyrtivörur og
smávara og í hinum endanum
skófatnaður, karla, kvenna og
barna.
í búðinni niðri eru sportvörur
og karlmannavörur.
gær tæpum 50 þús. kr.
Vörusala búðarinnar nam i
ísleifur Högnason, hinn nýi
framkvæmdarstjóri félagsins er
nýkominn frá Vestmannaeyjum
og tekinn við starfi sínu.
Den danske Minister og Fru
de Fontenay vil som sædvanlig
tage mod Besög paa Grundlovs-
dagen den 5. Juni fra Klokken
4 til 6.
Uppreisnarmenn undir stjórn Ramire’z her-
foringja myi da stjórn - Nýja stjórnin and-
fadstisk og lofar líðræðiskosningum
Snemma í gærmorgun fóru 10 þúsund argentískir hermenn,
undir stjórn Ramiretz hershöfðingja, hergöngu til höfuðborgar-
innar, og náðu á vald sitt mikilvægustu stöðvum borgarinnar án
þess að til verulegra bardaga kæmi.
Forseti Argentínu, einæðisherrann Castillo, komst á flótta
út í herskip á höfninni í Buenos Aires.
Bráðabirgðastjórn, er Ramiretz hefur myndað, lýsir því yfir,
að stjómarstefnan verði náin samvinna við hin Ameríkuríkin
og kosningar á lýðræðisgrundvelli verði haldnar innan skamms.
Þannig var skýrt frá þess-
um atburðum í brezka útvai-p-
inu í gærkvöld, en jafnframt
tekið fram, að fregnir frá Arg-
entínu væru mjög mótsagna-
kenndar, og væri talið 1 sum-
um fregnum að Castillo hefði
náð yfirhöndinni og fangeis-
að Ramiretz.
Castillo hefur stjórnað eftir
fasistiskum fyriríayndum og i
utanríkispólitík sinni skorið
sig úr með afstöðu til faststa-
ríkianna. Argentína er eina
Ameríkuríkið, sen: ekk;. hefur
slitið stjómmáiasambandi við
íýzkaland, Itaiiu og Japan
Pólitískar ofsóknir
Bæjargjaldkeri fsa-
fjaarðar og ráðsmaður
spítalans par settir frá
Þau tíðindi gerðust á bæjar-
stjómarfundi á ísafirði 2. júní
s.l., að samþykkt var með 5 at-
kvæðum Alþýðuflokksmauna
gegn 4 atkv. Sósíalistaílokksins
og Sjálfstæðisflokksins að láta
Jón M. Pétursson, er gegnt hef-
ur bæjargjaldkerastarfinu þar í
13 ár, og Gunnar Andrews, ráðs
mann og gjaldkera sjúkrahúss-
ins, fara frá þessum störfum.
Bæjarfulltúar Sósíalistaflokks
ins og Sjálfstæðisflokksins réð-
ust harðlega á þessar aðfarir,
kröfðust skýringa og ástæðna,
en fengu þau svör frá Alþýðu-
flokksmönnunum, en Hannibal
Valdimarsson hafði orð fyrir
þeim, að þeir gæfu engar skýr-
ingar. Var auðheyrt á þjóstin-
um að Hannibal fannst nóg að
þeir réðu, þá væm þeir ekki á-
byrgir gerða sinna fyrir neimun
og mættu gera hvað, sem þeim
þóknaðist án þess að færa fram
ástæður.
Á ÍSafirði spyrst þessí upþ-
sögn mjög illa fyrir og þykir
vera pólitísk ofsókn.
Af einræðiskenndinni, sem
lýsir sér í þessu framferði AI-
þýðuflokksbroddanna þarna,
virðist auðséð að ofbeldishneigð
þeirra ætli að vaxa í sama hlut-
falli og fylgið minnkar.
Eininqarstjórn de Garl'es
og Girauds fullmynd ið
Fregnin um nfgera ciniugu
þeirra de Gaulle og Girauds var
staðfest í gær, cr þen- fluttu
háðir útvarpsræðuv og tii-
kynntu myndun samciginlegr-
ar einingarstiórnar fyi'ir öll
bau frönsku lond, sem ekki
cíu. hernumin af fasistum-
Catroux hershöfðingi, einn
af nánustu samstarfsmönn-
trri de Gaulle hefur verið skiþ-
aí'ur landsstjórí í Alsír, í staö
Vichymannsins Peyrouton.