Þjóðviljinn - 06.06.1943, Blaðsíða 3

Sunnudagur 6. júní 1943.
ÞJOÐVILJINN
3
tHðnnunni
**. -j
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu —
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson
Ritstjórn:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Aígreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h.f. Garðastræti 17.
Sjómðnnadagurínn
Dagur sjómannastéttarinnar
er í dag. Er það tilviljun, að sjó-
mannastéttin ein allra þeirra
stétta, er vinna „hörðum hönd-
um“, hefur helgað sér dag —1
sjómannadaginn —. Spurning-
unni verður að svará neitandi.
,Það er sérstaða hennar í þjóð-
félaginu, sem því veldur.
Sjómannastéttin er mikilvirk-
ust allra stétta við að draga
björg í þjóðarbúið. Afkoma þjóð-
arinnar er háð afrakstrinum af
iðju hennar, í ennþá ríkari mæli,
en afrakstrinum af iðju annarra
stétta. Starf siómanna er slit-
samara og áhættumeira, en starf
annarra þjóðfélagsþegna. Flest-
ir ganga sjómenn lúnir í land
um miðjan aldur, meðan jafn-
aldrar þeirra, sem léttari störf
stunda, eru enn á bezta skeiði.
Allt þetta hefur skapað sjó-
mannastéttinni áræði til að
helga sér einn dag hvers árs,
og það hefur skapað grundvöll
fyrir þennan „dag“ í huga þjóð-
arinnar. Þjóðin finnur til þakk-
lætisskuldarinnar og virðist alls-
hugar fegin gjalda hana í eins
dags hátíðahöldum.
En því ber ekki að leyna, að
sjómannastéttin óskar að þessi
skuld verði einnig greidd í
skírari mynt en hátíðahöldum,
og vissulega mun megin þorri
allra landsmanna ekki vilja
gleyma þeirri greiðslu í fjálg-
leik hátíðahaldanna. _
Hver er þá hin skýrari mvnt,
sem sjómönnum ber í skulda-
greiðslu?
Hún heitir öryggi.
Á hvern hátt á að skapa stétt-
inni öryggi?
Til þess þarf margvíslegar
ráðstafanir.
í fyrsta lagi þarf sjómanna-
stéttin menntun. Hún þarf
menntun í öllu því, sem að starfi
hennar lýtur, og almenna mennt
un eins góða og frekast er kost-
ur á.
Sérmenntun eykur öryggi um
líf og limi og tyggir betri árang-
ur af störfum stéttarinnar, en
hin almenna menntun gerir sjó-
mennina hæfari til að mæta
ýmsum aðstæðum, sem ekki eru
mannbætandi, ef víðsýni og and-
lega stórmennsku skortir. Sjó-
mannastéttin er hvorki betur né
ver menntúð en aðrar stéttir
þjóðfélagsins, en krafan um
aukna menningu hennar, er
þeim mun brýnni, en annarra
stétta, sem starf hennar er þýð-
ingarmeira
í öðru lagi þarf margháttaðar
öryggisráðstafanir varðandi út-
Konráð Gíslason;
Dagur sjómannastéttarinnar
í sjötta sinn efna nú sjómenn-
irnir til hátíðahalda fyrsta
sunnudag júnímánaðar. Dagur-
inn hlaut í byrjun nafnið Sjó-
mannadagur, en svo var sá dag-
ur áður nefndur, er sjómenn til-
einkuðu sér til almenns fagnað-
ar. Almenningur sýndi degi þess
um strax í upphafi fulla velvild
og skilning, og hafa honum
með hverju ári aukizt vinsæld-
ir, og má nú segja, að næstum í
sérhverju sjávarþorpi og kaup-
stað keppist menn við að auka
vegsemd hans. Upphaflega mun
hafa verið til þess ætlazt að sja
mannadagurinn gæti orðið sem
almennastur frídagur sjómanna
stéttarinnar, á sama hátt og
frídagur verzlunarmanna
er búðar- og skrifstofu-
fólki, og skyldi hann helgaður
minningu íallinna félaga jafn-
framt því að fagnað væri störf-
um komandi dags. Smám sam-
an fékk þó dagurinn aukið verk
svið og gildi, hann varð dagur
saknaðar og samúðar, dagur
fagnaðar og fróðleiks, dagur
mannúðar og menningar, dagur
reikningsskila. Þar sem lögð
eru á vogaskálina verk og fórn-
ir sjómannastéttarinnar í þágu
þjóðfélagsins annarsvegar, en
hinsvegar aðgerðir hins opin-
bera til tryggingar fyrir heim-
komu þeirra, sem á sjóinn fara,
svo og aðhlynningar af... þess
hálfu við ástvini þeirra ér láta
líf sitt í sjónum.
Þótt skemmtanir geti talizt
nauðsynlegar til aukinnar við-
kynningar, aukins félagsþroska
og fróðleiks, þá ætlar sjómanna-
stéttin þeim annað og meira
þennan dag, en það er, að nota
þá skildinga er henni áskotnast
til ýmissa menningarstarfa, svo
sem sundlaugarbyggingar, minn
isvarða yfir horfnar hetjur og
síðast en ekki sízt, byggingar
dvalarheimilis fyrir aldraða sjó-
menn.
Allir þéir sem nokkuð þekkja
til vita, að engum er eins örðugt
og gömlum uppgjafa sjómönn
um að afla sér og sínum lífsvið-
búnað hverrar fleytu, sem á sjó-
inn fer, þó ekki þurfi því að
leyna, að engár slíkar ráðstaf-
anir megna að fjarlægja hættur
með öllu af braut sjómannsins;
þeirra starf er og verður áhættu-
samara en annarra stétta.
í þriðja lagi þarf að skapa
sjómönnum öryggi um afkomu,
þegar kaftarnir til starfa þrjóta,
og öryggi um af komu konu og
barna, ef fjörtjón eða heilsu-
brestur valda því, að fyrirvinn-
an bregðist.
Á þessu sviði á þjóðin mest
ógert fyrir sjómannastéttina.
Vonandi verður sjómannadag-
urinn til þess að minna þjóðina
rækilega á skyldurnar við sjó-
mennina, og til að minna þá á,
að standa sameinaðir í barátt-
unni fyrir rétti sínum, en
réttur þeirra er að þjóðin geri
allt, sem auðið er, til að efla
öryggi stéttarinnar.
urværis á þurru landi. Það er
þó ekki svo að skilja, að þeir
séu ekki fullkomlega jafn vinnu
færir og jafnaldrar þeirra í
landi, en vinnan er mjög fjar-
skyld, og svo hitt sem mestu
ræður, að þeir fá ekki vinnu til
jafns við þá, nema vinsemda
njóti við. Þá hefur og háttvirt
Alþingi komið því svo fyrir með
samþykki vinnulöggjafarinnar,
að þeir njóta eigi jafnréttis við
aðra í þeirri vinnu er mörgum
sjómanni myndi bezt henta, svo
sem netagerð og járnsmíði og
það jafnvel þótt þeir sem af
sjónum koma séu lærifeður
meistaranna sjálfra. Þá er það
eitt enn, sem að vísu á ekkert
frekar við ga,mla sjómenn en
önnur gamalmenni, en það er að
æskan og ellin kref jast hvor um
sig sinna sérstöku lífsskilyrða,
og þar sem þær búa saman verð
ur ætíð sú veikbyggðari að láta
undan, óneitanlega til byrði fy-
ir báðar, sem verður þeim mun
þyngri sem mátturinn er minni
eða tengslin nánari. Hugsum
okkur t. d. ungt fólk sem langar
til að lyfta sér upp að afloknu
dagsverki og lifa í glaumi og^
glaðværð langt fram á nótt og
heldur máske eigi fyrr til hvílu
en gamla fólkið er að því komið
að rísa úr rekkju.
Mér er nú eigi kunnugt um
hvar eða hvernig hið fyrirhug-
aða dvalarheimili fyrir aldraða
sjómenn á að vera, þótt mér dylj
ist það ekki, að nokkuð mun
hafa verið um það hugsað og
rætt af hinum ágætu og áhuga-
sömu mönnum í sjómannadags-
ráðinu. Mér skilst, að staðurinn
þurfi fyrst og fremst að liggja
að sjó, þar sem eigi er ýkja
langt til fiskjar. Þá þarf land-
rými að vera stórt, því hugsast
gæti að horfið yrði að því ráði
að byggja þorp í stað stórhýsis,
þar sem gamla fólkið eitt réði
lögum og lofum og þar sem
hægt væri að hafa á boðstólum
hin fjölbreyttustú verkefni, svo
að sem flestir geti valið starf
við sitt hæfi. Að sjálfsögðu verð
ur slíku Grettistaki eigi mjakað
með smá skildingum einum sam
an, en sameiginlegt átak sjó-
mannastéttarinnar ásamt vel-
vilja og skilningi almennings í
landinu mun fá miklu áorkað.
Kennsfubók í knatfspyrnu
Otgefendar Jóhannes og Hrölfur, þýðsndi Einar
Bjðrnsson. Löggilt kennslubðk enska knattspyrnu
sambandsins
í fyradag kom út bók, sem
heitir Knattspyrnubókin og er
kennslubók í knattspyrnu.
Gaf enska knattspymusam-
bandið hana út og lét semja
sem kennslubók fyrir sig, fyr-
ir 4 árum, en Valur fékk síð-
an leyfi enska sambandsins
til að gefa hana út hér, og
hafa nu tveir vel þekktir og
reyndir knattspyrnumenn úr
Val gefið hana út og þriðji j
Valsmaðurinn þýtt og búið j
undir prentun. Aðalefni bók-
arinnar skiptast í 4 kafla., sem
eru: 1. Knattleikni, og eru
tekin og skýrð öll aöalatriöi
knattleikninnar, svo sem hin-
ar ýmsu spyrnur, stöövunar-
aðferöir, sköllun, knattrekst-
ur. í þessum kafla er líka lýst
árásum og hindrunum og
drengilegum og ódrengilegum
leik. Fylgir þessum kafla
fjöldi skýringamynda. 2. kafli
er um leikmennina, og er
hver maöur tekinn og skýrö
staða hans með mikilli ná-
kvæmni. 3. kafli er um skipu-
lag leiksins, mjög ítarlegt og
fylgja þeim kafla nokkrar
skýringar og afstöðumyndir.
4. kaflinn heitir samstarf og
almenn hæfni. og eru í hon-
um margar hollar leiðbeining-
ar til leikmanna.
Síðan koma 3 viðaukar: Til
athugunar fyrir þjálfara, út-
búnaður og um dómara og
línuverði, allt orð í tíma töl-
uð bæöi fyrir leikmenn og
allan almenning, sem áhuga
hefur fyrir knattspyrnu.
Knattspyrnumönnum er
mikill fengur aö þessari bók.
því hún ætti að geta orðiö
þjálfurum mikil hjálp og öðr-
um sem enga hafa verður hún
mikil hjálp, ef þeir taka hvað
fyrir sig sem reglulegast. Þessi
bók kemur líka i góðar þarfir
þar sem knattspyrnukveriö
sem í. S. í. gaf út fyrir nokkr-
um árum mun nú ófáanlegt,
Framh. á 4. síðu.
Börnin
KONUR
í Verkakvennafél.
Framsókn
eru minntar á, ef þær vinna
tímavinnu eftir hádegi á laug-
ardögum á tímibilinu frá 1. maí
til 30. september, er það í samn-
ingum við Vinnuveitendafélag
íslands, ríkisstjói’n og Reykja-
víkurbæ, að öll vinna sé borguð
með helgidagakaupi.
• Stjórnin.
MUNIÐ
Kaffisöluna
#
Hafnarstræti 16
wX**X*‘***t*’^****Xf**”***»*,X“í‘*X**X**X***,*XM
ðstar
Frá síðustu áramótum
hafa ostar lækkað stór-
lega í verði í heildsölu og
kostá nú aðeins:
45% kr. 8.45 hvert kíló.
30% kr. 6.30 hvert kíló.
Mysuostur
kr. 2,86 hvert kíló.
Hafið þér athugað þetta?
Biðjið um norðlenzku
ostana.
DAGLEGA
nýsoðin svið. Ný egg,
soðin og hrá.
Kaf f isalan
Hafnarstræti 16.
sem dvelja eiga að Silungapolli í sumar,
fara frá Miðbæjarbarnaskólanum kl. 2 á
mánudag 7. þ. m.
Farangur samtímis.
SUM ARD V AL ARNEFND.
Hafið þér tekið eftir því, að
Tólg ©s mör

hefur ekki verið jafn ódýr og
nú síðan snemma á árinu 1940.
Allt annað feitmeti hefur á sama
tímibili stórhækkað í verði.
Mör kostar nú
Tólg kostar nú
kr. 4,00 kg.
kr. 4,80 kg.
Samband ísl. samvinnufélaga.
Sími 1080.