Þjóðviljinn - 09.06.1943, Qupperneq 1

8. árgangur. Miðvikudagur 9. júní 1943. 127. tölubl.
Formadur Framsófenarflofcbsíns tílkynnir;
Hei „ uinsfpi “ sliórn uerið mueðuð,
ðá hefðl FrauKin steupf heunl
eftlr unbhrar uihur
Eru átnínuíngar Brynjólfs Bjarnasonar um
að vanda vel fil stjórnarmyndana óþarfar?
Það sýnir sig nú greinilega frá hverri hættu fyrir alþýðu-
stéttirnar var stýrt með því að ekki var flaustrað upp „vinstri“
stjóm í vetur á ónýtum grundvelli, heldur valin sú leið af Sós-
ílaistaflokknum að skapa fyrst sterkt bandalag alþýðusamtak-
anna, eins og Alþýðusambandið hefur ákveðið að gera, og mynda
síðan sterka þingræðisstjórn með það bandalag að bakhjarli.
í hirðisbréfi sínu minnist Jónas frá Hriflu á þann mögu-
leika, að mynduð hefði verið ríkisstjórn í vetur, auðvitað með
því að Sósíalistaflokkurinn hefði slakað til á kaupdeilumálinu,
og dregur Jónas svo upp myndina af því hvernig farið hefði.
Hann segir orðrétt:
„Kommúnistar gátu tekið öðruvísi á málinu, timbrað upp ríkis-
stjórn, fengið þangað tvo Framsóknarmenn og einn krata, byrjað sam-
tímis á skemmdarstarfsemi í samvinnufélögunum, æst fylgismenn sína
til að gera stórauknar kröfur eins og kommúnistar gerðu við stjórn
Blums í Frakklandi. Leiðtogar samvinnufélaganna liefðu liaft óþægi-
lega aðstöðu til að standa með Framsóknarmönnum í stjórninni. Eftir
fáar vikur hefði verið dembt á kosningum til að skaða stjórnarflokk-
ana, sem voru lítt búnir undir þau átök. Ef Morgunblaðsmenn áttu
nokkurn tíma að geta fengið meirihluta við frjálsar kosningar hér á
landi, þá var það tækifæri fengið, ef komizt hefði á vinstri stjórn eins
og til hennar átti að stofna, með kosningum í kjölfari." (Leturbr. vor).
Með öðrum orðum: Hefðu samningar tekizt um vinstri
stjórn, þá ætlaði afturhaldið í Framsókn („leiðtogar samvinnu-
félaganna“!!!) að steypa stjórninni með íhaldinu eftir fáar vik-
ur, áður en stjórnin hefði nokkurn skapaðan hlut getað gert,
og reyna síðan að stuðla að því að íhaldið gæti komizt í hrein-
an meirihluta og hjálpa því ef það ekki hefði orðið einfært
um að stjórna sjálft.
Svo mælir formaður Framsóknarflokksins.
Þetta eru heilindin sem Sósíalistaflokkiu-inn átti að
treysta á.
Undrar nú nokkurn þótt vér
sósíalistar séum dálítið tortyggn
ir? Væri það ekki ábyrgðarleysi
að flana út 1 stjórn með mönn-
um, sem nú viðurkenna sjálfir
að þeir sitji á svikráðum við
slíka stjórn?
Það hlýtur hver maður þvert
á móti að skoða það, sem vott
um ábyrgðartilfinningu Sósíal-
istaflokksins, að hann skuli at-
huga þessi mál, áður en hann
lætur véla sig út í ófæruna.
Það er vert að minna í þessu
sambandi á það, sem Brynjólfur
Bjarnason segir í ritinu um
1 „Samningana um vinstri stjórn“
um erfiðleikana, sem alþýðan
verði að gera sér ljóst að taki
við, eftir að stjórnin sé mynduð.
Þar segir:
Erfiðleikamir eftir stjómar-
myndun:
„Nú skulum við hugsa okkur að
eining og styrkur alþýðunnar væri
orðinn svo mikill, að Framsóknar-
flokkurinn og Alþýðuflokkurinn
gengju að öllum okkar skilyrðum og
gengið yrði til stjórnarmyndunar á
þeim grundvelli.
Ýmsir halda kannski, að þá væru
allir hnútar stjórnmálanna leystir,
dýrtíðarmálin yrðu leyst, marghátt-
aðar umbætur yrðu gerðar, án þess
að nokkuð þyrfti fyrir þeim að hafa,
í stuttu máli — steiktar gæsir
mundu koma fljúgandi.
En það er víst, að við hreppum
engar steiktar gæsir, heldur erfiði,
baráttu, fórnir. Það vinnst enginn
sigur án baráttu og enginn mikill
sigur án mikillar og erfiðrar baráttu.
Því nær s'em dregur úrslitunum,
því erfiðari, miskunnarlausari og
fórnfrekari verður baráttan jafnan.
Ef mynduð yrði raunverulega rót-
tæk umbótastjórn, sem gerði raun-
hæfar ráðstafanir gegn dýrtíðinni og
réðist í mikilvirka umbótastarfsemi
á kostnað hinna ríku, þá megum við
búazt við tilraunum til að stöðva
atvinnuvegina, og til söluverkfalla,
ef verðlagseftirlitinu yrði beitt rétt-
látlega og að gagni; í stuttu máli:
við megum búast við hverskonar
skemmdarstarfsemi, og að ekkert
verði til sparað af hálfu stéttarand-
stæðinganna til að koma atvinnulíf-
inu og viðskiptalífinu í öngþveiti,
ekkert til sparað til að æsa óþrosk-
aðasta hluta fólksins á móti okkur.
Við öllu þessu megum við búast,
vegna þess, að þó við hefðum áhrifa-
vald í ríkisstjórninni, drottnar yfir-
stéttin samt sem áður í landinu. Hún
á atvinnutækin, hún á mikinn hluta
sérfræðinganna og embættismann-
anna, og hún á meginhluta blaða-
kostsins.
Við verðum einnig að gera okkur
ljóst að aðstaða okkar yrði erfið, J
vegna þess að við yrðum að vinna i
með bandamönnum, sem starfa með J
okkur ýmist af hálfum hug eða sér
þvert um geð, og yfirstéttin mundi
eiga sér marga góða liðsmenn í sam-
starfsflokkum okkar.
Af þessu verður aðeins ein álykt-
un dregin:
Við verðum að sigra andstæðinga-
stéttina, annars mistekst okkur. Við
verðum að brjóta andstöðu hennar
á bak afur. Annars er ver farið en
heima setið. Það getur þýtt, að við
verðum að vera við því búnir að
grípa til miklu róttækari ráðstafana
en gert var ráð fyrir í upphafi. Við
verðum að hafa til afl til að brjóta
Framh. á 2. síðu
Rússar gera ákafar
loftárásir á herstöðvar
Þjóðverja
Á austurvígstöðvunum held
ur sovétflugherinn uppi
miklum árásum á herstöðvar
Þjóðverja að baki víglínimn-
ar.
Tókst rússnesku flugmönn-
unum í gær aö eyöileggjg, 60
flutningabíla, hlaöna her-
mönnum og hergögnum, sem
voru á leiö til vígstöövanna í
Úkraínu.
— segír
Wínsfon
Churchíll
Alger eíning á Washlngíonfnndínum
í ræðu sem Winston Churchill flutti í neðri málstofu brezka
þingsins í gær, lýsti hann því yfir að stórkostlegar hemaðar-
aðgerðir á landi, í lofti og á sjó, flóknar, erfiðar og áhættusam-
ar, séu framundan.
Á fundunum í Washington hafi náðzt fullkomin eining imi
öll atriði hinna komandi hernaðaraðgerða.
Churchill taldi líklegt að í
þeim hernavðaraðgerðum muni
enn sem fyrr mestu bardagarnir
verða háðir á austurvígstöðvun-
um.
Hann kvaðst harma það að
Stalín skyldi ekki hafa getað
verið á fundunum í Washington,
en því hefði ekki verið gleymt
að leggja á ráðin um hvernig
hægt væri að létta Sovétríkjun-
um hernaðarbyrðina og enn-
fremur hvernig helzt væri hægt
að hjálpa Kína.
Churchill skýrði frá því að
Bretar hefðu misst 37 þúsund
manna í Túnisbardögunum. En
fasistaherirnir hafi misst um
300 þúsund manna, og þar af
hafi um helmingur ,verið Þjóð-
verjar.
Loftárásunum á Þýzkaland
verður haldið áfram af fullum
krafti þar til yfir lýkur, sagði
Chúrchill. Einmitt nú hafa
Bandamenn náð þeim yfirburð-
um í lofti, að loftárásirnar á
hernaðar- og iðnaðarstöðvar fas
ista eru farnar að hafa stórkost-
leg áhrif.
i
UerfllDllstehjUF rlbSsslðOs feafa
iheíf b seatiáDfaldazt frí lii
M 1939
Tollbyrdln netmir um 1500 krónum
á hverja fimm manna fjölskyldu
Fjármálaráðuneytið hefur tek
ið upp þá nýbreytni að birta
ársfjórðungsyfirlit yfir tekjur
og gjöld ríkissjóðs. Er fyrsta yf-
irlitið fyrir 1. ársfjórðung þessa
árs nýkomið út.
Það sem aðallega vekur eftir-
tekt í þessu yfirliti, eru hinar
gífurlegu fjárhæðir sem tolltekj
ur ríkissjóðs, — óbeinu skattarn
ir á alþýðu manna, eru orðnir.
Tekjur ríkissjóðs af tollum
fyrstu þrjá mánuði síðustu 5 ára
voru þessar:
Verðtollur Vörutollur Innl. tollvörur
jan./marz ’39 554.120 837.062 64.982
’40 748.591 887.096' 50.885
’41 2672.146 890.328 122.177
’42 6606.291 2496.210 161.852
'43 9616.063 2250.297 200.209
SæbjSrg tekur vélbðt
að veiBum f landheigi
í fyrrakvöld tók Sæbjörg ís-
lenzkan vélbát að veiðuni í
landhelgi í Faxaflóa.
í gær kvaö sakadómari
dóm yfir sldpstjóranum og
var hann dærndur í 29 500 kr.
sekt og veiðarfæri gerð upp-
tæk. — Afli var enginn.
Verðtollstekjurnar hafa því
meir en seytjánfaldast frá því
árið 1939/! Allar tolltekjumar
samsvara nú um 1500 krónum
árlega á hverja fimin manna
fjölskyldu í landinu! Þar er þó
ekki tekið með í reikninginn sú
aukaálagning á vörur sem þess-
ar vaxandi tolltekjur hafa í för
með sér.
Eftirtekt vekur einnig hið vax
andi bil milli vörumagns og
Framh. á 4. síðu.