Þjóðviljinn - 24.06.1943, Qupperneq 1
8. árgangur.
Fimmtudagur 24. júní 1943. '
138. tölublaö.
Burf mcð cinraeðið í vidsbíptalííínu l
1)1. Pór hefur suo að seola eiee sam
Er þar mcd vcríd að framkvæma ádur yfírlýsfa
sfcfnu sfjórnarinnar i viðskípfa~
og kaupgjaldsmálum ?
Síldarútveginum er stofnað í hættu með því gerræði er
atvinnumálaráðherra nú beitir. Og það er nauðsynlegt að öll
kurl séu nú látin koma til grafar í þessu máli.
Verðið á síldarolíu og síldarmjöli var ákveðið með samningi,
sem Vilhjálmur Þór og „viðskiptanefndin“ svokallaða, hefur
gert fyrir 2—3 vikum. Viðskiptanefndin er skipuð af ríkisstjóm-
inni og eiga í henni sæti menn, eins og Richard Thors, Jón
Árnason o. fl. slíkir. Verkamenn eiga engan fulltrúa þar. Smá-
útvegsmenn eiga engan fulltrúa. Sósíalistaflokkurinn á engan
fulltrúa í henni, þótt hann hafi gert kröfur til slíks. — Og
þessi nefnd semur í umboði og á ábyrgð ráðherra um sölu á
öllum útflutningsvörum íslendinga.
Um söluna á síldarolíu og síldarmjöli mun Vilhjálmur Þór
hafa mestu ráðið sjálfur. Hann mun ekki einu sinni hafa talað
við stjórn síldarverksmiðja ríkisins um þessa sölu, sem annars
á að lögum um sölu afurðanna að fjalla.
Og nú verður mönnum á að
spyrja:
Var ómögulegt að fá hærra
verð fyrir þessar afurðir?
Ríkisstjórnin lýsti því eitt
sinn yfir að hún liti á það sem
verkefni sitt að lækka svo dvr-
tíðina, að það borgaði sig að
framleiða upp á þá samninga,
sem ríkið hefði gert um sölu af-
urða út úr landinu. Hún var ó-
varleg þessi yfirlýsing. Rétt eins
og ríkisstjórnin bæri fyrst og
fremst fyrir brjósti að hinir er-
Siðii kii lil mMnilniF
í
Fimm hinna særðu sKipverja eru enn fyrir nnrðan
„Súðin“ kom til Reykjavíkur í gærkvöld. Hafði ferð skips-
ins hingað gengið vel.
Bráðabirgðaviðgerð hafði farið fram á Húsavík. Var hægt að
þétta skipið og voru fengnar dælur í Húsavík og frá Akureyri
til að halda því við meðan unnið var að þéttingu þess, því mik-
ill leki hafði komið að skipinu.
Lekinn kom að skipinu við
þrýstingu af sprengjunni er flug
vélin varpaði og féll þétt við
skipshliðina. Botnlokurnar eyði-
lögðust og hefur það vafalaust
dregið úr lekanum að mikið
þang þéttist' að þeim.
Árásin tók aðeins örskamma
stund og réðist flugvélin aðeins
einu sinni að skipinu. svo vopn-
um þess varð ekki komið við.
Hófst árásin kl. 1,20 e. h.
skömmu eftir vaktaskipti og
voru því fleiri menn ofan þilja
en á öðrum tíma.
Auk þess að varpa þremur
sprengjum að skipinu, skaut
flugvélin á skipið jöfnum hönd-
um úr fallbyssu og fleiri vélbyss
um. Fleiri skot fóru í brúna, í
stýrisklefann og kortaklefann.
Mörg fallbyssuskot hæfðu reyk-
háfinn. Bátadekkið var allt
sundurskotið og björgunarbát-
arnir sundurtættir. Kom eldur-
inn upp á bátadekkinu og brann
það að mestu. Eldurinn var það
magnaður að skipverjar gátu
ekki ráðið niðurlögum hans ein-
ir, enda skorti þá til þess hent-
ug tæki. Aftan skips eru einnig
mörg merki skothríðar úr vél-
byssu og fallbyssu.
Hinir særðu skipverjar eru
enn fyrir norðan. Guðmundur
Framhald á 4. síðu
Stórárás var í fyrrinótt gerð á þýzku iðnaðarborgina
Miilheim.. Mulheim er mikill stálframleiðslubær og ligg-
ur 50 km. frá Dortmund.
lendu kaupendur þyrftu ekki að
hækka verð á vörunum, er þeir
kaupa, — frekar en hitt að lands
menn fengju nægilegt verð fyrir
þær, jafnvel þótt dýrtíðin ekki
lækkaði.
Tillögur ríkisstjórnarinnar um
gífurlega kauplækkun hjá laun-
þegum, til þess að lækka dýrtð-
ina, bentu til þess á hverra
kostnað átti að framkvæma
stefnu hennar.
Aðfarir Vilhjálms Þór í síld-
armálunum benda til þess að
enn sé það sama stefnan, sem
vakir fyrir valdhöfunum: að
Framh. á 4. síðu.
Pðlitískum föngum i
Algier loksins sleppt
Loks er nú búið að sleppa
öllum pólitískum föngum í
Algier og hefði fyrr mátt
vera. Var .þetta tilkynnt í
London í gær.
Fangar þessir, sem í fyrstu
voru um 50 þúsund talsins,
eru aö mestu leyti spánskif
flóttamenn og sjálfboöaliðar
frá öörum löndum, sem börö-
ust meö lyöræöisstjórninni
spönsku gegn fasistauppreisn
Francos.
Fangarnir starfa nú flest-
allir í her bandamanna.
Mörgum hinna spönsku
flóttamanna hefur veriö boð-
ið griöland í Mexico.
Námumanna-
vcrkfallínu lokíð
Bandaríkjastjórn tekur að
sér rekstur námanna.
Hinir 500 þús. verkfalls-
menn í kolanámum Banda-
ríkjanna tóku upp aftur vinnu
í gær.
Hefur vinnufriðurinn veriö
tryggður til októberloka n. k.
Jafnframt hefur Bandaríkja-
stjórn tekið að sér rekstur
námanna.
Rólegt var í I^etroit í gær.
Umferöarbann var enn í gildi
og herliö á verði.
Þetta er fimmta og mesta
árásin sem brezkar róugvél-
ar hafa gert á þessa borg. 35
flugvélai' bandamanna komu
ekki aftur úi' ái'ásinni.
í gær voru einnig gerðar
árásir á Noröur-Frakkland,
Holland og Belgíu. Eina flug-
vél vantar úr þeim ái’ásum-
Fimm litlum þýzkum fylgd-
arskipum var sökkt úti fyrir
Hollandssti'öndum í gær.
Viö Miöjaröarhaf beindist
loftsóknin í gær einkum gegn
ítölsku borginni Salermo,
sem leggur í nánd við Nea-
pel. Geröu Wellington flugvél-
ar þá árás. Einnig var ráð-
ist á skip undan Sardiníu.
Skemmdirnar af ái’ásunum
á Neapel síöustu daga eru
geysimiklar. Sólárhi'ing eftir
aö síðasta árás var gerð log-
uðu enn 4 stóreldar 1 borg--
inni, 16 af stærstu bygging-
unum eru í í'ústum.
Um flugvélatjón banda-
manna, er þaö upplýst í
•London i gærkveldi, aö sé
miðað við spréngjumagn það,
sem nú er varpað yfir Þýzka-
land, er flugvélatjónið einum
þriðja minna en í fyrra.
Þórarinn Kristjánsson
hafnarsfjóri jarðsettur
í gær
Þórarinn Kristjánsson hafnar-
stjóri, sem lézt 19. þ. m. var jarð
settur í gær.
Þórarinn heitinn gengdi hafn-
arstjórastarfinu í rúm 25 ár og
leysti það af höndum með frá-
bærum dugnaði og samvizku-
semi. Undir hans stjórn hefur
Reykjavíkurhöfn breyzt úr byrj
un að höfn og orðið eins og hún
er nú í dag. Þórarinn naut ó-
venjumikils trausts og vinsælda.
Hann lét engan gjalda skoðana
sinna og var mjög vinsæll og
virtur af verkamönnum sínum.
ulhuFsteijpDiél
Vclín cr hin fyrsfa þcssarar lc$-
undar scm fckín cr í nofkun
í Evrópu
Jón Loftsson bauð blaðamönnum í gær að skoða nýja vél
til að steypa í hleðslusteina og einangrunarplötur úr vikri, sem
Vikurfélagið h.f. hefur fengið fyrir skömmu, og komið fyrir í
verksmiðju sinni við Láglioltsveg.
Vél þessi er fullkomnari og hraðvirkari en vélar þær sem
hér hafa áður verið notaðar til slíkrar steypu.
Vél þessi er hin fyrsta af
þessari gerö, sem tekin er í
notkun í Evrópu. Er hún frá
Besser Manufacturing Com-
pany í Michigan og hefur
Paul Klemens, verkfræðingur
félagsins unniö aö uppsetn-
ingu hennar undanfariö.
Vélin hrærir steypuefniö,
lyftir því síöan upp í ti'ekt og
rennur þaö þaðan niður í
steypumótin. Getur ' vélin
steypt 6 tegundir hleöslusteina
og ennfremur einangrunar-
plötur.
Steinarnir eða plöturnar
eru síðan sett á grindur, sem
hvíla á vagnhjólum og er
þeim síðan ekiö út í klefa þar
sem steinarnir eru þui'i’kaöir.
Vélin getur steypt 1000 steina
á einum degi, miðaö við 8
stunda vinnudag.
Þrjár geröir aí einangrun-
arplötum eru steyptar, 5 7
og 10 cm. þykkar.
Þá er og vél til aö steypa
þakhellur, kvaðst Jón Lofts-
son hafa trú á aö steyptar
þakhellur ættu eftir aö veröa
mikiö notaöar hér á landi-
6
Framhald á 4. síðu.