Þjóðviljinn - 06.07.1943, Blaðsíða 2

2
Í>J ÓÐ VÍLJI 'N
Þriðjudagur, 6. júlí 1943
JaiM URdÍP SlBFÍ“
Gróðurhús á landínu eru nú sam*
fals að ffafarmáli 37818 m2
og vermireífír 4720 m2
Garðyrkja er sívaxandi þáttur í íslenzkum atvinnugrein-
um, og hejur á seinni árum tekið slíkum framjörum, að óhætt
er að segja, að þjóðin sé að vakna til fullrar vitundar um þá
miklu möguleika, sem gróðurmold landsins og jarðhiti gejur
þessari mikilvægu jramleiðslugrein.
Flestir bœjarbúar verða áþreifanlega varir við eflingu garð-
yrkjunnar með því að fá fleiri og fleiri jarðarávexti á borð sitt,
en þeir, sem vilja fylgjast með því, sem er að gerast í atvinnu-
lífi og búskap þjóðarinnar, láta sér það ekki nægja. Þá langar
til að vita hvernig þetta sé gert. Þeir bregða sér upp að Reykj-
um eða austur yfir fjall og skoða gróðurhúsin. Það getur orðið
til þess að menn gangi í Garðyrkjufélag íslands, og úr því er
þeim borgið með lifandi samband við þennan þátt þjóðarbúskap-
arins. Félagið gefur út myndarlegt ársrit þar sem hœgt er að
fylgjast með öllu því helzta sem gerist á sviði garðyrkjunnar.
Garðyrkjuritið 1943 er nýkom-
ið út. Ritstjóri þess er jurtafræð-
ingurinn Ingólfur Davíðsson, -og
er ritstjórn hans með sama góða
handbragðinu og önnur verk
þessa unga og duglega náttúru-
fræðings. Ingólfur er ritari Garð
yrkjufélagsins, og tekur við inn-
göngubeiðnum (heimilisf. Ás-
vallag. 6, Rvík).
I þessu hefti Garðyrkjuritsins
er mjög yfirlitsgóð grein eftir
ritstjórann um ylrœktina í land-
inu, og fylgir henni íslandskort
,er sýnir gróðurhúsin á landinu.
Enginn efast um, að einmitt í yl-
ræktinni hggja stórkostlegir
möguleikar ónotaðir, þó talsvert
hafi þegar verið að gert. Ingólf-
ur Davíðsson segir í grein sinni
m. a.:
„Ylræktin er sú grein jarðyrkj
unnar, sem stórfelldustum fram-
förum hefur tekið síðasta ára-
tuginn. Standa flest gróðurhús-
in á heitum stöðum, í hverfum
eða smáþyrpingum umhverfis
hveri og laugar. Er jarðhitinn og
markaðurinn í kaupstöðunum.
einkum Reykjavík og Akureyri,
grundvöllurinn, sem ylræktin
hvílir á. Stærstu samfelldu gróð-
urhúsahverfin eru í Hveragerði
og Mosfellssveit. Svo eru gróð-
urhús á víð og dreif í Borgar-
firði, Biskupstungum, Laugar-
dal, Grafningi, Grímsnesi og í og
við Reykjavík. Meginhluti afurð-
anna frá öllum þessum stöðum
er seldur í Reykjavík. Dálítið
einnig í Hafnarfirði. í Borgar-
firði, og raunar víðast þar sem
flutningsleiðir eru langar til
Reykjavíkur, eru aðallega rækt-
uð rauðaldin (tómatar) og gúrk-
ur. En í Mosfellssveit, Hvera-
gerði og Reykjavík er lika rækt-
að mikið af blómum fyrir mark-
aðinn í Reykjavík. Algengustu
blómin eru rósir, nellíkur (krýn-
ingarblóm), prestafíflar (chry-
santhemur), ilmbaunir (lathyr-
tjs), levköj, túlípanar, páskaliljur
o. fl. laukjurtir, ýmsar pottajurt-
ir, t. d. hortensiur, hengijurtir o.
fl. Norðan lands eru helztu stöðv
arnar Hveravellir, Brúnalaug,
Varmahlíð og Ytri-Reykir. — Á
Vestfjörðum er Reykjanes helzt.
Land undir gleri skiptist þann-
ig eftir héruðum:
Gróðurhús Vermireitir
Rvík og nágrenni 950 m2 320 m2
Mosfeilssveit 8150 m2 800 m2
Hveragerði 11415 m2 2000 m2
Austursvæðin 8557 m2 1000 m2
Borgarfj. og Mýras. 6511 m2 160 m2
Vestfirðir 375 m2
Norðurland 1800 m2 440 m2
Hornafjörður 70 m2 •
Samtals 37818 m2 4720 m2“
Þá má nefna athyglisverða
grein eftir Klemens Kristjáns-
son á Sámsstöðum um nioldar-
spírun kartaflna og fróðlega
grein eftir Ingólf, er hann nefnir
„í birtu og skugga“. Auk þess
eru í heftinu greinarnar: „Skrúð
ur á Núpi“, „Náttúruást“, „Norð-
lenzk _gróðurhús“, „Gúrkur“,
„Súrsað grænmeti“, „Ögn um
ræktun rauðaldina og sótthreins
un jarðvegsins“, „Gætið snigl-
anna“, „Jurtalyf“, „Molar“, „Frá
Garðyrkjufélagi íslands 1942“,
„Frá Garðyrkjuskólanum“ og
loks félagatal. — Ritið er prýtt
mörgum myndum og hið eigu-
legasta fyrir alla garðyrkjumenn
og aðra, sem áhuga h^fa á garð-
yrkjumálum-
TILKYNNING
frá morarafélagi reykjavíkur.
Múrarafélag Reykjavíkur áskilur sér rétt til að breyta
kaupi og kjörum meðlima sinna að þrem mánuðum liðnum,
frá birtingu þessarar auglýsingar.
FÉLAGSSTJÓRNIN.
niHli un Uið hinaidi Mlaid
Afsfada Bandaríkfaaffurhaldsíns
fil de Gauffe
Átökin milli de Gaulle og Giraud eru átök milli frelsisfylk-
ingar frönsku þjóðarinnar og afturhaldsins í Frakklandi, sem
fær stuðning frá afturhaldinu í Bandaríkjunum. Þau eru eins-
konar undanfari þeirra átaka, sem verða um hverskonar Frakk-
land skuli rísa upp, þegar oki fasismans er af því létt. Það er
því nauðsynlegt að fylgjast vel með í þessum málum fyrir alla
þá, sem áhuga hafa fyrir hinni nýju Evrópu.
New York fréttaritari franska
blaðsins La Marseillaise (aðal-
blað De Gaulle), sem gefið er
út í London, ritar 4. júní eftir-
farandi um myndun stjórnar-
nefndarinnar í Algier og við-
horfið, er verið hefur gagnvart
þessum málum í Bandaríkjun-
um:
Myndun þjóðfrelsisnefndarinnar
í Algier er túlkuð hér sem glæsi-
legur sigur fyrir de Gaulle og j
til þessa hefur þessi frétt vakið
tvenns konar andsvör. Andstæð- •
ingar de Gaulle, sem hér eru
kunnir, halda því enn fram, að
hann sé þver og ósveigjanlegur
og hafi viðhaft „tactique agres-
sive“. — Samkvæmt skeyti frá
Washington til blaðsins New
York Times hefur brottvikning
Peyrautons stutt þá skoðun ,,á
hærri stöðum“, að de Gaulle sé
maður þverlyndur, sem erfitt sé
að hafa samvinnu við. En af um-
mælum blaðanna yfirleitt er
ljóst, að þessi skoðun er í greini-
legum minnihluta.
New York Post segir í ritstjórn-
argrein: „Sú staðreynd, að de
Gaulle er kominn til Algier og
skipar þar nú æðsta valdasess
Frakklands er stærsti sigur, sem
lýðræðið hefur unnið í þessu
stríði til þessa“.
Og blaðið heldur áfram:
„Sagt er um de Gaulle, að
hann sé maður einþykkur. Ein-
þykkni af því tagi er einkenni
mikilmennsku. Winston Chur-
chill er maður einþykkur. Spyrj-
ið Hitler. Georg Washington var
einhver einþykkasti maður sög-
unnar. Sagt var um hann, að
hann væri kaldlyndur að eðlis-
fari, eins og sagt er um de
Gaulle“.
Fréttirnar frá Algier staðfesta
að utanríkisráðuneytið hér hef-
ur jafnan vanmetið hinn sér-
stæða kraft og þýðingu de Gaul-
le-hreyfingarinnar, og hefur
aldrei náð að öðlast skilning á
henni-
Við minnumst þess, að það eru
ekki nema nokkrir mánuðir síð-
an að okkur var sagt, að de-
Gaulle-hreyfingin hefði raun-
verulega ekkert fylgi í Norður-
Afríku. Nú er það álit manna
hér, að fulltrúarnir frá Washing-
ton hafa raunverulega verið
sannfærðir um, að þessi yfirlýs-
ing væri rétt, þá hefur það ver-
ið fyrir þá sök, að heimildir
þeirra hafa verið fram úr hófi
lélegar. Og ef þeir hafa ekki trú-
að þeim, þá hefðu þeir ekki átt
að láta þær uppi. Þessi almenna
skoðun hefur verið látin í ljós
núna í vikunni af Walter Lipp-
mann, en greinar hans undan-
farið um stríðandi Frakka hafa
túlkað hér frjálslyndari öfl. Að
hans áliti er mikið undir því kom
ið, að í Washington takist að
meta réttilega gang franskra
mála. „Frakklands-pólitík okkar
hefur verið afvegaleidd vegna
þess, að utanríkisfulltrúar okk-
ar hafa ekki skilið og þar af
leiðandi ekki túlkað rétt vaxandi
þýðingu frönsku þjóðfylkingar-
innar umhverfis de Gaulle. Við
höfum sett okkur í þá einstreng-
ingslegu aðstöðu, að halda því
fram, að annað stærsta ríki ver-
aldarinnar, með mörg þúsund
manna her, eigi að taka þátt í
styrjöldinni, en enginn megi
ætla sér þá dul, að tala í nafni
þess“. Lippmann heimtar Frakk-
landspólitík sem bæti fyrir yfir-
sjónir liðinna ára og komi á gagn
kvæmu trausti: „"^ið þörfnumst
í orðum okkar og athöfnum:
vitsmuna, lítillætis, víðsýnis og
hæfileika ímyndunaraflsins til
að sjá okkur í sama ljósi og aðr-
ir sjá okkur“.
Allir hér bíða með mikilli eft-
irvæntingu næstu aðgerða utan-
ríkisráðuneytisins. — Vafalaust
verður að telja, að það neyðist til
að viðurkenna frönsku stjórnar-
nefndina. Hins vegar má búast
við, eftir þeirri andstöðu gegn de
Gaulle, sem ráðandi hefur verið
fram á s. 1. miðvikudag, að Was-
hington muni ósennilega þrýsta
de Gaulle að brjósti sér umsvifa-
laust. Líklegra er, að viðurkenn-
ingin komi smám saman, það
lítur betur út. Staðreyndirnar,
sem leggja það í vana sinn að
hafa endaskipti á kenningunum,
hafa neytt utanríkisráðuneytið í
Washington til að söðla gersam-
lega um á átta mánuðum frá við-
urkenningu á Laval til viður-
kenningar á de Gaulle.
OOOOOOOOOOO-O-O-O-OO-O
DAGLEGA
NV EGG, soðin og hrá
Kaf f isalan
Hafnarstræti 16.
ooooooooooooooooo
Kanpið
Nýla
Þrælaveiðar Hitlers
í hinum nndirokuöu
löndum Evröpu
Fyrir skömmu var hér í
blaðinu sagt nokkuð frá þræla
veiðum Hitlers, sem nú eru
framkvæmdar í hinum undir-
okuðu löndum Evrópu, í þeim
tilgangi að sjá þýzka iðnaðin-
um fyrir Vinnuafli og jafn-
framt að eyðileggja innrásar-
þrótt hinna undirokuðu þjóða.
Eftirfarandi frétt er frá neð-
anjarðarhreyfingunni í Frakk
landi og í Tékkóslóvakíu.
FRAKKLASD
„Atvinnulíf Parísar hefur ver-
ið veikt að verulegu leyti■ Stór
fyrirtœki hafa orðið að láta nokk
ur hundruð verkamenn hvert, í
þjónustu Þjóðverja. Vefnaðariðn
I aðurinn hefur orðið sérstaklega
hart úti. Hundruð stúlkna, sem
unnu í stórri verksmiðju að fram
leiðslu loftbelgja, eiga bráðlega
að fara til Þýzkalands.
í Toulouse hafa Þjóðverjar
beitt sérstaklega hörðum aðferð-
um við smölun verkamanna, er
senda skal til Þýzkalands. —
Sendlar gestapo og lögregla La-
vals framkvœma húsrannsóknir
í stórum stíl, til þess að finna
unga menn, sem reyna að kom-
ast hjá vinnuskyldu. Sérstakar
sveitir fara um vegina og taka
hvern mann, sem vekur grun-
semdir þeirra.
Borgin Lyon var umkringd af
her og 2000 franskra verka-
manna voru teknar til þrœla-
vinnu“.
(Frétt, send frá „neðanjarðar“-
starfseminni í Frakklandi, til
blaðanna í hinum frjálsu lönd-
um).
TÉKKÓSLÓV AKÍA
„Nýlegp voru 450 drengir á
aldrinum 14—16 ára sendir frá
tékknesku borginni Klatovy.
— Unglingarnir voru sendir til
Þýzkalands, án nokkurrar tU-
kynningar til foreldra þeirra, og
án þess að láta þá hafa nokkum
mat til fararinnar. Fjórir eða
fimm þeirra dóu á leiðinni úr
hungri og kulda.
Drengir á aldrinum 10—14 ára
eru nú látnir vinna í námum.
I einu hinna þýzku blaða, sem
gefin eru út í héruðum undir
„vemd“ Þjóðverja, stóð nýlega
eftirfarandi: „Það er vel hægt að
fá mikið vinnuafl frá geðveikra-
hœlunum. Sum fyrirtæki sækj-
ast beinlínis eftir slíku vinnu-
afli. Reynslan hefur sýnt, að þess
ir unglingar geta vel unnið, og
eru mjög hlýðnir húsbændum
sínum“.
(Frétt frá ,,neðanjarðar“-starf-
seminni í Tékkóslóvakíu, send
til blaðanna í hinum frjálsu
löndum).
MUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstræti 16
^00<k>®0«<X>0000«<XX(
ooooooooooovooooc