Þjóðviljinn - 08.07.1943, Blaðsíða 3

Fimmtudagur, 8. ’júlí 1943
ÞJÖÐVILJINN
3
þJÖÐVIUINN
Utgefandi:
Sameiningaiflokkur alþýðu —
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarsm
Ritstjóm:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sfmi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (I. hæð)
Sími 2184.
Vfkingsprent h.f. Garðastræti 17.
Coca-Cofa- blaöið
hótar kosningum
„Vísir“ er að hóta þingflokk-
unum með kosningum í haust.
Hann segir, að Grýla skuli taka
þá, ef þeir séu ekki góðu börnin
við stjórnina.
Ósköp er Vísir barnalegur. —
Heldur hann, að þingflokkarnir
hafi einhverja ástæðu til þess
að óttast kosningar sem einhvern
áfellisdóm þjóðarinnar yfir þeim
sem heild og traustyfirlýsingu
til Vilhjálms Þór og Björns Ól-
afssonar?
Er ekki Vísi bezt að líta í
kringum sig, áður en hann sveifl
ar kosningasverðinu yfir höfði
sér?
Hvað er um fylgi þeirra Vil-
hjálms og Björns með þjóðinni?
Hvað er orðið um þá fáu, sem
trú höfðu á þeim upprunalega?
Þingflokkarnir, — þessir skað-
ræðisgripir, að áliti Vísis, — hafa
meira að segja orðið að taka
fram fyrir hendur atvinnumála-
ráðherrans í máli eins og
bræðslusíldarmálinu, til þess að
firra landið stórtjóni, — og hlot-
ið alþjóðar lof fyrir að bjarga
þjóðinni' frá afglöpum „bjarg-
vættanna11, sem Vísir hefur kall-
að svo.
Það kveður svo ramt að, að
Arni frá Múla, sem sagði, þegar
stjórnin var mynduð, að þessi
tilraun mætti ekki mistakast, —
hann kveður nú upp pólitískan
dauðadóm yfir Vilhjálmi Þór —
og það gerir hann vissulega ekki
af glöðu geði.
En „Vísir“ fylgir samt stjórn-
inni enn. Er það máske af því að
ritstjórarnir séu fylgj'andi póli-
tík hennar? Ó, nei! Það er af því,
að hlutabréfin í „H.f. Vísi“ fylgja
Birni Ólafssyni. Ef ritstjórar Vís-
is fylgdu stjórninni í hjarta sínu,
myndu þeir halda betur á penna
sínum en þeir nú gera og ekki
skrifa af slíkum fruntaskap, að
þeir gera stjórninni oft slíkan ó-
leik með því, að ekki væri óhugs-
andi, að klaufaskapur þeirra ein-
hvern tíma riði henni að fullu og
andstæðingar hennar gætu fellt
sama dóminn yfir stjórninni og
einkamálgagni hennar og kveð-
inn var upp af konungi Noregs
yfir Hákoni jarli og Karki forð-
um: Illt er að eiga þræl að einka-
vini!
En máske gerum vér slœgð ajt-
urhaldsins, sem stendur að haki
Coca-cola-mönnunum, oj lágt
undir höjði.
Eru þessar hótanir máske nýj-
r.
Vabna þú Island !
liO hennar n frelsi ueltir á lui ai hio staedi senai sen ein naðir
Alþýðusamtökin verða nú í bandalagi við alla þjóðfrelsissinna að hindra að aftur fari
„sem á öld Sturlunga“
Hve látlaust hafa ekki stjórnmálaleiðtogarnir á íslandi varað
þjóðina við að láta aftur fara sem á Sturlungaöld, að láta flokka-
drættina sundra þjóðinni, svo að hún stæði máttvana gegn er-
lendri ásælni og legði sér sjálf fjöturinn um háls að lokum, af
því hún gæti ekki sameinazt til neins- Viðvörunin um Sturlunga-
öld hefur verið hrópuð upp, oft að litlu tilefni. Það getur því vel
verið að svo fari, eins og þegar oft hefur verið hrópað: úlfur,
úlfur, — að þegar hættuna beri að höndum, þá taki enginn eftir
því hún gæti ekki sameinazt til neins. Viðvörunin um Sturlunga-
að vekja alla þjóðina til meðvitundar um hættuna, sem yfir
henni vofir, og sameina hana gegn henni.
Vér íslendingar höjum samning. við Bandaríkjajorseta um
hervemd gegn villimennsku nazismans, um viðurkenningu á
sjáljstæði lands vors, og um að herinn hverji héðan á brott að
stríði loknu. Vér treystum þessum sáttmála og trúum á vilja
núverandi jorseta og varajorseta Bandaríkjanna til þess að halda
hann og ejna í hvivetna.
En gegn þessum jorseta og þeirri jajnræðis- og jriðsemdar-
stejnu, er hann vill beita sér jyrir að stríðinu loknu, er nú haj-
inn ákajur andróður í Bandaríkjunum, áróður hins jorherta,
ágenga auðvalds, er heimtar, að amerískt hervald láti kné
jylgja kviði í þessari styrjöld og noti sér aðstöðuna, sem það
hejur öðlazt víða um lieim í skjóli jrelsisstríðsins, til þess að
koma á yjirdrottnun Ameriku í heiminum.
íslenzka þjóðin óskar svo að segja öll Bandamönnum julls
sigurs í jrelsisstríðinu gegn nazismanum, óskar þess, að óvættur
jasismans yrði sem jyrst og sem algerast niður kveðin.
En það slær óhug á oss við að sjá ameriska auðjöjra búa sig
nú opinberlega undir að leika sama hlutverk og þeir þýzku árið
1932, leggja til atlögu við lýðræðissinnana heima jyrir, hnekkja
áhrijum Roosevelts, Wallace og Wilkie, og ætla síðan að granda
jrelsi annara þjóða — að jasista sið.
íslenzka þjóðin þarf öll að
standa á verði gegn þessari
hættu, eins vel og á þjóðveldis-
tímunum, og betur en á Sturl-
ungaöld.
Erindrekar hins ameríska aft-
urhalds vinna nú látlaust að því
að hindra slíka einingu þjóðar-
innar. Þeir ætlast til þess að allt
sé í innbyrðis óeirðum, svo út-
, lenda auðvaldinu verði því auð-
veldari leikurinn.
Opinskáust er aðferð Jónasar
frá Hriflu.
SUNDRUNGARAÐFERÐ
AFTURH ALDSIN S
Hann veifar grunnkaupslækk-
1 un framan í atvinnurekendur, til
asta aðjerð ajturhaldsins til þess
að reyna að sundra Islendingum
í sjáljstæðismálinu?
Er máske meiningin að reyna
að spilla því, að eining takist um
myndun lýðveldis á íslandi jyrri
hluta næsta árs, — með því að
reyna að œsa nú til harðvítug-
vstu jlokkadrátta?
Ef það er meiningin, þá skulu
þessir herrar, erindrekar erlends
og innlends afturhalds, vita það,
að það er valt fyrir þá að treysta
því, að íslenzka þjóðin sé alltaf
sundruð. Núverandi stjórn var
sett á laggirnar til þess að gefa
nokkurt hlé í stjórnmálum lands
ins, svo vinna mætti þar að sam-
einingu þjóðarinnar um frelsi
hennar og framfarir. En tveir
menn í stjórninni hafa sýnt sig
þess að eggja þá til baráttu við
verkamenn.
Hann æsir upp háar kröfur hjá
bændum, til þess að reyna að
vekja stríð milli þeirra og neyt-
enda.
Hann reynir að skipuleggja
alla atvinnurekendur og bændur
í eitt bandalag, er leggja skuli
til höfuðorustu við launþega.
Síðan reynir hann eftir fyrir-
I mynd Göbbels og ameríska aft-
urhaldsins að telja mönnum trú
um, að aðalhættan fyrir sjálf-
stæði Islands sé bolsévisminn,
— en slíkt var sem kunnugt er
heróp Hitlers á meðan hann var
í því, að reyna að nota þetta hlé
til þess að hefja sókn fyrir aft-
urhaldið á hendur íslenzkri al-
þýðu. Slíkar tilraunir hafa ver-
ið kæfðar í fæðingunni.
En eigi nú að slá út stærstu
trompunum, til þess að reyna að
sundra þjóðinni, svo hún verði
erlendu valdi og innlendum ag-
entum þess frekar að bráð, þá
skal Vísir fá að sjá það svo eft-
irminnilega, að Vilhjálmur og
Björn gleymi því aldrei, að
Coca-cola-valdið á formælendur
fáa meðal kjósenda.
En lýðveldismálinu skal ekki
takast að granda með neinum
slíkum brellum. Um það munu
Islendingar sjá, hvað sem öðrum
líður.
að ræna sjálfstæðinu af hverju
landinu á fætur öðru.
Lævísin í allri þessari bardaga
aðferð er slík, að höfðingjar
Sturlungaaldarinnar hefðu verið
stoltir af. Það er skírskotað til
lægstu girnda hinna efnuðustu
borgara, til þess að fá þá til þess
að Ijá afturhaldinu lið til þess
að sundra þjóðinni á hættustund.
Eins og eitri í bikar er grunn-
kaupslækkunarkröfunni lætt,
þegar reyna á að sætta og sam-
eina verkamenn og bændur —
og þegar verkamenn vilja ekki
þiggjþ slíkan mjöð, glottir sá
gamli, en litlu fíflin hans fyll-
ast fítonsanda, og ausa sér með
skömmum yfir verkamenn fyr-
ir gikksháttinn!
NÚ REYNIR Á MANNDÓM
OG ÞJÓÐHOLLUSTU ALLRA
STÉTTA Á ÍSLANDI
Það er vissulega freistandi fyr-
ir íslenzka borgarastétt að leggja
nú eyrun fyrst og fremst við
lokkandi tónum Jónasar, söngn-
um um grunnkaupslækkun, og
efna til vægðarlausrar borgara-
styrjaldar hér, til þess að reyna
að rýra lífskjör verkalýðsins,
þegar hann í fyrsta skipti á
langri ævi hefur öðlazt sæmileg
kjör. — Það reynir á íslenzka
borgarastétt, hvort hún metur
meira einingu þjóðarinnar í
baráttu jyrir jrelsi og öryggi'eða
stundarhagsmuni sina, sem þó er
ejasamt að hún nœði, því verka-
lýðurinn myndi taka mannlega
á móti nú, ej lækka ætti grunn-
kaup hans. — Vér efumst ekki
um, að meirihluti borgarastétt-
arinnar metur einingu og frelsi
þjóðarinnar hærra. En framtíð-
in getur oltið á því, að þessi
meirihluti fái að ráða.
Það er einnig freistandi fyrir
bændur, að einblína á augna-
bliksgróða af háu verði landbún-
aðarafurða og fara að ráði Jón-
asar frá Hriflu, að hefja stríð
gegn verkamönnum, við hlið
Eggerts Claessens & Co. — En
aftur er þá farið íslenzkri bænda
stétt, ef hún metur slíkt meira
en einingu þjóðarinnar í frelsis-
baráttu hennar og framtíðarsam-
starf við verkalýð bæjanna, til
þess að tryggja afkomu vinnandi
stéttanna. Það væri furðulegt, ef
afturhaldinu í Framsókn hefði
tekizt á tveim áratugum að spilla
svo þeirri stétt, sem forustu
hafði í sjálfstæðisbaráttu vorri
á 19. öld ásamt menntamönnum,
að hún nú fargi „bæði frelsi og
æru fyrir prís á sauðargæru“. —
Það er engum eja bundið, að yj-
irgnæjandi meirihluti íslenzkra
bœnda vill einingu þjóðarinnar
og nána samvinnu við verkalýðs-
samtökin um að skapa nýtt þjóð-
jélag óryggis og góðrar ajkomu
á jrjálsu íslandi. En tekst þess-
um meirihluta að já stjómmála-
julltrúa þá, er hann hejur áður
kjörið, til þess að beygja sig jyr-
ir vilja sínum?
Hlutverk íslenzkra mennta-
manna er mikið í því einingar-
starfi, sem framundan er í frels-
isbaráttu íslendinga. Þeir eru
flestir orðnir vel brynjaðir gegn
seiði Jónasar og afturhaldsins af
dýrkeyptri reynslu undanfar-
inna ára, en minnast hins vegar
hins glæsilega þáttar íslenzkra
menntamanna í frelsisbaráttu
19. aldarinnar, og munu sízt
kjósa að vera fyrirrennurum sín-
um síðri, þegar 20. öldin reynir
í þeim þolrifin.
En það, sem gerir höjuðmun-
inn í jrelsisbaráttu íslendinga
jyrr á öldum og nú, er tilvera
verklýðssamtakanna, — laun-
þegastéttarinnar í landinu, —
bezt skipulögðu alþýðusamtak-
anna, sem íslenzka alþýðan hej-
ur nokkurn tíma átt.
1 Alþýðusambandinu, Banda-
lagi starjsmanna og Farmanna-
og jiskimannasambandinu eru
nú um 22 þúsund manns. Með
jjölskyldum eru þetta milli 70
og 80 þúsund manna eða meiri-
hluti íslenzku þjóðarinnar.
í þessum samtökum býr sá
máttur, sem Island verður fyrst
og fremst að treysta á, ef ekki
á að fara aftur sem á öld Sturl-
unga. Og milli þessara samtaka
og meirihlutans af menntamönn-
um, bændum og borgurum þarf
nú að skapast það órjúfandi
bandalag, sem leiði Island frjálst
út úr ólgusjó þeim, sem vér nú
erum staddir í.
„ÖLD ALÞÝÐUMANNSINS“
ísland var fátækt land, þegar
þjóðfrelsisbarátta síðustu aldar
hófst. Engin hús, sem heitið gátu
því nafni, engir vegir, engar
brýr, engin stórvirk framleiðslu-
tæki til að létta stritandi fólki
þrælkunina. — Allt hefur þetta
umskapazt á undanförnum ára-
tugum, en í kjölfarið hafa siglt
kreppur og atvinnuleysi og auð-
söfnun slík, að engin voru henn-
ar dæmi fyrr.
Nú er Island ríkt. Nú getur
það veitt öllum börnum sínum
sómasamleg líjsskilyrði, — það
þarj ekki lengur að neita nokkr-
um verkamanni á mölinni, ein-
yrkja í sveit eða jiskimanni smá-
þorpsins um atvinnu, menntun
og örugga ajkomu, — ej viljinn
er til hjá meirihluta þjóðarinnar
að láta þetta í té.
Sú öld, sem oss opnast nú í
stríðslok, getur orðið „öld alþýðu
Framhald á 4. síðu.
0