Þjóðviljinn - 20.07.1943, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 20. júlí 1943.
ÞJÓÐVILJÍNN
3
Útgefandi:
Sameiningaiflokkur alþýðu —
Sósíalistaflokkuiinn
Ritst jórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartars rn
Ritstjórn:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
rtofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h.f. Garðastrasta 17.
Lærisveinar Hitiers,
sen ekkert hafa lært
síðustu árin
Niður í Múnchen hefur Hitl-
er stofnun eina sem á þýzku
nefnist „Institut fúr Geopolitik“
(stofnun fyrir landfræðilega
pólitík). í þessari stofnun er ung
um, efnilegum nazistum kennt,
hvernig skifta skuli heiminum
upp 1 áhrifasvæði, hvernig bezt
verði unnið á hverju þeirra og
hvernig að síðustu frelsi allra
þjóða á jörðinni skuli afmáð, til
þess að lúta Þjóðverjum einurm
Það eru kenningar þessarar
stofnunar og læriföðursins í
henni, Haushofers, sem Hitler
hefur verið að framkvæma með
báli og brandi í Evrópu síðustu
árin.
Það eru þessar kenningar, sem
vakið hafa sterkustu uppreisn-
aröldu, sem veröldin hefur séð,
og sameinað ólíkari öfl en áður
hafa lagt hvort öðru lið í þess-
ari veröld, allt frá rússneskum
bolsjevikkum til amerískra auð-
jöfra og frá brezkum heims-
drottnunarseggjum til kín-
verskra „kuli-a“.
Og það eru þessar kenningar,
sem verða þurrkaðar burt úr
pólitík heimsins nú. Yfirdrottn-
unarstefnurnar, sem þær byggj-
ast á, hafa hlotið hatur og fyrir-
litningu hvers heiðarlegs manns.
Um víða veröld fylkja þjóðirnar
smáar sem stórar, sér um At-
lanzhafssáttmálann, um alger-
an sjálfsákvörðunarrétt þjóð-
anna. Og frjálsar þjóðir samein-
ast og fórna sonum sínum í ægi-
legasta hildarleik allra tíma, til
þess að útrýma yfirdrottnunar-
pestinni úr heiminum og upp-
ræta brúna sýkla hennar meðal
mannkynsins.
*
Og þegar langþráð land loks
er fyrir stafni, þegar eygja má
sigur frelsisaflanna yfir þjóðar-
kúgurunum, þá reka gamlir læri
sveinar Hitlers í Vísi, sem nú
virðast streitast við að komást í
náð hjá Morgan, upp óp mikið
og segja:
ísland er bara áhrifasvæði og
það engilsaxnesku stórveldanna.
Verið þið ekki með þetta þrugl
um sjálfstæði. Það er bara við-
rinisháttur að viðurkenna ekki
svona staðreyndir. Við erum í
Atlanzhafinu — og Atlanzhaf-
ið er áhrifasvæði engilsaxnesku
stórveldanna. Hvað eruð þið að
Framh. á 4. síðu.
Hvernig núgildandi vísitala er íundin
Miklar mnræður hafa fárið
fram um útreikning vísitölunn-
ar. Síðast í gærkvöldi sam-
þykkti verkamannafélagið Dags
brún, kröfu um endurskoðun
vísitölu-útreikningsins, sem var
lofað að framkvæma í fyrra, en
hefur verið svikið allt til þessa
dags.
Þjóðviljinn birtir nú í dag
Heðaltal búreikninga fjörutíu fjölskyidna i Heykjavík sem eru
lagðir til grundvallar vísitölunni
Ársneyzla f jölskyldu með 4,8 (eða tæplega 5 manns) í heimili-
Útgjaldaupphæð
Magn á ári á ári íyrir 4,8
fyrir 4,8 menn eins
menn og hún var
Útgjaldaupphæð
Magn á ári á ári fyrir 4,8
fyrir 4,8 menn eins
menn og hún var
töflu yfir grundvöll þann, sem
núverandi vísitala er byggð á.
Mun margri verkamannafjöl-
skyldu þykja fróðlegt að bera
útgjöld þessarar töflu saman
við búreikninga sína. Þjóð-
viljinn mun svo ræða þetta
mál nánar næstu daga og
þætti vænt inn að fá frá verka-
mönnum athugasemdir þeirra
við þann grundvöll sem
vísitalan byggir á, en sam-
kvæmt þessum grundvelli er
nú mest allt kaupgjald laun-
þega í landinu ákveðið.
Vísitalan er fundin á eftirfar-
andi hátt: Árið 1939 (jan—
marz) voru 40 fjölskyldur í
Reykjavík látnar halda búreikn-
inga yfir öll útgjöld sín. Þessar
fjölskyldur skiptast þannig eft-
ir atvinnu:
30 verkamannafjölskyldur, 2
skrifstofumannaf jölskyldur 2
sjómannafjölskyldur og 6 iðnað-
armannaf j ölskyldur.
Þar sem nú er auðsætt, að
neyzla barnlausra hjóna er að
samsetningi öðruvísi en hjóna
sem eiga börn, var sú leið valin,
að reikna hverja fjölskyldu í
svokölluðum ,,neyzlueiningum“.
Viðmiðunin er, að fyrir hverja
heila krónu sem þarf til þess að
framfæra fullorðinn karlmann,
þarf: fyrir konu 0,90, fyrir börn
undir 4 ára 0,15, 4—6 ára 0,40,
7—10 ára 0,75, 11—14 ára 0,90 og
kr. 1.00 fyrir karlmann og kr.
0,90 fyrir kvenmann yfir 15 ára
aldur.
Á þessum grundvelli var svo
fundið meðaltal hverrar heillar
neyzlueiningar. Urðu útgjöld yf-
ir allt reikningsárið á meðaltali
á hverja neyzlueiningu kr.
1232.59, eða samtals á fjölskyldu
að meðaltali kr. 4736.25 yfir ár-
ið.
Fjölskyldustærð sú, sem miðað
er við eru 4.8 manns í heimili.
í dag birtir nú Þjóðviljinn
heildartöflu um það hvernig út-
gjöld fjölskyldunnar skiptast
niður á þessar 40 fjölskyldur
sem búreikningarnir byggjast á,
en eftir þessum búreikningum
er vísitalan ákveðin.
í fremsta dálki er tilfærð teg-
und útgjaldanna. í næsta dálki
magnið sem 4.8 manna fjöl-
skylda (meðaltal af áðurnefnd-
um 40 fjölskyldum) neytir í
heilt ár. í þriðja dálki er upp-
hæð útgjaldanna fyrir hvern lið
yfir árið fyrir alla f jölskylduna,
eins og hún var í jan.—marz
árið 1939. í f jórða dálki útgjalda-
upphæðin, eins og hún var 1.
júní 1943 eða þegar vísitalan var
246.
1/1 —1/3 1/6
1939 1943
Kjöt.
Kindakjöt, nýtt .. 94,52 kg. 160,40 514,19
Nautakjöt , 1.33 — 2,84 9,43
Kálfskjöt 0.30 — 0,41 1.38
Hrossakjöt 0.95 — 0,90 5,22
Kjötfars 7,12 — 12,10 42,72
Hangikjöt ..’ 9.98 — 24,20 87,82
Saltkjöt . 45,86 — 70,49 238,47
Pylsur 5.62 — 12,36 44,96
Kæfa 3,16 — 8,86 39.50
Slátur (dilka) 8,85 tals 20,79 66,37
1/1—1/3 1/6
1939 1943
Kandís 0,57 — 0,56 2,25
Púðursykur 0,06 — 0,05
Kaffi, brent og malað 13,12 — 47,49 102,34
Kaffi, óbrent 1,06 — 2,26 5,11
Kaffibætir 8,39 — 23,32 55,21
Kakaó 1,05 — 3,19 6,32
Súkkulaði 1,45 — 8,96 17,40
Te 0.70 1,48
Samtals 158,74 430,02
margfaldað með 1,06 168,26 455,82
Fiskur. Samtals 313,35 1050,06
Þorskur, nýr, slægður 84,78 kg. 32,22 70,37
Ýsa, ný, slægð 150,59 — 70,78 132,52
Luða, ný (koli 5,36).... 4,27 — 4,98 12.81
Koli, nýr 3.87 — 3.60 10.37
Saltfiskur 52,89 — 31,56 137,51
Harðfiskur 4,55 — 10.92 49.14
Fiskfars 1,81 — 1.81 7,24
Fiskbollur .... 1,04 — 1,51 4,00
Samtals 157.38 423,96
Mjólk og feitmeti
Nýmjólk 840,62 ltr. 353,06 1235,71
Rjómi 12,31 — 31.39 113.25
Áfir 2,22 — 0,36 1.33
Skyr 26,38 kg. 21,03 65,42
Smjör .. 13,53 — 52,50 175,89
Smjörlíki 48,08 — 78,53 236,55
Tólg 5.81 — 10,81 35,21
Mör (haustverð) 6.16 — 8,01 40,04
Lýsi 4 hálffl. 2,60 7,28
Jurtafeiti 2,27 kg. 3.85 8,35
Mjólkurostur (45%) . .. 4,40 — 12,63 48.27
Mysuostur .. 3,10 -4- 4.41 9,76
Egg 9,12 — 30.83 161.79
Samtals 610,01 2138,85
Kornvörur.
Rúgmjöl -28:50 kg. 8,64 24,22
Hveiti 92,49 — 41,00 87,87
Hafragrjón (valshafrar) 30,38 — 15,19 41,62
Kartöflumjöl 13,82 — 6.63 24.88
Sagógrjón 1,97 — 1,21 8,27
Hrísgrjón 14,21 — 6,02 32,26
Rúgbrauð 65,40 stk. 32,70 98,10
Normalbrauð 20,15 — 10.07 30.22
Franskbrauð 73.00 — 29,20 80.30
Súrbrauð 31.02 — 9.31 26,37
Kaffibrauð 106,79 273.38
Samtals 266,76 727,49
Garðávextir og aldin. \
Kartöflur 312,27 kg. 118.04 265,43
Rófur 27,75 — 9,19 20,66
Rabarbari 23.57 — 11,78 16,97
Matbaunir 2,57 — 2.01 4,09
Sítrónur . 10,25 stk. 2.05 6.15
Epli, ný 1,87 kg 4,39 7.95
Sveskjur 0,41 — 1.02 2,25
■ Rúsínur 0,36 — 0,68 1.91
Saft 1,04 ltr. 2,22 5,98
• Samtals 151,38 331,39
Nýlenduvörur.
Strásykur 91.63 kg. 45,81 154,11
Hvítasykur, högginn 44,00 — 26,40 85,80
Matvörur alls: ............... 1667,14 5127,57
Eldsneyti og Ijósmeti
Kol .................. 1825,0 kg. 98,18 350,40
Steinolía ............ 29,5 Itr 8,55 18,29
Gas ........................... 14,96 16,53
Rafmagn ....................... 89,97 116,48
Eldspítur ...................... 4,23 10,15
Samtals 215,89 511,85
Fatnaður.
Fataefni •.................... 46,59 303.36
Ytri fatnaður ............... 324,93 836,33
Nærfatnaður .................. 70,24 168,81
Skófatnaður ................. 117,75 284,19
Skóviðgerðir ................. 45,25 126,58
Samtals 704,76 1719,27
margfaldað með 0,911 642,()4 1566,25
Húsnæði ................... 786.02 1037,55
Ýmisleg útgjöld.
Drykkjarvörur.
Ö1 og gosdrykkir ............... 7,48 13,54
Áfengi ......................... 4,06 11,25
Samtals 11,54 24,79
Tóbak.
Tóbak ......................... 38,48 60,80
Vindlar og vindlingar ......... 34,93 64,27
Samtals 73,41 125,07
Þvottur og hreinlætisvörur.
Grænsápa .............. 9,82 kg. 9,82 39,67
Önnur sápa og snyrti-
vörur ....................... 18,82 26,54
Þvottaefni ..................... 32,27 81,97
Snyrting ....................... 15.39 42,78
Tauþvottur, úti ................. 3,43 10,60
Fatahreinsun .................... 1,95 4,31
Hjálp til þvotta og
hreingerning .............. 13,73 53.34
Samtals 95,41 259,21
Búshlutir.
Eldhúsáhöld .................... 42,53 81,66
Sængurföt^o. fl................. 57,15 93,15
Samtals 99.68 174,81
Húshjálp ........................ 17,76 61,03
Lyf og sjúkrakostnaður.
Lyf ............................ 14,41 40,75
Sjúkrakostnaður .................. 6,06 15,45
Samtals 20,47 56,20
Framh. á 4. síðu.