Þjóðviljinn - 21.07.1943, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 21. 'júli 1943-
ÞJÓÐVILJINN
3
KnðMimni
Útgcfandi:
Sameiningarflokkur elþýðu —
SósíalisrtaflÐkkurinn
Ritotjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartars >n
Ritstjórn:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
AfgreiSsla og auglýsingaskrif-
*tc<a, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
VSkingsprent h.f. Garðastræti !7.
t>jóðin verður að sameinasl
gegn uppgjafarmönnunum
L>að myndi víst fáa íslendinsa
hafa orað fyrir því að þegar að
því kæmi að ísland loks aftur,
eftir 680 ár, yrði sjálfstætt lýð-
veldi, —. þá myndu koma fram
vor á meðal menn, sem boðuðu
að það, sem íslendingar
-ættu að gera við frelsi sitt væri
að afhenda það strax aftur í
hendur mesta herveldi heims, —
að hið langþráða, nýja, frjálsa
lýðveldi Island ætti bara að
verða ,,áhrifasvæði“ Bandarlkj-
anna (,,Vísir“), — að hið frið-
helga, fullvalda lýðveldi ætti að
verða herstöð fyrir Vesturheim
til baráttu við „meginland Bv-
röpu“ (Jónas frá Hriflu).
Vér Islendingar höfum haldið
að þjóð vor hafi síðustu 100 ár-
in verið á leið fram á við til
frelsis, til fullkomnunar, til
þess takmarks að öll þjóðin fái
að njóta gæða þessa fagra lands
og vors íauðga hafs. Vér höfum
staðið í þeirri meiningu, að vei;k-
in, sem Baldvin Einarsson, Tóm-
;as Sæmundsson, Jón Sigurðsson,
Benedikt Sveinsson, Skúli Thor-
oddsen og allir hinir ágætu leið-
togar þjóðarinnar í frelsisbar-
áttu hennar unnu, hafi verið að
ryðja brautina fram til fullkom-
ins frelsis fyrir þessa litlu þjóð,
þannig að hún mætti skipa jafn-
háan sess öðrum þjóðum þótt
stærri séu, í krafti þjóðarein-
kenna sinna, þjóðmenningar og
frelsisástar. — Og nú þegar vér
eygjum þetta takmark í ná-
munda, þá kemur ,,Vísir“ og upp
lýsir oss um að vér íslendingar
höfum alltaf bara verið „á leið-
inní tíl vesturs“, — ekki á leið
fram til sjálfstæðis og þjóðfrels-
is, heldur á leiðinni til þess að
verða amerískt „áhrifasvæði“.
Og Jónas Jónsson setur svo
kórónuna á markið: Við eigum
ekki bara að verða ,áhrifasvæði‘
um aldur og ævi, við eigum líka
að verða herverndað áhrífa-
svæði til frambúðar!
Islendingar gera samning við
Roosevelt > Bandýiríkjaforseta,
þar sem tekið er fram, að Island
sé viðurkennt sem algerlega
frjálst og fullvalda ríki, og allur
her skuli fara héðan á brott að
stríði loknu og allri hervernd
skuli lokið. — íslendingar fagna
þessum ákvæðum og eru sam-
mála um að fast verði að standa
á þeim og hafa tröllatrú á að
Roosevelt forseti muni að fullu
efna loforð sín.
En þegar eygja má stríðslokin
og uppfyllingu loforðanna, þá
koma fram raddir í ,,Degi“ og
Flngflotarnir og friðurinn
{eftirfarandi grein enska biaðsins Cavalcade er rætt um hið volduga tæki stórveldanna —
tlugflotann, og þann þátt er hann getur átt i aiþjóðasamvinnu að stríðinu loknu — eða í því
að vekja á ný ægilegi ófriðarbál
Á komandi mánuðum mun
'heimurinn fá lexíu um eyðilegg-
iingarmátt flugiflota, sem ekki er
líklegt að gleymist næstu kyn-
'slóðum.
Loftárásir Bandamanna á
þungaiðnað Þjóðverja í Ruhrhér
aðinu eru mikilvægir sögulegir
atburðir, og ekkl hægt að líkja'
þeim við neitt annað en hinar
miklu sjó- og landorustur for-
tíðarinnar.
Þar rpeð er ekki sagt, að þess-
ar loftárásir geti einar sér á
skömmum tíma brotið herveldi
Hitler-Þýzkaland og tryggt
Bandamönnum sigur.
En loftflotinn er á okkar dög-
um að minnsta kosti jafnsterkt
afl og herskipaflotinn á Napo-
leontímunum, og loftorusturnar
ýfir Ruhr eru, í þröngum hern-
aðarskilningi, eins sögulega mik-
ilvægar og sjóorustan mikla við
Trafalgar.
Herskipafloti er enn sterkt
vopn í alþjóðamálum, en hann
verður aldrei framar úrslita-
vopnið. A því er enginn efi að
‘loftflotarnir koma til með að
ráða úrslitum um þann heim
sem koma skal.
Loftárásir Breta og Baqþa-
ríkjamanna á þýzka iðnaðinn í
Ruhr og á iðnaðarburgir og flota
Itala, hafa á nokkrum vikum
svo miklar afleiðkigar, að her-
skipafloti 19. aldarinnar hefði
ekki getað jafnazt við það á
mörgum árum. Nótt eftir nótt
er atvmnulíf mikilvægustu land-
svæða Evrópu eyðilagt í spreng-
ingum og eldslogum.
*
í styrjöld er skammt frá því
góða til hms illa. Markmið
Fulltrúar auðmanna, bæði í Bandarikjaþingi og brezka
þiwginu, hafa þegar borið þar fram kröfur um að ríkisstjórnirn-
ar seilist til yfirráða yfir flugvöllum sem víðast um heim, til
þess að standa sem bezt að vígi eftir stríð í þeirri samkeppni
um yfirráð, sem auðmannastéttirnar heimta.
Hér á íslandi eru flugvellir, sem ekki væri ólíklegt að auð-
ffélög stórveldanna litu girndarangum, svo mikla þýðingu sem *
Vænta má að Ísland kunni að hafa i alþjóðaflugsamgöngum.
Oss íslendingum er því nauðsynlegt að fylgjast vel með'
því, sem ritað er m þessi mál í heiminum nú. Hér birtist grein
ur enska blaðinu „(Cavalcade“, sem Þjóðviljinn oft liefur birt
greinar úr áður.
Bandamanna að slgi'a Hitlerism-
ann með þeirri hraðvirku og
ódýru aðferð að mola miðstöðv-
rar hergagnaiðju Hitlersherj- i
anna, er réttlátt. En það er ó-
verjandi að beita sl'íkum árásum
i hefndarskyni eða nota þær sem
vopn í kapphlaupi ríkja um
'efnahagsmuni.
Það er fátt til fagnaðar ef '
:reynt er að skyggnast inn í
framtíðarútfitið, og varla geta
frjálslyndir menn glaðzt af þvi
sem hinar hetjulegu og sjálfs-
fórnandi áhafnir brezku og
bandarísku flugvélanna verða
að þola, né líðan þýzka fólksins
sem nazistaherrarniT neyða til
að dvelja í hinum dæmdu hér-
uðum.
Þess er að vænta að sigur
lýðræðisins færist nær með
notkun flugflotans, og mann-
tjönið verði minna, það míkið
er hægt að sjá fyrir. En þetta
dugar ekki til, maður verður að
horfa lengra fram.
Loftflotinn, vopnið sem Banda
menn beita sér til sigurs, verður
sennilega stei'kasta pólitíska
vopnið að styrjöldinni lokinni. í
dag er það vopn eyðileggingar-
innar, á morgun getur það orðið
aðalstoð samvinnu á heimsmæli-
kvarða um endurreisn og varan-
legan frið — eða valdið óskap-
’legu böli.
Fyrir meir en öld vár líkt á-
statt uin skipaflotann. Sam-
vinna á heimsmælikvarða um
skipasamgöngurnar, byggð á
heimspólitík og stjórnað með
hag alls mannkyns fyrir augum.
hefði breytt rás mannkynssög-
unnar. En úrslitavaldið á höfun-
um einbeittist í brezkum hönd-
um og var yfirleitt notað til að
koma fram sérhagsmunum Bret-
lands. Söguleg afleiðing þess
varð heimsvaldastefnan, vegna
pólitískrar þröngsýni og gróðra-
-vonar aðalaflanna er mótuðu
stjórnarstefnu Bretlands.
Ef loftflotar verða ekki skipr
lagðir og þeim stjórnað á a.
þjóðamælikvarða að stríðin
loknu, lenda þeir í höndur
þjóða eða þjóðahópa, er kepp
hver víð aðra og reyna hver a
ota sérhagsmunum sínum. E
ekki tekst alþjóðasamvinna
þessu sviði, verður úrslitaaflið
höndum þess ríkis sem hefu
mesta iðnaðarframleiðslu, o
það ríkf getur ekki orðið Brel
„Vísi“ um að kerverndinni skulí
haldið áfram eftir stríð. að ís-
land skuli gert amerískt áhrífa-
svæðí, það hafi hvorí sem er
alltaf verið á leið til vesturs.
Og þetta gerist á sama 'tíma
sem afturhaldsseggirnir í
Bandaríkjunum hefja áróðurs-
herferð á móti Roosevelt, Eng-
landi og Sovétríkjunum og
heimta „ameríska öld“, krefjast
þess að Roosevelt-stjórnin beiti
sér fyrir því að afla forréttinda
víða um heim, amerísku auð-
valdi til framdráttar, í stað þess
að halda áfram þeirri stefnu
friðartímabils að stríði loknu á
grundvelli sjálfsákvörðunarrétt-
ar allra þjóða og samstarfs
þeirra sem Roosevelt-stjórnin
hefur hingað til haft á stefnu-
skrá sinni.
Það sér nú hver maður hver
uppgjöf það er á sjálfstæðiskröf-
um íslendinga, sem klíka sú
fremur, sem nú vill gera ísland
bara að „áhrifasvæði“. — hver
landráð það eru að krefjast á-
framhaldandi herverndar Banda
ríkjanna að stríðslokum „gegn
meginlandi Evrópu“.
Að slíkar kröfur skuli geta
komið fram meðal íslendinga
nú, ber vott um að hér séu að
verki menn, sem einskisvirða
sjálfstæði þjóðarínnar og bjóð-
ast opinberlega til að farga því,
til þess að koma sér í ’mjúkinn
hjá því ameríska afturhaldi,
sem þeir vona að brjóti frjáls-
lyndisstefnur Roosevelts á bak
aftur. — Það er engin tilviljun
að dagblað uppgjafarmanna,
Vísir, skuli samtímis ameríska
áróðrinum hefja að nýju gamla
Hitlerssönginn um kommúnista
og Rússa. Það hefði verið synd,
ef sú rödd hefði gleymst í
fölskum kór fasistanna á íslandi,
en þeir búa sig til þess að leika
hér hlutverk fimmtu herdeildar
fyrir Morgan & Co.
* —_ 1 *
En fýrir íslenzku þjóðina er
ekki seinna vænna að samein-
azt gegn þessari uppgjafar-
stefnu, sem svo einkennilega
snöggt og harðskeytt hefur
I
skotið hér upp kollinum. Eining
þjóðarinnar gegn afsali sjálf-
stæðisins er lífsnauðsyn.
land, nema maður hugsaði sér
iðnaðarframleiðslu alls brezka
heimsveldisins undir einni
stjórn, en til þess kemur varla,
ef tekið er tillit til hinna sundr-
andi afla styrjaldarinnar.
Reikna má með því að Þýzka-
land verði ekki meiriháttar iðn-
aðarríki, það verður ekki sízt af-
leiðing að lofthernaði Banda-
manna. Ítalía hefur aldrei með
réttu talizt í stórvelda tölu. Bret
land gæti því af sjálfu sér náð
yfirráðum í lofti yfir Evrópu, ef
Sovétríkin væru ekki fyrir..
Hægt er að gera ráð fyrir að
iðnaðarframleiðslugeta Japans
verði mjög veikt. Kína verður
lengi að vinna sig upp eftir styrj
öldina við Japana, og iðnaðar-
þróun Indlands fer mjög.eftir
stjórnmálaþróuninni.
í Ameríku hljóta Bandaríkin
vfirráðin í lofti, Kanada kemur
langt á eftir með framleiðslu-
getu, en hefur mikla þróunar-
möguleika.
*
Af þessu verður séð að í sam-
keppnisbaráttu, sem er það
versta er fyrir gæti komið, eða
í samvinnu, sem allir heilbrigðir
menn æskja eftir, myndu úrslit-
in velta á Bretlandi, Bandaríkj-
unum og Sovétríkjunum, —
hinum þremur stríðsbandamönn
um gegn fasismanum, sem bera
munu alla ábyrgð á þeim friði
er saminn verður.
Barátta milli Bretlands,
Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna um yfirráðin í lofti mundi
, gera að engu vonirnar um var-
anlegan frið og stevpa heimin-
um út í nýtt tímabil heimsvalda-
’ stefnu, hraðvirkari, skelfilegri
: og meir tortímandi, vegna eðlis
. lofthernaðarins.
' Víð getum ekki horft fram á
| slíka framtíð. Lærdómurinn af
! Ruhrárásunum er sá að engin
; þjóð geti úr þessu gripið til
lofthernaðar og lifað af hinar
ægilegu afleiðingar. Áreiðanlega
getur enginn maður sem nú
dvelur á árásarsvæðunum,
nokkru sinni gleymt þeim lexí-
um, er þeir hafa leert í þjáning-
um og ótta, né ævin endast þeim
til að bæta tjónið á eignum og
sál sinni.
Samt mun hættan á nýjum
lofthernaði ætíð yfirvofandi
. meðan þjóðunum er haldið í
heljargreipum stórveldastefn-
unnar, þar sem styrjöld er álit-
in þýðingarmikið vopn í stjórn-
málabaráttunni og allar tilraun-
ir að gera stríð ólögleg og fyrir-
byggja Þau eru fyrirfram dæmd
til að mistakast, eins og reynsla
síðustu tuttugu ára sýnir.
Eftir útrýmingu fasismans
geta Bretland. Bandaríkin og
Sovétríkin ráöið, ekki einungis
friðarsamningunum, heldur
einnig skipulagsformum við-
reisnarinnar. Á þeim mun hvíla
það starf að hjarga úr rústum
ófriðarins þeim verðmætum sem
bjargað verður og starfið að vitf-
reisn menningarinnar, efnalega
os andlega.
Eitt aðalskilyrðið til þess að
Bretland, Bandaríkin og Sovét-
ríkin geti rækt þetta hlutverk,
er það, að þau hafi volduga
loítflota. Með loftflotanum geta
þessi ríki unnið' nauðsynleg
lögreglustörf á svæðum þar sem
siðferðilegt og andlegt öngþveiti
yfirgnaáfði, og flutt þjóðum, er
rændar hafa verið lífsskilyrðum
sínum, það sem þarf til að byrja
nýtt líf.
*
Þetta starf krefst samvinnu
um flugmál og einnar mið-
stjórnar, og takist að koma
'slíkri stjórn á, er ástæða til að
vona að upp úr hjálparstarfsemi
fyrstu friðaráranna komi áfram-
haldandi alþjóðleg flugmálasam
vinna, er miði að heimsbanda-
lagi.
Sem nú stendur virðist sá
draumur fjarri. Þeir sem nú
ráða flugmálapólitík Bretlands
og Bandaríkjanna, og þau hags-
Framh. á 4. síðu.